Verkiezingen in Turkije onzeker ieu en raketten spelen geen rol in verkiezingen Italië -c NAVO piekert over Denemarken Britten gek op jubilerende Elizabeth Prins Karei van België overleden Dreigement generaal Evren tUO P~p1 Chinezen taboe Sihanoek wil uit coalitie van Cambodja DONDERDAG 2 JUNI 1983 Buitenland Gif uit Seveso wordt toch in Basel verbrand PARIJS (AP) - De 41 vaten met zwaar giftige dioxine die zijn overgebleven van een in dustriële ramp in Seveso, Ita lië, en recent zijn gevonden in een dorp in Noord-Frank rijk, worden vernietigd in Zwitserland. De dioxine wordt verbrand door het te Basel gevestigde bedrijf Ciba-Geigy, aldus een ministeriële verklaring. De dioxine werd vorig jaar in de herfst naar Frankrijk over gebracht en vervoerd naar de Noordfranse stad St. Quen- tin. Het transport werd gere geld door Bernard Parin- gaux, eigenaar van het in Marseille gevestigde bedrijf Spelidec. De vaten verdwenen vervol gens en werden de vorige maand aangetroffen in een verlaten slagerij in een plaatsje in Noord-Frankrijk. BRUSSEL (Belga) - Prins Karei van België, broer van koning Leopold en oom van koning Boudewijn, is gisteravond in het ziekenhuis van Oostende overle den. Er worden voorbereidingen getroffen voor een staatsbegrafe- Prins Karei is 79 jaar geworden. Karel-Theodore-Henri-Antoine-M- einrad, prins van België werd in Brussel geboren op 10 oktober 1903. Als tweede zoon van de toe komstige koning Albert en de toekomstige koningin Elizabeth werd hij op 11-jarige leeftijd tij dens de Eerste Wereldoorlog naar Engeland gezonden om er te studeren. In 1918 keerde hij naar het bevrijde België terug om er samen met de koninklijke familie triomfante lijk te worden onthaald. Hij droeg toen het uniform van adel borst. Hij vervulde vanaf januari 1921 di verse functies bij de Belgische marine todat deze in maart 1926 werd opgeheven. Van de marine ging hij daarna over naar de landmacht. In 1940 nam Karei deel aan de weerstand van achttien dagen die het Belgische leger bood te gen de Duitsers. In de jaren van de bezetting woonde hij op het paleis te Brussel en hield zich ac tief bezig met de krijgsgevange nen en hun gezinnen. Toen de Belgische koninklijke familie in 1944 naar Duitsland werd gede porteerd, dook prins Karei drie maanden onder. De bezetter on dernam mislukte pogingen om hem te pakken. De prins bleek ondergedoken bij vrienden in Borgworm en nadien was hij on dergedoken in Esneux en Sart- Lez-Spa en nam deel aan ver zetsacties. Op 11 september 1944 terugge keerd naar Brussel werd Karei bij afwezigheid van koning Leo pold die nog steeds in Duits land vertoefde - op 20 septem ber door de volksvertegenwoor diging uitgeroepen tot regent. Hij legde de 21e de eed af en werd tegelijkertijd bevorderd tot luitenant-generaal van het leger. Als regent beijverde Karei zich België zijn positie van voor de Tweede Wereldoorlog terug te geven. Hij reisde o.m. naar de Verenigde Staten en Belgisch- Kongo. De prins trad met grote discretie op en verwierf zich de achting van alle partijen door de nauwgezetheid waarmee hij zijn grondwettelijke functie uitvoer de en de adviezen die hij ver strekte. Toen Leopold III in juli 1950 in Brussel terugkeerde, trok de re gent zich terug op zijn landgoed in Raversijde. Hij hield zich er bezig met schilderen, tekenen, musiceren (op piano en orgel) en componeren. De prins had ook een appartement aan de Louiza- laan in Brussel. Op 27 september 1961 zag Karei af van de jaarlijkse toelage van 4 miljoen frank die hem na de beëindiging van zijn regentschap was toegekend. In 1972 zou hij opnieuw in het nieuws komen in de zaak van zijn vertrouwensman, Olivier Al- lard. Na een langdurig proces voor de boetstraffelijk