c
^eer EG-verbod
op haringvangst
WIEL
Engeland komt
in isolement
contactlenzen,
das pas fijn.
van der
Chili: avondklok
tegen protesten
Aanvaring Marchais
met Joeri Andropov
Regering-Reagan kampt nu
ook met seks-schandaal
PLO
>-
zoekt
steun bij
Gromiko
Reagan vraagt
tien miljoen
voor hulp
El Salvador
Bij herinvoering doodstraf
Twee parlementariërs
willen wel beul zijn
WOENSDAG 13 JULI 1983
LOS ANGELES (Reuter/AP/UPI) -
Na het nog steeds spelende
schandaal rond het gestolen
draaiboek van president Carter,
kampt de regering van president
Reagan nu ook met een seks
schandaal.
De Amerikaanse advocaat Robert
Steinberg verklaarde maandag
avond in het bezit te zijn van vi
deo-banden, waarop hoge rege
ringsfunctionarissen zich te bui
ten gaan op sado-masochistische
feestjes. Maar gisteren verklaar
de hij, op het moment dat de au
toriteiten de banden opvroegen,
dat zij verdwenen waren. Hoe
dat kon gebeuren, vertelde
Steinberg niet.
Buitenland
De advocaat is nu gelast op 25 juli
voor de rechter te verschijnen.
Een van de gasten tijdens het op
beeldband vastgelegde sexfes-
tijn was de inmiddels overleden
multimiljonair Alfred Blooming-
dale, een van de particuliere
raadgevers van Ronald Reagan.
Maar ook een aantal regerings
functionarissen, van wie Stein
berg de namen niet noemde, was
op het partijtje actief.
Wat de zaak rond het gestolen
draaiboek, het zogenaamde 'De-
bategate', betreft heeft de voor
zitter van een subcommissie van
het Amerikaanse Congres ge
zegd dat alle originele documen
ten van het verkiezingsteam van
oud-president Carter die in de ar
chieven van Reagan zijn ontdekt,
aan hem moeten worden overge
dragen. Don Albosta eist dat
géén van de belangrijke stukken
naar het Witte Huis of de Federa
le Recherche (FBI) mag worden
gestuurd.
Albosta's stap toont volgens waar
nemers aan dat het Congres het
onderzoek niet uitsluitend wil
overlaten aan de FBI. Doel van
het onderzoek is erachter te ko
men hoe in 1980 stukken van
Carter voor de verkiezingscam
pagne in handen van Reagans
medewerkers zijn terechtgeko
men. Er werd op gewezen dat de
FBI afhankelijk is van het minis
terie van justitie dat wordt geleid
door William French Smith, een
naaste vriend van president Rea
gan. Er is daarom gevraagd een
bijzondere aanklager aan te stel
len.
BRUSSEL - De haringvangst op de Noordzee is op last van de Europese Commissie, het
dagelijks bestuur van de Europese Gemeenschap, met ingang van vandaag gestopt. De
Commissie besloot daartoe omdat de Europese visserijministers het gisteren na twee
dagen onderhandelen weer niet over een verdeling van de haring eens konden worden.
„Het is triest", zei een duidelijk te
leurgestelde minister Braks van
landbouw en visserij in Brussel
tegen verbolgen visserijverte
genwoordigers. Hij opperde de
mogelijkheid dat betrokken Ne
derlandse vissers het vangstver
bod negeren om te zien hoe het
Europese Gerechtshof er vervol
gens over denkt.
door
Ferry Mingelen
De visserijministers zullen op 25
en 26 juli opnieuw een poging
doen het over de haringverdeling
eens te worden. Probleem is dat
bijna alle betrokken landen meer
haring willen vangen dan de
84.000 ton die de Europese Com
missie nu als totale vangst had
voorgesteld. Nederland eist in
plaats van de toegedeelde 21.600
ton minstens 25.000 ton op grond
van historische rechten.
Het grote struikelblok in de onder
handelingen is echter Denemar
ken dat de toegewezen 7600 ton
maar liefst tot zo'n 33.000 opge
trokken wilde zien. Minister
Braks ontkende overigens niet
dat de Denen door hun halsstar
rige houding een haringverbod
op de Noordzee uitlokken en
daarmee hun monopolie op de
vangst en verkoop van haring uit
andere, met name Scandinavi
sche wateren, nog eens bevesti
gen.
Toen over de haringvangstverde
ling geen overeenstemming mo
gelijk bleek, weigerde Denemar
ken ook in te stemmen met een
nieuwe voorschotregeling voor
de haringvangst. Denemarken
vreest dat deze voorschotten te
veel de uiteindelijke verdeling
van de haring gaan bepalen. In
mei stond de Europese Commis
sie onder andere Nederland toe
om zo'n 3000 ton haring als voor
schot op te vissen en oogluikend
werd toegestaan dat dit ver werd
overschreden tot nu officieel
5600 ton.
