"Wat ze in 'Fame' doen
kunnen mijn meiden ook"
Aanvallen van geluid op
de televisie
Veronica brengt vervoer in beeld
TV-rubriek
Dansdocente Hannah de Leeuwe:
Radioserie
over het
vooroordeel
door
Nico Scheepmaker
ZATERDAG 4 JUNI 1983
Radio - tv - kunst
Als we het thuis net zo hard wil
den horen als in Theater Carré
zelf, stond tegen het einde van
de Holland Festival-uitzending
„Aanvallen van uitersten" op
het scherm geprojecteerd, dan
moesten we de geluidsschuif
zo hoog mogelijk zetten. Dat
was omstreeks half elf woens
dagavond. Natuurlijk wilden
we het dolgraag net zo hard ho
ren als in Carré zelf, want dat
leek ons nog veel harder dan
het geluid van de STER-spots
dat altijd omhoog wordt ge
draaid en van de sportuitzen-
dingen die ook altijd een paar
decibellen luider uitvallen dan
gewone programma's.
Maar de kinderen dan die slie
pen? Dus toch maar liever niet.
Die aansporing kan daarom al
leen gericht zijn geweest tot de
ouden van dagen, de vrijgezel
len en de lesbiennes onder de
kijkers, en natuurlijk ook tot
de doven en slechthorenden.
Mocht ik een groep vergeten
zijn, dan is dat geen boze opzet,
dat zult u van mij willen aanne
men. We hielden het geluid op
normaal, zagen orkestleden
weglopen, Moniek Toebosch
smeekte ze te blijven, ik vond
het allemaal erg aardig in scè
ne gezet en ook heel sportief
van dat Omroeporkest dat ze
aan dat toneelstukje wilden
meewerken om het slot van de
voorstelling nog wat extra
Schwung mee te geven, en pas
de volgende dag begreep ik uit
de kranten dat de orkestleden
inderdaad boos waren wegge
lopen omdat Glenn Barca de
geluidsschuif van zijn orkest
zo hoog had gezet dat de helft
van de deftige orkestleden hun
absolute gehoor kwijt waren
geraakt. Zo iets.
Toen ik dat gelezen had heb ik de
video nog eens afgedraaid, het
geluid zo hard mogelijk aange
zet (de kinderen waren nu naar
school), en begrepen dat dit al
heel hard was maar dat het in
Carré nog veel harder geweest
moest zijn. Zo hard dat je inge
wanden gaan meetrillen, ik
ken dat gevoel wel. Mijn luid
sprekers waren helaas on
machtig de ware geluidssterk
te weer te geven, maar ik kon
toch wel enigszins navoelen
hoe die orkestleden zich had
den gevoeld, hoewel ik abso
luut niet kon navoelen waarom
zij de pijp aan Maarten gaven,
althans een deel van hen. Dat
was een vorm van vaandel-
vlucht die gezien de aard van
de avond nogal pedant aan
deed en in de wereld der kun
sten ook ongepast is, vindt ik.
The show must go on, en dat
geldt te meer als de show in
kwestie een show is, zoals
woensdagavond in Carré! Maar
aan de andere kant, nu ik wist
dat het in die directe uitzen
ding niet om een toneelstukje
van die musici ging, maar dat
het hen bittere ernst was, kon
ik Moniek Toebosch die zich al
improviserend op bewonde
renswaardige wijze door deze
calamiteit heen sloeg des te
warmer bewonderen. Ik hield
een beetje van haar, zoals ze
daar het slot van de avond, on
danks de leegloop van het or
kest, stond en sprong te red
den. Volgende week k^jk ik ze
ker weer!
Er was deze week nog meer
kunst op de televisie (en dan ga
ik nog maar voorbij aan het
BBC-televisiespel „Een Beier
se avond" en aan een welge
slaagde Cinévisie), want dins
dagavond zagen we in Beeld
spraak van de NOS de tweede
uitzending van de serie waarin
schrijvers door schrijvers wor
den geïnterviewd. De dichter
die deze keer geïnterviewd
werd was Lucebert, en de
schrijver die hem min of meer
interviewde was Bert Schier-
beek.
