In onderwijs 10%
kortere werktijd
WIEL
Bejaarden eten ongezond
Openbaar vervoer
blijkt goedkoper
contactlenzen,
das pas fijn.
van der
Fraudecentra per regio
C
Onderzoek naar verband voeding en conditie
Autobezitter is meer kwijt
Deetman en bonden eens over doel:
Extra studentenstops
door Kamer
a%
;ewezen
Collegegeld in 1984
niet extra verhoogd
IJsselpolder bedreigd
Pleidooi Arnhemse politiecommissaris:
Tien jaar geëist voor
Castricumse huurmoord
Meer kosten
voor rokers?
WOENSDAG 1 JUNI 1983
Binnenland
HAARLEM (GPD) - Veel bejaar
den pakken liever een wit boter
hammetje, zonder korstjes met
hagelslag, een diepvries-ham
burger, blikgroente en blikfruit,
in plaats van een harde appel,
„vezeltjes vlees" of een volkoren
bruine zemelenboterham. Dit
soort eetgewoonten leidt vaak
tot voedingstekorten bij bejaar
den, die allerlei lichamelijke
klachten en een slechte conditie
tot gevolg kunnen hebben. Daar
om zullen tweehonderd bejaar
den in instellingen in Haarlem en
Amsterdam worden onderzocht.
Het onderzoek moet gegevens op
leveren over het voedingspakket
van de bejaarden, aldus de Haar
lemse internist dr. J. A. de Foc-
kert, initiatiefnemer en coördina
tor van het onderzoek.
Het ontstaan van voedingstekorten
bij bejaarden, de gevolgen ervan
en hoe het tekort van bijvoor
beeld eiwitten en vitaminen tij
dig is te onderkennen, vormen
de kernvragen in het onderzoek.
Struikelblok is volgens De Foc-
kert de grote onbekendheid rond
dit onderwerp in de medische
wereld. Gegevens over het ver
band tussen voeding en gezond
heid blijken voornamelijk over
jongere mensen bekend te zijn.
De deelnemers worden "gerecru-
teerd" uit een bejaardentehuis in
Haarlem, het Haarlemse Boer-
haave-verpleeghuis en Johannes
de Deo-ziekenhuis en het Sloter-
vaart-ziekenhuis in Amsterdam.
Uit deze instellingen zullen een
arts en een diëtiste het onder
zoek ondersteunen. Dit alles in
nauwe samenwerking met het
Centraal Instituut voor Voe
dingsonderzoek in Zeist.
Gedurende de vijf jaar dat het Jo
hannes de Deo-ziekenhuis be
schikt over een speciaal voor be
jaarde patiënten ingerichte afde
ling, de zogeheten geriatrische
afdeling, bleek 20 procent van de
opgenomen bejaarden een kwali
tatief voedingstekort te hebben.
Geen schrikbarend hoog percenta
ge vergeleken bij andere landen
overigens. In de Verenigde Sta
ten blijkt zelfs 25 tot 50 procent
van de hoogbejaarden, met name
gekleurde bevolking, niet te be
schikken over voldoende vitami
nen en eiwitten. Deze tekorten
vormen vaak aanleiding tot meer
ingrijpende klachten zoals luste
loosheid, valpartijen en moeilijk
genezende wonden, aldus dr. De
Fockert.
De niet op de bejaarde consument
ingestelde middenstand is, zo
meent de Haarlemse arts, een be
langrijke oorzaak „zelf-verwaar-
lozing" van oude van dagen. De
snel bereikbare winkel op de
hoek is meestal verdwenen ter
wijl de supermarkt vaak de wat
minder bewegelijke bejaarde af
schrikt. Ook eenzaamheid weer
houdt de bejaarde vaak variatie
in zijn maaltijden aan te bren
gen", aldus De Fockert.
Zou de medicus sneller de kwalita
tieve ondervoeding van oudere
mensen onderkennen, dan kan
er volgens De Fockert een hoop
geld bespaard worden in de ge
zondheidszorg.
