c
Toelating BKR
wordt moeilijker
Staking omstreden
bij parketwachters
"Kastelein is voor zijn
klant verantwoordelijk
Werkgroep bereidt
rakettenbasis voor
>- -
Deskundigen op congres:
Vrees voor straling
is veelal ongegrond
Zelfstandigheid kunstenaar geëist
Na aanwijzing Woensdrecht
Lubbers nog
vaag over
loonoffers
Rechter beraadt zich nog
Swarttouw
mag blijven
van Fokker
ZATERDAG 9 JULI 1983
Binnenland
DEN HAAG - „De rechter heeft ge
lijk als hij de caféhouder verant
woordelijk stelt voor het alcohol
gebruik van de barbezoekers",
zegt voorzitter G. van der Veen
van Horecaf, een bond van hore-
ca-ondernemers. „Een be
drijfsleider behoort zich verant
woordelijk te voelen voor zijn
klanten. De zorg moet verder
gaan dan het betalen van de re
kening".
Door
Weert Schenk
Van der Veen reageert op een unie
ke rechtszaak in Middelburg,
waarbij zes weken gevangenis
straf werd geëist tegen een café
baas, in wiens café een 18-jarige
jongen zich op Nieuwjaarsdag
letterlijk dood dronk. In twee
uur tijds had de kastelein en zijn
hulp het slachtoffer 15 glazen
bier en 24 kelkjes jenever voor
gezet. De jongeman bezweek a an
alcoholvergiftiging.
De caféhouder verdedigde zich
met het argument dat zijn klant
in het geheel geen last leek te
hebben van de grote hoeveelheid
alcohol. Bovendien wist hij niet
precies wat hij al gedronken had,
omdat het barmeisje hem ook in
schonk. Horecaf-voorzitter Van
der Veen betitelt deze argumen
tatie als 'geouwehoer'.
„Een café is er niet voor mensen
die zich willen laten vollopen
met drank; dat kunnen ze beter
thuis doen. Het is een gelegen
heid om andere mensen te ont
moeten. Het biedt ambiance.
Een kastelein dient iemand die
acht borrels op heeft niet meer te
schenken. Dat is niet alleen in
het belang van de klant, maar
ook in dat van zijn café. Het voor
komt narigheid en de mensen
komen terug. En als de baas het
niet kan overzien, moet hij ge
woon meer personeel in dienst
nemen".
Van der Veen vindt dat de service
behoort te gaan tot en met het
autosleuteltje. „Daarmee kweek
je ook klanten. Je geeft niet ie
mand bij de uitgang een hand,
terwijl je weet dat hij 500 meter
verder kan worden aangehouden
en daarbij zijn rijbewijs kan
kwijt raken. Of dat hij mogelijk
verderop een ongeluk kan ver
oorzaken. Die mensen moet je
overreden een taxi te nemen. Dat
geldt voor alle horeca-onderne-
mers, of je nu manager bent van
een luxe-hotel met bar of van een
gewone kroeg op de hoek".
Uit zijn ervaringen als directeur
van een hotel diept Van der Veen
een voorbeeld op. Hij herinnert
zich een enorme ruzie met een
gast die tijdens en na een diner
stevig had gedronken. Midden in
de nacht wilde de man in zijn ei
gen auto naar huis. Van der Veen
en zijn medewerkers ontnamen
hem op hardhandige wijze de au
tosleutels en bestelden een taxi.
De volgende dag ontving het ho
tel een grote bos bloemen van de
inmiddels weer nuchtere man.
De Horecaf-man beseft dat een be
drijfsleider in de horeca nooit al
les in de hand kan hebben. Er
kan, zegt hij, vooral bij grote par
tijen wel eens een dronken per
soon tussendoor slippen die je
niet in de gaten hebt. „Het kan
dan honderdmaal goed gaan.
Maar als er wat gebeurt, moet de
bedrijfsleider zich afvragen: had
ik dat kunnen voorkomen. Ik ge
loof dat dat te weinig gebeurt".
Horeca Nederland, een zusterorga
nisatie van de Horecaf, is terug
houdender in het commentaar.