De Commissie had echter gewaar
schuwd dat een vangstverbod
zou ingaan als de visserijminis
ters het opnieuw niet eens kon
den worden. De Commissie stel-
de gisteren wel weer een nieuw
voorschot voor, maar Denemar
ken blokkeerde een besluit daar
over in de Europese Minister
raad door zich te beroepen op het
zogenaamde 'vitale belang' dat
zij in deze zaak heeft. Engeland,
Frankrijk, Ierland en Grieken
land steunden Denemarken op
dit punt, niet omdat zij het in
houdelijk met de Denen eens wa
ren, maar om politieke redenen.
Deze landen willen Europa na
melijk niet al te veel boven-natio-
nale bevoegdheden geven en me
nen daarom dat een land, dat
zich tegen een beslissing verzet
met het oog op de vitale belan
gen, niet met een meerderheids
besluit gedwongen kan worden.
,Het is puur gebrek aan besluitvor
ming door de Raad", klaagde mi
nister Braks. Nederland zelf wil
overigens geen klacht bij het Ge
rechtshof tegen het gedrag van
Denemarken indienen omdat dit
de Nederlandse onderhande
lingspositie in de volgende visse
rijronde zou kunnen schaden.
Het visserij-akkoord gaat namelijk
niet alleen om haring, maar ook
over kabeljauw, schelvis, tong,
schol en makreel, die ook heel
belangrijk zijn voor de Neder
landse visserij. De vangst van die
vissoorten mag trouwens wel
worden voortgezet.
Zeewater
De kwaliteit van het zeewater
aan de Belgische kust is aan
merkelijk verbeterd vergele
ken met vorige jaren. Dat is
gisteren meegedeeld door het
Belgisch instituut voor hy
giëne en epidemiologie. Een
van de directeuren van dat
instituut, zei dat de kwali
teitsverbetering voor een
groot deel te danken is aan de
rioleringswerken die een aan
tal kustgemeenten heeft uit
gevoerd. In de laatste tijd zijn
veel waterzuiveringsstations
in gebruik genomen.
Te koop
In het Kanaal is een onafhanke
lijk leengoed te koop, dat als
uitvloeisel van de verovering
van Engeland door de Noor
mannen in 1066 alleen trouw
is verschuldigd aan de Britse
kroon, maar niet onder Brits
bestuur of wet valt.
Prijs ruim dertien miljoen gul
den. Geen belastingen, geen
wetten, geen misdaad, bevol
king van zes zielen, te bevra
gen bij een Londense make
laar in onroerend eoed.
Het is het eiland Brechou dat
ligt tussen de Kanaaleilanden
Guernsey en Jersey.
ADVERTENTIE
maar dan wel van een
ANVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden - 071-124108
*YALTA - De Amerikaanse Samantha Smith, die op uitnodiging van de
Russische leider Andropov de Sowjet-Unie bezoekt, maakte gisteren een
boottochtje op de Zwarte Zee.
(Foto AP).
MOSKOU (AFP/UPI) - Een hoge
functionaris van de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie - PLO
heeft gisteren in Moskou bespre
kingen gevoerd met de Russi
sche minister van buitenlandse
zaken, Andrei Gromiko, om te
trachten de steun van Moskou te
krijgen in het conflict met Syrië.
Farouk Kaddoumi, hoofd van de
politieke afdeling van de PLO,
en Gromiko bespraken „de hui
dige politieke problemen tussen
de PLO en Syrië", aldus de
woordvoerder. Westerse waarne
mers meenden eerder dat Kad
doumi een bezoek van PLO-lei-
der Jasser Arafat aan Moskou
zou voorbereiden. Maar in Tune
sië verklaarde Arafat tegenover
de BBC dat hij „in elk geval in
dit stadium" geen plannen heeft
voor een bezoek aan Moskou.
Kaddoumi blijft volgens plan nog
drie dagen in de Russische
hoofdstad en zal alleen spreken
met Gromiko. Naar verwachting
zal hij de Russische functionaris
sen uitvoerig inlichten over de
pogingen van Arafat om de lei
ding te behouden van de PLO in
de strijd met de dissidenten bin
nen zijn eigen organisatie Fatah.
De dissidenten krijgen in elk ge
val passieve steun van Syrië.
