CDA wordt van meer
dan één kant bedreigd
Deens besluit
wekt vreugde
en ergernis
Geen superaftrek voor
beleggers van Kamer
Bukman kapittelt
CDA-dissidenten
Lubbers praat
Brazilië geen
sancties aan
Lint metrotraject"doorgehakt"
Eigen baas geworden?
DE VERPLEGING
Suriname potentieel gevaar
Van den Broek spreekt verzet.
ZATERDAG 28 MEI 1983
Binnenland
DEN BOSCH (GPD) - De Belas-
tingkamer van het gerechtshof in
Den Bosch heeft bepaald dat
cliënten van beleggingsadviseur
Rienk H. Kamer geen aanspraak
kunnen maken op de hen in het
vooruitzicht gestelde fiscale su
peraftrek. De Belastingkamer
heeft de inspecteur van de direc
te belastingen in Den Bosch in
het gelijk gesteld, die bij een aan
tal cliënten van Kamer de supe
raftrek weigerde goed te keuren.
De Belastingkamer is van oordeel
dat de fiscale constructie die Ka
mer voor zijn klanten had be
dacht in strijd is met doel en
strekking van de Wet op de In
komstenbelasting. Deelname
aan de beleggingen van Kamer
had uitsluitend tot doel de belas
tingen te ontduiken, zo zegt de
Belastingkamer.
Rienk Kamer slaagde er jarenlang
in beleggers tot deelname in zijn
onroerend-goedprojecten, verza
meld in het American Land Pro
gram, te bewegen door hen voor
te spiegelen dat zij recht hadden
op een gigantische belastingaf
trek. Onder de slogan ..10.000
gulden contante inleg tegen
30.000 aftrekposten wist Kamer
duizenden beleggers aan te trek
ken.
in 1977 deelde de toenmalige
minister van financiën Duisen-
berg mee dat de belastinginspec
teurs zouden weigeren deze su
peraftrek goed te keuren. Kamer
bleef echter in advertenties vol
houden dat hij het gelijk aan zijn
zijde had en de beleggers bleven
toestromen. De beleggers koch
ten stukken grond in de Ameri
kaanse staat Californië.
Een van de projecten van Kamer
j in het bij Los Angeles gele
gen Antilope Valley. In een van
de overwegingen die leidden tot
de uitspraak van de Belastingka
mer. dat het doel alleen belastin
gontduiking was, stelt het Ge
rechtshof: „Uit een door ambte
naren van het ministerie van fi
nanciën ter plaatse ingesteld on
derzoek is gebleken dat het om
woestijngrond gaat die zich niet
leent voor ontwikkeling.
Tegen de uitspraak van het Ge
rechtshof in Den Bosch is cassa
tie bij de Hoge Raad mogelijk.
Kamer heeft eerder al aangekon
digd dat hij het rechtmatige ka
rakter van zijn superaftrek tot in
de hoogste instantie zal trachten
te bewijzen. Op dit moment lig
gen er bij andere Belastingka
mers ook nog superaftrek-zaken
ter behandeling.
DEN HAAG (GPD) In regeringskringen in Den Haag is,
evenals bij de NAVO in Brussel, teleurgesteld gerea
geerd op het besluit van het Deense parlement om voor
te stellen de onderhandelingen met de Sowjet-Unie te
verlengen en intussen geen voorbereidingen te treffen
om de nieuwe Amerikaanse kruis- en Pershing-raketten
in West-Europa te plaatsen.
Het wordt vrijwel algemeen gezien
als een doorbreking van het zo
genaamde dubbelbesluit van de
NAVO van '79 om nieuwe raket
ten te plaatsen en tegelijkertijd
met Moskou te gaan onderhan
delen over een vermindering van
de Euro-strategische raketten.
Aan de andere kant wordt het
Deense besluit, dat door de min
derheidsregering van premier
Schluters met tegenzin is overge
nomen, ook niet erg zwaar opge
vat. Denemarken heeft bij voor
baat plaatsing van de raketten op
eigen bodem van de hand gewe
zen.
