Moskou beperkt
emigratie joden
Reagan lanceert
nieuwe plannen
in Start-overleg
ZANUSSI DURFT.
eZIINSa
Andropov: "Oostzee kernwapenvrij
Nieuwe partijen opgericht in Turkije
België jaagt
op vissers
uit Nederland
-C
Nicaragua wijst 3
VS-diplomaten uit
"Meerderheid is al naar Israël"
Doodvonnis
voor ANC-
activisten
China doet beroep
op de Sowjet-Unie
Studie acties Franse politie
DINSDAG 7 JUNI 1983
BRUSSEL (ANP) - Paul de Keers-
maeker, de Belgische staatsse
cretaris voor Europese zaken en
landbouw, heeft besloten op de
begroting van het departement
van landbouw geld uit te trekken
voor de aanschaf van een speed
boot met zeer sterke buiten
boordmotor. Deze boot moet ille
gale vissers binnen die 12-mijls-
zóne kunnen betrappen en des
noods achtervolgen.
Het besluit zo'n snelle patrouille
boot aan te schaffen is vooral ge
nomen om op te kunnen treden
tegen Nederlandse vissers, zo
heeft de staatssecretaris laten
weten.
Buitenland
MANAGUA (Reuter/UPI) - Nica
ragua heeft gisteren drie Ameri
kaanse diplomaten uitgewezen.
Zij worden beschuldigd van het
beramen van plannen ter desta
bilisering van de Sandinistische
regering. Ook zouden zij moor
den hebben beraamd op hoge re
geringsfunctionarissen.
Volgens een communique van het
ministerie van buitenlandse za
ken in Managua waren de drie
Amerikaanse diplomaten "zon
der twijfel bezig toenemende ac
tiviteit te ontplooien om de Nica
raguaanse regering te destabili
seren". "Onder de criminele ac
ties zijn die van het organiseren
van pogingen tot moord op San
dinistische leiders en hoge Nica
raguaanse regeringsfunctionaris
sen", aldus de verklaring die in
het Sandinistische dagblad "Bar-
ricada" werd gepubliceerd. De
drie uitgewezen diplomaten zijn
de politieke adviseur Linda Pfei-
fel, eerste secretaris David Nobel
Grieg, en tweede secretaris Er-
mila Loretta Rodriguez. Volgens
het communique, dat is geda
teerd op 5 juni, hebben de diplo
maten 24 uur de tijd Nicaragua te
verlaten.
Volgens het ministerie van buiten
landse zaken in Managua hebben
de diplomaten clandestiene ont
moetingen en contacten gehad in
Nicaragua en daarbuiten met Ni-
caraguanen, onder wie rege
ringsfunctionarissen, "met het
doel hen te recruteren, trainen en
hen de middelen te verschaffen
die noodzakelijk zijn om hun
misdadige acties uit te voeren".
De diplomaten worden er ook
van beschuldigd ontmoetingen
te hebben gehad met leden van
oppositiepartijen. Nicaragua zal
bij de Amerikaanse regering een
protest indienen.
De Amerikaanse regering heeft ge
protesteerd tegen de uitwijzing
van de drie leden van haar am
bassadestaf in Managua.
Woordvoerder Alan Romberg van
het ministerie van buitenlandse
zaken zei: "Wij verwerpen de Ni
caraguaanse bewering dat ons
personeel zich schuldig maakte
aan activiteit van niet-diploma-
tieke aard en wij protesteren te
gen dit optreden van de regering
van Nicaragua".
Op de vraag of de Verenigde Sta
ten zouden vergelden met uitwij
zing van Nicaraguaanse diplo
maten in de Verenigde Staten,
antwoordde Romberg: "Wij zijn
aan het overwegen wat voor
stappen in het licht van dit optre
den wenselijk zijn".
De woordvoerder zei dat de Ver
enigde Staten "consequent heb
ben ontkend" dat Amerikaans
personeel betrokken zou kunnen
zijn bij samenzweringen tegen
het leven van Nicaraguaanse re
geringsfunctionarissen.
