De slag om het vervoer
Aftrek voor
studeerkamer
Wall Street in de wolken
C
Ontwrichting van sociale zekerheid
J
TERDAG 23 JULI 1983
Extra
>e Raad van toezicht voor het
Beroepsgoederenvervoer werd
destijds ('76) opgericht door
vertegenwoordigers van werk
gevers en werknemers in deze
bedrijfstak. De beide directeu
ren A.J. Deinema en G.C.
Hoekstra hebben de taak om
allen die van 'het geloof zijn
afgestapt, weer op het rechte
pad te brengen.
inder druk van de tanende
markt valt er de laatste tijd een
toenemende ontduiking van
de heersende regels en voor
schriften waar te nemen. Het
sjoemelen met rijtijden en ver
gunningen en het zwart uitbe
talen van loon is helaas geen
uitzondering meer. De werkne
mer op zijn beurt zal niet zo
snel aan de bel trekken, in de
angst zijn baan te verliezen,
leinema en Hoekstra: "Steeds
meer kleine bedrijven worden
door de groten opgeslokt. Dit
veroorzaakt een moordende
concurrentie. Vervoerders
gaan onder de kostprijs rijden
in de hoop meer vrachten aan
te trekken. In de tijd dat de
"sky the limit" was, werd ie
dereen maar groter en groter.
Nu neemt het vrachtaanbod af,
terwijl de vervoers-capaciteit
zo goed als gelijk is gebleven.
Op dit moment moet je be
schikken over moed, zin, de
nodige financiën en -belangrij
ker nog- een grote dosis inven
tiviteit om de zaak nog draai
ende te houden".
Éopen
iventief is zeker het transport
bedrijf Newexco uit Winscho
ten. Door teruggelopen resul
taten moeten daar 18 mensen
worden ontslagen. De chauf
feurs kunnen aan het werk blij
ven als ze hun eigen vrachtwa
gen kopen. Voor zo'n 100.000
gulden kun je bij dit bedrijf
dus een baan kopen. Deinema:
"Het transportbedrijf verre
kent dan het bedrag voor het
vervoer met het loon van zijn
werknemer. Gevolg: de chauf
feur moet zich de krampen rij
den om er iets aan over te hou
den. Stilstand is desastreus."
'oor de Raad van toezicht is dit
een ongrijpbaar geval. De con
trole op de rijtijden is een zaak
van de verkeersinspectie. Het
transportbedrijf geeft met de
verkoop van de vrachtwagens
de verantwoordelijkheid uit
handen. Risico's zijn geheel
voor rekening van de chauf-
feur. Hij kan zich niet meer be
roepen op de cao. Deinema en
Hoekstra moeten tandenknar
send toezien.
jok de Vervoersbond FNV heeft
verontwaardigd gereageerd op
de 'oplossing' van Newexco.
•Tegelijkertijd constateert
woordvoerder Sanders echter,
•dat het Winschoter bedrijf niet
het enige is dat deze methode
aangrijpt om de bedrijfskosten
te drukken. Zo ontstaat de
•merkwaardige situatie dat de
chauffeur deels werknemer,
•deels autofinancierder wordt.
Sanders meent dat hiermee de
•zogenaamde jaagpremie -hoe
meer kilometers, hoe meer
•loon- in de hand wordt ge
werkt. Een verschijnsel, dat
met de invoering van de tacho
meter tot het verleden leek te
behoren. Hij vreest daarom
een afkalving van de sociale ze-
kerheden in deze bedrijafstak.
•Jithollen
#ransportondernemingen zijn
vaak familiebedrijven. In vele
gevallen is de ondernemer dan
bereid genoegen te nemen met
een uiterst geringe vergoeding
voor zijn arbeid en men neemt
het minder nauw met de werk-
tijden.
>m nog enigszins het hoofd bo-
ven water te houden ziet de on
dernemer zich genoodzaakt in
te teren op zijn bedrijfskapi
taal. Bij een uitblijvende groei
wordt het bedrijf volledig'uit
gehold. Recente cijfers van het
Economisch Bureau voor het
Weg- en Watervervoer laten
zien, dat het rendement in het
beroepsgoederenvervoer sterk
terugloopt. Was het in 1980 nog
W min 2,9 procent, in 1981 was dit
cijfer al teruggelopen tot min
3,8 en voor het afgelopen jaar
wordt het verlies geschat op
4,7 procent.
