c
1 II II
r
L j ilJj
'Sommige suppoosten worden
beetje bang als ze ons zien'
r~ fgL
Bouw zorgvuldig een videotheek op - en andere tips
i <:LyL ëM
J
Eerste paal geslagen van
onderbouw Churchillbrug
'Personeel in
welzijns-
instellingen
herschikken'
VAKTAAL
ZATERDAG 18 JUNI 1983
LEIDEN - Wim van der Ven staat
bij het Japanse muziekinstru
ment. Zijn vingers glijden over
de snaren. Plok. plok. "Ja, dat
kan ik niet laten hè, even probe
ren te spelen. Maar laat ik ver
der gaan. want hier in de buurt
moet ook ergens een fluit lig
gen", zegt hij al zoekend. Wim
van der Ven is blind. Evenals
Geertruida Smal en Teun Vonk.
Verslag van een wandeling over
de Japan-tentoonstelling voor
doven en blinden in bet mu
seum voor volkenkunde.
Leiden
Geertruida Smal, Teun Vonk en
Wim van der Ven (v.l.n.r.) bezig
met het betasten van een kimono
en Japanse poppen, (foto Holvast)
r.
I
V ^52
Met blinden wandelen over een tentoonstelling
Een museum bezoeken is voor
blinde mensen meestal niet leuk.
Want wie niet kan zien moet tas
ten en dat mag niet. Raak maar
eens een beeld aan als er een
wakkere suppoost in de buurt
staat en u weet er alles van. Wat
je wel kunt doen is iemand mee
nemen die wel kan zien en die de
moeite wil nemen om te beschrij
ven wat er aan fraais in de zalen
staat. Echt leuk is dat natuurlijk
niet, maar ja: het alternatief is
thuisblijven en dat dat nou leu
ker is - nee.
De kern van het probleem is na
tuurlijk: op welke wijze kunnen
de museumdirecties tegemoet
komen aan de wensen van blinde
door Wim Brands
mensen? Ze zullen deze vraag
zelf ook wel 'ns gesteld hebben,
maar feit blijft dat ze eigenlijk
nog steeds geen goed antwoord
hebben gegeven. Het bleef bij
probeersels. Zal de Leidse ten
toonstelling ook in die categorie
terecht komen?
Doiry Vloet, lid van de educatieve
dienst en samen met collega Phi-
ta Overdijk verantwoordelijk
voor de expositie, zegt dat het de
bedoeling is om door te gaan met
dit soort projecten. "Jaren gele
den hebben we ons afgevraagd:
wie komen er niet aan bod? Zo
ADVERTENTIE
Met
VADERDAG
kunt u
Hoofdstraat 14
2351AJ Leiderdorp
Tel. 071-411407
onze nieuwe kaart
proberen
Onze gastvrouw
Marianne Molkenboer
Reserveren gewenst.
VÊÊt/ÊÊÊÊÊÊÊÊtÊÊÊÊÊtÊÊÊÊÊÊÊ
- I
hebben we bijvoorbeeld een ex
periment gedaan met vrouwen
die in de Bijlmerbajes zaten. We
hebben gewoon spullen in de ge
vangenis tentoongesteld. Stel je
die vraag: wie komt er niet aan
bod, dan denk je natuurlijk ook
aan slechtzienden, blinden en
doven".
In nauw overleg met de Neder
landse Vereniging van Blinden
en Slechtzienden, afdeling Lei
den, kwam de tentoonstelling tot
stand. Het leven van een Japanse
familie staat centraal. Er zijn dus
bijvoorbeeld kleren en gebruiks
voorwerpen tentoongesteld. En
al die spullen mogen betast wor
den.
Volheid
Hoe luidt het oordeel van de blin
den? Wim van der Ven aarzelt
niet om die vraag positief te
beantwoorden: "Ik zou willen
zeggen dat het ze vrij goed gelukt
is om een goede tentoonstelling
te maken. Wat meer aanwijzin
gen had misschien wel gekund,
maar dat is detailkritiek". Geer
truida Smal en Teun Vonk slui
ten zich bij die mening aan. Van
der Ven vervolgt zijn verhaal.
