c
c
c
'Ik ben een last van tenminste tien kilo kwijt'
J
'Schuhu': amusante eigentijdse opera
C
3
DINSDAG 31 MEI 1983
Kunst
Pianoconcoursdeelnemer Rian de Waal na het 'circus der laureaten':
BRUSSEL (GPD) Als het Brusselse Concours Reine Elisa
beth, een van de zwaarste muziekwedstrijden ter wereld, een
persoonlijkheidsprijs had gekend, dan had de Nederlandse
pianist Rian de Waal, behalve een al fantastische zevende
plaats voor zijn muzikale prestaties, ongetwijfeld ook nog
een eerste of tweede prijs in deze sector naar zijn woonplaats
Weesp kunnen meenemen.
bliek is het er unaniem over
eens: De Waal steekt met kop en
schouders boven de andere fina
list van deze laatste avond, Ale
xander Kuzmin, uit. Vergelijken
bij dit laatste finaleconcert in de
reeks van zes is makkelijk, om
dat beide laureaten het eerst pia
noconcert van Tsjaikowski, als
één van de drie concerten, op het
programma hebben gezet.
„Ik heb dat niet als een handicap
ervaren", zegt Rian de Waal na
afloop in de kleedkamer. „Tij
dens de voorbereidingen heb ik
flarden van Kuzmin's interpreta
tie opgevangen. Hij speelt het
concert nogal snel, anders dan
ik". De Waal zegt het niet met zo
veel woorden, maar hij bedoelt
het wel: Kuzmin's opvatting
heeft zijn eigen zelfvertrouwen
versterkt, een eigenschap overi
gens waar De Waal toch geen ge
brek aan lijkt te hebben.
„Ih vergelijking met andere deel-
Met een enorme flair heeft deze
jonge, onervaren en ook in eigen
land vrijwel onbekende pianist,
in de Grote Zaal van het Paleis
voor Schone Kunsten zijn deel in
dit 'circus der laureaten' voor
zijn rekening genomen. Trefze
ker, zonder merkbare sporen van
nervositeit, werkte hij zijn pro
gramma voor een miljoenenpu
bliek (de Belgische televisie en
radio heeft het concert recht
streeks uitgezonden) af, om daar
na de 'publiciteitsmachine' inne
mend te bespelen.
Rian de Waal (25) staat geen secon
de met zijn mond vol tanden. Op
elke vraag, hoe onzinnig ook,
volgt vlot een zinnig en vaak ook
humoristisch antoord. Wereld
vreemd is dit muzikale studie
hoofd zeker niet.
Dat het goed zit met de prestaties
van De Waal blijkt meteen na af
loop van zijn concert. Het over
het algemeen deskundige pu-
Rian de Waal: "Alleen het plezier
van het spelen telt nog'.
(Foto GPD)
nemers ben ik natuurlijk vrij on
ervaren. Je merkt dat bijvoor
beeld in het contact onderling.
Heel veel pianisten kennen el
kaar van andere concoursen, dan
is het echt zo van: hé, leuk dat jij
er ook weer bent. Er is een vrij
grote vaste groep, die vrijwel elk
concours afreist. Een soort rei
zend circus zou je het kunnen
noemen. Toch heb ik mezelf
nooit als kansloos beschouwd. Ik
heb meegedaan met het idee dat
ik tot de winnaars zu kunnen ho-
Op het moment dat De Waal deze
woorden uitspreekt, is het twee
uur voor de bekendmaking van
de uitslag. Bezoekers doden de
tijd met het drinken van voorna
melijk champagne en het doen
van voorspellingen. De Belgi
sche televisie en radio - de Frans
talige en de Vlaamse zenders elk
in een ander deel van het ge
bouw - praten na met deskundi
gen en zenden interviews met de
laureaten uit.