In Moskou leverden het kantoor
van de PLO en de ambassade
van Syrië slag met bijzonder vij
andige verklaringen waarin ze el
kaar de schuld van de scheuring
binnen de PLO gaven. Het PLO-
kantoor beschuldigde Syrië er
gisterochtend van de medeplich
tige te zijn van de Verenigde Sta
ten en Israël „bij de totale vernie
tiging van de Palestijnen".
Volgens de PLO-verklaringen zou
den de problemen binnen de or
ganisatie van Arafat „binnen en
kele uren kunnen zijn geregeld
zonder manipulatie (van radicale
PLO-elementen) door de Syri
sche militaire inlichtingen
dienst".
MEXICO-STAD - De Chileense
dictator Augusto Pinochet kon
digde gisteren dinsdag een
avondklok af om massale de
monstraties ter gelegenheid van
de derde nationale protestdag te
voorkomen. Op het eerste ge
zicht was het derde protest mati
ger dan de voorgaande twee (op
14 juni en 11 mei), hoewel in de
loop van de middag blijkbaar
steeds meer Chilenen lucht kre
gen van het protest. In de hoofd
stad Santiago reden steeds min
der bussen en taxi's, en behoor
lijk veel winkels sloten de deu
ren.
door
Rob Sprenkels
WASHINGTON (Reuter) - De
Amerikaanse regering heeft aan
het Congres ruim 10 miljoen gul
den gevraagd om de verkiezin
gen in El Salvador voor te berei
den. Woordvoerder Hughes van
het ministerie van buitenlandse
zaken zei gisteren in Washington
dat het geld is bedoeld voor com
puters, adviseurs en het aantrek
ken van 200 internationale waar
nemers.
De Verenigde Staten gaan er over
eenkomstig de aankondiging
van de Salvadoriaanse president
Magana vanuit dat de verkiezin
gen nog dit jaar worden gehou
den.
De Amerikaanse president riep het
Congres gisteren op de gevraag
de uitbreiding van militaire hulp
aan El Salvador goed te keuren
en de voorgestelde beperkingen
op Amerikaanse geheime hulp
aan anti-Sandinistische opstan
delingen in Nicaragua niet te
aanvaarden. Tegenover Republi
keinse leiders in het Congres
herhaalde Reagan zijn oproep
zijn beleid tegen linkse verzets
bewegingen in Centraal-Ameri-
ka te steunen.
De woordvoerder van het Witte
Huis verklaarde dat de toespraak
ging over Reagans wens de voor
gestelde resolutie te wijzigen
waarin wordt gevraagd geheime
hulp te staken. De president wil
ook dat aanbevolen besnoeiin
gen in toegevoegde militaire
hulp aan El Salvador van 300
miljoen gulden worden terugge
draaid.
Senator Charles Percy van Illinois,
voorzitter van de senaatscom
missie van buitenlandse zaken,
zei na de ontmoeting dat Reagan
vooruitgang meldde in de strijd
tegen Linkse guerrillastrijders in
Centraal-Amerika.
Percy zei te hopen dat leiders van
het Salvadoriaanse verzet uitein
delijk de Amrikaanse speciale af
gezant Richard Stone vullen ont
moeten. Het afgelopen weekein
de ging een gesprek tussen Sto
ne en verzetsleiders niet door.
Volgens Percy ligt "de bal nu op
hun helft" en blijft de deur voor
besprekingen open.
Pinochet had gehoopt de manifes
tatie van ontevredenheid te kun
nen minimaliseren door de pro-
testoproepen uit de nationale
pers te houden. Maar de bewo
ners van Santiago die nog niet
door de bij duizenden verspreide
pamfletten of door kennissen
van het derde protest op de
hoogte waren gebracht, merkten
reeds 's ochtends vroeg dat er
iets aan de hand was. Honderden
agenten van de oproerpolitie
stonden in vol ornaat op strategi
sche punten in de hoofdstad. En
nadat de regering rond het mid
daguur de. avondklok had aange
kondigd vanwege „een operatie
om de openbare rust te versto
ren", wist iedereen waar het om
ging.
Bus- en taxichauffeurs besloten
toen naar huis te gaan. Talloze
winkeliers sloten hun zaken. En
om zes uur 's middags was het
centrum van Santiago zo goed
als uitgestorven. De bewoners
van de hoofdstad Santiago herin
nerden zich blijkbaar nog van de
twee voorgaande protesten dat
men om aan de onvrede uiting te
geven na zessen niet meer het
huis moest verlaten, hoewel dit
keer wellicht ook de avondklok
(van acht uur 's avonds tot mid
dernacht) een rol speelde.
Eerder op de dag hadden er ver
schillende demonstraties plaats.