Volgens WD-Tweede-Kamerlid
Voorhoeve verzwakt het Deense
besluit de onderhandelingsposi
tie van het Westen in Genève. De
Sowjet-Unie gaat pas serieus on
derhandelen wanneer het wes
terse bondgenootschap eensge
zind bereid is tot plaatsing over
te gaan bij een uitblijven van een
akkoord over de afbouw van de
Russsische SS-20 raketten die op
West-Europa staan gericht. Wel
is het volgens Voorhoeve van be
lang dat Nederland nu niet lan
ger blijft aarzelen. Mocht Neder
land uiteindelijk ook afvallen,
dan zou dat geen bijdrage zijn
aan een tweezijdige ontwape
ning, aldus de VVD-woordvoer-
der.
Ook op het hoofdkwartier van de
NAVO in Brussel wordt op der
gelijke manier gereageerd, zij het
dat men daar niet wil treden in
de binnenlandse politieke aange
legenheden van de lidstaten.
Hoewel het Deense besluit niet als
een verrassing komt, wordt in
Brussel erkend dat hier sprake is
van een formele doorbreking van
het NAVO-standpunt. In tegen
stelling tot bijvoorbeeld Grie
kenland heeft Denemarken in '79
geen voorbehoud gemaakt bij
het dubbelbesluit: nieuwe raket
ten plaatsen en tegelijkertijd on
derhandelen.
Het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) reageerde vrijdag zeer ver
heugd op de Deense beslissing.
Algemeen secretaris Mient Jan
Faber zei desgevraagd de Deense
uitspraken te zien als „een ge
weldige steun in de rug. Vooral
het feit dat nu door de Denen
wordt aangedrongen op uitstel
van de plaatsing van de nieuwe
raketten is belangrijk", aldus Fa
ber. „Jarenlang hebben de De
nen gezwegen en nu zeggen ze
eindelijk wat ze ervan vinden.
Het is hetzelfde standpunt dat
wij verkondigen: als wij geen
nieuwe raketten plaatsen, dan
moet de Sowjet-Unie maar laten
zien wat haar dat waard is".
ROTTERDAM (ANP) - Kader
leden van de ABVAIKABO
hebben gisteren de alternatie
ve opening verricht van het
nieuwe metro!sneltramtra
ject naar Rotterdam-oost.
Districtsbestuurder Carolien
Tuijthof verrichtte op het sta
tion Romeinshof in de wijk
Ommoord de opening met be
hulp van twee stakende RET-
ers door met een symbolische
"botte bijl der bezuinigin
gen" een lint door te hakken.
Burgemeester en wethouders
van Rotterdam besloten vori
ge week vrijdag de officiële
opening door minister Smit-
Kroes van verkeer en water
staat niet door te laten gaan
in verband met de aangekon
digde staking van het RET-
personeel.
De Verpleging is gespecialiseerd in
ziektekostenverzekeringen
Bel voor een duidelijke folder 01718-75041
(Na kantoortijd 01718-15534.)
ZIEKTEKOSTENVERZEKERING
Antwoordnummer 29 2220 VB Katwijk Z H Telefoon 01718-75041
HILVERSUM (GPD) - CDA-voor
zitter Bukman heeft vanochtend
de dissidenten van zijn partij in
de Tweede Kamer scherp veroor
deeld. „Verdeeld optreden in het
parlement kan niet", zei Bukman
in een toespraak op de CDA-par-
tijraad in Hilversum. Hij noemde
eendrachtig optreden pure nood
zaak voor een krachtige christen
democratie.
Zonder namen te noemen, doelde
Bukman duidelijk op de CDA-le-
den van de linkervleugel, die vo
rige week met de oppositie tegen
de door het kabinet voorgestelde
bezuinigingen stemden. Ze had
den volgens Bukman meer ka
rakter getoond door zich, na dis
cussie, te voegen naar de meer
derheid van de fractie.
Juist omdat het CDA kampt met
een hardnekkig beeld van ver
deeldheid, moet volgens Buk
man eensgezind worden opgetre
den. „Acht jaar gebrek aan een
heid heeft bij de buitenwereld de
mening doen postvatten dat hier
sprake is van een van de essen
ties van de christen-democratie,
terwijl de binnenwereld er een
trauma van heeft opgelopen", al
dus de partijvoorzitter.
