c
"Wie mij leest
is in handen
vaneen
idiote maniak"
3
Stephen King, schrijver van "Carrie" en "The Shining"
ZATERDAG 11 JUNI 1983
Extra
beenderen nog niet tot poeder
vergaan. Aan het eind van de
oven staat iemand klaar die met
een hamer je beenderen
stukslaat. Het vuur waardoor
mensen met pyrokinese zijn
omgekomen moet veel intenser
zijn geweest, en bleef bovendien
beperkt tot henzelf. Het bed of
de stoel waarin ze zich bevonden
waren nauwelijks verbrand. Ik
herinner me een geval van een
jongen op het strand die
plotseling in lichterlaaie stond.
Zijn vader rende met hem de zee
in. Maar zelfs onder water bleef
het kind branden'.
Waarom dragen juist kinderen
deze bovennatuurlijke gaven in
uw verhalen?
'Kinderen fascineren me. Ik hou
van ze. Ik hou ook van de manier
waarop ze tegen de wereld
aankijken. Voor een kind is alles
nieuw en geweldig. Dat maakt ze
bij uitstek geschikt als dragers
van bovennatuurlijke krachten.
Volwassenen is teveel
(afigeleerd. Volwassenen
geloven nergens meer in.
Kinderen doen dingen die je
later nooit meer durft te doen.
Lekker in je neus boren of in
jezelf praten. Ik wil maar zeggen:
kinderen hebben een heleboel
talenten en mogelijkheden in
zich.'
Waanzin
Carrie gebruikt haar
bovennatuurlijke krachten om
alles in haar omgeving te
vernietigen.
'Ja, maar ze wordt ook tot v
gedreven. Dolgedraaid na al het
getreiter, ook van haar moeder'.
- En Charlie McGee? Ook zij
xjernietigt mensen.
'Pas als haar vader voor haar ogen
is vermoord!' King wordt nu fel
en zegt met heftige nadruk:
"Waag het niet te schrijven dat ik
kinderen gebruik als een
instrument van het kwade. Het is
al eerder beweerd, maar het is
beslist niet waar. Ik heb nog
nooit een slecht, bezeten kind in
mijn verhalen beschreven. Ik
schrijf niet over de duivel. Ik
schrijf over de strijd tussen goed
en kwaad'. Zijn vork roert
doelloos door een bedje
champignons, om na te denken.
'Horror is een genre dat critici
altijd met minachting hebben
bekeken. Het is sensationeel en
fantastisch. Een horrorverhaal
wordt niet als literatuur
beschouwd. Terwijl het
doorbreken van de grenzen van
de fantasie altijd de grootste
drang is geweest om een verhaal
te vertellen of te lezen'.
- Was u tevreden met de
verfilming van Carrie en The
Shining?
'Carrie is heel goed. De verfilming
van The Shining is minder
geslaagd. Het was een misgreep
om Jack Nicholson voor de rol
van de schrijver te kiezen.
Nicholson heeft hard aan de rol
gewerkt, maar hij is er gewoon
niet voor geschikt. Het verhaal
gaat over een ongeveer 26-jarige
man, Nicholson is 40! Erger nog:
kern van het verhaal is dat een
man langzaam tot waanzin wordt
gedreven door de enge sfeer die
er hangt in het hotel waar hij
verblijft. Het gaat niet over een
man die van nature kwaad is. Hij
wil juist het goede. Door de
verderflijke invloed van het
hotel wordt hij langzaam over de
rand gedreven. Net als een
uitgerekt elastiekje dat
plotseling breekt Maar Jack
Nicholson speelt de rol alsof hij
van begin af aan gek is. Hij loopt
rond met een waanzinnige grijns
op zijn gezicht Nicholson was
geen goede keus voor deze rol
Gestikt
'Christine is de naam van een
spookwagen, een oude bak uit
1958. Een vrouw heeft er ooit
zelfmoord in gepleegd en een
meisje is er gestikt in een
hamburger'. King legt zijn
handen om zijn hals en maakt
afgrijselijke geluiden. 'Een
schooljongen koopt de wagen en
knapt 'm op. Op een gegeven
moment ontdekt hij dat de
wagen kan rijden, zonder dat
iemand achter het stuur zit. En
nog later blijkt dat Christine
mensen overrijdt, die de jongen
lastig vallen. Leuk hè?', grinnikt
King.
Hij vertelt over allerlei ideeèn die
hij heelt voor nieuwe verhalen.