MOSKOU (Reuter/UPI) - Het ziet er naar uit dat de emigratie van joden uit de Sowjet-
Unie drastisch zal worden ingeperkt. Dit blijkt uit uitlatingen van professor Samuel
Zivs, gisteren op een persconferentie van het 'anti-zionistische comité van de Sowjet-
samenleving'.
KAAPSTAD (Reuter) President
Marais Viljoen van Zuid-Afrika
heeft gisteren de doodvonnissen
van drie militante leden van het
verboden Afrikaanse Nationale
Congres (ANC) omgezet in le
venslange gevangenisstraf. Gra
tieverzoeken voor drie andere ter
dood veroordeelden wees hij
echter af waardoor deze mensen
donderdag zullen worden opge
hangen.
Deze laatste drie, Thelle Simon
Mogoerane, Jerry Semano Moso
loli en Marcua Thabo Motaung-
waren schuldig bevonden aan ra
ketaanvallen op vier politiebu
reaus, waarbij vier politieman
nen het leven lieten. Voorts
den zij de woning van een poli
tieman in Soweto hebben aange
vallen en sabotage hebben ge
pleegd aan een brandstofdepot
te Secunda.
De zuidafrikaanse regering had
honderden verzoeken om cle
mentie ontvangen naar aanlei
ding van een campagne van het
'christelijk genootschap voor de
afschaffing van de doodstraf en
van Amnesty International.
"De grote meerderheid van joden
in de Sowj et-Unie die wilde wor
den herenigd met haar familie in
Israël is vertrokken en er is niet
langer reden om nog meer emi
gratie toe te staan, ondanks zio
nistische propaganda die het te
gendeel beweert", aldus Zivs.
De verklaring is klaarblijkelijk de
uitleg waarom de drastische da
ling heeft plaats gehad in de
joodse emigratie sinds haar
hoogtepunt van meer dan 50.000
in 1979. Het afgelopen jaar moch
ten nog maar 27 joden het land
verlaten en dit jaar vertrekken er
nog maar 100 per maand de Sow
jet-Unie.
Zivs zei dat de Sowjet-Unie de laat
ste tien jaar emigratie op grote
schaal had toegestaan om hereni
ging mogelijk te maken van fa
milies die door de Tweede We
reldoorlog waren uiteengerukt.
Wat betreft de naar schatting nog
bijna 2 miljoen joden in de Sow
jet-Unie die nog willen vertrek
ken zei Zivs dat zij "slachtoffer
zijn geworden van zionistische
propaganda, die hen hersen
spoelt". Aan anderen is vertrek
onthouden omdat zij op de hoog
te zijn van staatsgeheimen, aldus
Zivs.
Leden van het 'anti-zionistische
comité van de Sowjet-samenle-
ving' zeiden dat zij niet tegen het
bestaan van Israël zijn, ondanks
het werk van hun organisatie te
gen het zionisme. "Wij hebben
altijd gezegd dat wij de staat Is
raël erkennen, maar wij zijn ver
ontwaardigd dat Israëls politiek
is gericht op het verwijderen van
de Arabische bevolking uit Pale
stina en de bezette gebieden", al
dus Henry Zimanas, hoofdredac
teur van het Litouwse blad
'Kommunistas'.
De voorzitter van de groep, David
Dragunski, zei dat haar doel was
"de reactionaire ideologie en po
litiek van het internationale zio
nisme" aan de kaak te stellen. Hij
legde een verband tussen het zio
nisme en de Amerikaanse poli
tiek. "Israëls optreden tegen de
Arabische bevolking in Libanon
bevestigt met zoveel woorden
dat het zionisme, zijn chauvinis
tische ideologie en zijn politieke
praktijk in feite de racistische
denkbeelden en misdadige me
thode van het fascisme van Hit-
Ier herhalen", aldus Dragunski.
De Chinese leider Deng Xiaoping applaudiseert terwijl hij plaats neemt
tijdens de opening van het volkscongres in Peking.
(Foto ANP/U PI).