Het leek voor Lucebert wel een
steeple-chase vol onverwacht
opduikende hindernissen, die
alle uit Bert Schierbeek bleken
te bestaan. Als twee welwillen
de goeroejs riepen ze wel
steeds tegen elkaar dat zij het
roerend met elkaar eens wa
ren, maar dat was dan toch zel
den uit het gesprokene op te
maken geweest. Schierbeek
dacht bijvoorbeeld dat hij de
essentie van Luceberts leven
en werken wel kon vangen in
de uitspraak dat er iets in de
mens is dat hem altijd wil doen
voortleven, maar nee, zei Luce
bert dan weer, er is juist iets in
de mens dat naar de bliksem
wil.
Nu weet hij niet alleen van de
veronderstellingen van Schier
beek af, moet ik toegeven,
want nadat hij eerst met de in
stemming Bertolt Brecht geci
teerd had die ooit tegen hem
gezegd had: „Een geslaagd ge
dicht is een geslaagde in
braak", corrigeerde hij Brecht
vervolgens weer met deze uit
spaak: „Je moet in het gedicht
inbreken, pas dan is het ge
dicht geslaagd".
Gelukkig las Lucebert vrij veel
voor van zijn gedichten, met
zijn speciale lichtgevooisde
voorleesstem. Zoals anderen
een speciale leesbril hebben,
zo heeft Lucebert een speciale
leesstem, waarmee hij de ge
dichten zeer helder neerzet:
„het gevleugde woord bestaat
zolang de lijm niet loslaat
want dan stort het als gemeen
plaats
diep in het hart".
Ik vind het heel mooi, en ik twij
fel er niet aan dat miljoenen
mensen daar geen zak aan vin
den, maar daarom is het weer
zo mooi dat de NOS in staat is
zulke minderheidsprogram
ma's op het scherm te brengen,
zonder er op te hoeven letten
of het kijkdichtheidscijfers in
volle Feyenoord-stadiond ge
meten kan worden, of in volle
Nieuwe De La Mar-theaters.
ROTTERDAM (GPD) - Wil uw dochter ook zo graag schitteren
op Broadway en draagt uw zoon ook al korte sportbroekjes
over een maillot zoals Leroy uit 'Fame'? De aanmeldingen
voor opleidingen aan de Nederlandse balletacademies heb
ben een recordhoogte bereikt. In een tijd van werkloosheid is
het verlangen naar het sterdom extra groot. Maar hoe gaat
het er eigenlijk aan toe op zo'n dansacademie? Staan op elke
hoek aankomende Coco's en Bruno's, en zijn harmonieus aan
zwellende samenzangen aan de orde van de dag?
Hannah de Leeuwe, beter bekend als sexy verschijning die on
langs Jerney Kaagman net een slag voor was door al in het
Hannah zelf kan op een ruime
danservaring bogen. Al in 1966
studeerde ze af aan het balletcon
servatorium in Den Haag. On
danks haar klassieke opleiding
kwam ze vrijwel direkt in het po
pulaire genre terecht. Haar eer
ste baantje was het popprogram
ma 'Moef-Gaga.' de voorloper
van Toppop. Drie jaar lang had
ze een eigen jazzballetstudio in
Amsterdam. In de loop der jaren
speelde en danste ze een serie se
xy rolletjes in vaderlandse to
neel- en filmprodukties. Met
haar rol van 'Mina', het hoerige
zusje van Keetje Tippel, kreeg ze
landelijke bekendheid.
In 1978 maakte ze een overstap
naar het volkstoneel als actrice
en choreografe. In 1981 vond ze
het welletjes en stortte ze zich
helemaal op het lesgeven op de
dansacademie, waar ze toen al
drie jaar les gaf. Buiten de school
om doet ze alleen nog de choreo
grafie voor het VARA- kinder
programma 'Roffel' en schrijft ze
een boek dat speciaal bestemd is
voor jazzdocenten.