Iet is daarom niet onbegrijpe
lijk, dat in de sector beroeps
goederenvervoer elke moge-
lijkheid van bezuiniging wordt
aangegrepen. Ook het mate-
rieel moet het hierbij wel eens
De afgelopen tien jaar hebben zo'n vierduizend ondernemingen
in het beroepsgoederen vervoer het loodje gelegd. Meege
sleept in het dal der recessie, het afnemende vervoersaanbod.
Moordende concurrentie tussen de overblijvers is het gevolg.
Want nog steeds is er sprake van te weinig vracht voor het
aantal vervoerders. Maatregelen als het rijtijden-besluit en
de tonnage-stop - getroffen om paal en perk te stellen aan de
zogenaamde jaagpremies en overcapaciteit - worden op gro
te schaal overtreden.
Ter illustratie: bij de Raad van toezicht voor het Beroepsgoe
derenvervoer in Alphen aan den Rijn komen per jaar gemid
deld 77 klachten over cao-overtredingen binnen. De eerste
helft van dit jaar bedraagt dat aantal reeds 84.
ontgelden. Zo wordt het wa
genpark minder snel vervan-
gen, reparaties niet meer uitbe
steed, maar zelf uitgevoerd.
Onvermijdelijk is, dat vracht-
wagen-producenten worden
meegesleept in de ellende van
de vervoerders. Een teruggang
in de verkoop begint zich dui
delijk af te tekenen. Lease
maatschappijen daarentegen
zien hun markt groeien. Voor
de transportondernemingen
wordt het huren van vrachtwa
gens kennelijk aantrekkelij
ker. Een belangrijk voordeel
van leasen is, dat een vervoer
der zich snel kan aanpassen
aan speciale vrachten (bijvoor
beeld mammoet-vervoer). Bij
het aantrekken van een nieuwe
klant hoeft hij niet eerst zijn
oude wagens te verkopen,
maar kan hij voor die speciale
vracht de wagen inwisselen bij
het lease-bedrijf.
Management
Van steeds meer kanten wordl
op het ogenblik benadrukt, dal
de kwaliteit van het manage
ment moet verbeteren, wil hel
wegvervoer nog een toekomsl
hebben. Kostenbesparende
maatregelen zetten geen zoden
aan de dijk, als de rest van de
onderneming niet goed is geor
ganiseerd, zo is de redenering.
Op de jaarvergadering van de
Nederlandse Wegvervoerorga-
nisatie (NIWO) zei staatsscreta-
ris Scherpenhuizen (verkeer
en waterstaat) tussen de regels
door, dat het daar nog wel eens
aan ontbreekt.
Gerichte scholing voor de toe
komstige (vervoers)onderne-
mer krijgt dan ook steeds meer
de aandacht. De Vervoersaca-
demie in Venlo levert binnen
kort haar eerste studenten af.
door
Anneloes Timmerije
De verladersorganisatie EVO
heeft een adviesgroep Expedi
tie en Transport. Hoofd van dit
adviesorgaan G.J. Akeroyd zei
vorige maand in de Vervoers-
krant van het Economisch
Dagblad, dat renderend trans
port onderdeel van de marke
ting behoort te zijn.
Bedrijven zijn geneigd de kosten
van het vervoer van hun pro-
dukten als een verliespost te
beschouwen. Maar Akeroyd
stelt, dat op vervoer valt te ver
dienen. Het is voor een bedrijf
zeker niet altijd voordeliger
om haar produkten zelf te ver
voeren. In tegenstelling tot de
beroepsvervoerders mogen ei
gen vervoerders geen retour
vrachten meenemen. In dat ge
val is leeg terugrijden wel een
verliespost.
De 42.000 leden omvattende
EVO fungeert als een soort
vraagbaak. Niet alleen geeft zij
adviezen op het gebied van be
drijfsorganisatie, maar ook als
een vervoerder aanvullende
laadruimte nodig heeft. Hij
kan die vracht dan uitbesteden
aan een collega die dezelfde
route rijdt.
Cirkel
De vervoerders stellen kortom
alles in het werk om aan de bak
te bleven, op nette en minder
nette wijzen. Transportonder
nemer J. van Duuren uit Lei
den is geenszins verbaasd, dat
sommigen hun heil zoeken in
de minder nette manieren (het
ontduiken van voorschriften).
