Buitenlandse dansers zijn
mentaal beter voorbereid'
c
C
D
-c
Marian Sarstadt adjunt-directrice Koninklijk Conservatorium
GérardLemaitre
balletmeester
bij 'Scapino'
D
miJDAG 22 JULI 1983
Kunst
(AMSTERDAM - "Nooit eer
der heb ik iets gedaan
waarvan ik niet zeker
wist of ik het zou kunnen.
Ik heb er nachten niet
van geslapen. Ik heb ook
bij voorbaat gezegd: als
het niet lukt, moeten we
daarover kunnen praten.
Dan is het beter om na
een jaar te stoppen, dan
maar te blijven modde
ren".
Marian Sarstadt (41) krijgt van
af 1 augustus de leiding over
de dansvakopleiding van het
Koninklijk Conservatorium
in Den Haag. Ze volgt in die
functie Rene Vincent op. Sar
stadt begon in 1957 als danse
res bij Scapino, danste in
1960 en 1961 als één van de
weinige Nederlanders bij het
Grand Ballet du Marquis de
Cuevas en was van 1962 tot
1972 één van de gezichtbepa-
lende danseressen bij het Ne
derlands Danstheater. Daar
na werd ze balletmeester bij
de uitvoerende groep van het
Scapino Ballet. Ze is ge
trouwd met Armando Navar
ro, de artistiek leider van
Scapino.
Zoals zoveel mensen uit de profes
sionele balletwereld heeft Ma
rian Sarstadt de afgelopen jaren
veel kritiek geleverd op de kwali
teit van de balletopleidingen in
ons land. Men vindt de kwaliteit
van de leerlingen die van de Ne
derlandse academies afkomen te
laag. Het merendeel van de dan
sers van Scapino komt uit het
buitenland. Voor het Nationale
Ballet en het Nederlands Dans
theater geldt hetzelfde. Het NDT
is zelfs in arren moede een eigen
balletopleiding begonnen. Men
vindt de kwaliteit van de leerlin
gen die van de Nederlandse aca
demies afkomen te laag.
Sarstadt vertelt dat dij scapino
tien buitenlandse dansers weg
gaan en dat men voor de openge
vallen plaatsen slechts twee Ne
derlanders heeft kunnen aan
trekken. "Ik kan maar zelden les
geven in het Nederlands. Dat
moet altijd in het Engels of
Frans", zegt ze. Ook de kleine
moderne dansgezelschappen
hebben moeite goede moderne
dansers uit eigen land te vinden.
door
Ariejan Korteweg
Het Koninklijk Conservatorium is
de grootste leverancier van de
dansgezelschappen in ons land.
Dit jaar studeerden acht leerlin
gen af, een aantal dat Sarstadt
volgend jaar niet verwacht te ha
len.
Mentaliteit
Die kritiek op de opleidingen was
voor Sarstadt een belangrijke af
weging, toen ze werd gevraagd
als adjunct-directrice van het
Koninklijk Conservatorium. "We
hebben altijd lopen roepen: het
is niet goed wat er op de scholen
gebeurt. Daarom had ik het ge
voel dat ik niet kon weigeren,
toen ik voor deze baan werd ge
vraagd. We hadden zelf Benja
min Harkavy gevraagd (vroeger
artistiek leider van het Neder
lands Danstheater, red.). Hij wei
gerde omdat hij vreesde niet
creatief te kunnen werken bij het
conservatorium. In een telegram
adviseerde hij mij te vragen. Har
kavy is iemand voor wie ik veel
bewondering heb. Als hij mij
niet, had aanbevolen, had ik
waarschijnlijk deze functie niet
aangedurfd".
Wat is er nu precies mis aan de Ne
derlandse balletopleidingen en
wat denkt Marian Sarstadt daar
aan in haar nieuwe functie te
kunnen verbeteren? Twee vra
gen die zich na het voorgaande
allicht opdringen.
Wat het eerste betreft is het vol
gens haar ten dele een kwestie
van mentaliteit, net is allemaal
te gemakkelijk geworden. We
hebben op Scapino in januari
van dit jaar een auditie gehou
den. Daar hadden we 83 werklo
ze Nederlandse dansers voor
aangeschreven. Drie daarvan
zijn komen opdagen. Ik was echt
stomverbaasd. Zoiets tekent de
mentaliteit een beetje. Zoveel
dansers haken tegenwoordig na
twee jaar bij een gezelschap af
vanwege het harde werken en
het ontbreken van een privé-le-
ven. Dan is er wel mooi acht jaar
voor een dure opleiding be
taald". Buitenlandse dansers zijn
volgens Sarstadt mentaal beter
voorbereid. Ze weten meer wat
het betekent om danser in een
groep te zijn. Sarstadt zegt in de
afgelopen jaren bij Scapino te
hebben ondervonden, dat het
heel goed mogelijk is, de instel
ling van de dansers te verande
ren.