"Museumbezoek blijft altijd een
incident als je blind bent. Ik be
doel, je zegt niet: vandaag ga ik
eens lekker naar het museum. Zo
makkelijk gaat dat niet. Boven
dien overrompelt de volheid je
natuurlijk".
Niet teveel spullen, zodat je niet
overdonderd wordt door een
stortvloed aan informatie, dat is
belangrijk, oordeelt het drietal.
Geertruida Smal betast een ki
mono en verduidelijkt: "Iemand
die kan zien registreert meteen
dit hele kledingstuk. Ik niet.
Daarom is het belangrijk dat er
niet teveel materiaal in een ruim
te ligt".
"Teveel is fout", herhaalt Van der
Ven. "Want wat gebeurt er dan?
Dan stuur je iemand met klom
Verbinding Zuid-West Morskwartier
LEIDEN - Wethouder Waal (ruim
telijke ordening en verkeer)
heeft gistermiddag de eerste paal
geslagen voor de onderbouw van
de Churchillbrug. Een nieuwe
brug over de Rijn die letterlijk en
figuurlijk een brug zal slaan tus
sen de wijken Zuid-West en
Morskwartier.
De plannen voor de bouw van de
Churchillbrug dateren al van
tientallen jaren terug zodat met
recht van een historische gebeur
tenis gesproken mag worden.
Vooral om financiële redenen is
de bouw van de brug in de afge
lopen jaren steeds weer op de
lange baan geschoven. In 1981
gaf het ministerie van verkeer en
waterstaat eindelijk het groene
licht voor de uitvoering van het
miljoenenproject.
De contouren van de nieuwe brug
zijn al enige tijd zichtbaar. Sinds
vorig jaar wordt gewerkt aan
weg- en oeververbindingen. De
brug wordt aangesloten op de
toekomstige Dr. Lelylaan in het
Morskwartier en op de Haagweg
en Churchilllaan in Zuid-West.
Het plan behelst voorts een in
grijpende reconstructie van het
kruispunt Churchillaan/Haag-
weg. Omdat het kruispunt in de
toekomst zeer druk wordt zijn
drie fiets- en voetgangerstunnel
tjes aangelegd die sinds kort in
gebruik zijn.
pen aan de porceleinkast in".
Teun Vonk glimlacht. "Zo is het
maar net. Sommige suppoosten
worden volgens mij ook een
beetje bang als ze blinde mensen
binnen zien komen. Daar gaan
de vazen, denken ze al gauw als
je ergens dicht in de buurt
komt". "En af en toe is die angst
ook wel gerechtvaardigd", oor
deelt Geertruida Smal, "want
stel je toch voor dat je iets kost
baars breekt".
Schaap
En zo komen we weer bij het begin
terug: voor blinde mensen moe
ten aparte tentoonstellingen
worden georganiseerd. "Maar
kan dat nog in deze tijd? Dat
blijft natuurlijk de grote vraag",
zegt Dorry Vloet en ze geeft daar
na zelf het antwoord: "Het zal
moeilijk worden in deze tijd van
geldgebrek. Wij gaan wel door,
maar ook andere musea zullen
initiatieven moeten nemen. Of ze
dat doen? Ik vind het eerlijk ge
zegd wel een teken aan de wand
dat tot nu toe nog iemand van
een ander museum heeft gebeld
en gevraagd: hoe hebben jullie
dat nu aangepakt?"
"Wij hebben trouwens contact op
genomen met de Lakenhal", ver
telt Geertruida Smal. "Ze stelden
zich een beetje afwachtend op.
Zeg maar huiverig". Alle reden
tot somberheid dus? "Ach", zegt
Van der Ven, "je moet maar zo
denken: als er één schaap over
de dam is dan volgen er meer".
"En die ene is er over", besluit
Vonk.
De Stichting Sjofar houdt in 't
Bruggehoofd, Steenschuur 11,
twee Israêlavonden, maandag
en dinsdag om half acht. Me
vrouw Hanna Stranders zal
spreken over "Gods plan met
Israël".
Wethouder Waal sloeg gistermiddag de eerste paal en noemde de brug
"een aanwinst voor Leiden".