Hij haalt uit naar de overheid
vooral waar het gaat om de
strakke regelgeving voor het
verkrijgen van nieuwe vergun
ningen ("om helemaal dood
ziek van te worden"). De rege
ring heeft echter onlangs een
aantal voorstellen voor het ver
eenvoudigen van die regelge
ving gedaan. Belangrijk onder
deel hiervan is, dat de tonnage
stop (maatregel daterend van
1975 om een eind te maken aan
het steeds groter wordende
vervoersaanbod) zou moeten
worden versoepeld. Het ver
krijgen van een vergunning
voor extra vervoer zou hier
door veel eenvoudig^worden.
Op dit moment kan het wel een
jaar duren, omdat een bedrijf
aan allerlei voorwaarden
-waaronder kredietwaardig
heid- moet voldoen.
Onderhandelaar Van Zeist van
de Vervoersbond FNV vreest
dat door vereenvoudigen op
deze manier slechts meer ka
pers op de kust zullen verschij
nen. "Het argument van staats
secretaris Scherpenhuizen om
de regels te versoepelen is, dat
ze toch op grote schaal worden
ondoken en daarom dus niet
nodig zouden zijn. Dat is na
tuurlijk waanzin. Dat zou dan
een reden zijn om ook het mi
nimumloon af te schaffen.
Van Zeist is er in principe een
voorstander van om het woud
van voorschriften en regels
eens wat uit te dunnen. Maar
voorop bij hem staat, dat de so
ciale zekerheid van de werkne
mer moet blijven gewaar
borgd. Een versoepeling van
de overheidscontrole in een
tijd waarin men elkaar toch al
het beleg van het brood pro
beert te stelen is onverant
woord. Methoden als de (ge
deeltelijke) "zwarte beloning"
worden hiermee in de hand ge
werkt, aldus Van Zeist.
De conclusie van de FNV maakt
de cirkel rond: het toenemen
de aantal cao-ontduikingen is
het gevolg van de slechte situa
tie binnen het beroepsgoede
renvervoer. Ondernemers trek
ken bij de overheid aan de bel
en roepen om versoepeling van
de voorschriften. Organisaties
van werknemers stellen, dat
hierdoor ontduiking van de
cao in de hand wordt gewerkt
en de concurrentie zal ver
scherpen. En dit bekent extra
werk voor het duo Deinema/
Hoekstra. Wie moet hier eigen
lijk worden gespaard, de kool
of de geit?
Bij herhaling hoor ik de vraag: "Schrijf eens wat over de verander
de aftrek van de studeerkamer". Hoewel vrijwel alle dagbladen,
waaronder deze krant, aan de opzienbarende uitspraak van de
Hoge Raad aandacht hebben besteed, lijkt het toch nuttig om in
deze fiscale bijdrage de nieuwe situatie, nu wat uitgebreider, te
belichten. Het kan vele eigenaren van een woning, die voor de
uitoefening van hun beroep een werk- en studeerkamer hebben,
honderden guldens aan belastingvoordeel opleveren.
Hoogte huurwaarde
Hoe was de situatie tot voor kort? Uitgaven, die worden gedaan
voor een studeer/werkkamer mogen worden afgetrokken, als
voldaan is aan de voorwaarde, dat de kosten binnen de grenzen
der redelijkheid zijn gemaakt om - objectief gezien - tot een
behoorlijke vervulling van de dienstbetrekking te komen. Uit
die omschrijving is op te maken, dat er een duidelijk verband
moet bestaan met de dienstbetrekking; het moet zo zijn, dat de
kosten niet zouden zijn gemaakt, als die betreffende functie niet
zou zijn uitgeoefend.
De kosten van een studeerkamer vallen in beginsel onder de z.g.
"4 %-regeling"; een practische aftrekmethode, waarop een ieder
recht heeft, die arbeidsinkomsten geniet. Zonder nader bewijs
mag van de tegenwoordige bruto arbeidsinkomsten 4 als
"kosten van verwerving" worden afgetrokken, met een mini
mum van 200,- en een maximum van 800,-. Onder "kosten
van verwerving vallen, ruw gezegd, alle zakelijke, niet vergoede
kosten, welke door het vervullen van de dienstbetrekking wor
den opgeroepen. Voor wat betreft de studeer/werkkamer gelden
als kosten: een evenredig deel van: de onroerend-goed-belas-
ting-aanslag, van de kosten van verlichting en verwarming, van
de betaalde schoonmaakkosten; voorts de afschrijving op stoffe
ring/meubilair en de kosten van het behang- en schilderwerk.