De man blijkt te beschikken over
een onuitputtelijke fantasie
Toch is hij bang dat er ooit een
dag komt dat hij geen letter meer
op papier kan zetten. 'Schrijven
is een bron waaruit ik elke keer
drink. Steeds vraag ik me af
hoeveel er nog in zit. Goddank
ben ik nog steeds geïnspireerd
en gehypnotiseerd door mijn
typemachine. Maar ik weet zeker
dat de bron op een gegeven
moment is opgedroogd'.
Foto's van Stephen King tonen
een man met een woest
bebaard gezicht. Iemand die
er uitziet zoals hij schrijft:
mysterieus. Maar de man die
de ontbijtzaal van een
Londens hotel binnenstapt
heeft geen baard. Wel een
vriendelijk gezicht met een
voortdurende grijns om de
mond.
Dit is dus de man die thuis
voor zijn 3 kinderen vaak
derderangs horrorfilms
afdraait, waarin mensen uit
elkaar worden gerukt en
verslonden. 'Neem nog een
hamburger', bood King een
walgende verslaggever aan,
die het afdraaien van zo'n
film bijwoonde. Hij is ook de
man die voor het slapen eerst
onder zijn bed kijkt. En
vervolgens de dekens goed
instopt en hoog optrekt
totaan zijn kin, hoe warm het
ook is. 'Zo kunnen de
monsters je nooit te pakken
krijgen. Door het laken
komen ze niet heen'. Stephen
King: een man van uitersten
en angsten. 'En ik verdien er
nog geld mee ook', zegt hij
verbaasd.
Tien jaar geleden had nog
nooit iemand van Stephen
King gehoord. Financieel
hield de afgestudeerde leraar
Engels zichzelf en zijn gezin
in leven door te werken als
pompbediende en door het
strijken van overhemden in
een wasserij. Een baan als
leraar was er niet, als
schrijver was hij volslagen
onbekend. Soms publiceerde
hij korte verhalen in tweede-
of derderangs pulpblaatjjes.
Zijn vrouw werkte als
serveerster in een
broodjeswinkel. Veel leverde
het allemaal niet op. Hun
kinderen gingen gekleed in
afdankertjes van anderen.
Geld voor een telefoon
ontbrak. Dat alles
veranderde toen in 1973
'Carrie' werd uitgebracht.
Dankzij zijn vrouw Tabitha
belandde het boek bij een
uitgever, vertelt King.
'Zij viste het verhaal uit de
prullenbak. Ik dacht niet dat
zo'n verhaal zou verkopen.
Er was toen helemaal geen
markt voor horrorverhalen.
Mijn vrouw haalde me over
het manuscript toch naar een
uitgever te brengen'.
Het bleek een gouden greep. In
snel tempo volgden de
verhalen elkaar op, die in een
even snel tempo met
miljoenen tegelijk over de
toonbank gingen. Salem's
Lot (in het Nederlands
vertaald onder de titel
Bezeten Stad), The Shining,
The Stand en de
verhalenbundel Night Shift,
Dead Zone (Dodelijk
Dilemma), Firestarter (Ogen
van vuur), Cujo'(Cujo),
Different Seasons (novellen)
en een essay over horror,
Danse Macabre. Zijn
nieuwste boek Christine is
net uit, en zal in ons land ook
vertaald worden uitgebracht.
Chocolade
- Uw boeken zijn stuk voor stuk
verhalen vol griezeleffecten.
Waarom koos u voor het
schrijven van horrorverhalen?
'Ik heb nooit voor horrorverhalen
gekozen, ze kozen mij! In dit
soort verhalen voel ik me het
beste thuis. Je kunt het
vergelijken met depressieve
vrouwen die zich volstoppen met
chocola. Op de een of andere
manier voelen ze zich beter
wanneer ze chocola eten. Zelf
beseffen ze dat niet, maar hun
lichaam voelt dat wel degeUjk
aan. Dat heeft die chocola nodig
Het schrijven van
horrorverhalen is mijn chocola.
Ik moet dat doen om gezond te
blijven. Schrijven is voor mjj een
therapie om me te bevrijden van
agressieve neigingen, woede en
angsten. Want ik zit vol angsten.
Ik ben bang in het donker, bang
voor de dood'.
- Waarom zijn griezelverhalen en
horrorfilms zo populair? Het
bezorgt de mensen nachtmerries.
Toch lezen en kijken ze door.