Zes jaar heeft ze er dus al opzitten
op de Rotterdamse academie en
haar werk heeft intussen zijn
vruchten afgeworpen. Hannahs
ex-pupillen geven les op talloze
balletschooltjes in het land. Over
gebrek aan werk hebben ze niet
te klagen. Anders ligt dat voor de
mensen die het podium op wil
len.
Toch doen sommige van Hannah's
ex-leerlingen op de internationa
le podia van zich spreken. Twee
zitten er in Japan, twee anderen
gaan in Tunesië optreden, weer
drie anderen dansten bij het bal
let van Penney de Jager en ten
slotte heeft de boomlange rood
harige Christien, net afgestu
deerd, een baan bij de wereldbe
roemde Bluebells
Deze Parijse groep, waarvan ook
de songfestivalpresentatrice
Marlène Charell deel uitmaakte,
is wereldberoemd om zyn mooie
lange vrouwen. Christien zal
voor een jaar worden uitgezon
den naar het gokparadijs Las Ve
gas.
Droomcontracten
Contracten als dat van Christien
vallen echter lang niet iedereen
ten deel. De meeste studenten
komen zoals gezegd terecht op
balletschooltjes - de opleiding is
er namelijk op gericht dansle-
raar(es) te worden. Er is wel een
speciale theateropleiding op de
academie maar die richt zich
proefnummer van de Nederlandse Playboy te verschijnen, is
jazzdansdocente aan de Rotterdamse Dansacademie, dus in
staat te beoordelen in hoeverre 'Fame' de werkelijkheid be
nadert. „Wat ze in die serie doen kunnen mijn meiden ook",
zegt ze. „Er is alleen geen werk genoeg in Nederland en ballet
ten zoals in die serie krijgen hier geen kans. Het moet hier
allemaal met een sexy pakje en dan maar met je kont schud
den. Daar nemen ze dan de mooie meiden voor. Een opleiding
doet niet ter zake. Om die reden zijn de Nederlandse televisie
balletten vaak van mindere kwaliteit dan wat je in „Fame" te
zien krijgt".
door
Paul Kribbe
meer op aansluiting bij de klas
sieke gezelschappen. Het show
vak leer je op de docentenoplei
ding dus niet. Toch is de meer
derheid van de studenten van
plan om eerst een paar jaar op te
gaan treden voordat ze zich defi
nitief op het lesgeven gaan rich
ten.
Hannah juicht dit toe: „Het is goed
voor hun ervaring. De meesten
willen ook graag, maar ja, het
werk licht niet voor het opschep
pen. Jammer, want de school
heeft in de loop der jaren zeker
mensen afgeleverd die een prima
rol in een musical zouden kun
nen neerzetten".
Het leven op de dansacademie ver
toont maar weinig raakpunten
met 'Fame'. Wie een schooldag
aan de hand van Hannah mee
loopt zal al gauw merken dat het
bepaald geen onafgebroken
zang- en dansorgie is. Van negen
tot vijf wordt er hard en serieus
gewerkt.
„Mensen die het in de balletwereld
willen maken nemen veel en
vooral goeie lessen, ook als je
denkt datje er al bent", zegt Han
nah. „Als je stopt met lessen, ben
je binnen de kortste keren je
vaardigheid kwijt". Kortom een
Nederlandse vertaling van wat
Lydia Grant haar pupillen aan
het begin van iedere „Fame"-af-
levering weer inprent. Voor
roem zul je heel wat af moeten
zweten. Wat dat betreft loopt de
serie parallel met de werkelijk
heid.
Toch lijkt Hannah als ze bezig is
met de les, in niets op de strenge
'Fame'-lerares die voldoet aan
het stereotype beeld van een bal
letlerares die als een dictator
over 'haar' studenten regeert. Ze
is gewoon een hard werkende le
rares die opvallend goed met
haar leerlingen kan opschieten.
Als niet iedereen zich concen
treert is een enkel 'ssst' voldoen
de om de rust in de les weer te
herstellen. Wat opvalt is de ster
ke motivatie van de leerlingen.