Ook De Waal zal nog uitgebreid
zijn aandeel moeten leveren. De
sfeer is uitstekend, geanimeerd
en lang niet zo deftig als je bij
klassieke concerten geneigd
bent te verwachten. Een Vlaam
se radiopresentator vergelijkt de
sfeer zelfs met die van een pop
concert. Volgens hem reageert
dit publiek even hysterisch.
Rian de Waal maakt een allesbehal
ve gespannen indruk. Het be
langrijkste voor hem is bereikt:
hij is doorgedrongen tot de hoog
ste regionen en heeft 'lekker' ge
speeld. De uiteindelijke uitslag
doet er eigenlijk niet meer zo toe.
„Het ging fantastisch. Ik ben een
last van ten minste tien kilo
kwijt. Natuurlijk vergeet je nooit
helemaal waar je speelt en wat
op het spel staat, maar toch ben
ik op een gegeven moment los
van alles. Alleen het plezier datje
hebt aan het spelen telt dan
nog".
Nu het concert achter de rug is, be
tekent dit voor De Waal ook een
hereniging met vriendin en fami
lie. Negen dagen heeft hij ver
toefd in een klooster even buiten
Brussel, zonder contacten met
de buitenwereld. In afzondering
bereidden de twaalf (van de 134)
finalisten zich voor. Zes opeen
volgende avonden lang - alle uit
gezonden door de Belgische tele
visie, wat een liefde voor de klas
sieke muziek - komen steeds
twee pianisten aan bod. Hun
prestaties mogen niet door de an
dere laureaten gevolgd worden.
„De sfeer in het klooster is uitste
kend geweest, ik kan niets an
ders zeggen. Het is een hele erva
ring met mensen uit zoveel ver
schillende culturen op te trek
ken". En dan met een grijnzend
gezicht: „Aan sommige dingen
moetje ook wel wennen, bijvoor
beeld wat betreft de eetgewoon
ten. Je zou toch zeggen dat men
sen die van kunst houden er ook
op dit gebied een zekere bescha
ving op na zouden houden...".
„Merkwaardig is wel, datje de laat
ste zes dagen steeds met twee
mensen minder ontbijt. Die heb
ben het dan gehad, terwijl jij nog
moet. De spanning stijgt zo dage
lijks". Van slapen is de laatste
nacht niet veel gekomen. „Van
middag heb ik een beetje gedut",
zegt hij.
Innig gearmd met zijn vriendin
verlaat De Waal de kleedkamer
om een tournee langs collegae
van de televisie en de radio te
gaan maken. Een radioreporter
vraagt hem of het zijn liefste
wens is om als pianist de wereld
te bereizen. „Wat ik het liefste
wens, staat hier", zegt hij, wij
zend naar zijn vriendin.
Om twee uur in de ochtend is het
zover. De internationale jury on
der voorzitterschap van Eugène
Traey maakt zowel in het Frans
als in het Vlaams de uitslag be
kend: nummer één is Pierre Vo-
londat uit Frankrijk. Afgaande
op de uitbundige ovatie die
volgt, geen verrassing.
Een pukkelige jongeman betreedt
het podium. Zijn handen gaan
zegevierend in de lucht. Dan ge
beurt er iets vreemds: de jongen
blijft pijnlijke minuten lang roer
loos staan. Hij is volkomen 'ver
steend'. In trance, een bewijs van
de vrijwel onmenselijke span
ningen die de finalisten hebben
moeten doorstaan, wordt hij ver
volgens langs de juryleden ge
leid. Als een robot. De hele
plechtigheid lang houdt hij die
merkwaardige blik in zijn ogen.
Vijf concurrenten later is het de
beurt aan Rian de Waal. Volko
men op zijn gemak neemt hij het
applaus tot zich. Nadat alle fina
listen gehuldigd zijn, volgt een
rondje handjeschudden met ko
ningin Fabiola van België. En
daarna is het bedtijd.
Rian de Waal heeft zijn spullen ge
pakt, het rokkostuum is verwis
seld voor vrijetijdskleding. Met
nog steeds dat intens gelukkige
gezicht verlaat hij, 100.000 Belgi
sche franks rijker, het gebouw.