Hij ontkende dat in het CDA eerst
wordt gestemd en dan pas gedis
cussieerd, zoals ontevreden Ka
merleden hebben gezegd. In de
discussies komen minderheden
juist zo goed tot hun recht, dat
volgens Bukman „bij de besluit
vorming van minderheden zelf
loyaliteit mag worden ge
vraagd".
Aan het adres van partijbestuurder
Aantjes, die in een interview op
een dreigende scheuring wees,
zei Bukman: „Verdeeldheid con
stateren is al erg genoeg. Ver
deeldheid oproepen is nog veel
erger, laat staan in uiteenlopende
toonzettingen met splitsingen
dreigen" Overigens veroordeelt
hij ook' partijleden die „buiten
het speelveld" roepen dat het
CDA nqar rechts moet.
Japanse video-export
De Japanse export van videorecor
ders naar de Europese Gemeen
schap is sterk verminderd nadat
Japan de gemeenschap in fe
bruari had toegezegd de export
te beperken. Dit blijkt uit don
derdag gepubliceerde cijfers van
het Japanse ministerie van finan
ciën.
Japan exporteerde in april 259.000
recorders naar de EG, 45 procent
minder da in maart en 35 procent
minder dan in april van het afge
lopen jaar. Afgesproken is dat de
video-export dit jaar maximaal
4,55 miljoen stuks zal bedragen.
De Japanse export nam vorig
jaar met maar liefst 74 procent
toe tot 4,95 miljoen.
BRASILIA (GPD) Brazilaanse
journalisten weigeren te gelo
ven dat het bezoek van pre
mier Lubbers los staat van de
recente gebeurtenissen in Su
riname. In Braziliaanse kran
ten heet het dat de Nederland
se minister-president speciaal
naar Brazilië komt om zich te
informeren over de toenade
ring Paramaribo-Brasilia en
om deze weer ongedaan te ma
ken.
Premier Lubbers begint zijn vier
dagen durend bezoek aan Bra
zilië in de stad Recife, de toen
malige hoofdstad van Neder
lands Brazilië. Lubbers gaat
hier de ruines bezoeken van de
paleizen die Maurits van Na
ssau gebouwd had en waarvan
Brazilië graag historische mo
numenten wil maken. Geld
voor de restauratie van deze
ruines is er echter niet en Ne
derland zal hierbij dus een
handje gaan helpen.
In Recife gaat Lubbers ook spre
ken met de bekende Brazi
liaanse bisschop Dom Helder
Camara, een actief man in de
progressieve vleugel van de
rooms-katholieke kerk in Bra
zilië.
Maandagochtend komt de Ne
derlandse delegatie aan in de
hoofdstad Brasilia, waar het
politieke gedeelte van het be
zoek begint. Er zijn de gebrui
kelijke ontvangsten en werk-
lunchen met de president en
zijn ministers, tijdens welke er
over thema's als Noord-Zuid
en Oost-West-verhoudingen
zal worden gesproken. Specia
le aandacht zal dan worden be
steed aan de kwestie-Surina-
me. Premier Lubbers werd na
melijk voorafgegaan door zijn
Surinaamse ambtsgenoot Ali-
bux, die Brazilië aan het begin
van deze week bezocht.
De Braziliaanse regering beseft
dat door het bewind van Bou-
terse in Suriname te steunen
zij de Nederlands-Amerikaan
se diplomatieke blokkade van
dat land doorbreekt. Eveneens
beseft de Braziliaanse regering
dat een echt geirriteerde Ne
derlandse regering veel kwaad
kan doen, vooral in deze voor
Brazilië financieel erg moeilij
ke tijden. De Braziliaanse rege
ring kan de Nederlandse mi
nister nu al horen spreken over
de grove schendingen van de
mensenrechten die in Surina
me plaatsvinden.
