Kinderen de dupe
van filmkeuring
Homo-actiedag bittere noodzaak
LEZERS SCHRIJVEN
LEIDEN
IN
LUST
Tandarts
Trein
Trein (2)
25 JUIifliè3
VRIJDAG 24 JUNI 1983
Meningen
PAGINA 19
In zijn artikel in het Leidsch Dag
blad beschrijft tandarts Teune
duidelijk wat de problemen zijn
rond de tariefstelling voor kro-
Uit zijn artikel kunnen de volgen
de conclusies getrokken worden.
1) De wetten van vraag en aanbod
gelden ook voor tandartsen.
2) In een tijd dat er schaarste was
aan tandartsen declareerden de
heren niet alleen schandalig
hoog maar hebben zij ook een
hechte onderlinge organisatie
opgebouwd. Daarmee hebben zij
kans gezien hun bodemprijzen in
een wettelijk kader te brengen.
3) Er is een tandarts die de bestaan
de vraag en aanbod verhoudin
gen verstoort door een scherpe
tariefstelling voor een onderdeel
van het takenpakket.
4) De heer Teune maakt als repre
sentant van zijn beroepsgroep
duidelijk dat men niet van plan
is dat te accepteren.
Wellicht dat het de standsorganisa
tie van tandartsen nog enige tijd
zal lukken om deze ontwikkeling
tegen te houden.
Het is hen daarbij kennelijk niet te
doen om de gezondheid van de
tanden en kiezen van de Neder
landse burgers. Ook zijn het niet
de kosten voor de gezondheids
zorg die hen motiveren.
Als dat wel zo was, dan zouden zij
immers snel de handelwijze van
tandarts Van Oers overnemen.
Hun weerstand tegen de techni
sche benadering van tandarts
Van Oers wordt waarschijnlijk
mede ingegeven door het feit dat
zulks de status van hun beroep
zou reduceren. Zij zouden dan
immers niet meer zijn dan een
precisie mecaniciën. Het verzet
van de tandartsen lijkt derhalve
niet alleen om de gouden kronen
maar ook over immateriële waar
den te gaan. De heer Van Oers zal
dus wel te vuur en te zwaard be
streden worden. Het is van groot
belang dat deze ontwikkeling
nauwkeurig gevolgd wordt.
M. de Bie.
Hoge Rijndijk 23.
Leiden.
Volgens een bericht in deze krant
maakt ir. Hoekwater van de afde
ling marketing van de NS zich
zorgen over de concurrentie van
het busvervoer naar vakantiebe
stemmingen. Daarom moeten de
NS "de toeristen de trein in lok
ken met lagere prijzen dan nor
maal". Daar kan ik een mooi
voorbeeld van geven.
Op 3 mei jl. reisde ik met een 65-
pluskaart naar Parijs; het biljet
was in april gekocht en kostte
120,40 retour eerste klasse. Een
week geleden moest ik voor zo'n
zelfde retourbiljet, onder ge
bruikmaking van een zg. vrij-rei-
zendag voor het traject tot Roo
sendaal, 195,40 betalen. Dat is
75,- meer, of wel een prijsver
hoging van 62'/2%!
"Ja", zal mijnheer Hoekwater zeg
gen, "dan hebt u zeker geen
U hebt verleden week in deze
krant kunnen lezen dat de Ad
viesraad van D'66 er bij zijn
Tweede Kamerfractie op aan
dringt, "iets" aan de filmkeuring
te doen. De desbetreffende motie
werd met de grootst mogelijke
meerderheid aangenomen en is
natuurlijk niet uit de lucht ko
men vallen: de oorzaken speel
den al jaren, maar zijn de laatste
maanden toch in een stroomver
snelling gekomen. Ik wil probe
ren om dat toe te lichten.
Films kon iemand vroeger uitslui
tend in de bioscoop zien. In die
tijd bestond er een centrale com
missie voor de filmkeuring die
zelfs de bevoegdheid bezat, een
film volledig te verbieden voor
openbare vertoning. In principe
wist iemand dan dus niet eens
dat die film bestond. Had je er
wel van gehoord en wilde je 'm
per se zien, dan kon de impor
teur hem misschien wel een en
kele keer in zijn privé showroom
vertonen.