rechtbank in Brussel werd Allard vrijge sproken en de prins veroordeeld tot het betalen van de proceskos- ISTANBOEL - De Turkse president en juntaleider generaal Evren heeft gedreigd dat de parlementsverkiezingen van 6 november worden uitgesteld als elementen uit de ont bonden oude partijen doorgaan hun stempel te drukken op de nieuwe partijen. „Ondanks alle ellende die zij heb ben aangericht, blijven de oude politici Turkije zien als hun ei gen akkertje", zo riep het staats hoofd gisteren aan het slot van een toespraak in de Noordturkse stad Corum. „Ze kunnen maar niet begrijpen dat hun rol is uit gespeeld". Sinds 16 mei mogen in Turkije weer politieke partijen worden opgericht. Maar dinsdag was één KHARTOUM (UPI) - Het Noord- oostafrikaanse land Soedan zal deze maand wegens financiële problemen 22 ambassades slui ten, waaronder die in Nederland. Verder dicht gaan de ambassades in Canada, Zweden, Spanje, Griekenland, Oost-Duitsland, Roemenië, Turkije, Syrië, Liba non, Noord- zowel als Zuid-Je men, Oman, Qatar, Irak, Marok ko, Jordanië, Djibouti, Somalië, Tsjechoslowakije, Joegoslavië en Algerije. van die nieuwe partijen, de rechtse Groot Turkije Partij 'voor altijd ontbonden', omdat ze een voortzetting zou zijn van de oude Gerechtigheids Partij on der oud-premier Demirel. Deze moest zich vanmiddag om zes uur melden op het politiebureau van het stadje Canakkale aan de Dardanellen, samen met 15 ande re voormalige politici, onder wie door Frans van Hasselt zeven van de eveneens ontbon den links-georiënteerde Republi keinse Volks Partij. „Misschien kunnen ze zich daar een beetje op Ataturk gaan inspi reren", grapte Evren in zijn rede, doelend op het grote monument dat in die omgeving is opgericht voor het succesvolle verzet van Turkse troepen onder Ataturk te gen de Engelse landingstroepen tijdens de Eerste Wereldoorlog. ADVERTENTIE De heer Bakker pakt zaterdag a.s. even 250,- extra vakantiegeld! In ieder geval; als hij bij ons (alleen a.s. zaterdag), uiterst scherp en met de hoogste inruilprijs een nieuwe auto koopt. In onze vestiging aan 't Lammenschansplein mag hij dan daarna, als extraatje, een slinger geven aan het Ergens in zijn speech laste Evren ook een woordspeling in op de naam Demirel, die 'IJzeren Hand' betekent. Het embleem van de GTP was niet toevallig een uitgestoken hand geweest. Het stempel waarmee de stem men worden uitgebracht, zou echter een 'ijzeren hand' worden die hem zou verpletteren, aldus de president. Evren richtte zich ook voor het eerst tegen het feit dat de nieuwe partij een afgezwaaide generaal, Ali Esener, als voorzitter had aangewezen. „Ze zouden hem na een tijdje hebben afgedankt", zo zei hij, „maar intussen wel op verraderlijke wijze tweedracht hebben gezaaid binnen de strijd krachten". Ook de nieuwe rechtse partij die wel de sympa thie van het regime geniet, de Partij van Nationalistische De mocratie, staat onder een gene raal bd, Turgut Sunalp. Het dreigement van een mogelijk uitstel van de verkiezingen wordt voornamelijk uitgelegd als een waarschuwing voor de linker zijde, waar een 'sociaal-democra tische partij van Turkije' in ver regaande staat van oprichting is. Leider wordt prof. Erdal Inonu, enige zoon van de legendarische staatsman Ismet Inonu, die in 1938 Ataturk als president op volgde. Nadat het regime de door Ataturk opgerichte Republikein se Volks Partij al heeft verboden, zal het echter geen sinecure zijn ook de nieuwe partij met zo'n klinkende leidersnaam buiten de wet te stellen. PEKING Mongolië is al een paar maanden bezig met het uit het land zetten van duizenden Chi nezen. Dit is in Peking bevestigd door een woordvoerder van het Chinese ministerie van buiten landse