Ver weg van het
'rooie'Nederland
Fiscus is lief voor emigranten in Costa Rica
TT 1 j
Extra
ZATERDAG 23 JULI 198
Geen geld
Ook de nieuwe Nederlandse am
bassadeur in Costa Rica, de
Maastrichtenaar Jan-Willem Ber
tens, reageert verbaasd op de be
richten: "Ik vind het hoogst
merkwaardig dat Nederland een
ander land als emigratieland aan
wijst. Het koloniale tijdperk van
de Vereenigde Oostindische
Compagnie is toch al lang voor
bij?".
De Costaricaanse president Luis
Alberto Monge prijst bij hoog en
bij laag het ontwikkelde Neder
land. "Daar komen mensen met
een goede ontwikkeling op het
gebied van de bosbouw, land
bouw en techniek vandaan, en
die kunnen wij wel gebruiken",
zegt hij.
A. Wouters van het consulaat van
Costa Rica in Amsterdam betwij
felt of het land, dat per hoofd van
de bevolking een van de hoogste
schuldenlasten ter wereld heeft,
deze buitenlandse specialisten
zal kunnen betalen: "Costa Rica
heeft zelf toegegeven dat er ei
genlijk geen geld is".
Het is dus niet zo dat Costa Rica
het nieuwe Canada of Australië
wordt. Een massale uittocht zo
als in de jaren vijftig van pioniers
die met hun hele hebben en hou
den op de boot stapten, staat ons
niette wachten. De emigrant die
naar Costa Rica vertrekt ziet er
tegenwoordig heel anders uit.
Zijn portemonnee is doorgaans
zeer goed gevuld en zijn doel is
niet er een bestaan op te bouwen,
maar juist om er te gaan genieten
van de welvaart die hij in Neder
land al heeft verworven.
A.T. de Moree van de Haagse emi-
gratiedienst bevestigt dit. "Van
de ongeveer tweehonderd Ne
derlandse emigranten zijn de
meesten een jaar of zestig en
hebben hun schaapjes al op het
droge. Ze kiezen ervoor in een
lekker klimaat van hun pensioen
te genieten. Het heeft overigens
de laatste paar jaar niet storm ge
lopen. Het gaat meestal om indi
viduele gevallen", aldus De Mo
ree.
Dollars
Voor de vele Noordamerikanen die
Bemoei je niet met politiek, zorg voor tenminste 300 dollar aan inkomsten per maand, stoot de
bevolking geen brood uit de mond, en je woont voor jaren in een zonnig land zonder leger met een
rustig politiek klimaat aan de Caraïbische zee. Het klinkt natuurlijk mooier dan het in
werkelijkheid is, maar bovenstaande voorwaarden stelt de Middenamerikaanse republiek Costa
Rica aan een emigrant die zich in dit tussen Panama en Nicaragua gelegen land als rentenier of
gepensioneerde wil vestigen.
In deze republiek leeft reeds een groot aantal Nederlanders en er is volgens de Costaricaanse
autoriteiten nog plaats voor meer. Hoger geschoolden op technisch en agrariseh gebied zijn zeer
welkom. Een reportage over emigreren naar "het Zwitserland van Midden-Amerika".
Enige maanden geleden circu
leerde in Nederlandse kran
ten het bericht dat ons land
Costa Rica als "emigratie-
land" had aangewezen. Dit is
niet helemaal waar. Het ging
namelijk om een verzoek van
de regeringen van vier Mid
denamerikaanse landen om
buitenlandse specialisten te
krijgen. Met name op agra
risch en technisch gebied
staan de landsgrenzen wijd
open voor buitenlanders.
Volgens de Directie voor de Emi
gratie in Den Haag is het echter
onjuist dat Nederland op grote
schaal mensen wil laten emigre
ren naar Costa Rica. Eerst moet
er via de Intergouvernementele
Commissie voor Europese Mi
gratie (ICEM) in Genève worden
onderzocht in hoeverre aan het
verzoek van onder meer Costa
Rica kan worden voldaan.