Er zal met Lubbers worden inge
stemd op dit punt, maar er zal
hem tevens op een diplomatie
ke wijze worden verteld dat
een boycot zoals die van Ne
derland het Surinaamse regi
me in de open armen van Cuba
zou drijven, hetgeen voor Bra
zilië een zeer groot gevaar bete
kent.
Gevaar
De Nederlandse delegatie zal een
buitengewoon vriendschappe
lijke ontvangst ten deel vallen.
Brazilië wil laten zien dat goe
de relaties met Den Haag zo
mogelijk nog belangrijker zijn
dan met Paramaribo. Maar pre
mier Lubbers zal er beslist niet
in slagen de Braziliaanse rege
ring van gedachten te doen
veranderen. Er bestaat name
lijk een fundamenteel verschil
tussen Brazilies relaties met
Paramaribo en die met Den
Haag.
Suriname wordt hier gezien als
een potentieel gevaar voor de
nationale veiligheid van Brazi
lië. Het beleid ten aanzien van
dat land wordt daarom niet
door het ministerie van buiten
landse zaken bepaald, maar
door de zogenaamde nationale
veiligheidsraad, een opper
machtig militair orgaan. De re
laties met Den Haag worden
natuurlijk bepaald door het
ministerie van BZ, en het is
een soort publiek geheim dat
dit ministerie constant over
hoop ligt met de Veiligheids
raad.
MANAGUA (ANP) - Minister Van
den Broek heeft gisteren in Ma
nagua gesproken met een verte
genwoordiger van het Salvado-
riaans verzet. Gesprekspartner
van de minister was Ruben Za-
mora, een progressieve christen
democraat die zich heeft aange
sloten bij de verzetsbeweging
FDR en daarin een van de leiden
de posities inneemt. Zamora was
al enkele dagen in Managua. Van
den Broek zei dat het gesprek
met Zamora ging over de moge
lijkheden van een dialoog tusen
de Salvadoriaanse regering en
het verzet. Hij wilde voorlopig
geen verdere toelichting geven.
Hulp
De ongeveer vijftig Nederlandse
ontwikkelingswerkers in Nicara
gua hebben minister Van den
Broek in een verklaring ge
vraagd om "onverminderde con
tinuering" van de hulp en voort
zetting van de samenwerking na
afloop van het wederopbouw-
programma dat werd gestart na
de machtsovername door de
Sandinisten in 1979. De ontwik
kelingswerkers noemden de
hulp zeer vruchtbaar en veelbe
lovend, ondanks de slechte eco
nomische uitgangspositie van
Nicaragua door o.a. de bevrij-
dingsstrijd en de "huidige nood
zakelijke verdedidingsinspan-
ningen". De ontwikkelingswer
kers hebben minister Van den
Broek gevraagd EG-landen te
verzoeken om een evenredige
bijdrage.
Ongeveer een half jaar geleden
werd in de CDA-Tweede-Ka-
merfractie afgesproken dat de
45 christen-democraten voor
taan met één mond zouden
spreken. Minderheden zouden
zich neerleggen bij meerderhe
den, afwijkend stemgedrag
zou tot het verleden behoren.
Dat gebeurde nadat twaalf
CDA'ers een motie van de op
positie hadden gesteund voor
de bevriezing van kernwape
narsenalen. Sommigen van
hen lieten zich na die „af
spraak" al ontvallen, dat zij een
eigen verantwoordelijkheid
hadden en zich niet in het
keurslijf van de fractiediscipli
ne zouden laten dwingen.
De Afgelopen weken is die af
spraak diverse malen geschon
den. Tot drie maal toe stemden
de CDA'ers Dijkman en Schol
ten voor moties van de opposi-
door
Hans de Bruijn
tie; over de reis van CDA-mi-
nister Van den Broek naar El
Salvador, de volkshuisves
tingsplannen van CDA-staats-
secretaris Brokx en de drei
gende korting op de sociale
uitkeringen.
Die laatste motie leverde ook
nog de stemmen van de
CDA'ers Buikema en Faber op.
Voorts was er nog een conflict
rond het bijwonen door Dijk
man en Scholten van een bij
eenkomst met de Amerikaanse
bisschop Gumbleton. En ten
slotte speculeerde oud-CDA-
leider Wim Aantjes in De Tijd
over een splitsing in het CDA
en de oprichting van een nieu
we lijst-Aantjes. Voorwaar een
incidentrijke maand mei.