Voor bewoners van huurhuizen geldt tevens als aftrekpost: een
evenredig deel (vast te stellen aan de hand van de oppervlakte)
van de betaalde huur. De in deze publicatie besproken wijziging
geldt slechts voor eigenaar-bewoners: zij mochten - volgens een
uitspraak van de Hoge Raad, gedaan in 1974 - aftrekken: een
evenredig deel van de forfaitaire huurwaarde, opgegeven voor
de inkomstenbelasting. Deze huurwaarde, welke van tabellen
valt af te lezen aan de hand van de waarde "in bewoonde staat"
van het pand, is een betrekkelijk gering bedrag, veelal neerko
mend op zo'n 1 van de waarde.
Bij een huurwaarde van 1560,- en een studeerkamer, welke 1/6
deel van het huis uitmaakt, beliep de aftrek 260,- per jaar. Op
dit punt nu zit de verandering. Want voortaan mag 4 1/13 x
260,— of 1060,— worden afgetrokken. Aldus heeft de Hoge
Raad op 30 maart 1983 besüst, nadat eerst het Gerechtshof te
Arnhem tot een andere conclusie was gekomen. Dit betekent
tevens, dat de 800,- grens is overschreden en dat het ook inte
ressant wordt om ook alle andere kosten, die vroeger tezamen
de 800,— niet overschreden, alsnog als kosten op te voeren.
In dit artikel is het weinig relevant om de achtergronden van de
uitspraak uitvoerig te belichten. Evenmin kan op boeiende wij
ze worden uitgelegd hoe men aan de factor 4 1/13 is gekomen. De
forfaitaire huurwaarde is destijds in de wet geïntroduceerd als
enerzijds een bruto-huurwaarde (de economische huur), ver
minderd met zekere "aangenomen" kosten. Met de (lage) forfai
taire huurwaarde, werden alle kosten en lasten als het ware
geacht te zijn vergolden. Welnu, de aftrek voor de studeerkamer
vindt nu zijn aangrijpingspunt in die hogere bruto huurwaarde.
Attent blijven
De belastingdienst is via een aanschrijving van het Ministerie van
Financiën uitdrukkelijk op het arrest van de Hoge Raad gewe
zen. De nieuwe rechtspraak is op alle aanslagen, welke nog niet
definitief zijn geregeld, van toepassing. De belastingaanslagen,
die onherroepelijk vaststaan, worden ten gevolge van het arrest
van de Hoge Raad niet meer gewijzigd. De belastingdienst heeft
de instructie om de studeerkamer-aftrekpost, zo die in de aangif
te voorkomt, uit eigen initiatief te verhogen. Met respect voor
alle goede wil moet het advies luiden aan dit onderwerp een
briefje aan de Inspecteur te wagen (een "aanvulling op de aan
gifte") of attent te zijn, zodra de definitieve aanslag op de deur
mat ligt.
De personen, die het tot dusverre lieten bij de aftrek volgens de
4 %-regeüng, zullen alle kosten (inclusief die van de studeerka
mer) weer eens op een rijtje moeten zetten. In veel gevallen zal
men er iets voor moeten doen alvorens dit fiscaal cadeautje te
kunnen uitpakken.
roor de zoveelste maal in deze
hausse, die sinds augustus vo
rig jaar stand houdt, trok Wall
Street over de gehele wereld
de aandacht door een overrom-
pelend herstel. En eveneens
voor de zoveelste maal was die
stemmingsomslag al enige da
gen tevoren merkbaar in Am-
sterdam. Onze beurs zette de
week overigens flauw in en het
9 duurde nog tot woensdag voor
de toen opgelopen koersscha-
de door een herstel kon wor
den weggewerkt. Nadien ging
het sterk crescendo, vooral
toen Wall Street woensdag met
een sprong van ruim 31 punten
Ide mijlpaal van de 1200 weer
ver achter zich liet.
?wee factoren werkten eraan
mee om de Newyorkse effec
tenbeurs uit zijn lethargische
houding te weldcen. Dat waren
de overwegend zeer gunstige
winstcijfers over het tweede
kwartaal, maar bovenal een
zeer positief uitvallende be
kendmaking over het komen
de monetaire beleid in de Ver
enigde Staten. Topman Paul
Volcker heeft in een onder
houd met een congrescommis
sie eindelijk open kaart ge
speeld en daarbij opmerkelijke
dingen aangekondigd.