PARIJS (Reutèr) - Een officieel onderzoek naar de demonstraties van de
politie in Parijs vorige week is afgerond. Premier Mauroy aan wie de
conclusies zullen worden overhandigd, heeft snelle bestraffing in het
vooruitzicht gesteld van de verantwoordelijken.
De hoofden van de nationale en de Parijse politie zijn al vervangen na de
anti-regerings protesten van 2.000 politieagenten die vrijdag een mars
hielden naar de ministeries van onderwijs en justitie na de begrafenis
van twee vermoorde collega's.
PEKING (Reuter/DPA/AFP) -
China heeft gisteren opnieuw
een plechtig beroep gedaan op
de Sowjet-Unie de eerste stap te
nemen op weg naar een normali
satie van de betrekkingen tussen
de twee communistische groot
machten, die al zo'n 20 jaar met
elkaar overhoop liggen. In zijn
rede tot het volkscongres in Pe
king vroeg de Chinese premier
Zhao Ziyang Moskou om "da
den".
In een uiteenlopende rede over
economische kwesties en het
buitenlandse beleid op de eerste
dag van de jaarlijke zitting van
het Volkscongres verklaarde de
premier "wij verwachten van de
MOSKOU (Reuter/UPI) - De Russische leider Joeri Andropov heeft giste
ren verklaard bereid te zijn te praten over een kernwapenvrij Oostzee
gebied als de Scandinavische landen kernwapens bannen van hun
grondgebied.
Andropov deed zijn voorstel aan een diner ter ere van de Finse president
Koivisto die op het ogenblik de Sowjet-Unie bezoekt. Met zijn voorstel
om het Oostzeegebied kernwapenvrij te maken probeert Andropov een
oud Fins voorstel nieuw leven in te blazen om een atoomvrije zone in te
stellen die alle Noordse staten omvat. Noorwegen en Denemarken
staan echter gereserveerd tegenover dit denkbeeld.
Andropov herhaalde in zijn tafelrede de waarschuwing dat het Kremlin
vergeldingsmaatregelen zal nemen als in West-Europa nieuwe Ameri
kaanse kernraketten voor de middellange afstand worden geplaatst. In
dat geval zal de Sowjet-Unie nieuwe wapens plaatsen die zowel West-
Europa als de VS bestrijken.
Militaire kringen in het Westen vermoeden dat dit zou betekenen plaat
sing van strategische kernwapens voor kort bereik in Oosteuropese
landen en nieuwe raketten in het "Russische" Verre Oosten, die in staat
zijn het westen van de VS te bereiken.
Sowjet-Unie dat zij haar goede
trouw bewijst door daden". "Het
is van wezenlijk belang dat Mos
kou de eerste stap doet om de
ware bedreiging te doen verdwij
nen voor de veiligheid van Chi-
China ziet drie grote "obstakels"
voor een normalisering van zijn
betrekkingen met de Sowjet-
Unie: de aanwezigheid van een
aanzienlijke troepenmacht langs
zijn grenzen, de steun van Mos
kou voor de Vietnamese bezet
ting van Cambodja en de Russi
sche interventie in Afghanistan,
aldus Zhao.
In de grote Hal van het Volk in Pe
king sprak hij tot de bijna 3000
afgevaardigden uit het gehele
land, die ruim twee weken bijeen
zullen zijn. De belangrijkste taak
van het volkscongres zal zijn de
verkiezing van een president en
een vice-president.
Ongeluk op Wolga
MOSKOU (UPI/Reuter) - Het
Sowjet persbureau Tass heeft be
kendgemaakt dat zondag op de
Wolga de rivierboot "Alexander
Soewarov" betrokken is geweest
bij een ongeluk dat aan een on
bekend aantal mensen het leven
heeft gekost.
Het ongeluk is gebeurd in de buurt
van de stad Oeljanowsk en dat
het ernstig moet zijn geweest is
niet alleen op te maken uit het
feit dat het wordt gemeld, maar
ook omdat de commissie van on
derzoek wordt geleid door Gey-
dar Aiijev, de eerste vice-pre-
Slagveld te koop
Een historisch slagveld in Ier
land waar in 1690 de Neder
landse stadhouder Willem III
de geschiedenis van Groot-
Brittannie en Ierland ingrij
pend wijzigde is te koop.
