Gereed voor
'Vancouver'
Uitkomst Wereldraad
moeilijk te voorspellen
ZATERDAG 16 JULI 1983
"Het wordt een geweldige happening in Van
couver".
Met die hoge verwachting gaat dr. A. Kruys-
wijk, een van de ongeveer zestig Nederlan
ders, straks naar de zesde algemene vergade
ring van de Wereldraad van Kerken, van 24
juli tot 10 augustus in deze Canadese stad.
Nederland zal daar met een delegatie van
ruim dertig mensen plus nog een dertigtal
journalisten goed vertegenwoordigd zijn.
Als officiële afgevaardigden namens de zes Ne
derlandse lid-kerken van de Wereldraad rei
zen negentien personen naar Canada's oost
kust. De anderen in de delegatie zijn waarne
mers en adviseurs. Onder hen drie in ons
land studerende Zuidafrikaanse predikan
ten, die allen lid zijn van de 'Broederkimg',
een vereniging van predikanten tegen de
apartheid.
Voor deze assemblee zijn in totaal rond 4000
deelnemers ingeschreven. Ruim 900 af
gevaardigden van de 300 lid-kerken, 1000
waarnemers en gasten, 1000 journalisten en
nog eens 1000 individuele bezoekers. Deze
cijfers breken alle records van vorige assem
blees.
En dat allemaal rond het ene thema: 'Jezus
Christus, het leven der wereld'.
Vancouver Canada. Stad aan de Stille Oceaan.
Er zullen in Vancouver beleidslij
nen worden getrokken, waar de
vele afdelingen van de Wereld
raad in Genève de volgende acht
jaar mee moeten werken. Op het
gebied van theologische bezin
ning, gemeentevorming, wereld-
diakonaat en zending, strijd te
gen militarisme en racisme en
dienst aan de naaste in de breed
ste zin van het woord.
"Maar", schrijft dr. Kruyswijk in
'Centraal Weekblad' van de Ge
reformeerde Kerken in Neder
land, "deze besluiten krijgen pas
werkelijk effect als ze gaan door
werken naar het grondvlak van
de kerk". (Kruyswijk is secreta
ris van de gereformeerde syno
decommissie 'Oecumene buiten
land'. Het weekblad wijdt een
heel nummer aan de komende
assemblee in Vancouver).
Krachten
Mevrouw ds. M. J. van der Veen-
Schenkeveld (Rotterdam), die
ook op de vorige assemblee in
Nairobi (Kenia) van de partij
was, vindt de uitkomst van Van
couver moeilijk te voorspellen.
De Wereldraad is een groot li
chaam, maar vertegenwoordigt
slechts een kwart van de chris
tenheid. Er zijn ruim 1,3 miljard
christenen op de wereld. De 300
bij de Wereldraad aangesloten
kerken hebben bij elkaar 400
miljoen leden. De 800 miljoen
rooms-katholieken en de paar
honderd miljoen evangelische
christenen doen niet mee. En de
kerken die wél meedoen denken
over allerlei religieuze, kerkelij
ke, maatschappelijke en politie
ke zaken lang niet gelijk. "Helaas
moet er ook binnen de Wereld
raad gesproken worden van
krachtsverhoudingen', erkent
mevrouw Van der Veen.
"De oosters-orthodoxen bijvoor
beeld zullen proberen, hun in
breng zo groot mogelijk te ma
ken". Zij voelen zich in de We
reldraad nog steeds op het twee
de plan. Het gesprek met hen
loopt soms stroef. Eenheid zon
der overeenstemming kunnen zij
zich maar moeilijk voorstellen.
Mevrouw Van der Veen: "In het
protestantisme zien zij te veel
wereldse tendenzen".
Vrede
Er wordt een grote Russische dele
gatie verwacht. Mevrouw Van
der Veen weet niet, wat voor in
vloed dié zal hebben als zaken
van oorlog en vrede aan de orde
komen, van bewapening en men
senrechten, van racisme en een
rechtvaardige samenleving.
Trouwens, ook de vrouwen zul
len zich sterk maken als het over
vredesvraagstukken gaat.
In Vancouver komt de verhouding
tussen kerk en vredesbeweging
zeker ter tafel. Een klacht in vre-
deskringen is, dat het program
ma van de Wereldraad voor ont
wapening en tegen het militaris
me de vredesbeweging niet
werkelijk heeft vooruit gehol
pen.