Tegenwoordig komt iemand die
een film wil zien, helaas maar bij
uitzondering naar een bioscoop,
toch bij uitstek de plaats om ge
heel in de handeling op te gaan.
Alle Nederlanders tezamen
kochten in 1982 22 miljoen bio
scoopkaartjes, in een jaar nauwe
lijks anderhalf bezoek per per
soon, babies en grijsaards mee
gerekend. Internationaal gespro
ken behoort de Nederlander
daarmee tot de 'slechtste' bio
scoopbezoeker ter wereld. Bij
het offer in geld dat iemand voor
zijn bioscoopbezoek moet over
hebben komt een offer in tijd: je
moet erhéén, en na afloop terug
naar huis. Tijd lijkt tegenwoor
dig voor velen schaarser dan
geld.
En zo komen \ye dan, als vanzelf,
bij de "huisbioscoop". Goed, je
moet er een keertje fors voor in
vesteren, maar dan ben je er ver
der ook van af. En je reistijd is tot
nul teruggebracht. In praktisch
iedere Nederlandse woning
staan nu één of meer tv-ontvan-
gers, er zijn al 3,25 miljoen kabel
aansluitingen in ons land en een
half miljoen videorecorders. De
Nederlandse omroepen, de Duit
se Belgische en Engelse zenders
en straks ook nog de satelliet be
zorgen ons, dag in dag uit, tien
tallen films thuis. En dan hebben
we het nog niet gehad over de ex
plosieve verhuur van voorbe-
speelde video-cassettes, met nu
door
Hans Frankfurter
al hun opvolgers in het verschiet,
de beeldplaten. Zij alle hebben
gemeen dat de filmkeuring er
nauwelijks of niet aan te pas
komt. Alleen mogen films die
voor '12 jaar' zijn gekeurd niet
vóór acht uur beginnen, en voor
'16 jaar' niet vóór negen uur, zo
dat de ouders dan maar moeten
beslissen of hun kinderen voor
die films mogen opblijven.
Begrijpelijkerwijze is het verbie
den van films in 1977 beëindigd,
en zijn ook de leeftijdsgrenzen
wat verlaagd: 18 werd 16 en 14
werd 12 jaar oud. Alle leeftijden
bleef Alle leeftijden. En dat bleef
ook de oorzaak van de ellende.
Niet de geschiktheid vormde het
criterium, maar ee piepklein on
derdeel daarvan: of de film in
kwestie al dan niet schadelijke
elementen bevatte.
Voorbeelden daarvan trof ik aan in
het tweemaandelijks tijdschrift
Familie- en Jeugdrecht:
angstaanjagend
verdierlijking
verheerlijking van geweld
verheerlijking van gebruik van
genotmiddelen
de zenuwen te sterk prikkelend
de fantasie te zwaar belastend
nadelig voor de zedelijke vor
ming
nadelig voor de karaktervorming
verkeerde levensverwachting op
wekkend
de opvoeding tot verantwoorde-
lijkheidsbewust mens in de sa
menleving belemmerend
te vanzelfsprekend gebruikma
ken van geweld om menselijke
spanningen en conflicten op te
lossen
gevaar van afstomping en onver
schilligheid.
Nu de keuring slechts op vrijwilli
ge basis plaatsvindt, neemt de
belangstelling daarvoor van jaar
tot jaar af. Werden er in 1979 nog
116 van de 320 nieuw uitgebrach
te films gekeurd (36 pet) - in
1982 waren die aantallen al ge
daald tot 87 van de 345, oftewel
25 pet. De overige 75 pet van de
nieuwe geïmporteerde en Neder
landse speelfilms wordt nimmer
ter keuring aangeboden, zodat
deze het met het predikaat "16
jaar" moeten doen. En dan heb
ik het alleen mog maar over de
films van "erkende" Bondsver-
huurders, terwijl daarnaast im
mers een zogeheten vrij circuit
floreert dat eveneens films im
porteert die zelden of nooit naar
de keuring gaan, zodat die 75 pet.
in werkelijkheid heel wat hoger
moeten zijn. Toch zijn ongekeur
de films vaak heel geschikt voor
kinderen. Sommige exploitanten
houden kinderen met maar al te
veel plezier buiten de deur: "Dat
is wel zo rustig in de zaal, terwijl
je je op die manier ook vandalis
me van het lijf houdt".