ERIC VAN DE VELDEN
UTRECHT Het is moeilijk vast
te stellen met welke verwachtin
gen het publiek de première van
de opera 'Schuhu en de
vliegende prinses' bezocht, maar
de reacties tijdens de voorstel
ling en na afloop wezen op verba
zing en verrassing. Verbazing
over de over de geweldige disci
pline en de enorme hoeveelheid
energie waarmee veertien jonge
solisten uit de Opera-Studio
ruim twee uur lang het toneel in
bezit namen. Verrassing omdat
een eigentijdse opera heel onder
houdend en amusant bleek te
kunnen zijn zonder dat de trom
melvliezen door een gedurfde
klankenwereld op de proef wer
den gesteld. De eerlijkheid ge
biedt wel te zeggen dat de mu
ziek van Udo Zimmerman niet
bepaald het belangrijkste ele
ment in de voorstelling gewor
den is. Dat ligt niet aan de uitvoe
ring door een klein ensemble
musici o.l.v. Kasper de Roo, die
zich bekwaam door alle muzika
le en geluidstechnische moeilijk
heden heen sloegen, maar wel
aan het orkestmateriaal van Zim
merman. Het aandeel van de or
kestbak bleef over het geheel ge
nomen tamelijk mager en steeg
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Who dares wins",
da. 14.30, 19.00 en 21.30 uur, zo.
14.00,16.30,19.00 en 21.30 uur, 12 jr.
LIDO 1 (124130): "De lift", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45, 16
LIDO 2: "48 Hours", da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "An officer and a gentle
man", da. 19.00 en 21.15 uur, do. vr.
en di. ook 14.30 uur, 12 jr.
Fam. voorstelling: "Als je begrijpt
vrijwel nergens boven een on
dersteunende functie uit. De na
druk komt daardoor nog sterker
op het toneelgebeuren te liggen
dan het gegeven bij voorbaat al
noodzakelijk maakt en ik ben
dan ook bang dat de rechtstreek
se radio-uitzending van a.s. don
derdag onvoldoende recht doet
aan een vanuit theatraal oogpunt
briljante voorstelling.
Vorige week werd in deze kolom
men al aandacht geschonken aan
de opzet van regisseur Harry
Bioscopen
Kupfer, die het sprookje van de
vogelmens Schuhu en zijn
vliegende prinses liet uitbeelden
door clowns. Daardoor kregen
de solisten van de Opera-Studio
behalve een aantal niet altijd
even eenvoudige zangpartijen
(en een groot aantal "dubbelrol
len") bovendien een fikse dosis
pantomime en acrobatiek voor
hun kiezen. Het resultaat over
trof de verwachtingen echter
ruimschoots. Het clown-idee van
Kupfer bracht duidelijkheid in
het gecompliceerde gegeven
door Schuhu en zijn prinses cen
traal te stellen en alle andere per
sonages terug te brengen tot een
satellietfunctie rond de beide
hoofdfiguren.
De vocale en scenische realisering
door de zangers zelf bleek een
voorbeeld van discipline en en-
semblewerk en een speciale ver
melding van de bariton Maarten
Flipse als Schuhu is eigenlijk
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "De vierde man", do.
niet rechtvaardig, maar dankzij
zijn stem, zijn inzet en zijn gevoel
voor theater werd zijn prestatie
een van de pijlers onder deze
voorstelling. Een hoofdstuk
apart vormde het enorme appa
raat aan decors en rekwisieten
van Reinhard Heinrich, die het
toneel veranderd had in een bon
te reeks scènes uit plaatjesboe
ken of tekenfilms van Disney die
elkaar in een adembenemend
tempo opvolgden. Alle bestede
moeite kon echter niet verhinde
ren dat bepaalde details niet he
lemaal uit de verf kwamen, ook
doordat de tekst eigenlijk op te
veel verhaalelementen geba
seerd is.