Dit onderzoek is inmiddels ver
richt. In Den Haag wacht men op
de conclusies van het rapport dat
drie Italianen en een Nederlan
der hebben opgesteld. Afhanke
lijk van de uitslag zal de emigra-
tiedienst moeite doen om de ge
schikte mensen te vinden.
Woordvoerder A.T. de Moree van
de emigratiedienst:"Wij hebben
afstand genomen van al die kran-
teberichten waarin werd gesug
gereerd dat Costa Rica een 'emi
gratieland' is. Wij vragen ons af
wat dat precies is, een emigratie-
land. Waar het allemaal om gaat
is dat Costa Rica, Honduras, Pa
nama en de Dominicaanse Repu
bliek vroegen of er technici zijn
die in dit land willen komen
werken. Het ICEM heeft de aan
vraag onderzocht. Indien ge
wenst zoeken wij hier mensen
die geïnteresseerd zijn in een
baan in bijvoorbeeld Costa Rica.
Als alles door Genève in orde
wordt bevonden, gaan de vacatu
res hier de kaartenbakken in van
de arbeidsbureaus. Wie daarop
wil solliciteren komt dan bij ons
of bij de ambassade van Costa
Rica terecht".
door Dirk-Jan Roeleven
zich de afgelopen jaren in dit pa
radijsje hebben gevestigd past
Costa Rica in het rijtje Hawaii,
Barbados en de Fillipijnen. Zon.
rust, genieten van de verdiende
centen en omringd worden door
vriendelijke mensen die voor het
geld van de 'gringo's' graag een
rij tanden bloot lachen.
Aan de "Rijke Kust" treffen we
drie soorten Nederlandse emi
granten aan: de "pensionados"
(Nederlanders die in de tropen
van hun pensioen genieten), de
"rentistas" (renteniers) en de
"échte" emigranten die een be
drijfje beginnen. Gelet op de
woorden van de president is het
duidelijk dat de regering van
Costa Rica deze laatste categorie
het liefst ziet komen. De pensio
nados en rentistas zijn overigens
ook welkom want die brengen
heel wat dollars in het laatje
waarmee de buitenlandse
schuldeisers kunnen worden be
taald.
In het Amstelhotel in de hoofd
stad San José komt de Neder
landse kolonie regelmatig bijeen
om de onderlinge contacten te
onderhouden. Onder het genot
van een borrel wordt daar afge
geven op het gure weer en de
"rooie regering" in het vader
land. Maar hoezeer er ook tegen
Nederland wordt aangeschopt,
de emigranten kunnen het niet
laten om steevast op Radio Ne
derland Wereldomroep af te
stemmen. Ook de week-editie
van de NRC gaat van huis tot
huis in Escazü, het Wassenaar
van San José, waar de meeste
Nederlandse 'pensionados' wo
nen.
Zoals gezegd komt de Nederlandse
Vereniging in het Amstelhotel
bij elkaar. Dit hotel, met het wa
pen van Amsterdam bij de in
gang, is eigendom van de uit
Voorburg afkomstige Hans van
der Wielen (47). Hij is het school
voorbeeld van de emigrant die
het "gemaakt" heeft. Zijn hotel
staat aangeschreven als één van
kamers zijn het hele jaar door be
zet.
Voor de wind
Self-made man Van der Wielen
kwam 22 jaar geleden als vrijge
zel naar Costa Rica. Hij begon als
kok bij een andere vroege emi
grant, Ben Demmer. Zij waren in
de jaren vijftig zo'n beetje de eer
ste Nederlanders die in Costa Ri
ca neerstreken. Sinds zijn komst
is het hem louter voor de wind
gegaan. Momenteel is zijn twee
de - zeer luxueuze - hotel in de
hoofdstad in aanbouw.
Wat is het recept om als emigrant
te slagen "Je moet bereid zijn
kei en keihard te werken. Verder
moet je een goede vakkennis
hebben, een grote dosis wils
kracht en vooral veel geluk. Zon
der geluk vaart niemand wel".