D'66, vanouds sterk gericht op
vrije ontplooiingsmogelijkheden
voor iedere burger, stelt vast dat
het weren van een minderheid
op grond van taal, huidskleur of
geaardheid, onmiddellijk tot he
vige repercussie leidt. Weert men
daarentegen kinderen geheel on
nodig uit bioscopen waar films te
zien zijn die geschikt voor hen
zijn, dan slikt iedereen dat voor
zoete koek. Al deze factoren ma
ken de Nederlandse Filmkeu
ring, zoals die nu functioneert,
tot een lachertje. Van de vier en
halve ton die er op de WVC-be-
groting 1983 voor is uitgetrokken
komt maar een fractie als keur
loon terug, zodat uit het resulte
rende saldo wellicht essentiëlere
taken kunnen worden bekostigd.
Hiermee wil overigens niet worden
betoogd dat het door D'66 aange-
"The dark crystal", een groot succes in de Amerikaanse bioscopen, vooral bij kinderen, heeft geen
maar gedrochten als deze in de hoofdrollen. Vraag voor de Nederlandse filmkeuring: prikkelt dit vierarmige
monstertje de kinderzenuwen te sterk of niet?
(Foto AP)
dragen alternatief niets zou kos
ten. Geen enkele vrijwillige rege
ling kan het stellen zonder een
soort jury waartoe klagers zich
kunnen wenden, derhalve ook
niet de regeling waarbij het aan
de belanghebbenden wordt over
gelaten om hun films, binnen de
ruimte van enkele regels druks,
te "duiden", en aan te geven voor
welke leeftijdscategorie zij deze
geschikt achten. Het ene kind is
het andere niet en dat zal af en
toe heus de nodige hoofdbrekens
veroorzaken. Het betrekt wel de
ouders, die directverantwoorde-
lijken, bij het ontwikkelingspa
troon van hun kinderen. Wat ge
beurt er als die ouders het niet
met de aanduiding eens zijn?
Het eenvoudigste is dat zij zelf hun
lieverdjes vergezellen, elders
aangeduid als "under parental
guidance". Ook moeten zij zich
tot die jury kunnen wenden, wel
licht na storting van een beschei
den bijdrage om al te lichtvaar
dig klagen te voorkomen. De
film-in-kwestie wordt dan alsnog
gekeurd. Wordt de klager in het
gelijk gesteld, dan krijgt hij of zij
de betaalde waarborgsom terug,
is de belanghebbende een fiks
keurloon verschuldigd en zorgt
de keuring zelf voor juiste om
schrijving en geschikheidsaan-
duiding. Als stok achter de deur
lijkt mij de hoogte van dat keur
loon niet zonder betekenis. In
geen geval zou de overheid voor
Natuurlijk kan de klager ook aan
het kortste eind trekken. In dat
geval wordt zijn "eigen bijdrage"
verbeurd verklaard, en legiti
meert de jury a.h.w. de door de
verhuurder aangebrachte kwali
ficaties. In de motie aan de D'66-
Tweede Kamerfractie pleit de
Adviesraad aan het slot voor we
tenschappelijke begeleiding van
de overgang van schadelijk
heidskeuring naar geschikt
heidsaanduiding.