Zo zal, als nieuwe basis van de te
berekenen geldschepping, de
gemiddelde geldhoeveelheid
van het tweede kwartaal 1983
worden genomen. Op zich al
een belangrijke verbetering,
omdat in dit kwartaal de geld
hoeveelheid belangrijk is toe
genomen. Maar daarnaast zijn
ook de grenzen van de toelaat
bare aanwas voor de rest van
dit jaar verruimd, en wel in
plaats van 4 tot 8 procent naar
5 tot 9 procent.
Minister Regan van financiën
steunde dit beleid en noemde
het terecht dat de FED de aan
was van nieuw geld wat wilde
beteugelen. Hij was verheugd
dat de officiële rente er naar al
le waarschijnlijkheid niet door
behoefde te worden verhoogd.
Hij was zelfs van oordeel dat
de bankrente op wat langere
termijn eerder naar beneden
zal gaan en bijvoorbeeld vol
gend jaar op 8 procent zal uit
komen, tegen thans nog ruim
10 procent.
Hoe dan ook, Wall Street was in
de wolken, want het weet nu
waar het aan toe is en acht
daarmede een lange periode
van onzekerheid over het toe
komstige rentebeleid afgeslo
ten.
Amsterdam dacht daar aanvan
kelijk anders over. Daar werd
maandag gevreesd dat, gezien
de aanhoudende koersdalin
gen in New York vorige week
en de sombere renteperspec
tieven, het definitieve einde
van de beurshausse was inge
luid. Vooral de index van de in
ternationals liet toen een be
langrijke veer en had eigenlijk
de gehele week moeite de op
gelopen schade weg te werken,
ondanks het forse herstel ook
op onze beurs.
Dat het Damrak dinsdag al draai
de en derhalve op Wall Streets
herstel vooruit liep, kwam
door een tweetal opzienbaren
de bedrijfsberichten. Op de
eerste plaats meldde de leiding
van de VNU dat de winst in de
eerste helft van 1983 zeker een
derde hoger zal uitkomen dan
vorig jaar; niet vanwege een
betere markt, maar door kos
tenbesparingen en bedrijfssa-
neringen. In april werd nog ge
suggereerd dat de winst dit
jaar zou kunnen dalen of stij
gen. De uitkomst was dus een
grote meevaller. Hetzelfde
gold een tussentijds bericht
van Heineken, waarin over een
aanmerkelijk hogere winst
over de eerste jaarhelft 1983
werd gesproken.
Beide berichten waren een com
plete beursverrassing, die niet
naliet de koersontwikkeling
sterk te beïnvloeden. VNU, die
was afgezakt naar 76 gulden,
kwam er herhaaldelijk door in
de eerste Unies van de dagelijk
se koersstijgingen en kon deze
week zelfs op bijna 100 gulden
terecht komen. Heineken Uep
in sneltreinvaart op van 112
gulden tot 125 gulden. Daar
naast ontwikkelde zich voor
Océ-Van der Grinten, in reactie
op het kort geleden gepubli-
ceerde gunstige kwartaalbe
richt, nog forse kooplust, die
het aandeel van 198 gulden op
210 gulden bracht.
Hierbij bleef het niet. Op de eer
ste plaats trok VNU vrijwel al
le uitgevers sterk mee omhoog.
Het meest steeg Wolters-Sam-
som, met tien gulden, terwijl
Audet, Wegener en Kluwer vijf
gulden opbepen. Hierdoor
kwam ook Elsevier-NDU weer
in beweging en trok, na dagen
van stilstand, op van 350 gul
den naar 365 gulden.
De hervatte Hausse in Wall
Street bracht een herstel te
weeg van enkele guldens voor
de meeste internationals en
verder voor een aantal top-
fondsen van de actieve markt,
zoals Ahold met 10 gulden en
Gist-Brocades met 5 gulden,
alsmede van de lokale markt,
met ACF, Borsumfj en Ver
enigde Glas van vijf tot tien
gulden.
Ook de obhgatiemarkt begon ge
stadig te rijzen. De hieruit
voortvloeiende rentedaling
kwam duidelijk tot uiting in de
koersverhoging van nieuwe
pand- en bankbrieven, alsme
de in de zeer vaste stemming
van aandelen in banken en hy
potheekbanken. ABN liep bij
na 20 gulden op en NMB tien
gulden Westland-Utrecht kon
vijf gulden stijgen.
Ons nationale luchtvaartbedrijf,
dat deze week het overigens al
bekend zijnde jaarverslag pu-
bhceerde en daarbij niet zon
der hoop bleek voor de toe
komst, zag het aantal zo'n vijf
gulden oplopen tot circa 165
gulden.