Een op de campus van de natio-
Mislukte poging
vliegtuigkaping
MOSKOU (AFP/UPI) - Begin de-
ze maand hebben twee gewapen
de Russen geprobeerd een Rus
sisch vliegtuig op een binnen
landse vlucht te kapen. Door re
soluut optreden van de beman
ning en de passagiers mislukte
de poging, zo meldde het Russi
sche persbureau Tass. Een van
de twee kapers werd gedood, de
ander kon worden gearresteerd.
De overige inzittenden bleven on
gedeerd.
De twee kapers hadden de beman
ning willen dwingen buiten de
Sowjet-Unie te landen en dreig
den het toestel op te zullen bla
zen. Alle Russische piloten dra
gen pistolen.
Tass maakte niet bekend waar de
kapers heen wilden en gaf verder
geen bijzonderheden.
nale universitit, waar de politie
traangas gebruikte om de stu
denten uiteen te jagen, en ook
voor het hoge gerechtshof kwam
het tot een treffen tussen de op
roerpolitie en zo'n 600 christen
democratische militanten die de
vrijlating eisten van hun partij
leider Gabriel Valdes en vier an
dere vooraanstaande christen
democraten, die samen met Val
des dit weekeinde werden opge
pakt vanwege hun openlijke
steun aan de derde nationale pro
testdag.
Terwijl de vakbonden van de ko-
permijnwekers en de vrachtwa
genchauffeurs, de promotors van
de eerste twee protestdagen, zich
dit keer aanzienlijk op de vlakte
hielden, waren het de christen
democraten die het derde protest
leven probeerden in te blazen.
De op internationaal niveau met
grote verontwaardiging ontvan
gen arrestatie van Valdes en vier
van zijn naast medewerkers was
dan ook ongetwijfeld een vergel
dingsmaatregel van Pinochet te
gen de christen-democratische
rol bij de organisatie van het
jongste protest.
Het Britse Lagerhuis beslist
vandaag in wat een van de
meest spannende stemmin
gen van het parlementaire
seizoen belooft te worden,
over de herinvoering van
de doodstraf, die in 1965
werd afgeschaft.
Ook de laatste peilingen hou
den het erop, dat voor- en
tegenstanders van het te
rugbrengen van de galg el
kaar ongeveer in evenwicht
houden, waarbij de balans
licht in het voordeel van de
tegenstanders van herin
voering lijkt door te slaan.
Nadat het Lagerhuis zich
eerst over een motie zal
hebben gebogen, die pleit
voor terugkeer van de
doodstraf voor moord in al
gemene zin, zullen nog zes
amendementen ter stem
ming worden gebracht. De
ze amendementen eisen de
doodstraf als bestraffing
voor verschillende catego
rieën moord.
Het gaat daarbij onder meer
om moorden op politie
mensen. op kinderen, bij
gewapende overvallen en
om terroristische moorden.
De algemene verwachting
is dat vooral bij deze laatste
categorie het heel span
nend zal worden: sommige
peilingen onder Lagerhuis-
leden geven aan dat de
voorstanders van de galg
het hier kunnen winnen.
door
Henk Dam
De parlementariërs wordt
vandaag de vrijheid gela
ten, om zo te stemmen als
hun geweten hen ingeeft:
er worden geen partijvoor
schriften verstrekt, en ook
de regering geeft geen
stemadvies. Slechts zullen
individuele leden van de
regering-Thatcher hun per
soonlijke voorkeur bekend
maken.
Minister Prior (Noord-Ier-
land) deed dat dit weekein
de al met een indrukwek
kende brief waarin hij be
toogde dat herinvoering
van de doodstraf voor ter
roristische moorden fnui
kend kan worden voor de
toestand in Noord-Ierland,
en het werk van politie en
leger daar.
Met veel spanning wordt af
gewacht, hoe de nieuwe
minister Brittan (binnen
landse zaken en justitie) zal
stemmen. Vorig jaar stem
de hij, bij een eerdere gele
genheid, voor het terug
brengen van de galg als
straf voor terroristische
moorden.
Van premier mevrouw That
cher staat het wel vast dat
zij vóór herinvoering zal
stemmen. Aan haar zijde
staat onder meer de Fede
ratie van Politiepersoneel,
de rechtervleugel van de
Conservatieve Partij en het
overgrote deel van het Brit
se volk zelf. Enquêtes to
nen aan dat niet minder
dan 80 procent van de Brit
ten de galg weer terug wil.
Het is echter de vraag of de
premier erg gelukkig zal
zijn met een uitslag van
daag ten gunste van herin
voering. Het zal haar grote
politieke problemen in bin
nen- en buitenland opleve
ren. In het binnenland zal
herinvoering vrijwel zeker
leiden tot het ontslag van
Prior en mogelijk meer mi
nisters die op gewetens-
gronden tegen de doodstraf
zijn.