(foto Holvast)
wacnt wordt dat de Churchill-
De aannemer is inmiddels begon
nen met het heien van een stalen
damwand ter versteviging van
de oeververbinding. Na de hei
werkzaamheden wordt met de
bekistings- en betonwerkzaam
heden begonnen. In januari vol
gend jaar zal de betonnen con
structie van de brug gestalte heb
ben gekregen. Het beweegbare
gedeelte van de brug zal in juli
volgend jaar gereed zijn. Ver-
brug eind 1984 wordt opgele
verd.
Met het totale karwei is een bedrag
gemoeid van zo'n zeventien mil
joen gulden. Wethouder Waal zei
gisteren, na het slaan van de eer
ste paal, dat de Churchillbrug
één van de belangrijkste brug
gen is die deze decenia gebouwd
wordt. "Een aanwinst voor Lei
den", aldus de wethouder.
LEIDEN - Wanneer de Leidse so
ciaal-culturele instellingen be
reid zijn personeel van elkaar
over te nemen, hoeven er in deze
sector geen gedwongen ontsla
gen te vallen. Herschikkingen
van het personeel, zoals dat eer
der ook al met ambtenaren ge
beurde, zouden ontslagen kun
nen voorkomen.
Wethouder Peters meldde gister
middag dat met de sociaal-cultu
rele instellingen in principe over
eenstemming is bereikt over de
herschikkingen. De afgelopen
tijd zijn er verschillende ge
sprekken gevoerd met werkge
vers en werknemers in deze sec
tor. Peters: "De gemeente wil tot
het uiterste toe proberen geen
gedwongen ontslagen te laten
vallen. Het zal een moeilijke ope
ratie zijn, maar ik probeer het
toch".
Over de buurt- en clubhuizen in
Zuid-West is al een duidelijk om
lijnd plan uitgewerkt. Van de
vier buurthuizen in de wijk zul
len er maar twee overblijven: het
Westerkwartier in de huidige
huisvesting, de overige drie tesa-
men in de Anthoniusschool. De
ze school komt naar verwachting
in 1985 beschikbaar. Het aantal
werkers in de buurthuizen van
Zuid-West moet in dat jaar van
de acht tot vijf zijn terugge
bracht. Die vijf arbeidsplaatsen
zijn dan ook wel gegarandeerd.
Onderwijs: hoe leraren sinds de mammoetwet de aandacht proberen vast te houden
LEIDEN - De volgenden opmer
king viel enkele weken geleden
te beluisteren in de lerarenka-
mer: "Ik krijg de indruk dat de
docenten die in 'Vaktaal' aan het
woord zijn, de zaken mooier
voorspiegelen dan het er in
werkelijkheid aan toegaat". Het
gezicht van de man die deze kri
tische opmerking plaatste, stond
zorgelijk. Bij hem lukte het alle
maal niet zo. "Projectonderwijs
en zelfwerkzaamheid, mooi
hoor!", riep hij uit, "maar organi
satorisch is het haast onmogelijk
dit in samenhang met andere
vakken te doen en van de leerlin
gen zelf gaat weinig initiatief
uit".
Inderdaad, de verhalen die gedu
rende negen weken in deze ru
briek zijn verschenen hadden
niet de gebruikelijke zeurderige
toon, die je zo dikwijls uit het
'onderwijsveld' mag vernemen.
De opzet was: laten docenten de
periode van vóór de mammoet
wet nu eens met die van nu ver
gelijken. En vertellen hoe ze alle
negatieve aspecten tegemoet tre
den om toch tot een behoorlijke
les te komen.
