c
c
c
C
D
D
Leids theaterfestival: groot verschil in kwaliteit
Van Dantzig biedt dubieuze indruk
Kunst
te
kijk
Vier premières bij Nationale Ballet
Minder bevredigend orgelconcert Joop Brons
MAANDAG 6 JUNI 1983
LEIDEN - Jonge Leidse theater
groepen hebben tijdens het eer-
1 ste Töch-Theater-festival hun al
ternatieve werkwijze getoond en
enkele min of meer geïmprovi
seerde optredens verzorgd. Dat
de kwaliteit van deze optredens
soms zeer sterk verschilde, hangt
samen met het experimentele
stadium, waarin de optredende
groepen zich bevinden. Voor dit
eerste Tèch-Theater-festival is
deze kwalitatieve verscheiden
heid nog geen probleem: het
ging de organisatoren vooral om
een inventarisatie, wat erin Lei
den afgezien van de gevestigde
amateurverenigingen - zoal aan
(alternatief) theater wordt ge-
i) daan. Met dit festival wil de
Stichting-in-oprichting Tóch
1 Theater door een onderlinge con
frontatie, door beter overleg en
door samenwerking bij bijvoor-
Kunst
beeld subsidie-aanvragen en bij
het zoeken naar repetitieruimten
de bestaans- en ontwikkelings
mogelijkheden van de verschil
lende experimentele Leidse
theatergroepen verbeteren. De
meesten van deze groepen
werken op basis van improvisa
ties dus interpretaties van be
staande toneelstukken bood het
festival nauwelijks. Alleen ma
rionettentheater Ixixi bracht een
op een hoorspel van J. Hamelink
gebaseerd stuk, dat met fraaie
marionetten in scène gezet was.
Helaas wilden de leden van Ixixi
aan de zijkant van De Waag spe
len, zodat lang niet iedereen dit
stuk over een bruiloft en een be
grafenis (goed) kon zien. Villa
Muziektheater speelde op twee
avonden 'Muziek voor wachtka
mers'. Arnoud van Buuren (pia
no, synthesizer) en Koos de Mik
(akoestische en elektronische gi
taar) brachten muziek ten geho
re; verschillende spelers impro
viseerden daarbij op het thema
wachtkamers. Nadeel hierbij is,
dat er van een integratie van mu
ziek en theater geen sprake was.
Het was meer een gelijktijdigheid
van twee kunstuitingen, die vol
strekt naast elkaar stonden. M-
Blame was een gelegenheidsfor
matie, die ene expositie van kijk
dozen verzorgd had. Hiertoe be
hoorde ook Rik van Boeckel, die
als solist tweemaal een poëzie-
performance hield. Onzichtbaar
theater wilde de groep 'Must'
brengen. De acteurs en actrices
bevinden zich daarbij temidden
van de toeschouwers, voor wie
deze spelers niet als zodanig her
kenbaar zijn. Het podiumoptre
den van 'Must' (met een soort po
lonaise op muziek van J. Offen
bach) was abominabel slecht; het
"onzichtbare" optreden, dat zich
blijkbaar in het storen van ande
re optredens moest manifeste
ren, hoogt irritant. Twee groepen
van het LAK deden op zeer ver
dienstelijke wijze aan dit festival
mee: de acrobatengroep en de
Commedia dell'arte-groep. De
groep Dansvariejant toonde inte
ressante pogingen om de theatra
le mogelijkheden van dansex-
pressie te verkennen.
De Noorderzon heeft op het laatste
ogenblik afgezien van de aanvan
kelijk geplande produktie: O
god, de kunst. Daarvoor kwam in
de plaats een improvisatie over
een straat, waarin iemand naar
een (bestaand?) adres op zoek is.
Deze improvisatie duurde te
lang, het spel vertoonde geen
duidelijk regie-concept, men
sprak vaak onverstaanbaar en
het gegeven was te mager. Veel
beter was de solo van een van de
leden van deze groep; Frans Wer-
ter vertelde al improviserend een
op een mythe gebaseerd verhaal,
waarbij hij met het zelfmoord-
touw om de nek rond een ladder
kronkelt. Verrassend was het
tweemalig optreden van Pancras
(oost). Marjolein Bierens, Lex
Bohlmeijer, Jacqueline Mahieu,
Jan Middendorp, Ineke van der
Sar, Marc,van der Velden en Jan
Zoet (leden van deze groep ma
ken deel uit van de festivalorga
nisatie) brachten een aantal intri
gerende scènes, waarin zij hun
eigen in workshops en elders op
gedane theaterervaringen ver
werkt hadden. Geen afgerond lo
gisch verhaal, maar afzonderlijke
scènes, die werkelijk spannend
genoeg zijn om er (vaak met ple
zier) naar te kijken. Wanneer
Tóch Theater in het vervolg aan
de deelnemende groepen bepaal
de kwaliteitseisen stelt, kan dit
festival-initiatief zich ontwikke
len tot een evenement van enig
belang voor het theaterleven in
Leiden.