W. Berkhout, juridisch mede
werker van Horeca Nederland,
gelooft dat het moeilijk is om ge
dragscodes op te stellen voor ho-
reca-ondernemers
„Persoonlijk ben ik het er ook mee
eens dat een caféhouder verant
woordelijkheid draagt. Maar een
kastelein kan ook niet alles over
zien. Hij weet bijvoorbeeld niet
of iemand elders al veel gedron
ken heeft. Ook weet hij niet altijd
wat iemand kan hebben. De één
is na twee glazen pils gek, de an
der lijkt na 15 glazen nóg fris op
de kruk te zitten".
Berkhout meent dat het in het be
lang van de caféhouder zelf is om
het drankgebruik in de gaten te
houden. Maar volgens hem is dat
niet in regels of wetgeving te
vangen.
De jurist denkt dat het voldoende
is dat de caféhouder moet weten
met welke materialen hij om
gaat. Dus wat alcohol is en wat
de effecten ervan kunnen zijn.
„Voor de rest moet de cafébaas
het zelf invullen, waarbij men
niet moet vergeten dat de gebrui
kers zelf de grootste verantwoor
delijkheid dragen.'
AMSTERDAM (ANP) - De angst
die vele mensen hebben voor de
lage stralingsdoses van kerncen
trales, kernbommen en medi
sche apparatuur is niet geba
seerd op wetenschappelijke ge
gevens. Allerlei onderzoeken
hebben aangetoond dat radio-
straling een volkomen verwaar
loosd risico met zich brengt voor
de volksgezondheid. De vrees
dat straling de oorzaak zou zijn
van kanker en genetische afwij
kingen is ongegrond, zo stelden
stralingsdeskundigen uit tal van
landen, die deze week in Amster
dam aanwezig waren op het ze
vende internationale congres
over stralingsonderzoek, giste
ren vast.
"Het is een groot misverstand
DEN HAAG (ANP) De Beeldende Kunstenaarsregeling (BKR) moet blijven bestaan
maar alleen voor kunstenaars voor wie een duidelijk perspectief bestaat op zelfstandig
functioneren. Dat houdt in dat geleidelijk steeds minder kunstenaars van de regeling
gebruik kunnen maken. De besparingen belopen ettelijke miljoenen. Dit jaar is met de
BKR nog 131 miljoen gulden van het rijk en zeven miljoen van de gemeenten gemoeid.
Staatssecretaris De Graaf (sociale
zaken en werkgelegenheid) ver
wacht, dat de uitgaven voor de
gewijzigde regeling in 1986 nog
dertig miljoen zullen bedragen.
Dit blijkt uit de brief die De Graaf
mede namens minister Brink
man (welzijn, volksgezondheid
en cultuur) gisteren aan de des
betreffende commissies van de
Tweede Kamer heeft gestuurd.
In het regeerakkoord was een be
sluit vastgelegd de uitgaven voor
de BKR te verlagen. Om dit te
bereiken is het nodig de toela
tingseisen te verscherpen, aldus
De Graaf.
Het is volgens hem niet te
rechtvaardigen de regeling toe te
passen op kunstenaars die zich
elders geen of nauwelijks inkom
sten weten te verwerven. Hij
doet dan ook voorstellen de BKR
toe te spitsen op de beroepskun
stenaars die op grond van vrije
verkopen maatschappelijke er
kenning en een betrekkelijk zelf
standige positie hebben verwor-
Zeven wijzigingen
bedrag van twintig miljoen in het
vooruitzicht voor de kunsten.
Hiermee dient het ministerie van
wvc de mogelijkheden te vergro
ten voor beeldende kunstenaars
het
i inko
DEN HAAG (GPD) - Ambtena
ren van Defensie, de provin
cie Noord-Brabant en de ge
meente Woensdrecht zullen
binnenkort een werkgroep
vormen om de aanleg van een
basis voor kruisraketten in
Woensdrecht voor te berei
den. Daarover zijn minister
De Ruiter, commisaris van de
koningin Van Agt en burge
meester De Leeuw het giste
ren in Den Haag eens gewor
den.