Het enige echteraakpunt dat de
'Fame'-sfeer een beetje oproept
is de podiumavond. Zo'n avond
wordt af en toe op school gehou
den. Leerlingen laten dan hun ei
gen dansen zien aan iedereen die
maar geïnteresseerd is. Mis
schien een beetje roem oogsten
al tijdens de studie?
De meeste dansers valt een gul ap
plaus ten deel van het doorgaans
Hannah de Leeuwe (rechts): voor roem zul je heel wat af moeten zweten.
enthousiaste publiek. Elke dans
stijl - jazzdans is lang niet de eni
ge dansvorm die op de academie
wordt onderwezen - heeft zo zijn
eigen fans.
Iedereen staat positief tegenover
eikaars prestaties en niet zelden
wordt er een traantje weggepinkt
van ontroering als een ballet van
een medestudent erg mooi is. El-
lenbogenwerk lijkt niet voor te
komen, maar is dat inderdaad
ook zo? Hannah: „Ik heb de in
druk dat de mensen echt zo posi
tief zijn tegenover elkaar. Dat het
niet alleen maar doen alsof is. Er
heerst hier een zeer sterk solida
riteitsgevoel. Alleen als ze ergens
een auditie weten zullen ze dat
niet de hele school vertellen,
want dan verklein je de kans
voor jezelf. Maar het echte ellen-
bogen werk is er gelukkig niet"
Een droomopleiding voor het
groeiende leger d^nsminnende
meisjes en jongens die dwepen
met de 'Fame'-ploeg. Lang niet
iedereen kan echter worden toe
gelaten. Het aantal aanmeldin
gen is veel te groot en lang niet
iedereen heeft genoeg talent. Elk
jaar is er een toelatingsexamen
waaraan een oriëntatiecursus
voorafgaat. Hannah de Leeuwe:
„Een vooropleiding is geen
garantie voor een toelating op de
school. Het komt vaak voor dat
de mensen zo slecht les hebben
gehad dat we ze hier toch weer
helemaal moeten bijspijkeren.
Zo iemand is dan in principe net
zover als iemand met talent die
nog nooit iets aan ballet heeft ge
daan".
Beunhazerij
De oorzaak van de beunhazerij in
de balletschoolwereld is het feit
dat iedereen vrij is om, zonder
verstand van ballet te hebben,
een school te beginnen. Hannah
ziet dan ook haar belangrijkste
taak in het geven van didac-
tieklessen. „Eenvoudig gezegd
leer ik de studenten hoe ze ie
mand passen en oefeningen
moeten leren en corrigeren. Dat
is van het grootste belang om
dat mensen die langdurig iets
fout doen daardoor blessures
kunnen oplopen. Mensen die
langdurig balletles krijgen van
iemand zonder verstand van za
ken verpesten hun lichaam.
Daarom zijn de dansbonden ook
bezig ons beroep te bescher
men".
HILVERSUM (ANP) - In zes
radioprogramma's (steeds op
dinsdagmiddag om 14.33 uur
via Hilversum 2) besteedt de
NOS aandacht aan het voor
oordeel. De uitzendingen zijn
onderdeel van een grotere
reeks waarin elke dinsdag
middag tijdens de zomer
maanden ethisch-filosofische
begrippen worden behan
deld, die in de samenleving
regelmatig gebruikt en mis
bruikt worden.
„De bedoeling van de program
ma's is niet vooroordelen
weg te nemen. Het is zelfs de
vraag of dat mogelijk is", al
dus samensteller Jan Nauta
van 'Het vooroordeel'. „De
serie wil een aanleiding zijn
om over processen en gevoe
lens, die in ieder mens aan
wezig zijn, na te denken".
De eerste uitzending, op 7 juni,
heet: „Ik heb niets tegen Tur
ken, maar De vooroor
delen tegen zigeuners zijn op
14 juni aan de beurt. Daarna
volgen Surinamers (21 juni),
Marokkanen (28 juni), homo
fielen (5 juli) en joden (12 ju
li). In de eerste twee uitzen
dingen komen, naast de spe
cifieke thema's, ook de alge
mene aspecten van het voor
oordeel aan bod.