zaken. "Zij worden gedwongen te vertrek ken en ondanks protesten gaat men daar van Mongoolse kant mee door, zo zei hij. Secretaris-generaal Luns van de NAVO, in gesprek met de Amerikaanse minister van defensie Weinberger, tijdens de ministerraad in Brussel. BRUSSEL - De NAVO-defensie- ministers zitten in hun maag met de afwijkende opstelling van De nemarken ten aanzien van de nieuwe atoomraketten in West- Europa. De Deense minister van defensie Engell heeft zijn NAVO-collega's gisteren in Brussel meegedeeld dat Denemarken tegen de afge sproken plaatsing eind dit jaar van de nieuwe raketten in West- Europa is, maar daarentegen ver der wil wachten op de resultaten van de Amerikaans-Russische onderhandelingen over wapen beheersing. Engell maakte daar bij duidelijk dat dit niet het standpunt van de Deense rege ring zelf is, maar van het Deense parlement, dat het in deze zaken echter voor het zeggen heeft. door Ferry Mingelen Het Deense 'nee' heeft geen directe invloed op de plaatsing, omdat de raketten niet in Denemarken zouden komen, maar het door breekt wel de eenheid die de NA VO tot nu toe met zoveel moeite naar buiten toe heeft weten te handhaven ten aanzien van de nieuwe kernwapens. Vooral de Amerikaanse, Britse en Westduitse ministers van defen sie verzetten zich er in de twee daagse vergadering van het NA- VO-defensieplanningcomité in Brussel tegen dat het Deense 'nee' in hun slotverklaring duide lijk zou kunnen doorklinken. De Denen wilden een speciale voet noot in de verklaring om dat te bereiken. Achter de schermen werd door betrokken diploma ten al een taai gevecht geleverd over de opstelling van die slot verklaring, waaraan de defensie ministers zelf vandaag de laatste hand moesten leggen. PEKING (AFP/Reuter) Prins Norodom Sihanoek overweegt zich terug te trekken als leider van de uit drie partijen bestaan de coalitie die in Cambodja tegen het Vietnamese leger strijdt. In een gesprek met journalisten in Peking zei hij gisteren dat hij de komende weken of maanden op stapt als zijn coalitiepartner Son Sann, de nationalistische oud premier, zijn aanvallen op hem niet staakt. De coalitie, waarvan naast de Na tionalisten en de Sihanoekisten ook de Rode Khmer deel uit maakt, kwam na veel problemen vorig jaar juni tot stand en bleef sindsdien erg wankel. De Rode Khmer is militair gezien de enige die de Vietnamezen kan bedrei gen maar wordt door de andere twee verfoeid en gevreesd we gens de slachtpartijen die zij aan richtte in de vier jaar dat ze aan het bewind was in Cambodja (1975-1979). Ontdekking Belgisch archeologisch onder zoek heeft aan het licht ge bracht dat er 32.000 jaar voor Christus in Egypte al aan mijnbouw werd gedaan. Bel gische archeologen hebben in Midden-Egypte, nabij Naz iet Khater namelijk vuur- steenmijnen ontdekt en gra ven gevonden uit het jong- Paleolithicum, een tijdperk dat zich uitstrekt van 32.000 tot 10.000 jaar voor Christus. In het Nijldal werd het oud ste tot nu toe bekende skelet gevonden. Ouders slaan Vijftien procent van de jonge lui in Canada's Franstalige provincie Quebec slaat zijn ouders en drie procent van hen bedient zich daarbij van 'gevaarlijke voorwerpen', al dus het resultaat van een stu die die is gemaakt door een psychologe van het Dawson- college van Montreal. De jongelui in kwestie komen merendeels voort uit een sta biel en gegoed milieu. De ge welddadigheid vloeit voort uit communicatiestoornis tussen kind en ouders. Het zijn niet de ouders die de kindren aangeven, aldus Beaulieu," maar veel meer de kinderen zelf, die bang zijn dat ze nog eens aan het doden van hun ouders toekomen. lederen wist het natuurlijk al lang, maar toch heeft het suikerzoete Britse damesblad „Woman's Own" er