Ondergeschoven
Een andere oorzaak is volgens Sar
stadt dat Nederland teveel oplei
dingen heeft. "Kijk maar naar
Rusland. Dat is een immens
groot land. Toch zijn er niet meer
dan twintig scholen. In het klei
ne Nederland hebben we zes aca
demies. Dat betekent een grote
spreiding van talent en goede do
centen".
Op het moment is de situatie zo,
dat op elk van die opleidingen al
le aspecten van de dans worden
onderwezen, dus zowel klassieke
techniek als moderne dans en
folklore. Het lijkt haar een goed
plan als de academies zich meer
zouden gaan specialiseren, zodat
bijvoorbeeld Rotterdam zich na
drukkelijk op de moderne dans
en het jazzballet zou kunnen
richten en het Koninklijk Con
servatorium en de Nel Roos aca
demie vooral aandacht aan klas
sieke technieken zouden beste
den.
Vooral het jazzballet is volgens
Sarstadt nog een ondergescho
ven Kindje in de opleidingen, net
als in Oost-Europa. "Kijk naar de
Bolsjoi-school in Moskou. De
klassieke opleiding daar is fan
tastisch. Maar wat ze daar aan
jazz doen, daar zou je hier in
Lutjebroek nog niet mee voor de
dag durven komen.
Ze verwacht veel van een verbete
ring van de contacten tussen op
leidingen en gezelschappen. De
leerlingen kunnen dan in een
vroeg stadium een indruk krij
gen van wat er bij de gezelschap
pen van hen wordt verwacht.
Sinds kort wordt het Nederlands
Danstheater geraadpleegd bij de
benoeming van docenten aan het
Koninklijk Conservatorium. Sar
stadt verzekert dat het niet de be
doeling is dat de opleiding wordt
toegesneden op wat Jiri Kylian,
de artistiek leider van het NDT,
wil. "Ze leren het repertoire van
alle groepen. Het is aan de leer
ling om zijn voorkeuren te kie-
Marian Sarstadt wordt als
balletmeester bij het Scapi
no ballet opgevolgd door
Gérard Lemaitre, een van
haar vroegere collega's bij
het Nederlands Danstheater.
In het verleden zijn zij vele
malen danspartners ge
weest. Lemaitre is 22 jaar
aan het Nederlandse Dans
theater verbonden geweest.
Hij kwam er in 1960, toen
het gezelschap juist was op
gericht. In 1982 werd hij ont
slagen. Lemaitre begon zijn
carrière bij het gezelschap
van Roland Petit. Zijn baan
bij Scapino gaat in op 1 sep
tember.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Blue Thunder",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur zo
14.15,16.30,19.00 en 21.15 uur. i2 ir.
LIDO 1 (124130): "Octopussy", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45, 12 iaar.
LIDO 2: "Wie met pech omgaat", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur. al.
STUDIO (133210): "Merry Christmas,
mr. Lawrence", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo ook 16.45 uur, 16 jr.
TRIANON (123875): "Bruce Lee ga
me of death", da. 19.00 en 21.15 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Heidi", da. 14.30
uur, zo. ook 16.30 uur.
REX (125414): "Kamermeisjes voor
het hetere werk", da. 14.30,19.00 en
21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Ik ga vreemd,
schat", vr. en za. 23.30 uur, 16 jaar.
Bioscopen
EURO 1: "Octopussy", da. 13.30,18.30
en 21.15 uur, zo. 13.15, 16.00, 18.30
en 21.15 uur. 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Octopussy", za.
24.00 uur, 16 jaar.
EURO 2: "Octopussy", do., vr., ma. en
di. 13.30,18.30 en 21.15 uur. woe. en
za. 18.30 en 21.15 uur. zo. 16.00,
18.30 en 21.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Ring of desire",
za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "Blue Thunder", da. 13.45,
19.00 en 21.30 uur, zo. 14.00, 16.30,
19.00 en 21.30 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Blue Thunder",
za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Hot bubblegum in het le
ger", da. 13.45, 18.45 en 21.00 uur,
zo. 13.45, 16.15, 19.00 en 21.30 uur,
16 jr.
Nachtvoorstelling: "Het grote voor
deel". za. 24.00 uur. 16 ir.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Annie", do. tm
14.00 en 20.00 uur, zo. 14.00 en 16.00
uur, ma. tm. woe. 14.00 en 20.00
al.
"Lola", zo. 21.00 uur, 16 jr.
CITY 1 "De Lift", do.,
woe. 14.45 en 20.00 uur
di. ook 22.15 uur, vr.