HILVERSUM - Fred Oster is de presentator van het nieuwe quiz-pro
gramma 'Blokletters', waarvan de AVRO vanavond de eerste aflevering
uitzendt. In dit programma moet een speler het openemen tegen twee
tegenstanders in een vraag- en antwoordspel. <f0u> anp».
HILVERSUM (GPD) - Bij Veroni-
ca-televisie krijgt het onderwerp
vervoer deze maand veel aan
dacht. Zondag zendt Veronica
het themaprogramma Reizen uit,
maandag het eerste deel van de
miniserie Vervoer in het jaar
2000. Het eerste gedeelte van
Reizen toont de ontwikkeling
van het vervoer per trein en het
enorme technisch apparaat dat
nodig is om alles soepeitjes te la
ten verlopen. In het tweede ge
deelte van Reizen geeft Veronica
een aantal vakantietips voor niet
zo voor de hand liggende plekjes
in het buitenland.
Reizen is een vervolg op het vorig
jaar november uitgezonden the
maprogramma Het ijzeren paard.
In die uitzending kwamen de
verschillende spoorwegen en
spoorwegorganisaties in Europa
aan bod. De makers van Reizen
tonen ditmaal echter ook beel
den van de goede oude tijd. Een
opvallende verschijning is de
Gooise moordenaar, een oude lo-
komotief. De Gooise is nu nog
dagelijks in de weer op het (toe
ristische) traject Hoorn-Medem-
blik.
In Reizen ook beelden van compu
tergestuurde rangeertreinen.
Aparte aandacht krijgt het on
derhoud. Naast alle informatie
over treinvervoer komt Veronica
in Reizen in het tweede gedeelte
met vrij bijzondere reistips. Ove
rigens was het misschien beter
geweest dit tweede gedeelte in
een apart programma te belich
ten. Beide onderwerpen ver
schillen daarvoor genoeg van el
kaar, waarbij nog komt dat an
derhalf uur toch een hele zit is.
Een van de meest opvallende
vakantiemogelijkheden die re
gisseur Paul Boots laat zien is de
fietslorrie in Zweden. Een unie
ke wijze om met een speciale
fiets over oude treinrails te fiet
sen en van het landschap te ge
nieten. Maar ook in gevestigde
en drukke vakantielanden als
Italië, Spanje en Duitsland heb
ben de makers nog aardige nieu
we vakantieplekjes gevonden.
De informatie daarover in het
programma is in de meeste ge
vallen te summier om de kijker
ook daadwerkelijk naar de ver
toonde plekjes te sturen. Maar
dat is volgens de makers de be
doeling niet. Veel meer gaat het
hen om de Nederlandse vakan-
tievierder te wiizen op minder
bekende, maar daardoor niet
minder interessante vakantiebe
stemmingen.
Het vervoer in de toekomst krijgt
volop aandacht in de vierdelige
serie van Engelse makelij „Ver
voer in het jaar 2000". Vier vor
men krijgen bijzondere aan
dacht: de auto, de trein, het
transport te water en in de lucht.
Maandagmiddag de eerste afle
vering over de problemen en de
ontwikkeling van de auto. Daar
in overigens geen science-fic-
tionachtige beelden. Veel meer
ligt de nadruk op actuelere pro
blemen. Zoals het dilemma waar
de Amerikaanse autofabrieken
voor staan. Zij moeten van de
traditionele grote slee overstap
pen op het kleine zuinige au
tootje. „Small is beautiful" is nu
de meestgehoorde leus.
(Reizen, zondag, Nederland 2,21.00
uur; Vervoer in het jaar 2000,
maandag, Nederland 1, 16.00
HILVERSUM - 'Komt Rijk. komt raad' is de titel van een televisieshow rond Rijk de Gooyer. die Bob Rooyens
)oor de AVRO maakte. Een bekende verschijning in deze show is de acteur Joop Doderer, voor wie Rijk kennelijk
'.en aangename verrassing in petto heeft.