Van Agt herhaalde tegenover
de minister de uitspraak van
Gedeputeerde Staten van
Noord-Brabant, dat de pro
vincie constructief wil mee
werken aan de voorbereidin
gen. Burgemeester De
Leeuw wees op de motie van
de Woensdrechtse gemeente
raad, waarin de plaatsing van
kruisraketten wordt afge
keurd. Die motie staat echter
verder ambtelijk overleg niet
in de weg, aldus De Leeuw.
„Het is niet de bedoeling van
de raad geweest om elk over
leg te kappen", zei de burge
meester. „Hij wil wel goed op
de hoogte worden gehouden
van wat er verder gebeurt",
zo interpreteerde hij de raad-
suitspraak. Minister De Rui
ter maakte in het gesprek
duidelijk dat hij de gemeente
uiteindelijk kan dwingen om
mee te werken. „Maar we be
wandelen het liefst de ko
ninklijke weg van het over
leg", aldus de bewindsman.
Het ambtelijk overleg zal aller
eerst gaan over de noodzaak
van een wijziging van het be
stemmingsplan. Over moge
lijke beroepsprocedures van
tegenstanders van de kruisra
ketten, maakt de minister
zich niet erg ongerust. De wet
biedt hem voldoende moge
lijkheden om zulke procedu
res in het belang van de vei
ligheid van het land te ontlo
pen. „Er zit wel wat ruimte in
het voorbereidingsschema,
maar er kunnen geen maan
den verstrijken zonder door
te werken".
Over ongeveer een jaar moeten
volgens dat schema de bouw
werkzaamheden worden aan
besteed. Vóór die tijd krijgt
de Tweede Kamer gelegen
heid zich in beginsel uit te
spreken over het al dan niet
plaatsen van de 48 nieuwe
wapens.
sten buiten de BKR.
De bewindsman stelt voor zeven
wijzigingen van de BKR door te
voeren om de beperkingen te
kunnen verwezenlijken. De kun
stenaar moet vóór de BKR op
hem van toepassing is, tenminste
drie jaar als beroeps hebben ge
werkt. Hij moet verder een aan
merkelijk bedrag aan eigen in
komsten uit verkopen hebben
verworven. De uitkering is aan
vullend en daarmee hoger of la
ger naar mate de kunstenaar
minder of meer eigen inkomsten
heeft.
Zit hij in de BKR, dan moeten al
leen die kunstwerken worden in
genomen, waarvan is aan te ne
men dat er een bestemming voor
is gevonden. De adviescommis
sies moeten anders worden sa
mengesteld, zodat ze zakelijker
en afstandelijker kunnen oorde
len. Zij moeten zich daarbij be
perken tot de artistieke aspecten
van de regeling.
Scherpere eisen
Om de toepassing van de BKR te
beperken tot wie zicht op zelf
standigheid heeft, moeten de ei
sen aan artistieke capaciteiten
worden verscherpt. Verder moe
ten er meer waarborgen komen
opdat de beeldende kunstenaars
die op de BKR een beroep doen,
in alle gemeenten op dezelfde
manier worden behandeld.
In het regeerakkoord is rekening
gehouden met bezuinigingen op
de BKR van 35, vijftig en tachtig
miljoen gulden in respectievelijk
'84, '85 en '86. De Graaf wil de
vereiste jaarlijkse inkomsten van
kunstenaars ook stapsgewijs ver
hogen: van vier-, via zes- tot acht
duizend gulden in achtereenvol
gens '84, '85 en '86.
Hij heeft ook nagegaan hoeveel
van de kunstenaars, die nu BKR-
uitkering genieten, nog onder de
nieuwe regeling zullen vallen.
Van het huidige bestand van
3400 'kunstenaars heeft nu de
helft vierduizend gulden eigen
inkomsten of meer. Veertig pro
cent, ongeveer 1400 personen,
voldoet aan de eis van 6.000 gul
den en dertig procent of onge
veer duizend kunstenaars heeft
een eigen inkomen van tenmin
ste 8.000 gulden.