Tips voor aanstaande emigranten
naar Costa Rica "Leer in elk ge
val Spaans spreken en zorg voor
een redelijk beginkapitaal. Ver
der moet de aanstaande emi
grant die een zaak wil beginnen
natuurlijk goed de markt verken
nen. Aan parapluverkopers heb
ben ze hier geen behoefte. Voor
jonge ondernemers zie ik hier
vooral mogelijkheden op het am
bachtelijke vlak. Ik denk dat
bakkers en goede slagers hier
goud kunnen verdienen".
Heimwee "Ik heb één keer heim
wee gehad. Dat was toen ik een
heleboel jaren geleden voor het
eerst weer in Holland was. Na
een paar dagen Nederland wilde
ik wel terug kruipen" naar Costa
Rica".
De ontboezeming van Van der Wie
len gaat op voor de meeste Ne
derlandse 'rentistas' en 'pensio
nados'. Voor geen goud willen ze
terug naar hun geboortegrond,
ook al hebben de echtgenotes
van de emigranten soms last van
kriebels om terug te gaan. De Eu
ropese winkels en de luxe mode
worden door de vrouwen node
gemist. Het gevoel dat ze in de
hoofdstad een vrij geïsoleerd le
ven leiden speelt voor de vrou
wen ook mee om naar Nederland
terug te willen gaan. Toch wegen
de luxe en de zonneschijn die ze
in Costa Rica kennen ruim
schoots op tegen dit gemis.
Om uiteenlopende redenen willen
de emigranten in Costa Rica blij
ven. De één kan niet meer tegen
de waterkou en de gure winden.
De ander is vanwege het politie
ke klimaat Nederland ontvlucht.
Een derde heeft een enkeltje San
José gekocht om de Nederlandse
belastingdienst te ontlopen.
"Uyl"
De pensionado met blauw bloed,
baron M.P. van Sytzama, heeft
onder meer om politieke rede
nen Nederland de rug toege
keerd. De zwaar conservatieve
baron ("In Engeland zou ik in
The House of Lords aan de ui
terst rechterzijde gaan zitten")
verklaart zijn verhuizing: "Toen
in 1973 die oliecrisis uitbrak
dacht ik voor het eerst aan emi
greren. "Uyl" (de toenmalige mi
nister-president drs. J.M. den
Uyl, red.) maakte het toen veel te
bont door de benzine op de bon
te slingeren. Het leek de oorlog
wel. Toen die Russen in '79 Af
ghanistan binnenvielen stond
mijn besluit vast. Ik moest weg
uit Nederland. Binnen een paar
jaar staat de Rus bij me op de
stoep, dacht ik".
Van Sytzama verwachtte waar
schijnlijk niet, toen hij in '79 naar
Costa Rica verhuisde, dat in het
naburige Nicaragua de Sandinis-
tische revolutie zou slagen. Op 19
juli van dat jaar werd het bewind
van de wrede dictator Anastasio
Somoza na een jarenlange gueril-
lastrijd omvergeworpen. De re
volutie bracht een linkse Sandi-
nistische junta aan de macht. Ni
caragua wordt momenteel door
contra-revolutionairen bestre
den vanuit het buurland Hondu
ras. Met behulp van de CIA strij
den de voormalige aanhangers
van Somoza tegen de Sandinisti-
sche volksmilities.
Het "rustige" Costa Rica raakt
steeds meer bij het conflict be
trokken. De hoofdstad San José
is een trefpunt van Middename
rikaanse ballingen onder wie
veel Nicaraguanen. Eén van hen
is Edèn Pastora, de guerilla-com
mandant die een leidende rol
soeelde in de Sandinistische re
Blik op de hoofdstad San José vanuit de Nederlandse ambassade.
Baron M.P. van Sytzama
heeft het te bont gemaakt.
volutie tegen Somoza. Na de^
machtsovername kon hij zich
niet langer verenigen met de
denkbeelden van zijn partijgeno
ten. Hij verliet het land en houdt
zich nu bezig met het bestrijden
van het huidige Nicaraguaanse
bewind. Onder zijn verantwoor
delijkheid is het zuiden van Ni
caragua vanuit Costa Rica al ver-r
scheidene keren binnengevallen.