WIJNAND ZEILSTRA
Fragment uit 'In and Out'
LEIDEN - De eerste mooie zomeravond van het jaar
in combinatie met de braderie in de Haarlemmer
straat zorgden vrijdagavond voor een wat oneerlijke
concurrentie met het eerste K&O zomerorgelcon-
cert, dat door Joop Brons met medewerking van de
hoboïst Han Kapaan in de Hooglandse Kerk werd
verzorgd.
Slechts een handjevol mensen beluisterde er een pro
gramma dat in hoofdzaak werken uit vroegen en
hoog Barok bevatte, waardoor een zekere eenvor
migheid moeilijk vermeden kon worden. Een zeer
afwisselende registratie had hier soelaas kunnen
bieden, maar in dit opzicht was Joop Brons weinig
gelukkig, zowel in zijn solostukken als in zijn bege
leidingen waarin veel te weinig weerwerk tegen de
solostem werd gegeven. Ook in ritmische opzicht
Dieef zijn spel vaag en weinig geprononceerd, met
uitzondering van de dansen van Tielman Susato, die
strak en duidelijk neergezet werden waardoor de
karakteristiek van deze dansen raak getroffen wer
den. De kwaliteiten van Han Kapaan zijn zo langza
merhand genoegzaam bekend. De cliche-sonate van
Loeillet en de veel rijkere sonate van Quantz boden
hem alle gelegenheid zijn muzikale en genuanceer
de spel te demonstreren.
Vreemde eend in de bijt was de Pastorale voor hobo
en (kabinet) orgel van Voormolen (geb. 1895 en niet
1940 zoals het programma vermeldde), een plezierig
goedklinkend stuk, dat even een beetje kleur bracht
in een concert dat in verschillende opzichten een
weinig bevredigende indruk naliet.
MIES ALBARDA.
AMSTERDAM Het Nationale
Ballet heeft voor dit Holland Fes
tival een programma voor kleine
zalen gemaakt, bestaande uit
vier nieuwe choreografieën van
de drie huischoreografen, aange
vuld met Jan Linkens. De pre
mière was vrijdagavond in Belle-
vue in Amsterdam, waar het Na
tionale Ballet nog dagelijks tot 10
juni optreedt.
De choreografen hebben overwe
gend gebruik gemaakt van Ne
derlandse muziek. Hans van Ma
nen was daarop de enige uitzon
dering. Hij heeft met "In and
out" een werkelijk prachtig bal
let gemaakt op muziek van Lau
rie Anderson en Nina Hagen. Het
stuk ademt de sfeer uit van Ame
rikaanse jongeren uit de jaren
vijftig, zich verpozend bij een
zwembad. De erotiek is doorlo
pend aanwezig, maar ontlaadt
zich nergens. Van Manen is dicht
bij de muziek gebleven, zodat de
stemmingen snel wisselen. Voor
al Nina Hagen heeft de choreo
graaf geïnspireerd tot het rijgen
van een snoer van visuele parel
tjes, nog versterkt door een
knappe belichting.
Toer van Schayk toonde zich met
"Confectiepassen" opnieuw de
minst toegankelijke, maar ook
de intrigerendste choreograaf
van het gezelschap. "Confectie
passen" is een ballet voor drie
dansers, op muziek van Peter-
Jan Wagemans. Het is een ener
gieke, weerbarstige dans, die
zich verzet tegen elke interpreta
tie. De dansers, met een rood, wit
en blauw geschminkt gezicht
wervelen langs elkaar, met snelle
en onbehouwen bewegingen. De
miniek is, als vaker bij Van
Schayk, van veel belang. De vita
liteit van Clint Farha, de precisie
van Bruno Barat en de sierlijk
heid van Valerie Valentine bot
sen met elkaar. Het ballet lijkt
het hand in hand gaan van hu
mor en tragiek als thema te heb
ben. Ook de kostuums verwijzen
in die richting.