Willem III, toen protestants ko
ning van Engeland, versloeg
tijdens de slag aan de Biyle
zijn roomskatholieke rivaal
James II. Het slagveld is dopr
de boer die er eigenaar van is
voor 50.000 pond te koop aan
geboden.
China in ILO
De volksrepubliek China heeft
zijn zetel ingenomen in de In
ternationale Arbeidsorganis-
tie (ILO). Aan deze officiële
toetreding tot de ILO, een
VN-organisatie, ging de aan
neming van een resolutie
vooraf waarin een schuld van
32 miljoen dollar (ongeveer
87 miljoen gulden) aan open
staande contributiegeiden
werd kwijtgescholden.
In 1971 toen China lid werd van
de VN trok Taiwan zich terug
uit de ILO, maar China nam
de open zetel niet in tot
maandag.
ANKARA - Turkije is een nieuwe politieke
partij rijker. Op het Turkse ministerie van
binnenlandse zaken werd gisteren als zoda
nig ingeschreven de Sociaal-Democratische
Partij (Sodep), onder leiding van prof. Erdal
Inonu, die op deze zelfde dag zijn 57e ver
jaardag vierde. Hij is de zoon van de in 1972
overleden strijdmakker en opvolger van
Turkijes stichter Ataruk, en gaf een leerstoel
in de fysica aan de Bosporus-universiteit
van Istanboel op om deze formatie overeind
te zetten.
door Frans van Hasselt
Vice-voorzitter wordt de vrouwelijke hoogle
raar in de interne geneeskunde, Turgan
Akyal, die na de militaire interventie van
1971 acht maanden lang Turkijes eerste
vrouwelijke minister is geweest (van sociale
zaken).
Prof. Inonu bezocht gisteravond een cocktail
party ter gelegenheid yan de presentatie van
zijn nieuwe partij in het Dedeman-hotel: een
lange schrale man, met het vriendelijke ge
zicht waarvan iemand zei: van hem zou ik
best een tweedehands auto willen kopen.
De eerste vraag die iedereen zichzelf en de an
deren stelden, was: zal deze „nette" partij
een beter lot beschoren zijn dan* de eerder
opgerichte en reeds weer ontbonden Groot
TMrkije Partij, die de nieuwe massapartij
van rechts moest worden maar door het regi
me, niet ten onrechte, werd onderkend als
een rechtstreekse voortzetting van de verbo
den Gerechtigheidspartij, onder oud-pre
mier Demirel, voor tien jaar uit de politiek
gebannen (en deze dagen tot aan de verkie
zingen van 6 november gedeporteerd naar
de Dardanellen).
De Sodep is in iets mindere mate een voortzet
ting van de verboden Republikeinse Volks
partij, onder de eveneens voor tien jaar uit
de politiek gebannen Ecevit, al mikken zij
natuurlijk wel op hetzelfde electoraat. Een
groot verschil is, dat Ecevit zelf zich duide
lijk van haar oprichting heeft gedistantieerd.
Deels wellicht om persoonlijke redenen:
prof. Inonu is de zoon van de legendarische
figuur die door Ecevit in 1972 als partijleider
ten val werd gebracht, de zgn. „politieke va
dermoord". Maar ook uit de overweging die
Ecevit in 1971 ertoe dreef, zich van de partij
te distantiëren toen die na een militaire in
terventie (ook weer tegen Demirel) in een
nieuwe regering trad: hij zag er geen toe
komst in.
De samenstelling van het team van oprichters
van de nieuwe partij heeft iets elitairs, een
element waaraan de „basis" ontbreekt. Veel
vertegenwoordigers van het door het militai
re regime geteisterde hoger onderwijs, veel
advocaten en „bureaucraten", weinig vak
bondsmensen, geen enkele econoom van be
tekenis.