Formaliteiten
De voormalige Haarlemse drogist
Charles Henfling moet goed ge
schrokken zijn van de toenemen
de gewelddadigheden in Mid-
den-Amerika. Eén van de rede
nen dat hij met zijn gezin Neder
land de rug toekeerde was name
lijk "de dreigende oorlog in
West-Europa". "Ik heb één keer
een oorlog meegemaakt en dat-
vind ik meer dan genoeg", aldus
Henfling.
De familie is weinig te spreken
over de hulp van de Costaricaan
se zaakgelastigde in Nederland.
Deze instantie heeft de zaken
veel rooskleuriger voorgespie
geld dan in werkelijkheid bleek.
In Costa Rica aangekomen
moest er nog erg veel geregeld
worden. De formaliteiten waren
nog lang niet rond. De eerste tijd
was dan ook niet de plezierigste.
Een frustrerende rondgang langs
de talrijke officiële instanties
was het resultaat.
Nieuwe emigranten zullen het
waarschijnlijk nog slechter tref
fen. De zaakgelastigde is een jaar
of drie geleden teruggeroepen
naar Costa Rica. Emigranten zijn
nu aangewezen op de eerder ge-
noemde Directie voor de Emi
gratie en op het consulaat in Am
sterdam of Rotterdam. Bij de
Haagse emigratiedienst wordt
gecontroleerd of de gegevens
van de aanvrager kloppen. Te
vens bekijkt deze dienst of de
emigrant belastingschulden of
een justitieel aanvechtbaar
verleden heeft. Op het consulaat
worden de papieren van de aan
staande emigrant gelegaliseerd.
Die worden dan naar Costa Rica
gestuurd waar wordt bekeken of
de emigrant aan de vestigings
voorwaarden voldoet. De emi
grant in spé krijgt dan een voor
lopige verblijfsvergunning.
"Zaken als huisvesting en dergelij
ke moeten de emigranten in Cos
ta Rica zélf regelen. Daar kunnen
wij hier in Nederland weinig aan
doen", aldus A. Wouters van het
hoofdstedelijke consulaat van
Costa Rica. "Wij regelen hier de
papieren om als emigrant tot
Costa Rica te worden toegelaten,
voor de rest moeten ze het zelf
maar uitzoeken".
Glazenwassers
De zonen van Charles Henfling
hebben besloten in Costa Rica
een bedrijf op te bouwen. Als wa
re "vrije jongens" zagen ze een
gat in de markt voor een glazen-
wassersbedrijf. Deze zaak mis
lukte omdat de economische te
ruggang ook de Costaricanen
hard raakte (de prijzen van de
eerste levensbehoeften zijn in
een jaar tijd verdubbeld) en zo
doende werd op een luxe als gla
zenwassen danig bezuinigd.
De gebroeders Henfling proberen
het nu met een heel ander be
drijfje. Hun vader wilde enige ja
ren geleden iets om handen heb
ben en begon kruiden te kweken
in kassen achter zijn huis. Gelei
delijk groeide deze hobby uit tot
een klein bedrijfje toen hotels en
restaurants zijn produkten wil
den kopen. Nu ook de zonen van
de voormalige drogist in de krui-
denhandel zijn gestapt gaat het
zaakje lopen. De beide zoons zijn
dan ook vol vertrouwen dat ze in
Costa Rica zullen slagen. "Door
hard werken kan je hier nog wat
bereiken", zegt Henfling junior
strijdlustig.
Behalve vanwege de oorlogsdrei
ging besloot Henfling met zijn
gezin naar de tropen te verhuizen
omdat hij vermoedde in Costa
Rica "de hemel op aarde" aan te
treffen. Dit klopt in zijn geval ze
ker: "Eén van de fijnste dingen
hier vind ik dat er geen files zijn.
Verder is het belastingklimaat
lekker en uiteraard ook het ge
wone klimaat. Hoge stookkosten
heb ik niet meer en een winteijas
is helemaal verleden tijd".