DEN HAAG (ANP) - Zelfs bij de
huidige tarieven van het open
baar vervoer loont het om de au
to te laten staan. Dat blijkt uit cij
fers van het Sociaal Cultureel
Planbureau. Huishoudens zon
der auto geven ongeveer 7 pro-
DEN HAAG (GPD) Een arbeidstijdverkorting van tien procent, het op grote schaal
bevorderen van deeltijdarbeid en het beperken van de taakomvang van beginnende
onderwijsgevenden. Dat zijn de belangrijkste maatregelen die minister Deetman wil
treffen om een eind te maken aan de enorme werkloosheid in het onderwijs.
In een gisteren aan de onderwijs-
bonden aangeboden notitie over
de herverdeling van arbeid in het
onderwijs geeft minister Deet
man een globale toelichting op
zijn plannen. Uitgangspunt voor
de minister blijft dat de arbeids
tijdverkorting door het onder
wijsveld zelf zal moeten worden
opgebracht. Daarmee ligt met
een het eerste meningsverschil
met de onderwijsbonden helder
op tafel.
Om hun plan voor arbeidstijdver
korting te kunnen financieren,
willen de bonden gebruik maken
van de trend (prijscompensatie),
de twee procent die alle ambte
naren inleveren voor dit doel, de
opbrengst van de nieuwe salaris
structuur in het onderwijs en van
de zogenaamde inverdieneffec
ten (het geld dat door het niet uit
keren van wachtgelden en uitke
ringen kan worden bespaard).
Juist het aanwenden
dieneffecten speelt
rol in het aanbod v
wijsbonden. Naar hun mening
bespaart de overheid een forse
som aan wacht- en uitkeringsgel-
den als via arbeidstijdverkorting
zo'n 16.000 onderwijsgevenden
aan het werk kunnen. Dat geld
zou volgens de bonden ook ten
goede moeten komen aan het on
derwijs.
DEN HAAG (ANP) - Minister Deetman (onderwijs en wetenchappen)
mag het aantal volgend cursusjaar toe te laten nieuwe studenten voor
medicijnen en tandheelkunde niet extra beperken. De Tweede Kamer
keerde zich gisteravond vrijwel unaniem tegen zijn plan bij deze studie
richtingen tweehonderd studenten minder toe te laten dan de Acade
mische Raad heeft geadvisserd.
Argument voor de extra "korting" van de minister was de inkrimping die
van 1984 af aan de universiteiten en hogescholen gaat spelen. Het "me
disch cluster" moet per 1986 negentig miljoen minder kosten. Bij ge
zondheidszorg en onderzoek valt volgens Deetman in totaal echt niet
meer dan dertig miljoen te halen. De rest moet ten koste van het onder
wijs gaan. De medische faculteiten, waaraan nu per jaar 190 miljoen
wordt uitgegeven, moeten veertig miljoen inleveren. Deetman baseer
de studentenstops dus op de toekomstige capaciteit van de faculteiten,
inclusief de bezuinigingsgevolgen.
het daar niet mee eens en vindt dat Deetman wel
Voor komend studiejaar 888
schappelijk onderwijs van 750
tot 888 gulden en voor het hoger
beroepsonderwijs van 650 tot 770
gulden.
De verdere verhoging die Deetman
volgend jaar wil doorvoeren -
1026 gulden voor de universitei-
ten en 890 gulden voor het HBO
- wijzen zij af. Dat bleek gisteren
in de Tweede Kamer bij de be
handeling van het wetsontwerp
waarin de verhoging van de col
legegelden wordt geregeld.
Aanvankelijk had Deetman dit jaar
de totale verhoging tot 1026 en
890 gulden al willen doorvoeren,
maar bij de behandeling van de
begroting van onderwijs en we
tenschappen enige tijd geleden
bleek de Kamer daar toen al niet
voor te voelen. Door aanneming
van een wijzigingsvoorstel van
het CDA werd de verhoging die
Deetman voor de studenten in
petto had, gehalveerd.