Jan Linkens bleek met "Momen
tum" andermaal de meest klas
sieke van dit viertal. Het ballet is
minder uitbundig zwierend als
zijn eerdere werk en toont dat hy
snelle vorderingen maakt als
choreograaf. Toch mist hij nog
de trefzekerheid en de herkenba
re eigenstijl van de drie huischo
reografen. De vele smachtende
pas de deux vermochten na een
tijdje niet meer te boeien, hoe ge
dreven er ook werd gedanst. Hij
mist nog de relativering, die de
echte beheersing kenmerkt. De
mooie compositie van Klaas de
Vries maakte veel goed.
"Ik hou gewoon m'n adem in", de
bijdrage van Rudi van Dantzig
aan dit programma is op zijn
minst twijfelachtig te noemen.
Zijn oprechte engagement heeft
hem dit keer verleid tot een ba-
let, dat verdacht veel weg heeft
van valse romantiek. Hij zegt ge
fascineerd te zijn geraakt door
twee jongens, die als de Gebroe
ders Flint door het land trekken
met hun levensliederen. Hun
hou en trouw liedjes heeft hij als
uitgangspunt genomen voor zijn
ballet, waarbij Boudewijn Ta-
renskeen de verbindende mu
ziek componeerde. Het werk be
staat uit treurige, uitzichtsloze
volkse tafereeltjes, op het po
dium begeleid door de Gebroe
ders met hun trekharmonica's.
Het ballet dat zo is ontstaan, maakt
een heel opgelegde indruk. Het
geneuzel van de Gebroeders
klinkt als op de sociale academie
geleerde betrokkenheid. De dan
sers spelen in zorgvuldig in het
atelier ontworpen vodden. Daar
door ontstaat het wrange beeld
van een denkbeeldig proleta
riaat, dat zijn kunsten vertoont
voor het elitaire balletpubliek.
Dit werd van Van Dantzig heeft
iets van een detective. Hij wil een
volkskunst tot leven wekken,
maar het lijk is zoek.
ARIEJAN KORTEWEG.
De Amerikaanse operazanger Do
nald Gramm die vooral heeft
geschitterd in de titelrol in Ver
di's 'FalstafT is op 54-jarige leef
tijd aan een hartaanval overle
den.
Gramm, een bas-bariton die was
verbonden aan de Metropolitan
Opera van New York, maakte
zijn debuut in 1964.
Een schilderij van de Amerikaan
Charles Sheeler (1883-1965)
heeft op een veiling bij Sotheby
Parke Bernet in New York, on
geveer 5,15 miljoen gulden op
gebracht. Volgens het veiling
huis was het de hoogste prijs
die ooit voor een Amerikaans
schilderij uit de 20ste eeuw is
betaald. Het uit 1931 daterende
werk stelt een industrieland
schap voor.
In de Amerikaanse hoofdstad
Washington is voor het eerst
een tentoonstelling geopend
van prenten van de 16de-eeuwse
Nederlandse meester Lucas van
Leyden. De tentoonstelling zal
tot 14 augustus te zien zijn in de
National Gallery of Art in Was
hington. Van Leyden wordt be
schouwd als de eerste kunste
naar die voor zijn etsen gebruik
maakte van koperen platen in
plaats van ijzeren.
Hoewel goed bewaard werk van
Van Leyden zeer zeldzaam is, is
de National Gallery er in ge
slaagd 90 gave werkstukken
van zijn hand bij elkaar te krij
gen. Verder zijn nog 50 werk
stukken te zien van tijdgenoten
van Van Leyden, zoals Dirk Vel-
lert, Frans Crabbe en Jan Gos-
saert.
De Oostenrijkse dirigent Herbert
von Karajan is wegens hevige
rugpijn opgenomen op de neu-
rochirurgische afdeling van het
ziekenhuis Nordstadt in Han
nover.
Tot medio mei vertoefde Karajan
al ter observatie in het Nord-
stadt-ziekenhuis. In Wenen
werd toen gezegd dat hij waar
schijnlijk een kraakbeenopera
tie aan de rugwervel zou moe
ten ondergaan.