deze week een enquête naar laten houden. En ja hoor, als de Britten bij de komende ver kiezingen op de koningin zouden mogen stemmen, zouden ze haar kiezen ook. Sterker, met de vraag geconfron teerd: „Als u zou mogen kiezen voor óf de koningin, óf Margaret Thatcher, op wie zou u dan stem men?", dan zou 42 procent van de lezeressen van „Woman's Own" Elizabeth Regina nemen, en maar 34 procent mevrouw That cher. Een goede les voor de „Iron Lady"! door Henk Dam De nogal oiibenullige enquête vraag bewijst maar weer eens, dat koningin Elizabeth, die deze week 30 jaar geleden werd ge kroond, uiterst populair is. Meer dan negen van de tien Britten - 94 procent, aldus „Woman's Own" - vindt dat ze grote ver diensten voor het land heeft. De regeer-periode van koningin Elizabeth begon toen ze zich op een nogal ongewone plaats be vond: in een boom, een vijgeboom in Kenya. Ze zat op 6 februari 1952 in het in een boomkroon ge- n wereldberoemde Treetops-hotel, toen het nieuws bekend werd dat haar vader, ko ning George VI, in zijn slaap overleden was. Ruim een jaar la ter, op 2 juni 1953, had de kro ning plaats. Het moet, samen met het huwelijk van prins Charles en lady Diana in de zomer van '81, de meest indrukwekkende ko ninklijke show ooit opgevoerd zijn. Koningin Elizabeth heeft, in de 30 jaar die zit tussen die feestelijke kroning en nu, een eigenlijk vrij wel rimpelloze regeerperiode ge had. En dat, terwijl zij vorstin was in de periode waarin Groot Brittannië een van z'n belang rijkste evoluties sinds decennia meemaakte: van wereldmacht tot een „gewone" middelgrote staat. Echte grote rellen zijn de Britse vorstin gespaard gebleven. Het liefdesleven van haar zus Marga ret moet haar wel eens hoofdbre kens hebben opgeleverd, ze zal ook „not amused" zijn over de amoureuze avonturen van haar tweede zoon Andrew, maar echte crises (zoals bijvoorbeeld in Ne derland bij de Greet Hoffman-af faire en de Lockheed-zaak) heeft ze niet hoeven meemaken. Haar stijl heeft in de loop der jaren wél verandering ondergaan. Buiten Engeland wordt koningin Elizabeth ook nu gezien als een Elizabeth: gewoner geworden (Foto AP) nogal stijve, overbeheerste en bij na stuurse, kille vrouw. Britten vertellen je echter, dat hun vor stin sinds een jaar of tien zo le vendig, warm en „gewoon" is ge worden, en een echte koningin van het volk. Er is hier sprake van een bewuste stijl-verandering. Inderdaad heeft de Britse koninklijke fami lie onder leiding van Elizabeth Regina zich sinds het begin van de jaren '70 erop toegelegd, wat populistischer te worden, zich wat meer te laten zien. Het uit gangspunt daarvan was, oneer biedig gezegd: we moeten de mensen waar voor hun geld ge ven. Want in 1969 waarschuwde de man van de koningin, prins Philip, ervoor dat de koninklijke familie, die het tot dan toe met een naar verhouding bescheiden niet-geindexeerde toelage moest doen, spoedig in de rode cijfers „«m zitten. Voor de Britten heeft de vorstin in de eerste plaats een symbool functie. Zij staat voor continui- teit. Ze is ook indirect het sym bool van het grote verleden, de tijd van het imperium. Behalve in Groot-Brittannië wordt zij in 16 Gemenebest-landen als vorstin erkend. Niet ten onrechte is wel eens gezegd: „Wat de Common wealth nog bijeen houdt, is de En gelse taal en de koningin". Royalty-specialisten schrijven de laatste maanden steeds meer, dat de koningin er zo opvallend rela xed bij loopt. Ze lacht meer, doet niet meer zo krampachtig, lijkt vrijer geworden. Aldus deze ken ners, die eraan toevoegen dat ze zo is geworden sinds de geboorte van prins William. Er wordt momenteel uitgebreid in de Britse kranten gespeculeerd over de vraag, of lady Diana op nieuw in