14.45. 19.00 en 21.15 uu
CITY 4: "Tootsie", do., ma., di. e
woe. 20.00 en 22.15 uur, vr. en zi
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.45,19.00 e
LEIDEN
Holiday Inn - Haagse Schouwweg
10, foto's van Godfried Sippel,
'eg
Exposities
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1, 'Bhoetan, Land van
de Vreedzame Draak', t/m 21/8;
'Japan, profiel van een cultuur',
tot 1/10: di t/m za van 10-17 uur.
i 13-17 uur
Museum Boerhaave - Steenstraat
la, 'Potten Kijken Pillen Draai
en in de oude apotheek', t/m 27/2,
di t/m za 10-17 uur; zo 13-17 uur.
na 1/10 van 13-16 uur
Hortus Botanicus - Rapenburg 73,
(Oranjerie), tentoonstelling 'De
Muskusrat' van Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie, t/m 25/
9; ma t/m za 9-16.30 uur, zo 10-
16.30 uur.
Rijksmuseum van Oudheden -
'Egypte, bereisd, beroofd, be
waard, beschreven'k, t/m 4/9; di XJ
m za 10-17 uur. zo 13-17 uur.
Pieterskerk - 'Uit het leven v
Louise en Kee....', Leidse vr<
wen in de jaren twintig, t/m
Rijksmuseum voor Geologie en Mi
neralogie - Hooglandse Kerk-
gracht 17, 'Energie uit eigen bo
dem', t/m 14/8; 'De mens als ja
ger', t/m 21/8; ma t/m vr van 10-17
uur, zo 14-17 uur.
Stelling - Lange Mare 65, Ben Over-
devest, schilderijen, tot 30/7; di 1
m za van 12-17 uur.
ZOETERWOUDE
Art Galery J.V.C. - Energieweg 41,
mevr. Kistemaker met portret,
olieverf en aquarel; tot 1/8, ma t/m
HOOFDDORP
Sheraton Schiphol Inn - Kruisweg
595, pentekeningen en sculptures
van IJf Blokker en Josine Croin,
SCHIPHOL
Expositie in de Zonneruiter van
vryetijdskunstenaars, t/m 4/9;
dag. i
i 11.30-22 u
OEGSTGEEST
Kunstcentrum Lange Voort - Lange
Voortplein 1, Tineke Spaan, beel-
houwen, Reinier van den Berg,
olieverven en zeefdrukken, Rob
Claus, kleuretsen en Henriette
Syatauw, gebruikskeramiek, t/m
13/8; di t/m vr 13.30-17.30 uur, vr
19-21 uur, za van 12-17 uur.
Jacques van Bellen - Lange Voort
11, Mode grafiek van Lidy van
Winsen, t/m 6/8; di t/m do 9-18
r 9-21 i
i 9-17 i
LEIDERDORP
Gemeentehuis - Statendaalder 1,
Kamerellen van Peter Prins, t/m
30/7, ma t/m vr van 8-17 uur en
don tot 21 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrydag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - Elke dag van
16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur.
- de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intesieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centfum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19 00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier
voor speciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen.
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15 15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och-
f OAAfK 2"JN WE
(bOeO WBGGÉKO
AA£N..6£N NARÊ /VtN,
Di£ NARÊZAKI MÊT
IAL ZJN ZWMROEN.,
c((2udcll
leuias
22 juli 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
De burgemeesters van Ha-
zerswoude en Koudekerk zijn
Zaterdag jl. aan een groot ge
vaar ontsnapt. Nadat zij Lei
den met een bezoek hadden
vereerd, keerden zij des mid
dags per rijtuig terug, waar
voor een nog vrij onaangere-
den paard was gespannen.
Nadat de reis bijna was vol
voerd. schrikte het paard
eensklaps voor een molen en
in een oogwenk lag het voer
tuig met de burgemeesters en
eenige familieleden op den
gronddoordat het rijtuig
omviel. Gelukkig dat sprong
van hel paard, waardoor het
ongeluk geschieddetegen een
ijzeren hek geschiedde. In
dien zulks niet het geval was
geweest, voorzeker zou een
grooter onheil het gevolg zijn
geweest van dit uitstapje
naar Leiden, terwijl nu de
meesten er met eenige lichte
kneuzingen van af kwamen
- Dezer dagen viel gedurende
i matroos
een schip, dat naar Newcastle
op weg was, over boord. Twee
zijner kameraden begaven
zich terstond in een boot en
vonden hem, terwijl hij zich
al zwemmende met een mes
tegen een haai verweerde, die
de hevigste aanvallen op hem
deed. Wonder boven wonder
slaagde hij er in zich het dier
van het lijf te houden totdat
hij werd gered.
- (Adv.) Standplaats Beesten
markt. Leiden. Madame Caro
is gearriveerd. Alle dagen
buitengewone werkzaamhe-
Vij/tig jaar geleden:
De Ilaliaansche vlieger, gene
raal Balbo, die met 25 vlieg-
boten een tocht naar en over
Amerika maakt, is met 35 zij
ner officieren te Washington
geland, nadat het eskader
eenige malen over het Witte
Huis en het Kapitool had ge
vlogen. Het gezelschap werd
verwelkomd door hooge mari
ne- en leger-autoriteiten. Na
de ontvangst bij president
Roosevelt volgde een noen
maal in het Witte Huis.