Huib van Krimpen heeft uit han
den van de Haarlemse burge
meester drs J. Reehorst de Lau
rens Janszoon Costerprijs ont
vangen. De prijs bestaat uit een
bedrag van vijfduizend gulden
en een beeldje van Kees Verka
de.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Stripes", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur. zo. 14.15, 16.30,
19.00 en 21.30 uur, al.
LIDO 1 (124130): "De lift", da. 14.30,
LIDO 3: "An officer and a gentle
man". da. 19.00 en 21.15 uur, do. vr.
en di. ook 14.30 uur, 12 jr.
Fam. voorstelling: "Als je begrijpt
wat ik bedoel",za., zo. en wo. 14.30
uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 4: "Sophie's Choice", da. 14.00
en 20.15 uur, 16 jr.
STUDIO (133210): "Gandhi", da.
14.00 en 20.00 uur, al.
TRIANON (123875): "Six weeks", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur, al.
REX (125414): "Sexbommen in ac
tie", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, 16
jr.
Bioscopen Aiphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "De lift", $ia. 20.00, vr.
Bioscopen
20.15 uur, di. 14.00 uur, 16
jr-
zo. 18.45 en 21.15 uur. za., zo. en
woe. ook 13.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Teenage sex-
maids", za. 24.00 uur, 18 jaar.
Euro 2: "An officer and a gentleman",
da. 20.00 uur, vr. tm. zo. 18.30 en
21.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Lucky Luke en de
ballade van de Daltons", z
woe. 14.00 uur.
Nachtvoorstelling: "An officer and a
gentleman", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Tootsie", da. 20.00 uur, vr.
tm. zo. 18.30 en 21.00 uur, za., zo. en
woe. ook 14.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Bruisende bru
nettes", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 4: "Puberty Blues", da. 20.00
uur, vr. tm. zo. 18.45 en 21.15 uur,
za., zo. en woe. ook 13.45 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Puberty Blues",
za. 24.00 uur,16 jaar.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "De vierde man", do.
Kindermatinee: "Donald Duck's zo
merfeest", za.en zo., 14.00 uur, woe.
14.30 uur.
"ET", za., zo. en woe. 15.45 uur, al.
"Cat People", vr. en za. 19.30 uur, zo.
18.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "De man met het dodelijke
oog", do. 14.45 en 20.00 uur, vr., za.
en zo. 14.45, 19.00 en 21.15 uur, ma.
en di. 20.00 uur, woe. 14.45 en 20.00
uur, 16 jr.
CITY 2: "De Maniak", zelfde tijden
als City 1, 16 jr.
CITY 3: "Trail of the Pink Panther"
CITY 4: "Zombies Holocaust", do.
14.45 en 20.00 uur, vr. 14.45,19.00 en
21.15 uur, 16 jr.
CITY 4: "De kanonnen van Navaro-
ne", za., ma., di. en woe. 20.00 uur.
zo. 14.45 en 20.00 uur, 12 jr.
Rijksmuseum voor- Volkenkunde,
Steenstraat - 'In der minne schik
ken', t/m 4 juli, di. t/m za. 10-17, zo.
Rijksmuseum van Geologie en Mine
ralogie, Hoogl. Kerkgracht 17 -
'Energie uit eigen bodem', t/m 4 au
gustus, ma. t/m vry. 10-17 uur, zo.
Galerie Denise Stephan (Bakkersteeg
18-20): tekeningen en etsen Trees
Klijn, vrijd. zat. en zond. 1.30-5.30
uur, t/m 30 juni.
De Bange Duivel - Rijndijkstraat 4,
aquarellen en grafiek van Günther
Wagner, tot 3/7, ma. t/m zo. 13.00 -
17.00 uur.
Galerie Denise Stephan - Trees
Klijn, tekeningen en etsen t/m 30/6,
vr., za., zo. 13.30 - 17.30 uur.
Exposities
Leiderdorp: Muzenhof - Jan de Waal,
olieverfschilderijen, tot 16/6, werk
dagen van 14-18 uur en op za. van
Pieterskerkchoorsteeg 12 - Diederik Gemeentehuis: Paulien van der Zee,
Kleef, recent werk. t/m 25/6. cancas-relièfs en pap.erschepwerk,
tot 21/6, werkdagen van 8-17 uur.
12.00 - 18.00 uur, do.