De beslissing om het libretto ge
deeltelijk in het Nederlands te
vertalen zorgde voor meer ver
heldering en leidde bovendien
tot amusante momenten die on
getwijfeld niet voorzien waren.
Dit riep echter ook de vraag op
Fragment uit 'Schuhu en de vliegende prinses'
niet de hele opera in het
Nederlands vertaald was. Voor
stellingen in Amsterdam op 31
mei, 2, 4 en 8 juni, en in Scheve-
ningen op 11 iuni.
PAUL KORENHOF
Geen Oostduits
Müller-toneel
DEN HAAG (ANP) - De voorstel
lingen uit Oost-Duitsland in het
kader van het Heiner-Müller-fes-
tival dat in Den Haag plaats
heeft, zijn afgelast. De organisa
toren staan voor onoverkomelij
ke problemen om met de verte
genwoordiger voor kunst uit de
Duitse Democratische Repu
bliek te komen tot betrouwbare
afspraken.
De co-producenten Holland Festi
val en het HOT-theater in Den
Haag hebben dit meegedeeld.
Met name gaan de voorstellingen
van "Der Auftrag" door het Ste
delijk Toneel uit Karl-Marx-
Stadt in de Koninklijke Schouw
burg op 16 en 17 juni. en van
"Die Schlacht" van het gezel
schap uit Anklam in het HOT-
theater op 26 en 27 juni niet door.
14.30
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur,
16 jr.
REX (125414): "Zes Zweedse blond
jes op Ibiza", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Het grote verlan
gen", vr. en za. 23.30 uur, 16 jaar.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "De lift", da. 20.00, vr. tm.
zo. 18.45 en 21.15 uur, za., zo. en
woe. ook 13.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Bruisende bru
nettes", za. 24.00 uur, 18 jaar.
Euro 2: "Ten to midnight", zelfde tij
den als Euro 1, za., zo. en woe. ook
14.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Ten to mid
night", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Evil dead", da. 20.00 uur,
vr. tm. zo. 18.45 en 21.15 uur, za., zo.
en woe. ook 14.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Ten to mid
night", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "The world according to
Garp", da. 20.00 uur, vr. tm. zo.
18.30 en 21.15 uur. al.
Kindermatinee: "Walt Disney's te
kenfilmgrabbelton", za., zo. en woe.
14.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Het proefwerk",
za. 24.00 uur,18 jaar.
Kindermatinee: "Donald Duck's
merfeest",
14.30 u
"ET", za.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "A Force of One", do. 14.45
en 20.00 uur, vr., za. en zo. 14.45,
19.00 en 21.15 uur, ma. en di. 20.00
uur, woe. 14.45 en 20.00 uur, 16 jr.
CITY 2: "The Entity", zelfde tijden als
City 1,12 jr.
CITY 3: "Halelujah voor een paar
vuisten", zelfde tijden, al.
CITY 4: "Karatefolterkamer", do.
14.45 en 20.00 uur, vr. 14.45,19.00 en
21.15 uur, 16 jr.
CITY 4: "Wraak der barbaren", za.
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.45,19.00 en
21.15 uur, ma., di. en woe. 20.00 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Kuifje en het haai-
enmeer", za. en woe. 14.30 uur.
LEIDEN
Rijksmuseum voor Volkenkunde,
Steenstraat - 'In der minne schik
ken', t/m 4 juli, di. t/m za. 10-17, zo.
Exposities
Rijksmuseum van Geologie en Mine
ralogie, Hoogl. Kerkgracht 17 -
'Energie uit eigen bodem', t/m 4 au
gustus, ma. t/m vry. 10-17 uur, zo.
Galerie Denise Stephan (Bakkersteeg
18-20): tekeningen en etsen Trees
Klijn, vrijd. zat. en zond. 1.30-5.30
uur, t/m 30 juni.