verwachting is. Prins Charles heeft aan die speculaties het zijne royaal bijgedragen. Zei de kroonprins vorige week niet zelf, naar Blij Nieuws gevraagd: „Het koninklijke fokprogramma royal breeding program") draait op volle toeren"? Bij een verkiezingscampagne waarin kernwapens niet ter sprake komen en „groenen" geen enkele rol spelen, is men geneigd zich af te vragen of men nog in Europa is. Toch is dit precies wat zich op het ogenblik in Italië afspeelt: aan vraagstukken die bij Duitse, Engelse of Nederlandse ver kiezingen in het middelpunt van het debat staan, wordt hier stilzwijgend voorbij gegaan. En als er nu geen aanleiding voor zou bestaan, zou het nog te verklaren zijn, maar Italië is het land waar de NAVO-beslis- sing door regering en parle ment werd aangenomen en waar met het dioxyneschan- daal van Seveso maar een topje van de ijsberg van milieuver vuiling aan het licht kwam. Het gekste is nog niet eens dat de bekvechtende politici er geen woord aan vuil maken, maar dat ze er ook niet toe gedwon gen worden door hun kiezers: in de cafe's, op de bussen of de markten van Rome, Milaan of Florence wordt over van alles gesproken, maar niet over wat de rest van Europa bezig houdt. door Hein ten Kortenaar Midden in de zomer van twee jaar geleden wees de socialisti sche minister van defensie Le- lio Lagorio de Siciliaanse plaats Comiso aan als de basis waar de afgesproken 112 kruis raketten zouden worden ge- plaats. Hij deed het met opzet op een ogenblik waarop het merendeel van de Italianen op het strand lag te bakken. Hij had zich de moeite kunnen be sparen: ook vandaag wordt het „Internationale kamp van anti militaristen", dat is opgeslagen voor de poorten van het mili taire vliegveld Maghocco, voornamelijk bevolkt door goedwillende jongeren uit Ne derland, Duitsland en Scandi navië, die bij de dorpsbevol king geen poot aan de grond krijgen. Een vredesmars van Milaan naar Comiso, die vorig jaar met groot tamtam werd aangekon digd, bleek uiteindelijk neer te komen op een wisselend groepje van gemiddeld 12 man, dat zich per volkswagenbusje van stad tot stad verplaatste, daar voet a^n de grond zette en zich een eindweegs door een handjevol geestverwanten liet begeleiden, om zich vervol gens over de autostrada naar de volgende halte te spoeden. Het lijkt erop dat de meeste Italianen het voor of tegen kruisraketten zijn even nutte loos te vinden als zich voor of tegen een uitbarsting van de Etna of een aardbeving te ver klaren. Ook een halfhartige poging om met de oprichting van de vele verontrusten over de systema tische vervuiling en verwoes ting van het milieu mislukte, toen bestaande organisaties als „Italia Nostra", een eerbied waardige en verdienstelijke heemschutbeweging, en de Italiaanse sectie van het World Wildlife Fund weigerden zich op het politieke pad te bege ven. De Radicalen, die met hun arti- parlementaire houding nog het meest lijken op de Groenen, hebben andere zorgen. Tot het laatste ogenblik aarzelden zij of ze wel lijsten zouden indie nen. Toen ze daar eindelijk toe overgingen, nodigden ze hun kiezers uit niet op hen te stem men, maar uit protest tegen het regiem van de grote partijen zich van stemming te onthou den, of blanco te stemmen dan wel het stembiljet te gebruiken voor „politieke voorstellen" (waardoor ze nietig worden). Waar wordt er bij de verkiezings campagne dan wel over ge sproken? Het hoofdpunt: dat waarop de regering-Fanfani gevallen is, het economisch be leid. De christen-democraten leggen de grootste nadruk op zowel de bestrijding van de in flatie (voorlopig gezakt tot 16 procent) als de noodzaak van versobering en bezuiniging (om dan op de valreep van het kabinet-Fanfani nog gauw hun eigen