BERGEN OP ZOOM - Onder grote publieke belangstelling is gistermiddag WD-fractievoorzitler Ed Nijpels
in het huwelijk getreden met Ingrid Pieters. Voor het stadhuis van Bergen op Zoom stonden honderden toeschou
wers het kersverse paar op te wachten, waarbij een regentje van rijst over hen werd uitgestrooid. Als eerste
cadeau kreeg het echtpaar Nijpels van de stichting Heidewijk een schaap aangeboden.
DEN HAAG (GPD) - Premier Lub
bers sluit niet uit dat de uitke
ringstrekkers een ander inko
mensoffer zullen moeten bren
gen dan de ambtenaren, al blijft
de in het regeerakkoord vastge
legde „parallelliteit" tussen bei
de groepen uitgangspunt. Lub
bers vond het echter te vroeg om
nu al te zeggen dat bij de invul
ling daarvan die nieuwe koppe
ling ook gehandhaafd zal blijven.
Ambtenaren en uitkeringstrekkers
zullen als totaal evenveel aan de
bezuinigingen moeten bijdragen,
„maar de effecten daarvan op de
inkomens kunnen uiteenlopen",
aldus Lubbers gisteren op zijn
wekelijkse persconferentie.
Hij liet daarmee in het midden of
hij de opvatting deelt van minis
ter Rietkerk (binnenlandse za
ken), die vindt dat de ambtena
ren (en trendvolgers) niet even
veel behoeven in te leveren als
de uitkeringstrekkers.
Rietkerk vindt dat mensen die
werken een kleiner offer hoeven
te brengen dan mensen die niet
werken. Daarbij dienen de inko
mensverschillen tussen ambte
naren en werknemers in het be
drijfsleven zo klein mogelijk te
blijven.
Volgens Lubbers zal er technisch
al nooit sprake kunnen zijn van
een volstrekt gelijk percentage
inleveren voor ambtenaren en
uitkeringstrekkers, al was het al
leen maar omdat bij de ambtena
ren voor een belangrijk deel in
geleverd wordt voor korter
werken, wat op de inkomens an
ders uitwerkt dan een gewone
korting.
De premier wees de gedachte van
VVD-fractieleider Nijpels, om bij
onvoldoende bezuinigingen des-
.noods een algemene ingreep in
alle inkomens te verrichten, van
de hand. Hij noemde dat „geen
reële optie".
Zo'n ingreep zou geen bijdrage le
veren aan de terugdringing van
het overheidstekort en de ver
houding tussen collectieve sec
tor en bedrijfsleven zou er niet
door veranderen. Bovendien wil
het kabinet de eigen verantwoor
delijkheid van de sociale part
ners geen geweld aan doen, al
dus Lubbers.
Lubbers is het in grote lijnen wel
eens met CDA-voorzitter Buk
man die ervoor heeft gepleit de
arbeidstijd in 1990 te hebben te
ruggebracht tot 32 uur, met even
redige inlevering van brutoloon.
Lubbers noemde dit „een ambi
tieuze taakstelling".
De autotrein naar Zuid-Frankrijk is voor veel vakantiegangers een geruststellende en vooral rustige aangele
genheid. Maar ook andere toeristen konden gisteren in betrekkelijke rust naar het buitenland vertrekken. De
vakantiestroom viel alleszins mee, zo zelfs dat de politieverkeerscentrale in Driebergen er door verrast werd. Wat
volgens de statistieken een van de drukste dagen van de vakantie had moeten worden, werd een ongewoon
rustige dag.
(Foto ANP»
DEN HAAG (GPD) - De presi
dent van de Haagse rechtbank
lijkt afwijzend te zullen beschik
ken op de eis van de Nederland
se politiebond, dat een minister
ambtenaren niet afzonderlijk ter
verantwoording mag roepen
wanneer zij hebben deelgeno
men aan aan collectieve actie. De
bond eiste dit gisteren in kort ge
ding naar aanleiding van de 24-
uursstaking van Amsterdamse
parketwachters op 7 juni. De pre
sident, mr. R. Portheyne, doet
volgende week vrijdag uit
spraak.