'Mensen lezen horrorverhalen of
gaan naar horrorfilms om zich -
net zoals ik - te bevrijden van
hun angsten en agressie.
Bovendien is op dit moment
horror erg populair omdat het
einde van de eeuw nadert.
Mensen worden, onrustig en
krijgen mystieke neigingen. Ze
zien tekenen voor het einde van
de wereld en de mensheid. Kijk,
mensen hebben verstand. Ze
begrijpen dat ze eens dood zullen
gaan. Die dood fascineert de
mens. Een van de manieren om
over de dood na te denken is
door het lezen van
griezelverhalen. Natuurlijk
willen we allemaal het liefst
sterven op een rustige, waardige
manier. In bed na een
fantastische maaltijd of
vrijpartij. En dan pffff.... zo een
andere wereld inglijden'.
'Helaas gaat het in werkelijkheid
vaak anders. Mensen sterven aan
kanker of na een afgrijselijk
auto-ongeluk, doodbloedend op
straat. Het lezen van een
horrorverhaal geeft de mensen
een gevoel van: dit is het
allerergste wat me ooit zou
kunnen overkomen. Goddank
dat dèt niet gebeurt'.
'De mens zit raar in elkaar. We
vinden het prettig te lezen over
griezelige dingen die - gelukkig -
andere mensen overkomen. Ik
kan natuurlijk in fraaie
bewoordingen vertellen over het
schrijversschap, mijn romans en
de personen die er in
voorkomen. Maar vergeet niet
dat ik eigenlijk openbare
terechtstellingen beschrijf. De
meest verschrikkelijke executies
die we ons kunnen voorstellen.
Waarom? Omdat de mens
pervers is en zich beter voelt
wanneer hij zoiets leest. Mensen
vinden het prettig te griezelen.
Ze willen graag denken dat er
méér is dan ze kunnen zien,
voelen en horen'.
Drang
- U houdt ervan mensen angst aan
tejagen?
'Dat vind ik prachtig, ja!'. King
staat op en sluipt op zjjn Engelse
uitgever af, die even verder in
het zaaltje rustig een krantje zit
te lezen. King, zachtjes pratend:
'Heel langzaam op ze toesluipen,
en dan, plotseling BAMMMM'.
Van schrik springt de uitgever
omhoog. 'Zo moetje de lezer bij
de strot grijpen', grijnst hij.
Hij vervolgt: 'Als je de lezer niet
kan boeien, heb je als schrijver
gefaald. Verhalen moeten
ontstaan uit een innerlijke drang.
Ik ben blij als iemand gillend
wakker wordt van wat ik heb
geschreven. En het meeste effect
wordt bereikt door te.werken
met geloofwaardige personen.
Personen die de lezer aardig
vindt. Anders geeft het geen
schok als hun verschrikkelijke
dingen overkomen, omdat je
toch de pest aan ze hebt. Om die
reden is 'Cujo' misschien het
minst succesvol. Alle personen
zijn zeikerds. Behalve de hond
dan'.
King heeft de gave verhalen te
vertellen die je blijft lezen.
Ondanks alles. De personen die
door Margot Klompmaker
hij neerzet zijn met al hun
prettige en onprettige
eigenschappen heel realistisch
beschreven. Meestal verwenst de
lezer het domme noodlot dat de
figuren drijft in een strijd op
leven en dood. Maar King heeft
ook verhalen geschreven die
lezers weerzinwekkend vinden.
In de bundel Different Seasons
staat een kort verhaal over een
jongen met nazi-sympathieën,
die in zijn fantasie langzaam een
meisje verkracht en haar
tegelijkertijd foltert ter
verhoging van zijn
lustgevoelens. En het verhaal
over een arts, die na een
schipbreuk aanspoelt op een
onbewoond eiland. Door een
verscheurende honger gedreven
amputeert de man uiteindelijk
zijn eigen voeten, om die
vervolgens te consumeren. Dat
brengt de vraag met zich mee
hoe ver King desnoods wil gaan
om het gewenste effect te
bereiken.
'Ik ga zo ver als ik moet. Soms fluit
de uitgever me terug, want hij
accepteert niet alles. Dan is het
niet zozeer een kwestie van
goede smaak. Er zijn genoeg
dingen die ook ik walgelijk vind.