De woordvoerders van de rege
ringsfracties, Lansink (CDA) en
Dees (WD), toonden zich dan
ook niet ingenomen met het feit
dat Deetman de andere helft van
de verhoging een jaar later wil
doorvoeren. Het argument van
Deetman dat de dekking die
door de Kamer is aangegeven
voor het niet doorgaan van de he
le verhoging dit jaar niet blijvend
is, trokken Dees en Lansink in
twijfel.
De linkse oppositie wijst de verho
ging van de collegegelden una
niem van de hand.
DEN HAAG (ANP) - CDA en
WD voelen niets voor het voor
stel van minister Deetman (on
derwijs en wetenschappen) om
na de verhoging van het college
geld met ingang van het komen
de studiejaar ook in 1984 nog
maals een extra verhoging door
te voeren. De regeringsfracties
gaan akkoord met de verhoging
voor het komende studiejaar van
het collegegeld voor het weten-
WEERRAPPORTEN
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
licht bew. 22 15 0
licht bew. 23 14 06
licht bew. 23 14 0
onbewolkt 24 13 7
waar bew. 23 15 0
Den Helder licht bew. 22 14 0
Rotterdam zwaar bew. 23 15 0
Twente zwaar bew. 22 14 0
Vlissingen zwaar bew. 21 14 0
Zd.Limburg zwaar bew. 22 14 0
Aberdeen motregen 10 8 02
Athene onbewolkt 26 17 13
Barcelona geheel bew. 23 19 0
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
onbewolkt 21 11
half bew. 24 13 18
half bew. 24 16 0
zwaar bew. 24 14 0
regenbui 21 11 05
half bew.
onbewolkt 26 11 0
onbewolkt 25 9 0
Kopenhagen onbewolkt 15 8 0
Lissabon licht bew. 19 - 03
Locamo licht bew. 22 12 0
Londen regen 23 13 14
Luxemburg half bew. 13 -
Madrid half bew. 25 11 0
onbewolkt 29 15 0
half bew. 31 7 0
onbewolkt 28 0 0
half bew. 25 9 0
half bew. 22 1 0
onbewolkt 18 6 01
half bew. 25 15 09
onbewolkt 25 13 0
onbewolkt 27 16 0
onbewolkt 14 9 0
•onbewolkt 25 13 0
zwaar bew. 25 11 0
half bew. 22 13 0
half bew. 22 16 14
licht bew. 24 17 0
half bew. 31 24 0
licht bew. 30 21 0
onbewolkt 28 17 0
Bezuinigingen
De onderwijsbonden hebben uit-
gerekend dat als het kabinet ak
koord gaat met de externe finan
cieringsbronnen, de salariskor
ting „slechts" twee procent zal
bedragen. Verder zou een aantal
bezuinigingen teruggedraaid
kunnen worden en zou Deetman
kunnen afzien van de bezuinigin
gen die hij volgens het regeerak
koord nog moet treffen. Een po
sitief effect daarvan is weer dat
er nog eens 15.000 onderwijsge
venden aan het werk kunnen
blijven.
Hij verschilt ook van mening met
de bonden over het inpassen van
de arbeidstijdverkortende maat
regelen die minister Rietkerk
(binnenlandse zaken) eventueel
voor alle ambtenaren wil toepas
sen. De bonden willen dat die
maatregelen niet nog eens bo
venop een eventuele arbeidstijd
verkorting in het onderwijs ko
men, maar er onderdeel van gaan
uitmaken.
Minister Deetman schrijft nadruk
kelijk in zijn nota dat de onder-
wij svoorstellen „naast" eventue
le maatregelen voor alle ambte
naren zullen gelden.
Eén vrije middag
De concrete uitwerking van de ar
beidstijdverkorting door minis
ter en bonden verschilt niet veel.
De bonden stellen dat zij de ar
beidstijdverkorting op 1 augus
tus 1984 in één keer willen laten
ingaan. De minister suggereert
om over te gaan tot een gefaseer
de invoering.