Verandering zal niet komen van de
regeringen maar van de bewe
gingen, was een conclusie op de
publieke hoorzitting van de We
reldraad in Amsterdam (1981).
"In dien zin heeft de Wereldraad
nog niet zo actief gewerkt", zegt
drs. C. M. Boerma, staffunctiona
ris in Genève voor ontwikkelings
samenwerking. "Vancouver kan
impulsen geven voor een derge
lijk programma. Maar het kan
zo'n opzet ook verhinderen".
In een Appèl dat verscheidene vre
desbewegingen uit Noord en
Zuid de Wereldraad straks zullen
aanbieden, wordt de raad én de
lid-kerken gevraagd, hun inspan
ningen voor vrede en gerechtig
heid te vergroten.
Beklaagdenbankj e
Was de Wereldraad tot 1961 prak
tisch een westerse aangelegen
heid, toen de oosters-orthodoxe
kerken en veel kerken uit de
Derde Wereld erbij kwamen, ver
anderde hij steeds meer van ka
rakter en richting. Het ging niet
meer alleen om kerkelijke een
heid.
"Dat was aan de ene kant een ver
rijking. Maar het bracht ook al
lerlei tegenstellingen en span
ningen mee. De niet-westerse
kerken staan zeer kritisch tegen
over het Westen met zijn politie
ke, economische en culturele
macht". (Professor dr. K. Runia,
Kampen, in 'Centraal Week
blad').
Europa zal in Vancouver weieens
naar het 'beklaagdenbankje'
worden verwezen. Dat bleek al,
toen begin dit jaar een deel van
de Europese afvaardiging in We
nen bijeen was. Secretaris-gene
raal dr. Philip Potter zei daar, dat
Europa vijf eeuwen lang in poli
tiek, technisch en kerkelijk op
zicht de rest van de wereld heeft
gedomineerd.
Zonder onderscheid te maken tus
sen Oost- en West-Europa zullen
vooral de deelnemers uit de Der
de Wereld de rekening van hun
onderdrukking willen presente
ren. Politiek is men weliswaar
'vrij' geworden, maar econo
misch voelt men zich nog steeds
in de houdgreep van het Westen.
Het resultaat van de Unctad-con-
ferentie in Belgrado kan dat al
leen maar bevestigen.
Ook kerkelijk en theologisch krijgt
de Derde Wereld nauwelijks de
kans, op eigen benen te staan.
Sympathie
Uit begrip voor de positie van de
kerken in de Oosteuropese lan
den - ze staan onder druk van de
staat - is de Wereldraad zeer
voorzichtig met zijn oordeel over
deze landen. Bovendien doet de
raad zelf vaak mee aan de scher
pe kritiek op het Westen.
Volgens de Kamper theoloog Ru
nia wekt dat de indruk, dat 'Ge
nève' meer sympathie heeft voor
het Oosten dan voor het Westen.
Hij vindt dat 'bijna onvermijde
lijk'. "De kerk moet zich echter
met geen enkel politiek of econo
misch systeem vereenzelvigen.
Ze moet telkens weer wijzen in
de richting van het Koninkrijk
van God, dat geen enkel systeem
vertegenwoordigt, maar wel al
tijd tot gerechtigheid oproept".
Runia verwacht alleen iets van
Vancouver, als de assemblee de
eigenlijke taak van de kerk cen
traal stelt. En dat is niét allerlei
door
S.J. de Groot
sociale en politieke strategieën
ontwikkelen, "maar het licht van
het evangelie laten schijnen over
de gecompliceerde werkelijk
heid van deze wereld". "Waarbij
uiteraard zeer kritisch mag wor
den gesproken over wat er in de
wereld fout is".
Het geeft Runia's collega in Kam
pen G. P. Hartvelt overigens wel
te denken, dat het verwijt van
marxisme aan het adres van de
Wereldraad bijna altijd van het
'blanke Westen' komt. Men geeft
gemakkelijk af op politieke uit
spraken zónder de vragen en
problemen échter die uitspraken
te kennen.