19.00 - 21.00 u
Rijksmuseum voor Volkenkunde - WASSENAAR
Steenstraat, tentoonstelling "Bhoe- Auberge De Kieviet, Stoeplaan 27,
land v.d. vreedzame draak", tot aquarellen en collages Frieda van
22/8, di t/m za 10-17 i
1.13-17 u
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat
4, tentoonstelling over het boekbin
den en al haar facetten; tot 14/6, ma,
woe, do van 10-20.30 uur, di en vr
van 10-17.30 uur en za van 10-13
OEGSTGEEST
Jacques van Bellen -
Arabische Tapisserien van Tjitske
Ketting-Zijlstra, t/m 25/6, di t/m do
9-18 uur, vr 9-21 uur. za 9-17 uur
Galerie Henk de Greef - Adrianastraat
10, "Landschap-impressies in Sepia"
van René Boelen, t/m 11/6, zon en ma
gesloten.
rellen en zeefdrukken Jan van Zonne
veld, 7 mei tot 3 juni, di. 19-21 uur,
woe., do. en zo. 14-16 uur; le en 2e
Pinksterdag 14-16 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur;
met uitzondering van:
de kinder- en jongerenafdeling, da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intesieve zorg: uitslui
tend na overleg met het boofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.30.-14.45
18.30-18.45
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel 269111
Voor alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
1 Bpzoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier
voor speciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur. 's
je ZBURT, N£ÊF ueveR
GOUD UAtfIGH&ID OAH
GE6N GOUD 6N G££N NA-
RIGHËJD, ZO D£NKIK£KOV£R!
HET 16 60 ED DATDE
6RIGZE PANTERS" HET
INITIATIEF HEBBEN 6E-
MriAAPM TOT DP7P DP-
ZO LATEN
ZIG ZIEN DAT
ZIG, 0NDANK6 HUN
LEEFTIGD, N06
ZELFSTANDI6 WE
TEN OP TE TRE
DEN.
WE MOETEN
OM 6 UUR TEEU6
ZIGN IN HET BE-
GAARDENTEHUI5
Dat kan niet Jommeke zwemt beter
dan een vis F~
ZOMER-MACARONI
Snipper een flinke prei
(ook het lichtgroene ge
deelte), een handvol
worteltjes en snij een
grote tomaat in kleine
gtukjes. Als verdere
*ultje£
of bro
c(Qudc)lieuuis
6 juni 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Toen de onlangs overleden
Algerijnse emir Abd-el-Ka-
der onder de regeering van
Lodewijk Filips in het kasteel
van Amboise aan de Loire
was geïnterneerd Abd-el-Ka-
der voerde vijftien jaar oor
log tegen Frankrijk, van 1832
tot 1847, hij overleed op 26
mei 1883 te Damascus, Red),
bood een zijner bewakers hem
aan hem tegen eene geldelijke
belooning over de rivier te la
ten ontsnappen. Na een kort
beraad antwoordde de emir
echter: "De Loire zou mij
naar de zee brengen, de zee
zou mij naar Afrika brengen,
Afrika zou mij den oorlog te
gen Frankrijk weer-doen be
ginnen, die oorlog zou mij een
nederlaag bezorgen en de ne
derlaag zou mij naar Amboi
se terugbrengen. Om nu dien
grooten omweg niet te maken,
zal ik maar liever hier blij-
- Op de burgerlijke begraaf
plaats ie Heemstede worden
thans een grafkelder en eene
kapel gebouwd, die omtrent
f 10.000 zullen kosten. Alles
wordt zoo netjes gemeubi
leerd en smaakvol ingericht,
dat velen hunne begeerte heb
ben doen kennen het, onder
genot eener behoorlijke toela
ge, wel te willen bewonen. De
stichter, die in de stellige mee
ning verkeert schijndood te
zullen zijn, laat een toestel
maken, dat aan zijn lijk zal
worden verbonden, waar
door hij bij de minste bewe
ging een klok doet luiden, het
zij in de kosterswoning of op
de kapel. Zoodra zijn lijk zal
zijn bijgezet, zullen wachters
eenige dagen en nachten stipt
moeten luisteren of er alarm
wordt gemaakt,
jaar geleden:
Een vrouw, die zich als kloos
terzuster had verkleed, ts te
Praag door de politie ont
maskerd als leidster van een
bandietenbende. De bende,
die onder haar aanvoering
werkte, had reeds gedurende
drie jaar de stad onveilig ge
maakt en talrijke inbraken
gepleegd.