Pieterskerkchoorsteeg 12 - Diederik
van Kleef, recent werk, t/m 25/6,
wo. t/m za. 12.00 - 18.00 uur, do.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat, tentoonstelling "Bhoe-
tan, land v.d. vreedzame draak", tot
22/8, di t/m za 10-17 uur, zo. 13-17 uur.
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat
4. tentoonstelling over het boekbin
den en al haar facetten; tot 14/6, ma,
woe, do van 10-20.30 uur, di en vr
van 10-17.30 uur en za van 10-13
De Bange Duivel - Rijndijkstraat 4,
aquarellen en grafiek van Günther
Wagner, tot 3/7, ma. t/m zo. 13.00 -
Galerie Denise Stephan
Klijn, tekeningen en etser
vr., za.. zo. 13.30 - 17.30 u
OEGSTGEEST
Jacques van Bellen -
Arabische Tapisserien van Tjitske
Ketting-Zijlstra, t/m 25/6, di t/m do
9-18 uur, vr 9-21 uur, za 9-17 uur.
Leiderdorp: Muzenhof- Jan de Waal,
olieverfschilderijen, tot 16/6, werk
dagen van 14-18 uur en op za. van
Pinksterdag 14-16
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uurjot woensdag 13.00 uur
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (E^lisa^
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur;
met uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intesieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
.Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabelh-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
Gemeentehuis: Paulien van der Zee,
cancas-relièfs en papierschepwerk,
tot 21/6, werkdagen van 8-17 uur.
WASSENAAR
Auberge De Kieviet, Stoeplaan 27,
aquarellen en collages Frieda van'
Voorst, 8 mei tot 16 juni, dag. behalve
maandags.
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toegestaan
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och-
leuius
31
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-
1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Een nieuwe slag heeft ons oud
en roemrijk Vorstenhuis ge
troffen. Prinses Marianne is
niet meer. Deze telg uit het
Oranjegeslacht is, 73 jaar
oud, te Rheinhartshausen bij
Erbach in de Rheingau ont-
slapeii. Eene hartaandoe-
ning, die met zware be
nauwdheden gepaard ging
maakte een einde aan haar
leven. Prinses Wilhelmina
Frederika Louise Charlotte
Marianne, dochter van Neer-
lands eersten Koning, was
den 9den Mei 1810 te Berlijn
in het land der ballingschap
geboren. Op 19-jarige leeftijd
nam zij het initiatief tot op
richting van eene Maatschap
pij van Weldadigheid, be
stemd om de armen van 's-
Gravenhage te ondersteunen.
In 1830 huwde zij met prins
Frederik Hendrik Albert van
Pruisen, broeder van den le
gemvoordigen keizer. Dit hu
welijk is niet gelukkig ge
weest en na weinige jaren
werd de band tusschen beide
echtgenooten voorgoed ver
broken door een echtschei
ding. Later vestigde de Prin
ses zich te Voorburg op haar
heerlijk buitenverblijf "Rust
hof' en werd zij als het ware
de patrones van dat dorp, ge
lijk zij het vroeger was ge
weest van Den Haag. Tal van
instellingen aldaar danken
hun ontstaan of voortbestaan
aan de mildheid van de Prin
ses, die zich nooit onbetuigd
liet als er nood was te lenigen
of smart te troosten. In Voor
burg sleet Prinses Marianne
haar laatste jaren, wanneer
zij zich niet bij haar kinderen
(Alexandrina en Albert) en
kleinkinderen in Duitschland
ophield. Over de begrafenis is
tot heden nog niets bekend.
Vijftig jaar geleden:
Op Broadway in New-York
hebben leden van twee ben
den, die in auto's hadden
plaats genomen, een vuurge
vecht geleverd. Door de scho
ten werden drie voorbijgan
gers gedood en moesten twee
vrouwen ernstig gewond
naar een ziekenhuis worden
gebracht. Hoeveel slachtoffers
onder de bendeleden zijn ge-
vallen, is niet bekend.