Hartvelt: "Wie een catalogus inziet
van alles wat de Wereldraad
heeft gepubliceerd, komt onder
de indruk hoe groot de problemen
zijn en wat er gedaan is om er
enigszins orde in te brengen".
Wereldraad-mensen pleiten op hun
beurt de westerse kerken niet
vrij van 'vereenzelviging'. Potter
zei in Wenen, dat de Europese
kerken, vergeleken met kerken
in de Derde Wereld, vaak nog de
'gevangene' zijn van het staat
kundig bestel waarin zij leven of
van hun geschiedenis. "Dat belet
ze om echt kérk te zijn, open
voor het evangelie in zijn totali
teit en betrokken op de tijd en
situatie waarin wij leven".
Stagnatie
Over de 'grote oecumene' hoort
men tegenwoordig weinig opti
mistische geluiden. Er is stagna- AlTOOede
tie.
Professor Runia: "De grote confes
sionele families, zoals luthera
nen, hervormden, gereformeer
den en anglikanen, worden hoe
langer hoe actiever en willen on
getwijfeld meedoen in wijdere
verbanden. Maar tegelijk worden
zij zich meer bewust van hun ei
gen erfenis en traditie. En dat
kan weer een belemmering wor
den voor verdere eenheid".
Hetzelfde geldt voor de relatie We
reldraad-Rome. "Terwijl de theo
logen druk bezig zijn om boven
oude verschillen uit te komen,
zijn de officiële instanties zeer te
rughoudend. Ook Rome is niet
bereid, de eigen identiteit zelfs
maar in de waagschaal te stel
len". Zo stelt Runia vast.
Hij heeft geen ongelijk. De Rooms-
Katholieke Kerk in Vancouver
straks met twintig waarnemers
present doet sinds twintig jaar
in veel programma's van de We
reldraad volop mee, maar heeft
het volledige lidmaatschap nog
nooit serieus overwogen. (Heeft
de Wereldraad er zelf al voldoen
de over nagedacht, wat de gevol
gen zullen zijn voor zijn organi
satie en beleid als daar ineens
800 miljoen rooms-katholieken
binnenkomen?)
Toch moet de samenwerking niet
alleen worden afgemeten aan de
vorderingen op officieel niveau.
Konrad Raiser, plaatsvervan
gend secretaris-generaal van de
Wereldraad, ziet meer winst in
de gemeenschappelijke inzichten
die door de jaren heen zijn ge
groeid. Kerkelijke hereniging is
voor de oecumenische beweging
niet meer het een en het al.
Wel gaan er stemmen op om de ko
mende zeven jaren (na Vancou
ver dus) met de Rooms-Katholie-
ke Kerk tot meer resultaten te
komen. Nederland is een van de
weinige landen waar de Rooms-
Katholieke Kerk volledig lid is
van de Raad van Kerken.
Bij de Nederlandse delegatie hoort
ook de econoom Gerrit Terpstra
van het Christelijk Nationaal
Vakverbond. "Als hulp voor de
genen die namens de kerk daar
het woord voeren", zo verklaarde
hij zelf in 'Centraal Weekblad'
zijn aanwezigheid.
"Ik help verhinderen, dat de kerk
uitspraken gaat doen, waarvan
de wereld zegt, dat het uitspra
ken-van-niks zijn". Terpstra zou
graag zien, dat 'Vancouver' zich
uitspreekt over een beperkt aan
tal zaken. Vooral niet te veel
overhoop halen. Armoedebestrij
ding is voor hem het voornaam
ste punt op sociaal-economisch
gebied. Daarmee hangt samen de
vrijheid om zich te organiseren.
"Als er over deze twee onderwer
pen duidelijke uitspraken ko
men, ben ik al reuze tevreden".
Christus
De Wereldraad - die ook waarne
mers van andere godsdiensten
heeft uitgenodigd - komt bijeen
op het uitgestrekte terrein van de
universiteit van Brits Columbia,
grenzend aan de Stille Oceaan.
De eerste week wordt helemaal be
steed aan het thema en de daar
van afgeleide subthema's: 'Jezus
Christus, het leven der wereld',
'Leven in confrontatie met de
dood', 'Leven in volheid' en 'Le
ven in eenheid'.