Eenstemmig kiezen beiden voor
het terugbrengen van de week
taak in het basisonderwijs van 9
tot 8 schooltijden. In de praktijk
komt dat neer op één vrije mid
dag per week. De bonden gaan,
om de tien procent te halen, hier
in iets verder. Elke onderwijsge
vende krijgt in hun plan in een
cyclus van drie weken twee we
ken achtereen een middag en de
derde week een ochtend vrij.
In het voortgezet onderwijs wordt
de maximale weektaak in beide
plannen teruggebracht van 29
naar 26 uur. Het vormingswerk
zakt per week van 40 naar 36 uur.
De minister stelt tevens voor het
wetenschappelijk onderwijs aan
vankelijk 2,5 procent korter te la
ten werken. Dit komt neer op
een uur per week. Op den duur
moet ook daar uiteindelijk tien
procent korter gewerkt gaan
worden.
De bonden maken in hun plan
geen verschil tussen mensen die
voor het eerst voor de klas ko
men te staan en zij die er al
werken. De minister wil echter
dat jongere en beginnende leer
krachten in een betrekking met
een kleinere omvang kunnen be
ginnen. De minister wil dat dat
zo snel mogelijk ingaat.
Hij stelt voor om deze groep de eer
ste vijf jaar van hun onderwijs
loopbaan in het basisonderwijs
slechts zeven schooltijden te la
ten werken (een dag per week
vrij). In het voortgezet onderwijs
zou die betrekking dan maxi
maal op 23 uur uitkomen. Een
beginnend vormingswerker zou
slechts 32 uur mogen werken.
ADVERTENTIE
Mallorca
Malta
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
Tunis
maar dart wel van een
ANVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden - 071-124108
cent van het inkomen uit aan
vervoer, terwijl gezinnen met
een auto het dubbele kwijt zijn
(11 procent). Deze cijfers werden
bekend gemaakt tijdens de pre
sentatie van het boekje "Het
nieuwe reizen", een gids voor
niet-autobezitters. De gids is sa
mengesteld in opdracht van de
initiatiefgroep Wijs op weg en
wil de "nieuwe autoloze" weg
wijs maken in de wereld van het
openbaar vervoer.
Het gidsje, geschreven door Agnes
Koerts en Wim Veldhuyzen,
werd gisteren in Den Haag ge
presenteerd.
Volgens Wijs op weg is uit onder
zoek gebleken dat tegenwoordig
veel mensen ernstig overwegen
hun auto weg te doen uit bezuini
gingsoogpunt. De overstap naar
het openbaar vervoer brengt ech
ter allerlei moeilijkheden met
zich mee, zoals langere reistij
den, bagageproblemen, en de
moeite die men moet doen om
verplaatstingen voor te bereiden.
In het boekje is alle informatie bij
eengebracht die in dat geval van
pas kan komen: dienstregelin
gen en faciliteiten van allerlei
vormen openbaar vervoer, tips
en raadgevingen voor een autolo
ze vakantie, informatie over
fietsroutes, wandelen, "carpoo
len", gebruik van huurauto's, en
mogelijkheden om met meer ge
zinnen samen een auto aan te
schaffen.
GEWANDE - Onthutst kijken twee dames op een camping langs de
Maas naar hun ondergelopen terras. Tijdens het zonnen werden ze onaan
genaam verrast door grote golven water die door passerende schepen over
de stenen en de dames zelf werden uitgestort.
(Foto: ANP»
WILP (ANP) - Medewerkers van het polderdistrict Veluwe zijn gisteren
met man en macht begonnen aan de ophoging van de kades rond de
polder Nijenbeker en Wilpse Klei ten zuiden van Deventer. Als gevolg
van de extreem hoge waterstand in de IJssel dreigt overstroming van
de polder, waarin zestien boerderijen staan. Voor de ophoging van de
kades zijn meer dan 30.000 zakken zand nodig.
Volgens W. van Soest, hoofd technische dienst van het polderdistrict
Veluwe, werd de situatie gisteren door het nog steeds wassende rivier
water plotseling zeer bedreigend. De kades overstromen bij een water
stand in de IJssel van 6.50 meter.