Tijdens de zitting sprak de presi
dent de veronderstelling uit dat,
wanneer hij de eis van de politie
bond zou toewijzen, een over
heidslichaam nooit meer naar de
ambtenarenrechter kan stappen
om een uitspraak te vragen over
de rechtmatigheid van de ge
voerde actie. Mr. R. Metselaar,
die de Nederlandse politiebond
vertegenwoordigde, kon dit niet
helemaal ontkennen.
Op deze consequentie was gewe
zen door de vertegenwoordiger
van de gedagvaarde taat der Ne
derlanden, mr. E. Korthals Altes.
De landsadvocaat voerde nog an
dere argumenten aan om aan te
tonen dat de actie ten onrechte
was gevoerd. Twee telexberich
ten, waarin de bond de 24-uurs-
staking aankondigde, waren om
streeks middernacht en minder
dan acht uur voor de actie begon,
verzonden naar de verkeerde
adressen.
Een telex kwam terecht bij de Cen
trale recherche- en informatie
dienst annex Interpol, de andere
op een centrale van de rijkspoli
tie in Voorburg die op dat uur
niet bezet was. Het ministerie
van justitie, dat de berichten had
moeten ontvangen, kreeg er
geen. Mede op grond daarvan be
toogde mr. Korthals Altes dat de
actie niet, althans niet tijdig is
aangezegd.
Aanleiding voor de onverwachte
actie onder de parketwachten
van het Amsterdamse paleis van
justitie is de buitengewoon on
aangename werksfeer, die het
gevolg zou zijn van onderbezet
ting. Hun commandant, adju
dant R. Klooster, verwijt de par
ketwachters dat „uit het gedrag
van een groot aantal parketwach
ters blijkt dat zij het juiste maat
gevoel missen tussen de belan
gen van de dienst en hun eigen
belangen.
Dictatuur
Klooster wordt geacht leiding te
geven en lost verschillen van in
zicht op door in zulke gevallen te
stellen: „Democratie lap ik aan
mijn laars; hier heerst ambtelijke
dictatuur. Mr. Metselaar legde de
president een document over
waarin deze uitspraken prijken.
De onvrede over de dienstuitvoe
ring, de lange werktijden en het
schrappen van aanspraken op
overwerkgeld in gevallen dat de
parketwachters gekozen hadden
voor de opdrachten van het
Openbaar Ministerie, wanneer zij
strijdig waren met die van adju
dant Klooster, had de Politebond
ertoe gebracht dit autoritaire lei
dinggeven ter sprake te brengen
het regelmatige overleg met
het ministerie van justitie.
Op zeker moment was gewaar
schuwd voor een actie van 24
uur, uitgeroepen door de Neder
landse Politiebond, voorname
lijk om de parketwachters
„stoom te laten afblazen. Het de
partement was gevraagd deze ac
tie vooral op de menselijke meri
tes te beoordelen en voor het
hanteren van machtsmiddelen
enige consideratie op te brengen.
Rechtspraak
Toen de 24-uursactie in de ochtend
van 7 juni begon, kwam in het
Amsterdamse paleis van jusitie
een groot deel van de recht
spraak plat te liggen, omdat er
geen parketwachters waren om
verdachten en veroordeelden
aan- en af te voeren. Daarop rea
geerde het ministerie door louter
juridische wapens in de strijd te
brengen: iedere parketwachter
werd gesommeerd binnen zes
maal 24 uur verantwoording af te
leggen.
De Nederlandse politiebond acht
dit in strijd met de tegenwoordig
gangbare rechtsopvattingen, al
thans voorzover die in het geval
van ambtenaren bestaan. Mr.
Metselaars betoog kwam erop
neer dat ambtenaren het recht op
staking niet kan worden ont
zegd, en dat zij, omdat zij collec
tief staakten, niet individueel
disciplinair mogen worden ge
straft. Deze staking was uitgeroe
pen door de (erkende) Neder
landse politiebond en had dus
een collectief karakter.
angst te hebben voor de lage
stralingen", zei F. Sobels, direc
teur van het laboratorium voor
stralengenetica en chemische
mutagenese in Leiden, "De kans
op genetische afwijkingen is vol
strekt te verwaarlozen". Als men
alle stralingen die vanuit de
ruimte, medische apparatuur en
kerncentrales op de mens afko
men, bij elkaar neemt, dan is de
kans op een beschadigd kind één
op de tien miljoen geboorten. De
straling, afkomstig van kerncen
trales, maakt minder dan vijf
procent van de natuurlijke stra
ling uit.