In deze laatste aflevering geen koe
le vermelding van feiten, maar
een interpreterende beschrijving
naar aanleiding van uitspraken
van docenten. En dat deze men
sen niets anders dan de waarheid
hebben gesproken, moge blijken
uit de reacties die we van hun
leerlingen hebben gekregen:
Wat heeft er zich na de invoering
van de mommoetwet in 1968 op
de scholengemeenschappen voor
movo/havo en vwo ofgespeeld? De
vakkenpaketten zijn ingevoerd,
de leerstof is veranderd en de
schoolboeken zijn mooier gewor
den. In deze serie 'voktool' komen
docenten van Leidse middelbare
scholen oan het woord, die kri
tisch zullen vertellen over leerlin
gen, schoolboeken en de ontwik
kelingen binnen hun eigen vak.
door
Saskia Stoelinga
meer de belangrijkste bron van
'vermaak'. Ze horen, zien en
doen zoveel buiten het school
plein, dat de leraren van alles
moeten verzinnen om ze te kun
nen boeien. Geen gemakkelijke
klus, omdat dit dikwijls neer
komt op inventiviteit; iets dat in
de opleidingen node wordt ge
mist. Een leraar, die - hoe mo
dieus dit ook mag klinken - niet
meegaat met zijn tijd zal steeds
vaker diep moeten zuchten of
een plastic zak over zijn hoofd
moeten trekken om hyperventi
latie tegen te gaan.
Toffe peer
geen. Of heb ik alleen maar met
goede en aardige docenten ge
sproken? Mijn - misschien voor
barige - conclusie is dat de do
centen het nog niet zo gek doen.
Voor de leerlingen van tegenwoor
dig is de school in elk geval niet
De gouden handgrepen van de ja
ren tachtig zijn: Houdt de mu
ziekbladen en popprogramma's
goed bij. Songteksten kennen de
leerlingen immers zo uit het
hoofd en daarin komen af en toe
ook wel eens moeilijke woorden
of zinsconstructies voor. 'Een
toffe peer' word je de eerstko
mende tijd zeker genoemd als je
ze in plaats van droge artikelen
over economie of zoiets een aar
dige tekst over een bekende mu
zikant of artiest laat analyseren.
Een andere aardige tip is: Bouw
zorgvuldig een videotheek op -
voor een filmpje zijn ze altijd te
porren. En, breng het spelele
ment weer in de les. Voor een
kwartje spreken ze geen Neder
lands in een Engelse les. Tot slot:
Leiden wordt niet voor niets mu-
seumstad genoemd. Een bezoek
aan een museum blijkt geen
weggegooid geld te zijn. Integen
deel, je haalt hiermee de cultuur
binnen de school.
Ouders schudden nu hun hoofd. In
gedachten hoor je ze al roepen:
"Waar moet dat heen? Dat is toch
geen onderwijs". Nee moeder,
nee vader, het zijn slechts hulp
middelen om de kennis in te ver
pakken. De leraren zijn er al ach
ter: de jeugd heeft andere inte
resses en meer aandacht nodig.
Ze houden niet van ellenlange
beschouwingen over de 'Gijs-
bregt' van één van Neerlands be
kendste dichters. Zij kunnen zelf
ook praten en schrijven. Tenmin
ste de talendocenten zijn het er
over eens: in het buitenland kun
nen ze meer dan alleen woordjes
opzeggen. Je moet ze eens horen
babbelen als ze op schoolreis
zijn.
Inzicht
Werkstukken maken, een discus
sie leiden, informatie vergaren,
de rector van repliek dienen;
geen eindexamenkandidaat
heeft daar nog moeite mee. Je
kunt je nauwelijks voorstellen
dat het schoolwezen er over een
kwart eeuw nog precies eender
zal uitzien als thans het geval is.
Zo op het eerste oog lijkt het bij de
exacte vakken allemaal zijn gan
getje te gaan. Hard werken is
daar nog steeds het devies. Toch,
de goede cijferaars komen in de
ze branche niet meer zover. Een
formule uitje hoofd leren zonder
hem te kunnen verklaren - de do
centen verzekerden dat dat vroe
ger mogelijk was - is heel verra
derlijk, want op een examen val
je onmiddellijk door de mand als
je geen inzicht hebt.