Internationaal komt Enge
land in een isolement te zit
ten. In de Westerse landen
wordt alleen in sommige
Amerikaanse staten en in
Zuid-Afrika de doodstraf
nog toegepast, nergens el
ders. Daarop doelde de
voorzitter van het Europe
se Parlement, Piet Dan-
kert, in een brief die hij gis
teren aan mevrouw That
cher heeft gestuurd.
In de open brief schrijft Dan-
kert dat Engeland zijn ge
zag op het gebied van de
rechten van de mens zal
verliezen als het de galg in
zijn oude luister herstelt.
„Het zou een buitenge
woon verschrikkelijke be
slissing zijn", aldus Dan-
kert in zijn brief aan de
Britse premier.
Bij de tegenstanders van her
invoering heeft zich giste
ren ook de Anglicaanse
kerk gevoegd. Bij een spe
ciale vergadering van de
Algemene Synode in York
werd herinvoering van de
doodstraf met overweldi
gende meerderheid ver
worpen.
LONDEN (Reuter) - Twee parlementariërs van de Conservatieve
partij van de Britse premier Thatcher hebben aangeboden per
soonlijk als beul op te treden.
Aan de vooravond van de stemming in het Brits Lagerhuis over
herinvoering van de doodstraf, die 18 jaar geleden werd afge
schaft, boden de conservatieve parlementsleden David Amess
en Peter Bruinvels aan persoonlijk ophangingen uit te voeren
als de doodstraf weer van kracht wordt De 31-jarige Amess ver
klaarde: "Ik zou bereid zijn zelf de hendel over te halen".
MOSKOU (AFP/DPA) - Sowjet-
leider Joeri Andropov en de lei
der van de Franse communisten
Georges Marchais, zijn het niet
helemaal eens kunnen worden
over de kwestie van de Europese
kernwapens. Dit bleek tijdens
het korte bezoek dat Marchais
gisteren onverwacht bracht aan
Moskou.
Het verschil in benadering leidde
tot een tamelijk ongewoon inci
dent, waarbij de delegatie van de
Franse communisten zich dis
tantieerde van een telexbericht
van het officiële Russische pers
bureau Tass. In een Franse ver
klaring heette het dat Tass aan
Marchais „standpunten toe
schreef die hij helemaal niet hul
digt".
In een brief over de ontmoeting
tussen Andropov en Marchais
had Tass geschreven dat de
plaatsing van nieuwe NAVO-ra-
ketten „het voornaamste gevaar"
vormt voor Europa. De delegatie
van de Franse communistische
partij (PCF) was het daar echter
niet mee eens en eiste de intrek
king van het bericht, hetgeen
ook gebeurde. Het bericht zou
worden vervangen door het ge
meenschappelijke communiqué
van de twee delegaties.
In de verklaring die de PCF aan
Tass zond, wees zij op de
„groeiende zorg" over de even
tuele plaatsing van Amerikaanse
kernraketten in West-Europa.
Maar zij onderstreepte tegelijker
tijd dat de Franse communisten
willen dat het in Europa komt tot
„een evenwichtige vermindering
van de bewapening, rekening
houdend met alle wapens die er
zowel in Oost als West al staan,
en met eerbiediging van de vei
ligheid van ieder volk en elk
land".
Waarnemers zagen in de eerste
tekst van Tass een poging van de
Russen de PCF-delegatie te over
tuigen van het Russische stand
punt. Het incident wekte in elk
geval de wrevel van Georges
Marchais. De PCF sloot haar bo
venvermelde verklaring dan ook
af met de zin: „Het is op grond
van deze overwegingen dat de
Franse delegatie een gemeen
schappelijk communiqué heeft
ondertekend dat het enige docu
ment vormt dat bindend is voor
de PCF". Over de besprekingen
tussen Marchais en Andropov
kwam verder niet veel naar bui
ten.
ADVERTENTIE
Maak dit zinnetje af en stuur t voor 1 augustus in
voldoende gefrankeerde enveloppe naar Friskwis.
Postbus 275.8901 BB Leeuwarden, met twee
platgedrukte doppen van Rivella of E10 flessen.
U mag zo vaak meedoen als u wilt. Vergeet uw
naam en adres niet
Prijzen: 100 gratis jaarabonnementen op Libelle of
Story Een deskundige jury beloont de origineelste
inzendingen Prijswinnaars ontvangen uiterlijk
4 weken na de sluitdatum persoonlijk bericht
een paar apart met
héél weinig calorietjes