Toch ziet men in deze partij, zoals de zaken nu
liggen, vrij algemeen de formatie die bij de
parlementsverkiezingen van november als
grootste uit de bus kan komen, met zo'n 35 a
40 procent van de stemmen, als die verkie
zingen niet worden uitgesteld, zoals presi
dent Evren onlangs dreigde, en als ze demo
cratischer worden gehouden dan het grond
wetreferendum van afgelopen november.
Ook van de rechterzijde toont men zich ervan
bewust dat men tegen Inonu en de zijnen het
onderspit zal" kunnen delven, tenzij men zich
alsnog op overtuigende wijze aaneen sluit.
Rechts is namelijk nog steeds opgesplitst in
de duidelijk regime-getrouwe, maar niet
overtuigend overkomende partij van Natio
nalistische ZDemocratie, onder generaal
buiten dienst Sunalp, en de Moederlandpar
tij van Ozal, tot vorig jaar de economische
super-minister, die op de grote en kleine on
dernemers alsmede op de religieuzen mikt.
Als reactie op Inonu's uitdaging van centrum
links wordt verwacht dat rechts alsnog een
poging zal doen, een spectaculaire massa-
partij overeind te zetten, ook zonder het fiat
van de gedeporteerde Demirel. Daarin zou
den de voozitter van de kamer van koophan
del, Mehmed Yazar, oud-premier Nairn Talu,
maar vooral ook de tegenwoordige premier,
Bulend Ulusu, hun medewerking moeten
verlenen, terwijl Demirels „zegen" zou moe
ten worden vervangen door die van de 101-
jarige, minstens even zeer vereerde oud-pre
sident Bayar - eeuwig rivaal van de oude
Inonu - die in 1960 door het leger ten val
werd gebracht, maar die door de huidige
junta voor bijna honderd procent in ere is
hersteld.
President Reagan zal de Ameri
kaanse voorstellen aanpassen
om te komen tot een verminde
ring van de strategische kerna-
penarsenalen, die met de Rus
sen woensdag 8 juni in Genève
worden hervat. De bedoeling is
dat die zodoende voor de Sow
jet Unie bespreekbaarder wor
den, maar in de Amerikaanse
hoofdstad worden de kansen
gering geacht dat op korte ter
mijn een overeenkomst kan
worden bereikt.
De Amerikaanse president heeft
weliswaar onlangs de eerste
fondsen voor de produktie van
de nieuwe strategische MX-ra-
ketten van een in beginsel te
rughoudend Congres gekre
gen, maar hij heeft terzelfder-
tijd schriftelijke beloften moe
ten doen ten aanzien van zijn
inspanningen om met kracht
te streven naar een wapenak
koord met Moskou. Met de ver
kiezingen van volgend jaar in
het vooruitzicht, realiseert het
Witte Huis zich, dat in een poli
tiek klimaat van wereldwijd
groeiende afkeer tegen kern
wapens, zijn geloofwaardig
heid niet alleen maar staat of
valt met de resultaten van zijn
financieel en economisch be
leid.
door
Henk Kolb
De presidentiele commissie van
top-deskundigen uit de repu
blikeinse en democratische
hoek, onder leiding van ex-ge
neraal Scowcroft, heeft duide
lijke patronen vastgelegd voor
de toekomstige ontwikkeling
van de te land opgestelde stra
tegische bewapening van de
VS. De MX zou er mogen ko
men binnen het raam van een
tijdelijke (en door velen als vol
strekt zinloos en destabilise
rend beschouwde) modernise
ring, maar voor de verdere toe
komst, zou Amerika een klei
nere raket met slechts een
kernkop in plaats van de tien
op de MX (de „Midgetman")
moeten ontwikkelen.
Tevens brengt dit mee, dat de
wederzijdse kernmachten niet
meer moeten worden gemeten
volgens het aantal lanceer-in-
richtingen, doch aan de hand
van het aantal beschikbare
kernkoppen. Bovendien is het
noodzakelijk qm bij een uiterst
onrustbarende toeneming van
de discussie over het tijdstip
waarop raketten moeten wor
den afgeschoten, met de Sow
jet Unie tenminste een verbe
terd wederzijds waarschu
wingssysteem uit te werken,
dat de kans op een "kernoorlog
bij vergissing" zoveel mogelijk
kan uitsluiten.