Opnieuw dus een thema met de
naam van Jezus Christus in het
centrum. Niet om tegenover an
dere gelovigen onbescheiden te
zijn, maar omdat er geen sprake
is van een echte ontmoeting als
de eigen overtuiging in vaaghe
den wordt weggestopt. Dat is een
eerste principe van het gods
dienstgesprek. Maar ook een ge
loofsbelijdenis. Die is echter al
leen mogelijk, als christenen tege
lijk erkennen, dat ze doorgaans
slechte getuigen zijn geweest
van hun geloof.
Het thema kan ook de evangeli
sche beweging aanspreken. Die
staat nu nog ter zijde. Misscnien
brengt 'Vancouver' oecumeni-
schen en evangelischen het
blijft een ongerijmde tegenstel
ling iets nader tot elkaar.
De tweede week wordt een werk
week met een groot aantal groe
pen. De week wordt onderbro
ken voor een centrale bijeen
komst over 'vrede en gerechtig
heid', compleet met een nacht
wake ter herdenking van Hiros
hima. Het is de bedoeling, dat dit
beraad een duidelijke verklaring
oplevert.
Drie dagen
Voor het samenstellen van de con
clusies de beleidslijnen voor
de komende zeven jaren - heeft
de Wereldraad de laatste drie da
gen gereserveerd.
Het zullen niet de gemakkelijkste
zijn. Daarvoor is de werkelijk
heid te ingewikkeld en te onze
ker en zijn de verschillen tussen
Noord en Zuid en Oost en West
te groot. De afgevaardigden ko
men niet alleen met hun geloof
naar deze assemblee maar ook
met hun belangen. En die lopen
soms heel ver uiteen.
Als 'Vancouver' een ruim en be
weeglijk kader oplevert voor een
doelmatig functioneren van het
instituut Wereldraad, en de af
gevaardigden hun aandeel daar
in meenemen naar hun kerken -
om het déér in de praktijk toe te
passen - dan zijn de miljoenen
die deze happening kost niet te
vergeefs uitgegeven.
Overigens vallen die miljoenen
naar verhouding nogal mee. De
kosten van de assemblee bedra
gen, naar schatting, ongeveer
tien miljoen gulden. Pauline
Webb, voorzitter van het organi
satiecomité, vindt dat maar een
schijntje als je het vergelijkt met
bijvoorbeeld het bezoek van de
paus aan Engeland. Dat kostte
maar liefst f26 miljoen.
"En dat om slechts één man naar
Engeland te brengen, terwijl er
nu 4000 mensen naar Canada ko
men".
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
v. Leeuwen, 11.45 oecum. dienst;
Marekerk 10 ds. De Jong, dankdienst
tgv 40-jarig ambtsjubileum, 5 ds. Koe-
lewijn, Woubrugge;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kra-
Regenboog (Merenwijk) 9.30 pastoor v.
Well;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Panne-
Bevrüdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds.
Jansen, 5 ds. Koolstra;
Vredesk. (Burggravenl.) zie Zuiderkerk;
Waalse kerk (Breestr.) geen dienst.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bovenberg.
Diakonessenhuis 10.30 ds. v. 't Hof, vol
gende week zat. 10.30 rk. dienst.
Endegeest: zie Oegstgeest.
Geref. Kerk: Zuiderk. (Lammen-
schansw.) 10 ds. De Mey.
Petrak. (Surinamestr.) 10 dr. v.d.
Zwaan;
Oude Vest 10 ds. Koolstra.
Maranathak. (L. Morsw.) zie herv. gem.,
Bevrijdingsk.(Montgomerystr.) zie herv.
gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Riet
veld.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.): 10 en 5 ds.
Houtman.
Chr. Geref. K. (Steanschuur): 9.30 ds.
Den Hertog. 5 ds. Witzier, Den Haag.
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 ds. Rave.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr 10 ds. v. Bilderbeek,
Arnhem.
Baptistengem. (O. Rijn 3): 10 ds. Bos
veld.
Evang. Christengem. (Middelstegr. 3):
10 br. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 nam. hr. Roos.
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2): zo. 10
en di. 8 hr. Zijlstra.
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 evang.
Riekerk.
Leger des Heils (Hooigr.): 10 heiligings-
samenk., 7.30 verlossingssamen
komst.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rynd. 24): 9.30
en 4, wo. 8.