Voor deze vakken geldt echter dat
de docenten wat minder moeite
hoeven te doen om het vak aan
trekkelijk te maken. De actuali
teit ligt hier voor het oprapen:
energie, water- en luchtveront
reiniging - het sluipt er vanzelf
in. (Wel oppassen dat niet binnen
elk vak hierover wordt gepraat,
want dan beginnen de leerlingen
weer te loeien als een volbloed
stamboekstier). Daarnaast zijn
de eindexameneisen dermate
hoog en gevarieerd dat er tot op
de laatste schooldag keihard ge
werkt moet worden. De voor
naamste klacht is dat het niveau
voor een groot aantal leerlingen,
die het vak in hun vervolgstudie
maar zijdelings nodig hebben, in
feite te hoog ligt
Bij de talen is de situatie weer heel
anders. Hoe ongelijk is alles toch
verdeeld. Deze docenten kam
pen met de moeilijkheid dat het
talenonderwijs eigenlijk een
soort eenheidsworst is. Luister
teksten, teksten met meerkeuze
vragen, het komt de leerlingen
de neus uit. Het 'ongeluk' wil
nog dat de meeste eindexamen
kandidaten de techniek van het
juiste antwoord aankruisen vrij
goed onder de knie hebben en
zich als de schoolonderzoeken
achter de rug zijn niet of nauwe
lijks meer inspannen. Een veel
gehoorde klaagzang is dat deze
manier van examineren elke
vorm van creativiteit doodt.
Het schoolboek
Leveranciers van kopieermachines
moeten op de scholen een goud
mijntje aantreffen. Naast de uit
gevers zijn deze apparaten de
grootste producenten van leer
middelen. Als je de docenten
hoort is het erbarmelijk gesteld
met het schoolboek. Geen enkel
leerboek voldoet. Niet alleen om
dat de teksten vaak veel te inge
wikkeld en ronduit slecht zijn,
maar ook omdat het boek meest
al niet aansluit bij de actualiteit.
De economiedocent herschrijft de
schoolboeken van de hoogleraar
Heertje; de sectie geschiedenis
moet het boek bewerken anders
gaat het over de hoofden van de
leerlingen heen; de leraar Neder
lands heeft Amerikaanse hand
boeken nodig om een goed ver
haal af te steken over effectief le
ren schrijven, spreken en den
ken, ga zo maar door. Stuk voor
stuk verklaren de docenten dat,
ondanks het grote aanbod, het
goede schoolboek voor hun vak
nog moet worden geschreven.
Helemaal tragisch is dit voor de
leerlingen die een havo-diploma
trachten te behalen. De boeken
die zij voorgeschoteld krijgen,
zijn vwo-boeken met een paar
hoofstukken weggelaten. Dus al
tijd te moeilijk. TYouwens, als je
de leraren hoort, kan deze groep
het beste meteen afdalen naar de
mavo of overstappen naar het
vwo. Rotboeken, moeilijke eind
examens en te weinig schoolja
ren maken het leven van een ha
vo-scholier weinig aangenaam.
Als je op het vwo nog eens de tijd
hebt om een leuk project te doen
zonder dat je in tijdnood raakt,
dan moeten de leerlingen van de
havo dit de rest van het jaar be
zuren door heel hard te werken.
Ook aan dromers over de toekomst
van het onderwijs heeft het in de
ze rubriek niet ontbroken. Elke
docent heeft wel een voorstel ge
daan hoe zijn of haar vak aan
trekkelijk of beter kan worden.
Het is duidelijk: met vernieuwin
gen in het onderwijs is men nooit
klaar. Wat echter nog steeds kan
worden gezegd, is dat toch bij
zonder veel afhangt van de man
of vrouw voor de klas.
'Vaktaal' is eerder verschenen op 2,
9,16,23, en 30 april, 7, en 28 mei,
4 en 11 juni.
LEIDEN - Een staalblauwe hemel en een luidkeels schijnende zon: een
zonnewijzer kan zich niet beter wensen. Gistermiddag werd onder die
omstandigheden de 'zonneklok' aan de Meelfabriek (Oosterkerkstraat) of
ficieel onthuld. Nadat ontwerper Henk Sloos en Hans van der Meer hun
dia's over het bedenken en maken van de zonnewijzer hadden getoond,
leidde Sleutels-directeur Bouterse de genodigden mee naar buiten. Daar
onthulde wethouder Schoute voor de ingang van de Meelfabriek een bord
waarop tekst en uitleg over de fraaie zonnewijzer wordt geboden (zie foto
Holvast).