Een trefwoord, dat de VS voort
durend hanteren, is „pariteit":
een term, die indien hij vol
gens de meest strikte opvattin
gen zou worden gehanteerd
vanaf het herbegin der bespre
kingen, de Sowjet Unie zou
dwingen tot een aan elke poli
tieke realiteit ontstijgende af
braak van zijn strategische wa
pen voorraad, die voor drie
kwart te land staat opgesteld.
Zo lang niet tevens de andere
strategische wapens waar de
Amerikanen een overwicht
hebben, ter zee en in de lucht,
bij de besprekingen zouden
worden betrokken, zo zeggen
deskundigen, zouden ook in
die zin aangepaste Amerikaan
se voorstellen op een volstrek
te Russische weigering stuiten
Op grond van deze overwegin
gen wil het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse za
ken de Russen niet meteen de
duimschroeven aanzetten en
onder meer door een verho
ging van het aantal lanceerin-
richtingen vergeleken bij Rea-
gans eerste voorstellen, een ge-
spreksbasis scheppen. Bijna
per traditie binnen deze rege-
ring-Reagan is daarover een
zware strijd uitgebroken met
het Pentagon en de CLA, waar
bij het in feite gaat om de vraag
welke haast kan worden be
tracht bij het vervangen van de
meerkoppige raketten door de
eenvoudige „Midgetman" zon
der de Sowjet Unie te land een
voorlopig overwicht toe te ken-
Behalve „pariteit" is ook „verifi
catie" een trefwoord: eventue
le overeenkomsten moeten
nauwkeurig kunnen worden
gecontroleerd op hun nale
ving, een punt waarop de Sow
jet Unie zich tot nog toe even
min toeschietelijk heeft ge
toond voor Amerikaanse ver
langens.
Reagan zal pas vlak voor het be
gin van de onderhandelingen
de instructies vaststellen, die
hij zijn onderhandelaar voor
strategische wapens, ex-gene
raal Edward Rowny, meegeeft
naar Genève. Hij zal dan bij die
gelegenheid althans voorlopig
een beslissing moeten nemen
in de twist tussen de civiele
„hardliners" van het Pentagon
en de veel flexibeler opereren
de deskundigen van het minis
terie van buitenlandse zaken.
De VS-president heeft van de nu
91-jarige ex-diplomaat en Sow-
jet-deskundige Averell Ham
man te horen gekregen dat ook
Sowjet-leider Andropov in
ernst streeft naar vrede en wa
penvermindering. Een top-ont-
moeting zou volgend jaar mo
gelijk zijn en voor Reagan pu
blicitair aantrekkelijk, indien
er duidelijk tekenen van voor-
Paul Nitze.
(Foto AP).
uitgang zijn in Genève, zelfs al
ligt een definitief resultaat nog
niet binnen bereik.
Zodra op strategisch terrein de
mogelijkheid van een aan
vaardbare afspraak binnen be
reik lijkt, komt tevens de dwin
gende vraag aan de orde wan
neer binnen dat raam ook over
de wapens voor de middellan
ge afstand moet worden ge
sproken.. Een rapport van de
Amerikaanse Senaatscommis
sie voor de buitenlandse be
trekkingen, heeft vastgesteld,
dat de VS en de Sowjet Unie
de kans op een snel akkoord
hebben gemist, toen zowel
Washington als Moskou een in
formeel akkoord dat hun on
derhandelaars Nitze en Kvit-
sinsky tijdens een inmiddels al
legendarische boswandeling
hadden geformuleerd.
ADVERTENTIE
Mocht uw Zanussi diepvriezer binnen 5 jaar
na aankoop een mankement krijgen waardoor de
levensmiddelen bederven, dan vergoedt Zanussi
de schade.
Deze unieke verzekering durft Zanussi u te
geven. Omdat we weten hoe betrouwbaar onze
diepvriezers zijn. Uw winkelier kan u er alles
over vertellen.
Mooi de grootste in Europa.