Er was gisteren nog geen aanleiding om de bewoners van de zestien
boerderijen te evacueren. Die boerderijen staan bovendien op verho
gingen in de polder, zodat er bij overstroming geen direct gevaar voor
de woningen bestaat. Wel is het vee inmiddels van het land gehaald.
Volgens van Soest zal bij overstroming van de polder een grote opper
vlakte aan hoogwaardige landbouwgrond verloren gaan.
Het water in de IJssel was rond middernacht nog steeds stijgende. Men
verwacht dat het water pas vandaag weer zal dalen. De toestand rond
de polder is nog steeds kritiek. Nog steeds zijn mensen bezig met het
ophogen van de kade.
Man overleeft
10.000 volt
ROOSENDAAL (ANP) - Een
25-jarige monteur uit Roo
sendaal heeft gisteren een
aanraking met een hoogspan
ningsleiding waarop 10.000
volt stond, overleefd. Hij liep
wel ernstige brandwonden
aan zijn handen en gezicht
op.
De man werkte bij de Suikeru
nie aan de installatie van een
nieuw transformatorhuisje.
Hij was aan het werk in een
sleuf in de grond en heeft
waarschijnlijk, aldus de poli
tie, bij het overeind komen
ergens met zijn handen steun
gezocht en per ongeluk een
onder hoogspanning staand
onderdeel aangeraakt. Daar
door ontstond kortsluiting
met als gevolg dat een steek
vlam metershoog de lucht in
schoot. De monteur liep der
de- en vierdegraads brand
wonden op aan zijn vingers
en tweede- en derdegraads
verwondingen aan zijn ge
zicht.
UTRECHT (ANP) - Bij de 22 poli
tiekorpsen in Nederland die in
regio's werken zouden fraude
centra moeten worden ogpe-
bouwd. Te denken valt aan een
heden van acht tot twintig man
onder leiding van een politieoffi
cier, die het verzamelen en uit
wisselen van gegevens over frau
de in de ruimste zin tot taak krij
gen. Deze suggestie doet de com
missaris van politie in Arnhem,
J. Wilzing, in het tijdschrift voor
de politie.
Ernstige fraude wordt evenals
moord, dooodslag en handel in
narcotica tot de zware delicten
gerekend. Van een structurele
aanpak van fraude is volgens
Wilzing echter nog maar in ge
ring mate sprake. Hij noemt
daarvoor verschillende oorza-
ALKMAAR (ANP) - Hoofdofficier
van justitie mr, A. N. A. Jose-
phus Jitta heeft gisteren voor de
Alkmaarse rechtbank gevange
nisstraffen van 10 jaar met aftrek
van voorarrest geëist tegen twee
mannen (21 en 18 jaar) die ver
dacht worden van huurmoord op
de 34-jarige Leo Snijders uit Ca-
stricum. Snijders werd op 21 ja
nuari door twee mannen in de
deuropening van zijn woning
aan de Castricumse Ravelstraat
doodgeschoten. Tegen een derde
man van 22 jaar, die wordt ver
dacht van bemiddeling tussen de
opdrachtgever en de verdachten,
eiste hij 6 jaar met aftrek van
voorarrest.
De hoofdverdachte in deze zaak,
een 35-jarige man uit Castricum,
zal op 12 juli voor de Alkmaarse
rechtbank moeten verschijnen.
Hij zou Snijders uit de weg heb
ben willen ruimen wegens een
verbroken liefdesrelatie met de
echtgenote van het slachtoffer.
Hij verblijft momenteel voor
psychiatrisch onderzoek in het
Pieter-Baancentrum in Utrecht
en zal waarschijnlijk niet per
soonlijk aanwezig zijn op de zit
ting.
Rechtbankpresident mr. K. P.
Doedens reconstrueerde in een
ruim acht uur durende zitting de
loeuiacni van net geruchtma
kende misdrijf. Hij maakte daar
voor gebruik van een door veer
tig rechercheurs samengesteld
dossier met meer dan 300 getui
genverklaringen, waaronder die
van de verdachten zelf.