Een enkeling vraagt zich wellicht
af, of jonge kinderen al die zorg
eigenlijk wel nodig hebben en of
je niet domweg kunt volstaan
met het afschaffen van de film
keuring. Daar zijn mijns inziens
twee opmerkingen over te ma
ken:
a. hoewel ik over het opdoen van
traumatische ervaringen niet
méér weet dan de gemiddelde
leek, durf ik te stellen dat deze
harder aankomen, naarmate de
betrokkene minder levenserva
ring heeft kunnen opdoen. Dat
niemand volledig kan worden af
geschermd tegen het zien van
schokkende beelden, ontslaat
ouderen niet van de plicht om
kinderen, zo tot hun twaalfde le
vensjaar, dergelijke beelden zo
veel mogelijk te besparen. Trou-
RES-kaart gekocht. Daarop
krijgt u 30 tot 50% korting op rei
zen in het buitenland." Inder
daad hebben de NS dit laatste
rond half april met veel ophef in
de krant laten zetten, o.a. in het
LD, en dus heb ik op 1 mei zo'n
kaart gekocht. Omdat er over de
geldigheidsduur in de krant niet
werd gerept en de loketbeambte
er niets over meedeelde, nam ik
aan, dat die kaart een jaar geldig
was, zoals gebruikelijk is met
zulke kaarten. Maar bij mijn
thuiskomst zag ik, dat de kaart
afgestempeld was op 18 septem
ber, de vervaldatum van mijn 65-
pluskaart. De NS incasseerden
dus 20,- voor 4Vfe maand. Vóór 1
mei behoefden we zo'n kaart niet
te kopen en kregen we toch kor
ting op reizen in België en Frank
rijk. Bovendien is de RES-kaart
niet geldig van vrijdag 12 tot za
terdag 12 uur en van zondag 12
tot maandag 12 uur. Dat komt
neer op weekeindverhoging in
plaats van weekeindkorting, een
soort straf voor het reizen op za
terdag en zondag. Wie, zoals ik,
op zaterdag heen en zondag te
rug wil, met één nacht hotelkos
ten, kan naar de korting op zijn
RES-kaart fluiten. Aangezien ik
voor 18 september niet meer met
de trein naar het buitenland ga,
zijn mijn 20,- een leuk douceur
tje voor de NS.
Misschien is het toch niet onver
standig, als de heer Hoekwater
eens een praatje gaat maken met
de tarievenafdeling, voordat hij
de NS weer als toeristenlokker
met lage prijzen ten tonele voert.
F. Damsteegt-Straub.
Fagelstraat 44.
Leiden.
wens: ook volwassenen onder
gaan zowel prettige als minder
prettige indrukken die hen de
rest van hun leven bijblijven. Ge
lukkig maar.
b. het streven naar een stelsel
waarbij van iedère film, dus ook
op de Nederlandse televisie,
wordt vermeld, wat voor soort
werk het betreft, heeft een welis
waar niet primair beoogd, maar
daarom nog niet onwelkom ne
ven-effect: het verstrekken van
informatie aan iedere belangheb
bende die er maar naar wil luiste
ren. Als een service aan met na
me de bioscoopbezoeker lijkt het
van niet te onderschatten waarde
dat deze thuis al, in de krant of
op teletext, kan zien wat haar of
hem (eventueel) te wachten te
staat. Het belang van alle betrok
kenen is daarmee gediend, lijkt
mij zo.
OP 12 mei 1926 nam ook de Eerste
Kamer de Wet tot bestrijding van
de zedelijke en maatschappijke
gevaren van de bioscoop, ofwel
de Bioscoopwet aan. Pas in 1977
werd deze vervangen door de
huidige Wet op de filmvértonin-
gen. Men mag hopen dat het niet
opnieuw meer dan vijftig jaar
duurt, voor deze in de filmhisto
rie wordt bijgezet.
(De auteur is lid van de Adviesraad
van D'66 en initiatiefnemer van de
in het artikel besproken motie).
In deze krant stond vorige week
onder meer "NS gaat toeristen in
treinen lokken". Ik laat mij daar
door niet uit mijn tent lokken:
voor mij geen trein meer. In 15
maanden tijds ben ik (en ik reis
niet wekelijks per trein) 4x "ge
strand" als treinreizigster. Vori
ge week zaterdag nog in Den
Haag waar de trein niet verder
ging wegens "stroomstoring".
En wie kan zich 3 oktober 1982
niet herinneren, de chaos op het
Alphense perron, waar een over
volle trein uit Utrecht bleef
staan, allemaal mensen die naar
de 3 oktober-optocht wilden. Na
35 minuten in Alphen stilgestaan
te hebben, "allemaal uitstappen,
stroomstoring". Wat een teleur
gestelde mensen allemaal. Wij
hebben de 3 oktober-optocht
niet gezien. Ik zal geen verdere
data noemen. Ik neem de bus, als
daar iets mee is, is er in de kort
ste keren een andere en 't wordt
je uitgelegd.