Vaak gaat het om de vraag: is het
niet wat teveel van het goede als
ik dit hier laat gebeuren? In
Salem's lot komt een scene voor
waarin een dokter met een
jongen een leeg huis binnengaat
Oorspronkelijk liet ik de man
van de trap vallen. Hij wordt
door ratten besprongen en
verslonden. Als hij zijn mond
opendoet om te schreeuwen,
kruipt een van de ratten in zijn
mond en begint daar te knagen-'
Na een korte pauze grinnikt hij:
'Dat bedoel ik nou met de lezer
bij de strot grijpen!'.
Maniak
De auteur neemt nog een
smakelijk hapje omelet. 'De
uitgever wilde dit niet
publiceren. Ik vond het een
prachtige scene. Wie mijn
verhalen leest moet ervan
overtuigd zijn dat hij in handen
is van een idiote maniak. Anders
voelt de lezer geen angst Dan
worden mijn verhalen gelezen
met het idee van: ach, 't is wel
eng maar straks is het voorbij.
Dat gevoel mag het publiek niet
hebben. Alles houdt niet op,
maar gaat gewoon door!'
Gelooft uinde bovennatuurlijke
gaven die in uw verhalen vaak
voorkomen? Carrie White kon
voorwerpen verplaatsen. En
Charlie McGee in Firestarter was
in staat met haar ogen
voorwerpen en mensen in vuur
en vlam te zetten.
'Bovennatuurlijke verschijnselen
bestaan. Er zijn genoeg proeven
gedaan om het bestaan van
telekinese, het verplaatsen van
voorwerpen, te bevestigen. En
wat pyrokinese betreft: er zijn
gevallen van spontane
zelfverbranding. In bed
bijvoorbeeld, en dan niet als
gevolg van een brandende
sigaret. De mensen over wie ik
praat waren zo verbrand dat zelfs
hun beenderen totaal waren
verast. Dat moet door een
enorme hitte zijn gebeurd. Zelfs
als een lijk is gecremeerd, zijn de
The Shining: "Nicholson was geen goede keus".
Carrie White is een zielig, eenzaam schoolmeisje. Kapot getreiterd door haar klasgenootjes
neemt het meisje tijdens een schoolfeest gruwelijk wraak. Een spoor van dood, vuur en
verderf achterlatend komt het kind totaal ontredderd thuis. Daar staat een
godsdienstwaanzinnige moeder klaar om haar 'van de duivel bezeten' dochter met een mes
neer te steken. Carrie draait de zaken echter om. Gelijk Christus wordt de vrouw gekruisigd
met alle scherpe voorwerpen die in de keuken te vinden zijn. Haar dochter heeft de
bovennatuurlijke gave voorwerpen te verplaatsen zonder ze aan te raken
Een afgelegen hotel en een schrijversgezin. De sinistere sfeer in het hotel drijft de man
uiteindelijk zo tot waanzin dat hij vrouw en kind te lijf gaat met een bijl. Zijn kleine zoontje
heeft een voorgevoel van het naderende onheil. Het kind is helderziend, het heeft 'the
shining'
Carrie - nog onlangs op de televisie - en The Shining - met Jack Nicholson in de hoofdrol - zijn
beklemmende verfilmingen van twee boeken van een Amerikaans auteur: Stephen King. In
ons land zijn de speelfilms bekender dan de auteur die er achter schuilgaat. Maar dat gaat
ongetwijfeld veranderen wanneer binnenkort drie andere verhalen van King - 'Dead Zone',
'Christine' en 'Cujo' - in verfilmde vorm de zenuwen van de kijker tot het uiterste zullen
beproeven.
King: the Boogy Man (de Griezel), the king of horror. Zo staat deze Amerikaanse auteur
bekend. Zijn suggestieve, beeldende griezelverhalen maakten hem multimiljonair. Twaalf
boeken heeft hij tot nu toe geschreven. In totaal zijn er 35 miljoen exemplaren van verkocht,
een ongehoord aantal. King wordt beschouwd als de beste schrijver van horrorverhalen
van dit moment. In 10 jaar tijd heeft hij zich vanuit het niets opgewerkt tot de absolute top.
De schrijver zelf wijst alle mythevorming en gedweep rond zijn persoon af. Hij schrijft
gewoon zijn verhalen, punt uit. Maar noblesse oblige. Een weekje Londen betekent voor de
Amerikaanse auteur een onafgebroken aaneenschakeling van vraaggesprekken met de pers,
afgewisseld met het signeren van zijn werk in boekwinkels. Verslaggeefster Margot
Klompmaker reisde naar Londen en trof het horrorfenomeen aan het ontbijt.
Stephen King: "Ik ga zo ver als ifc moet".
(foto PR)