Zevendedagadventisten Ontmoetings-
kerk Voorschoten): elke zat. 9.45 bij
belstudie, 10.45 predikdienst.
Christian Science (Steensch. 6): 10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl 9.30. 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): 10.
Church of England: 5 nam. in oud-kath.
k. Zoeterw.singel.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 7, zo. 9
en 10.45;
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo
9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Boshuizerkade zat. 7. zo. 9.30 en 11;
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Driel, 7 hr. Stam, Nieuwkoop.
Geref. Kerk: 10 ds. v.d. Berg, Zeist, 6.30
ds. v. Echten, Vlaardingen.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds. Maris,
Soest.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. Bogers, 6.30 ds.
v.d. Heiden; Kruiskerk 9.30 ds. Ver
heul, Zegveld; Opst.kerk 9.30 ds. v.d.
Heiden; Salv.kerk 6.30 ds. Bogers,
gez. dienst; G. Herderk. 10 en 6.30 ds.
Verheul; De Bron 9. 10.30 en 6.30 ds.
Moll; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Oost
hoek; Albanianae (Diamantstr.) 10 ds.
Nieuwenhuis; Driehoorne 7 nam.;
Oudshoornse kerk 10 ds. Koelewijn,
Woubrugge; Sionskerk (Planetensin-
gel) 9.30 ds. Geluk, Baarn, 6.30 ds.
Schipaanboord, Everdingen.
Geref. Kerk: Mar.kerk 9.30 ds. v. Ech
ten, Vlaardingen, 6.30 ds. Stolk, zang-
dienst; Salv.kerk 9.30 ds. Stolk, 6.30
ds. Bogers.
Geref. K. Vrijg.(Rijnstroom): 9.30 ds.
Veldman, 3 ds. Geelhoed.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.):
9.30 br. Venderbos, 4.30 ds. De Jong
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.30 ds.
Blom.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
4 dienst, di. 19 juli 7.15 ds. v.d. Meer.
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1): 10 evang.
Wijmenga, 6.30 ds. Bosveld.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62): 10 hr. H. v.d. Brink.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54): 10 hr. J. v.d. Brink.
Pinkstergem. (school Batenstein 16): 10.
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.): 10
en 6.30.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36): 10 ds. Hooykaas.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11;
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 en 6
dr. v. Eek, Lexmond.
Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. Vogelaar.
BODEGRAVEN Herv Gem Dorps
kerk 9.30 ds. v.d. Berg. Aalburg, 6.30
ds. Tan Napel. Wageningen;
Salv.kerk 9.30 os. Richter, 6.30 ds. v.d.
Hoef;
Bethl.kerk 9.30 ds. v.d. Hoef, 6.30 kand.
v.d. Ham, Zeist.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Elderman, 6.30 ds.
Aalders, Woubrugge.
Geref. K. Vrijg.: 9.30 en 4.30 ds. Mouis-
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. De Leeuw, Maarn, 6.30 zie geref.
kerk;
De Stek 9.30 ds. Geesink, Noordwyk.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Vries, Den
Haag, 6.30 ds. Groenendijk, Scheve-
ningen.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Ribbers.
Geref. Gem.: 9.30 leesd., 7 ds. De Gier,
20 juli 7.30 ds. Hage.
Rk Kerk: zat. 5.30 (De Stek) en 7, zo. 9.30
en 11.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 hr.
Bakker, Maassluis, 6.30 ds. v.d.
Kamp, Rijnsaterwoude.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Welbedacht, 5 ds.
Baas, S.heim.
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
HILLEGOM: Herv. Gem. 10.30 ds. v.d.
Wal. Zie ook geref. kerk.
Geref. Kerk: 9 ds. v.d. Wal, 7 ds. Kris
pijn; Parkwijk 7 ds. v.d. Wal.
Chr. Geref. Kerk: 10 leesd., 7 ds. Den
Hertog, Leiden.
HOOGMADE: Herv. .Gem. 10 dr. v.
Vliet.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 9.30 ds. Kolk-
Rk Kerk: zat. 7, zo. 8 en 10.
Gebraad;
Ontm.kerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. Aar-
ents.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): zie Katwijk
aan Zee.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. v. Bree-
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE: Herv Gem. N.