C.S. van Iperen-Wijnberg.
Schoolstraat 9.
Rynsaterwoudêi
Veel homosexuele mannen en
vrouwen in Nederland staan de
ze week voor de moeilijke keuze
om aanstaande zaterdag wel of
niet mee te doen aan de landelij
ke homodemonstratie die in Lei
den wordt gehouden. Sinds juni
vorig jaar lijdt de homobeweging
een beetje aan wat in eigen kring
wel het "Amersfoort-syndroom"
wordt genoemd. Intimidatie en
geweldadigheden die de demon
stratie, vorig jaar in Amersfoort,
door
Jan Rijsdam
kenmerkten hebben een kater
veroorzaakt die na een jaar nog
niet helemaal is weggewerkt. Bij
velen klinkt het veelvuldig ge
schreeuwde "homo's dood, ho
mo's dood", volgens het overbe
kende recept dat "alle flikkers
weer vergast moeten worden en
dat potten gewoon een goeie
beurt moeten hebben" om weer
"normaal" te worden, nog na in
de oren.
Thuis blijven uit angst voor "rot
zooi" of juist laten zien dat ho
mo's zich niet uit het veld laten
slaan en zich weerbaar zullen op
stellen. Dat is de keuze waar ho
mosexuele piannen en vrouwen
feitelijk voor staan. Hoe die be
slissing individueel ook uit valt,
zeker is dat aanstaande zaterdag
duizenden homo's naar Leiden
zullen komen om te demonstre
ren, feest te vieren en voor hun
belangen op te komen.
Feit is ook dat het organiserende
Roze Front, de gemeente Leiden
en de politie er alles aan doen om
de demonstratie in goede banen
te leiden. Er zijn zelfverdedi
gingscursussen en demonstratie-
trainingen georganiseerd. Veel
aandacht is besteed aan de voor
lichting aan de Leidse bevolking,
in buurt en clubhuizen en op
scholen. Met hulp van de ge
meente Leiden zijn folders ge
maakt die deze week huis aan
huis verspreid zullen worden en
uitgedeeld worden op marktda
gen. De demonstratie en de voor
lichtingscampagne zijn georga
niseerd door het Roze Front, een
samenwerkingsverband van al
lerlei groepen van homosexuele
mannen en vrouwen georgani
seerd in politieke partijen, actie
groepen en het COC.
"Is zo'n demonstratie nou nodig in
deze tijd waarin veel mensen
juist zo'n begrijpende en toleran
te houding aannemen tegenover
homosexualiteit", vragen velen
zich ook af. Een vraag die door
de voorhoede van de Nederland
se homobeweging steevast met
"ja" wordt beantwoordt. De
maatschappelijke aanvaarding
van homosexualiteit is, in de af
gelopen jaren, wel aanzienlijk
toegenomen, maar in het oog
dient te worden gehouden dat
veel van de huidige tolerantie te
genover homo's een schijnto-
lerantie ofwel een soort mode is.
Dat die modieuze tolerantie zijn
grenzen heeft blijkt het duide
lijkst wanneer homo's een ge
drag vertonen dat gewoonlijk
aan de andere sekse wordt toege
schreven. Ook een openlijke con
frontatie met homofiel gedrag
(mannen die met elkaar vrijen)
stuit, ondanks pogingen tot be
grip, bij velen nog steeds op een
grote emotionele weerstand. Ho
mosexualiteit mag, als het maar
niet te dicht in de buurt komt.