Irritaties
Maar veel consequenties zijn tot
nog toe aan het dissidente op
treden van die paar CDA'ers
niet verbonden. Dijkman en
Scholten worden beschouwd
als notoire dwarsliggers, waar
van het optreden in het CDA
eerder irritatie dan verontrus
ting oproept.
Soms lijkt het erop dat zij hun
nek uitsteken in de hoop dat
die zal worden afgehakt en ie
dereen de beul - het CDA - een
pak slaag zal geven. Martelaar
schap in de politiek dus. En de
afsplitsingsgedachten van
Aantjes zijn schouderophalend
afgedaan. Men weet maar al tq
goed dat de meeste afsplitsin
gen in de politiek (zoals PPR,
DS'70, EVP) met hun vertrek
uit de „moederpartij" ook hun
invloed opgaven.
Wat vooral opviel was dat vorige
week ook Buikema en Faber
uit de boot vielen. Zij behoren
net als Dijkman en Scholten
tot de voormalige loyalisten.
Maar waar deze laatste twee
zich regelmatig plegen te roe
ren, gedragen de andere „le
den" van die groep zich de laat
ste maanden naar buiten toe
voorbeeldig, dat wil zeggen:
rustig.
Effectief
Maar hun ontevredenheid over
het optreden van het kabinet-
Lubbers is er niet minder om.
Meer dan Dijkman en Scholten
lijken de anderen (zo'n zeven
leden) er echter van overtuigd
dat kritiek en afwijkend stem
gedrag effectief moet zijn en
niet alleen getuigend.
De gelegenheden waarbij de
oud-loyalisten hun opvattin
gen te gelde lijken te kunnen
maken, zijn beperkt. Intussen
wordt hun incasseringsvermo
gen danig op de proef gesteld.
En soms leidt dat tot een klei
ne manifestatie, zoals vorige
week bij de stemmingen over
de uitkeringen.
In 'Trouw' van gisteren schetst
Jan Buikema, zeker niet de
meest op de voorgrond treden
de oud-loyalist, de situatie
waarin hij (en zijn medestan
ders) verkeren. Vrijwel alle
moeilijke besluiten van het ka
binet, zoals die uit de Voor
jaarsnota, zijn al uitvoerig met
de fractieleiders van CDA en
WD uit-onderhandeld.
„Van het vroegere dualisme, vol
gens welke het kabinet en het
parlement elk hun eigen ver
antwoordelijkheid hebben, is
geen spaan meer over. De mar
ge om als regeringspartij een
kabinet bij te sturen is bij het
vooroverleg al verbruikt. Je
kunt met nog zoveel argumen
ten aankomen. Het helpt niet
meer. De enige mogelijkheid
die je als kamerlid nog hebt is
door met je stemgedrag van
een andere visie blijk te ge
ven".
WD-lijnen
Dat probleem wordt vergroot
doordat het CDA er in dit kabi
net niet in slaagt een duidelijk
CDA-gezicht aan het beleid te
geven. Vroeger was het zo dat
in een kabinet met de PvdA
het CDA naar rechts leunde, en
in een coalitie met de VVD
naar links.
Dat laatste gaat nu veel minder
op. In het beleid van het kabi-
net-Lubbers zijn de gevolgen
van de samenwerking met de
Bvikema: het helpt niet meer.
(Foto: ANP»
WD overduidelijk. De bezui
nigingsplannen van het kabi
net, vooral op het punt van de
sociale zekerheid, verlopen
voor een belangrijk deel langs
de lijnen die de WD graag
ziet.
De verlaging van de sociale uit
keringen en de loskoppeling
van uitkeringen en lonen wor
den door de liberalen han
denwrijvend toegejuicht. En
de CDA-fractie blijkt niet bij
machte om dat beleid een an
dere richting in te sturen.