stelregel tegen te spre ken en een pensioenregeling goed te keuren, die de over heidsuitgaven nog wat verder omhoog jaagt). Socialisten en communisten be schuldigen hen van een zwen king naar rechts en een totale onderwerping aan de stand punten van de werkgevers. Volgens de linkse partijen wor den de arbeiders, door belas ting- en tariefsverhogingen, zo als altijd het slachtoffer van de slechte economische situatie. Zij bepleiten een actief inves teringsbeleid om nieuwe ba nen te scheppen en de produk- tiviteit te verhogen. In werkelijkheid is er weinig keus: welke partijen er ook aan de regering komen, hun eerste taak zal zijn de overheidsuitga ven drastisch te beperken. De president van de Italiaanse bank, Carlo Ciampi, herinner de er deze week in zijn jaarver slag aan dat het financiële te kort op de overheidsbegroting vorig jaar is opgelopen tot bij na 80.000 miljard lire (160 mil jard gulden), ondanks de plechtige belofte dat het niet boven de 50.000 miljard zou uitkomen. Het ontbreekt, zei hij, zowel aan de nodige vast beradenheid om de bezuini ging door te voeren als aan tijd. Tegenwoordig neigt Italië er toe van de hand in de tand te leven en schijnt zich bijna bij de voorthollende inflatie te hebben neergelegd. Maar ook deze keer draait alles om de regeerbaarheid van het land. Italië, dat met zijn 43 ka binetten sinds de oorlog alle Europese records heeft gesla gen, heeft tot nu toe niet weten te ontkomen aan de wurggreep van de twee tegengestelde ko lossen, de christen-democrati sche en de communistische partij, die samen twee derde van het kiezerskorpos omvat ten, maar geen van tweeën sterk genoeg zijn om alleen te regeren. Daarmee zitten de so cialisten op een comfortabele wippositie en daarvan hebben ze de laatste jaren overvloedig gebruik gemaakt. Een belangrijke onzekerheids- factor is bij deze verkiezingen de zogenaamde „party van de blancostemmen". Verschillen de opiniepeilingen hebben een toenemende verkiezingsmoe heid aangetoond. Er wordt dan ook rekening mee gehouden dat het kiezersvolk deze keer minder gewillig naar de stem bus zal komen dan hier de ge woonte is. Italië was ook in dit opzicht on-Europees, want de opkomst heeft hier altijd bo ven de 90 procent gelegen. Als het percentage op 26 juni be duidend lager zou komen te liggen, zou men dit als kritiek op het heersende partijstelsel moeten beschouwen. Het was dan ook een slimme zet van de radikalen om hun kiezers tot blanco of nietig stemmen op te roepen: zo lijven zij al bij voor baat alle luie, onverschillige en kritische niet-stemmers bij de eigen aanhang in. Ingrijpende verschuivingen ver wacht niemand van de komen de verkiezingen. De christen democraten zullen de grootste partij bly ven, al was het alleen maar uit angst voor de commu nisten. De socialisten, die hun uiterste best hebben gedaan om zich als moderne efficiënte partij te presenteren, maar de laatste tyd iets van die glans hebben verloren door corrup tieschandalen waarbij voor aanstaande partijleden waren betrokken, zullen waarschijn lijk iets vooruit gaan. Maar niet genoeg om echt de spil van de Italiaanse politiek te worden die ze zo graag willen zyn. De communisten, die met hun leus van het „links alternatief' al by voorbaat een verloren zaak bepleiten (want daar wil Craxi in geen geval aan mee doen) zullen misschien iets te rugvallen, maar toch de twee de partij blijven om ook de ko mende parlementaire periode in de oppositie doorbrengen. Enige winst wordt verwacht voor de kleinere partyen, voor al de republikeinen, waarvan de voorman Giovanni Spadoli- ni het als premier langer heeft volgehouden dan de meesten van zyn voorgangers.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 9