Van alle mensen maakt 10,5 pro
cent kans op een genetische af
wijking. Dit kan onder meer wor
den veroorzaakt door chemische
stoffen en waarschijnlijk ook
door voeding. Een straling kan
evenzeer daartoe bijdragen,
maar dit aandeel is volgens So
bels uiterst gering.
Onderzoeken naar de lage doses
straling van de atoombommen
op Hirosjima en Nagasaki heb
ben niet kunnen aantonen dat er
een directe relatie is tussen de
stralingen en het optreden van
genetische afwijkingen. Sobels
noemt de uitkomsten van het on
derzoek "geruststellend".
De huidige wetenschappelijke ge
gevens duiden op nog veel gerin
gere gevaren van stralingen. Op
het congres werd veel gesproken
over het vermogen van het men
selijk lichaam de eventuele scha
de van lage stralingen te herstel
len. Er zijn duidelijke aanwijzin
gen dat de mens over een af
doend afweersysteem tegen lage
straling beschikt. De stralings
deskundigen zijn echter nog pas
bezig met studies op dit gebied,
zodat ze deze week niet met dui
delijke uitspraken konden ko-
De deelnemers aan het congres
konden daarom ook niet hun
drempel voor de stralingsdosis
aangeven, beneden welke geen
schadelijke gevolgen kunnen op
treden. Hiervoor zijn nadere stu
dies vereist. Een probleem is
echter dat deze zeer omslachtig,
tijdrovend en duur zijn.
AMSTERDAM (ANP) - De centra
le ondernemingsraad van Fok
ker heeft gisteren besloten F.
Swarttouw het vertrouwen te ge
ven dat nodig is om te kunnen
blijven functioneren als voorzit
ter van de raad van bestuur van
de vliegtuigfabriek.
De COR heeft zich hierbij naar ei
gen zeggen laten leiden door nor
maal gezond verstand, terwijl
verder ook de gezichtspunten
van de raad van bestuur en raad
van commissarissen van invloed
zijn geweest, zo heeft de onder
nemingsraad meegedeeld.
Topman Swarttouw liet zich vorige
week in een gesprek vooraf
gaand aan een toegezegd inter
view, in de VARA-studio uit op
een wijze die volgens velen niet
door de beugel kon. Bovendien
bleek hij niet bereid de afspraak
tot het geven van een vraagge
sprek met de VARA na te ko
men. De VARA had het voorge
sprek op de band opgenomen en
zond dit vorige week zaterdag te
gen de wens en tot grote woede
van de heer Swarttouw uit. De
len uit dit gesprek zijn later in de
pers gepubliceerd.
De raad van commissarissen heeft
zich eveneens beraden over de
gebeurtenissen. De commissaris
sen betreuren het gesprek en me
nen dat het de onderneming
schade heeft berokkend. De
commissarissen hebben er an-
derszijds "goede nota van geno
men dat de heer Swarttouw pu
bliekelijk zijn verontschuldigin
gen voor de gang van zaken heeft
aangeboden". De raad gaat er,
overigens evenals de heer Swart
touw, van uit dat gebeurtenissen
als deze zich niet zullen herha
len.
Indeling tv
in 1983m
HILVERSUM (ANP) - Het NOS
bestuur heeft gisteren ingestemd
met de jaarlijkse televisie-inde
ling. Voor het seizoen '83/'84
geeft dat vanaf 2 oktober de vol
gende wijzigingen in de uitzend-
avonden van de verschillende
omroepen:
Nederland I: maandag - NCRV
(was KRO); dinsdag - VARA
(was Tros); donderdag - AVRO
(was NCRV); vrijdag - KRO (was
VARA); zaterdag - Tros (was
AVRO).
De huidige uitzendavonden op Ne
derland I van de VPRO (woens
dag) en van de NOS (zondag)
worden in het nieuwe seizoen ge
handhaafd. Dat geldt eveneens
voor alle nieuwsuitzendingen op
Nederland II.