Kerk 10 dr. Bezemer, Scheveningen,
6 ds. v. Sliedregt;
O. Kerk 8.30 en 10 ds. Visser, Wierden, 6
ds. v. Roon.
Ichthusk. 10 ds. Vroegindewey, 5 dr. Be-
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds.
De Jong;
kapel 'Overduin' 2.15 ds. Baas; 'De
Hoeksteen' (Burgersdijkstr.) 10 do-
vendienst, hr. C. Haaring, 's Graven-
zande, 10 ook Duitse dienst.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): 9.30 ds. N.
van Egmond, Utrecht.
Geref. Kerk: Vr.kerk 9.30 ds. v.d. Horst,
5 ds. Kuiper, Noordwijk;
Triumfatork. 9.30 ds. Janssens, R.dam, 5
ds. v.d. Horst.
Geref. K. Vrijg.: 10.15 leesd., 3.30 ds.
Heida.
Ned. Geref. Kerk: 8.45 ds. Janse, 7 ds.
Biewenga, Z.meer.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.): 10 en 5 lees-
Volle-evang.gem. ('Tripodia'): 9.45.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 en 6.30 ds. Knorth;
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg;
Scheppingsk. 9 mevr. ds. Westera.
Leythenrode 10 ds. Soepboer, Amstel-
Elis.ziekenhuis 9.30 hoogmis, 10.45 ds.
Brommet.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.): 10 hr.
Schouten.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 10.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schalk. Camping 'Drecht' 10.30 hr.
Noordam, Zoetermeer.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Elgersma, Noord-
wijk, 5 ds. Bol, Vijfhuizen.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 9 ds. 't
Hooft,
Pauluskerk 10.30 en 7 ds. 't Hooft.
Geref. Kerk: 10 ds. v. Veen, Soest, 7 ds.
Ferwerda.
Geref. K. Vrijg.: 10.30 ds. De Putter, 3
ds. Kamphuis.
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10 leesd., 7
ds. Visser, N.-Vennep.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 7 ds. v. Dijken.
Geref. Gem.. 10 en 4 ds. Hakkenberg.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.45;
Engelbew. zat. 7, zo. 9,10.30 en 5.45.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 hr.
Stam, 6.30 ds. v. Doorn.
Geref. Kerk: 9.30 hr. v.d. Mey, A.dam.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30.
Remonstr. Gem.: geen dienst.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Hey-
mans, Alphen, 6.30 ds. Nicolai, Nieu-
wendijk.
Geref. Kerk: 9.30 kand. De Lange, Lei
den, 7 ds. Nieuwenhuis, Alphen.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Goverts, 7 dr. Schram, Abcoude.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Hoornstra, Hoofd
dorp, 6.30 dienst.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Visser.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
NOORDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Geluk,
Woerden, 7 ds. Roelofsen, Zeist.
Geref. Kerk (W. Verlaat): 9.30 ds. Key-
zer, Utrecht, 7 hr. Vermeer.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Voorstr-
.(Binnen) 10 ds. Krispijn, H.gom, ha, 5
hr. Visser, 7 ds. Gesink;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Germans, Sassen-
heim; Buurtkerk 7 kand. G. de Lang,
O.geest; Sole Mio 9 kand. C. J. de
Jong;
De Rank (Golfbaan) 10 kand. A. Baas, 8
nam. Duitse dienst.
Geref. Kerk: Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Ko-
renhoff, 7 kand. De Lang;
Vinkenl. (Binnen) 9.30 ds. Kuiper;
Stichtingskerk 11 ds. Kuiper; zie ook
herv. gem.
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) buiten
dag (dienst in Zw.dam).
Rk Kerk: Zee zat. 7, zo. 9.30 en 11,
Binnen zat. 7, zo. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 hr
v. Es, Alphen.
Rk Kerk: Victork zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 8.30 en 10.
DEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 10.30 oecum. dienst, pastor
Koster;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds. D
Oosten, 7 dr. Cramer.
Geref. Kerk: 10 ds. Rang, N.-Vennep.
Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 ds. De Putter,
4.30 ds. Kamphuis, Voorburg.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum): 8.45
br. v.d. Ven, 4 br. Moleveld.
Van Wijckerslooth: 4 ds. Hemmes.