De hoofdverdachte zou in april van
het vorig jaar begonnen zijn met
de voorbereiding van zijn plan
nen. Via zijn werkkring kwam
hij in contact met de tussenper
soon, die hém op zijn beurt in
contact bracht met een van de
verdachte huurmoordenaars. Te
genover hem deed de opdracht
gever het voorkomen of Snijders
hem zijn vrouw en kinderen had
afgepakt en hen mishandelde.
Voor het vermoorden van Snij
ders zou hij daarom een grote
som geld overhebben. Enkele ge
tuigen spreken van 70.000 gul
den, anderen weer van 15.000
gulden.
In nauw overleg namen de ver
dachten een aantal scenario's
door. Besloten werd Snijders in
zijn woning in Castricum om het
leven te brengen. Van een vrien
din werd een motorfiets geleend.
Op 21 januari belde een van de
twee verdachte huurmoorde
naars bij Snijders aan en loste in
totaal vijf schoten. Twee daarvan
waren dodelijk.
De uitspraak is op 14 juni.
ken: de aanpak van fraude ont
breekt bijna helemaal in de op
leiding van rechercheurs, de re
chercheurs weten meestal wei
nig of niets van de belasting- en
sociale zekerheidswetgeving, en
het aanpakken van fraude was
tot voor kort niet zo populair.
Over dat laatste zegt Wilzing, dat
de economische recessie eigen
lijk nu pas een kentering teweeg
brengt. Zo is het aantal tips bij
sociale- en belastingdiensten
over onterecht verkregen uitke
ringen de laatste twee jaar ver-
twintigvoudigd. "Men gunt het
de buurman kennelijk niet meer
zo als vroeger".
Voor de politie is het niet erg aan
lokkelijk om een onderzoek voor
fraude te starten. Ze belandt
vaak in een wespennest. Steeds
weer, aldus Wilzing, blijkt de
aanvankelijk bekende informa
tie slechts het topje van een ijs
berg te zijn. Bijna voortdurend
dijen onderzoeken uit tot een gi
gantische omvang. Politiedien
sten worden als gevolg daarvan
totaal ontregeld. Bovendien wor
den de extra kosten lang niet al
tijd vergoed.
Onderzoeken worden volgens Wil
zing vaak bemoeilijkt "doordat
de veelal vermogende verdach
ten zich goede advocaten kun
nen permitteren, zodat het on
derzoek ernstig wordt gefru
streerd". Bovendien zijn de
"hoofdklassespelers" na jaren
vaak nog niet veroordeeld. Deze
trage gang van zaken stimuleert
de criminele topfraudeurs volop
door te gaan met hun activitei
ten.
Wilzing stelt, dat rechercheurs er -
volgens hem aan moeten wen
nen, niet naar volledigheid te
streven maar juist voldoende te
produceren voor een doeltreffen
de veroordeling van de fraudeur.
Zo mogelijk moet worden gekozen
voor het onderzoeken van de
eenvoudigste en gemakkelijkst
te bewijzen serie delicten. Zaken
die door extra opsporingswerk
boven water komen hebben vaak
nauwelijks nog invloed op de
strafmaat.
UTRECHT (ANP) - Staatssecreta
ris Van der Reijden (volksge
zondheid) wil laten onderzoeken,
welke ziektekosten worden ver
oorzaakt door het roken en of het
eventueel mogelijk is rokers
daaraan mee te laten betalen via
een prijsverhoging van sigaret
ten. De staatssecretaris deelt dit
mee in een antwoord op schrifte
lijke vragen van de CDA-fractie
in de Eerste Kamer.
Van der Reijden vindt het niet ver
antwoord, niet-rokers te laten
meebetalen aan de kosten die
door het roken worden veroor
zaakt. Als voorbeeld noemt hij
de mogelijkheid van een accijns
verhoging van een kwartje per
pakje die ongeveer 200 miljoen
gulden oplevert. Dit bedrag zou
dan een onderdeel van de rijks
bijdrage aan de sociale ziekte
kostenverzekeringen kunnen
ADVERTENTIE
Leiden Haarlemmerstraat 122