Een acceptatie op afstand: alles
is goed zolang het maar niet de
eigen zoon of dochter, man of
vrouw betreft. Ook bestaat er de
angst bij veel mensen voor die
aspecten in hun zelf waarvan zij
denken dat anderen die als ho
mosexuele trekken zouden kun-
Vergeleken met de situatie in de
landen om ons heen steekt de
houding tegenover homosexue-
len in Nederland evenwel in gun
stige zin af. Homosexualiteit is
INTERNATIONALE POT EN NjjpfePQG
de laatste jaren een bespreek
baarder onderwerp geworden en
uit enquetes blijkt een toegeno
men tolerantie. In de meeste an
dere landen is de situatie voor
homo's dan ook velen malen
slechter dan in Nederland. In
sommige delen van de wereld
zelfs erbarmelijk. Jarenlange ge
vangenisstraffen op homosexu-
eel gedrag en zelfs de doodstraf
zijn geen uitzondering. De activi
teiten van de homobeweging in
Nederland vervullen in die zin
een belangrijke voorbeeldfunc
tie en hebben een stimulerende
uitwerking buiten de landsgren-
Door de toenemende acceptatie
van homosexualiteit verandert
ook de opstelling van homofiele
mannen en vrouwen in Neder
land zelf. Steeds minder homo's
lijden een "dubbelleven" waarbij
zij buitenshuis hun homosexua
liteit verborgen houden. Door
openlijk voor hun homosexuali
teit uit te komen worden taboe's
doorbroken en de ruimte op
geëist om een eigen indentiteit te
manifesteren. In toenemende
mate worden ook de geuzenna
men "pot" en "flikker" gebruikt
als onderstreping van die homo
fiele identiteit.
Uit de toegenomen tolerantie en de
meer zelfbewuste houding van
homosexuele mannen en vrou
wen mag niet worden geconclu
deerd dat er geen sprake meer
zou zijn van dicriminatie. Inte
gendeel. Het aantal aangiften bij
de politie, de publiciteit rond dis
criminatie en het aantal Kamer
vragen is de afgelopen jaren juist
aanzienlijk toegenomen. Hier
voor zijn een aantal oorzaken
aanwijsbaar. In de eerste plaats
heeft de groei van de homobewe
ging en het groeiend zelfbewust
zijn van homosexuele mannen
en vrouwen er toe geleidt dat
men zich minder snel zal neer
leggen bij de discriminatie die
hen wordt aangedaan. Een ande
re oorzaak van de schijnbaar toe
genomen discriminatie is dat ho
mo's openlijker blijk geven van
hun homosexualiteit. Die toene
mende confrontatie met homose
xualiteit roept ook meer weer
standen op.
Het is in elk geval duidelijk dat
"voor je homosexualiteit uitko
men" en het in positieve richting
verschuiven van de publieke opi
nie niet heeft geleidt tot een ver
mindering van de discriminatie.
Homo's worden nog steeds ge
discrimineerd. Ze krijgen moei
lijker een baan en begrippen als
"normaal" en "natuurlijk" wor
den nog veelvuldig gehanteerd
als "bewijs" dat homosexualiteit
niet gelijkwaardig is aan hetero-
sexualiteit. Of erger: de discrimi
natie van homosexuele mannen
en vrouwen is in praktijk verhul-
lender geworden of komt tot ui
ting in een zeer agressieve bena
dering zoals in Amersfoort. Een
groot deel van de discriminatie
blijft evenwel onzichtbaar door
de sociale kwetsbaarheid van de
betrokkenen.
"Tussen droom en daad staan ge
zin en staat" is dit jaar tot thema
van de homodemonstratie geko
zen. De bedoeling van dit motto
is de heersende heteronormen en
-waarden ter discussie te stellen
en duidelijk te maken dat men
sen door overheid en samenle
ving, vanaf de geboorte, gedwon
gen worden in een heterosexueel
gezinspatroon te leven. Het tole
reren van "anders-denkenden" is
altijd een schijntolerantie wan
neer men de rol van de overheid
niet daadwerkelijk wil verande
ren. Te denken valt aan de wet
gelijke behandeling, het kost
winnersbeginsel en aan het dub
bel belasten van gehuwden en
samenwonenden.
Voorlopig mogen homosexuelen
mannen en vrouwen blij zijn als
burgemeester Goekoop gelijk
krijgt dat Leiden van oudsher
een tolerante stad is. Een bewe
ring die discutabel, zo niet voor
barig, genoemd mag worden.
Aanstaande zaterdag zal moeten
blijken of Leiden de tolerantie
test kan doorstaan wanneer dui
zenden potten en poten de Leid
se bevolking op de proef komen
stellen.
(De auteur ir redacteur van deze
krant).