Endegeest: 9.30 ds. Friederich.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum): 4.
Rk Kerk: Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 9.30 hr. Drijver, Voor
schoten.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Buikema, Zw.dam,
6.30 ds. Jaspers Focks.
Remonstr. Gem.: 10 ds. Cossee, R.dam.
Rk Kerk:
1 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zo. 9 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 2.15.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Romein, 5 ds. v. Niel;
Bethelkerk 9.30 ds. Bonting, Zutphen.
Camping 'Koningshof: 10 Gert-Jan
Ravens bergen.
Geref. Kerk: Petrak. 9.30 ds. Snel, 5 ds.
Heule, Wassenaar;
Imm.kerk 9.30 ds. Cziria, 5 ds. Snel,
Mar.kerk 9.30 ds. Heule, 5 ds. Cziria.
Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Bouws-
ma (zendingspred.).
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Sorge
Evang. Christengem. (aula mavo): 10 hr.
C. Vork, Alphen.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9.30 hr
Hoffenaar, 7 ds. Germans.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Ferwerda, 7 zie
herv. gem.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 hr. Wolf. Al
phen, 6.30 ds. Klein Kranenburg.
Geref. Kerk: 9.30 kand. Houtkoop-Fa-
ber. A.dam. 6.30 kand. v. Wallingas,
L.dorp.
Rk Kerk: Aardam zo. 9 en 12;
kerk Langer aar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30
VALKENBURG. Herv Gem 10 ds.
Flinterman, Den Haag, 6.30 ds. Ver
meulen.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Vermeulen, 6.30 ds.
Snel.
Geref. K. Vrijg.: 9.30 en 5 ds. Heida.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 ds. Dyke-
ma, Hengelo.
Rk Kerk: zat 7, zo. 9. 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Schoot 7 ds. Heynen,
Delft;
De Ontmoeting (Noordhofland) 9.30 hr.
P. Terheul;
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. v.
Leusden.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw. Zie ook
herv. gem.
Geref. K. Vrijg.: 8.30 ds. Houtman. Lei
den, 3 ds. Mouissie.
Rk Kerk: Laur.kerk zat. 7, zo. 11.30,
M. Godskerk zat 7, zo. 10.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Prosman, Genderen, 7 ds.
Den Hoed, Sliedrecht;
Hoeksteen 9.30 hr. Vroegindewey, Mid-
delharnis, 6.30 ds. Goossen;
Bethelk. 9.30 ds. Goossen, 5 hr. Vroegin
dewey;
Imm.kerk 9.30 dr. De Ru, Schevenin
gen, 7 ds. De Bruin, Reeuwijk.
Geref. Kerk: Kruisk. 9 ds. v.d. Berg, 5
ds. Vliegenthart;
Ontm.kerk 10.15 ds. v.d. Berg.
Rk Kerk: Victork. zat. 7, zo. 9.30;
Ontm.kerk zat. 7, zo. 11.45.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
mevr. Schlimmer, Den Haag, 4.30 ds.
Wolters;
Kievietk. 10 prof. dr. Schulte Nordholt;
Messiask. 10 ds. v. Waasbergen,
Dorpscentrum 9.30 ds. Wolters
Geref. Kerk: Zijllaan 10 en 7 ds. v.d.
Woude, Drachten;
Zuid (Bloemcamplaan) 10 ds. v.d.
Ned. Prot Bond (Kerkdam): 10.30 mevr.
ds. Kolff, Naarden
WOUBRUGGE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Bronsgeest, 6.30 ds. Koelewijn
Geref. Kerk: 9.30 ds. Jaspers Focks, 6.30
ds. Elderman, Bodegraven.
Rk Kerk: zat 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 kand.
Van der Lage Maat, Utrecht.
Geref. Kerk: 9.30 hr. Vermeer, 7 ds. Cou-
vee. Voorburg.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem 10 ds.
Wolthaus.
Rk Kerk: St. Jan zo. 9.30 en 11;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10,
H. Rijndijk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
ZWAMMERDAM Herv Gem 9 30
kand. Vuijst, Noordwijkerhout 6.30
ds. Jansen, Leiden.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Aalders. 6.30 ds.
Buikema.
Remonstr. Gem.: 10 ds. Thieme, Goude
rak, gez. dienst met Boskoop.