De fractie verklaarde deze week
onthutst te zijn over de plan
nen van CDA-staatssecretaris
De Graaf (sociale zaken) voor
de herziening van het sociale
zekerheidsstelsel. Maar zij is
inmiddels wel met voorstellen
akkoord gegaan, die de weg
plaveien voor de drastische
maatregelen uit die plannen,
zoals het loslaten van de kop
peling tussen lonen en uitke
ringen.
Het is dan ook zeer de vraag of
het CDA die onthutsing straks,
wanneer het om het invullen
van het beleid gaat, weet om te
zetten in politieke daadkracht.
De machteloosheid waarmee
het nu de maatregelen uit de
CDA-WD-coalitie over zich
heen laat komen, versterkt die
twijfel.
Verlies
Daar komt bij dat het CDA het
zich electoraal nauwelijks kan
veroorloven teveel afstand te
nemen van de WD. Dat is in
het verleden wel eens anders
geweest. Maar uit diverse on
derzoeken is gebleken dat het
CDA bij de laatste verkiezin
gen juist aan de WD veel
stemmen verloren heeft.
De enige manier om dat verlies
binnen de perken te houden,
lijkt het aankruipen tegen die
zelfde WD. Sommigen in het
CDA, zoals het.kamerlid Mate-
man, pleiten daar openlijk
voor. Het CDA moet een
rechtse partij worden, een
soort CDU, waardoor het weer
aantrekkelijk wordt voor de
mensen die overgelopen zijn
naar de WD, zo vindt hij.
Het is opmerkelijk dat die uitla
tingen binnen het CDA - dat
nog niet zo lang geleden wei
gerde naar links of naar rechts
te buigen - tot vrijwel geen en
kele reactie hebben geleid. De
kritische geluiden van de lin
kervleugel stuiten daarentegen
in fractie en partij op veel meer
kritiek. Dat leidt tot spannin
gen waarop de CDA-leiders
voorlopig slechts de fractiedis
cipline is antwoord hebben
kunnen vinden.
Een teken aan de wand? In elk
geval een situatie die voor het
CDA bedreigend is. Ter rech
terzijde een sterke en agressief
opererende WD, ter linkerzij
de een nog steeds groeiende
PvdA. En daar tussenin een
CDA dat aangekeken wordt op
maatregelen die men juist van
dat CDA niet had verwacht.
Een voorbeeld daarvan is staats
secretaris Louw de Graaf die
zes jaar geleden nog een topfi
guur was in de christelijke vak
beweging. Nu vindt hij dat
zelfde CNV lijnrecht tegenover
zich, omdat hij komt met plan
nen die alles waar die vakbond
voor heeft gevochten onderuit
dreigen te hellen. Voor veel
CDA-kiezers en CNV-leden
moet dat een verwarrende ont
wikkeling zijn.
Identiteitsprobleem
Deze week zijn twee lijvige stu
dies verschenen waarin uitge
breid wordt ingegaan op dat
identiteitsprobleem voor het
CDA. Twee onderzoekers van
de Rotterdamse universiteit
komen in een studie tot de con
clusie dat de doorsnee CDA-
kiezer zich allang niet meer
herkent in het CDA-program-
ma en de CD A-politiek.
De verschillen van opvatting
binnen de christelijke groepe
ringen in ons land over tal van
belangrijke maatschappelijke
verschijnselen zijn zo duide
lijk, dat het CDA er nooit in
kan slagen de spreekbuis voor
al die groepen te zijn.
Bovendien dreigt de toenemen
de ontkerkelijking en ontzui
ling het CDA in de komende
jaren nog meer stemmen te
kosten. Slechts wanneer het
CDA zich ook gaat richten op
de niet-confessionele kiezer,
heeft het een kans zich te
handhaven, zegt een andere
groep politicologen. Maar die
keuze durft het CDA niet te
maken.
Het CDA wordt dus van meer
dan één kant bedreigd. Op die
steeds duidelijker wordende
bedreiging heeft het tot nog
toe geen afdoend antwoord
kunnen vinden. Een kramp
achtige veroordeling van men
sen die in die verwarrende si
tuatie hun eigen weg zoeken,
zal daar ook nauwelijks toe bij
dragen.
