c
'48 Hours': keiharde actiefilm
Over muziek bij stomme
films is weinig bekend
Nick Noke en Eddie Murphy vormen sterk duo
f a\
a
r a f a\\f
Bronson in
de buurt:
dader het
gevang UI iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiii
Naiëf gedoe
met groep
maniakale
"Hill.. 'Ilk. X
r aw .jr
VRIJDAG 27 MEI 1983
Film
In 'Agatha' (vrijdag België 1,
20.15 uur) één van de merk
waardigste liefdeskoppels uit
de filmgeschiedenis: de lange
Vanessa Redgrave en de kop
kleinere Dustin Hoffman.
'Agatha', een film van Michael
Apted, gaat over de mysterieu
ze verdwijning van Agatha
Christie. Bijna twee weken
was de bekende schrijfster in
1926 spoorloos, hetgeen in de
kranten destijds tot de wildste
speculaties leidde. In de film
houden de makers het er op
dat huwelijksproblemen aan
haar verdwijning ten grond
slag lagen. De Amerikaaanse
journalist Wally Stanton (Hoff
man) die haar uiteindelijk
vindt, wordt verliefd op haar.
Dezelfde dag (Nederland 2, 19.50
uur) de komedie What's up
doc, waarin Ryan o'Neal en
Barbra Streisand. Koffers ra
ken verwisseld en zo komt het
duo opeens in het bezit van ju
welen en geheime regeringsdo
cumenten. Peter Bogdanovich
maakte de film in 1972.
Morgenavond op Duitsland 1
(22.05 uur) La Ménace, een bij
zondere thriller van Alain Cor-
neau met Yves Montand in de
hoofdrol. De laatste komt als
Henri Savin in een lastig par
ket als zijn gefortuneerde
vriendin zelfmoord pleegt juist
op het moment dat hij er met
de jongere Julie vandoor wil
gaan. Julie wordt van de
moord verdacht, maar Savin
vestigt de verdenking op zich
zelf en verdwijnt vervolgens
naar Canada. De truc lijkt te
lukken. Zowel als psycholo
gisch drama als als spannende
film zeer geslaagd.
The man with the x-ray eyes is
een vooral later bekend gewor
den film van Roger Corman uit
1963. Ray Milland ontwikkelt
als dokter Xavier röntgenogen
die overal doorheen kijken.
Wat aanvankelijk een fantasti
sche uitvinding lijkt, brengt
hem in werkelijkheid in grote
problemen. Woensdag om
20.15 op Duitsland 3.
Het Kijkhuis (Vrouwenkerk-
koorstraat 17, Leiden) staat de
komende weken in het teken
van de Zweedse regisseur Ing-
mar Bergman. Allemaal oude
re films te beginnen met De
Grote Stilte, waarin Ingrid
Thulin een hoofdrol speelt
(maandag).
Vervolgens de onlangs weer in
roulatie gebrachte Wilde Aard
beien met Bibi Andersson.
Een geïsoleerd levende profes
sor droomt over zijn eigen
dood, waarna zijn leven zich
aanmerkelijk verdiept (dins
dag en woensdag). Tenslotte
(donderdag, vrijdag en zater
dag) Het Zevende Zegel. In
een middeleeuws decor
schetst Bergman de angst voor
de dood. Max von Sydow keert
als kruisridder terug uit de oor
log en gaat een spel met de
dood aan om zijn angst te over
winnen. Films beginnen om
acht uur en kwart over tien.
Komende week een aantal moge
lijkheden om La Nuit Améri-
caine te zien. Vanavond en
morgenavond (21.15 uur) in het
LVC-filmhuis aan de Bree-
straat en dinsdag bij K O
(20.00 uur) aan de Oude Vest.
Francois Truffaut speelt in zijn
eigen film een filmregisseur
bezig met het m&ken van een
film. Persoonlijke intriges en
verhoudingen op de set maken
het er niet makkelijker op. De
titel slaat op een cinemabe
grip: een nachtscène overdag
filmen.
Bij het LVC dinsdag op de maan
delijkse vrouwenfilmavond de
Italiaanse produktie Processo
per Stupro (20.00 uur). Het is
een registratie van een proces
tegen de verkrachters, waarbij
gaandeweg de schuld bij de
verkrachte vrouw wordt ge
legd. De vertoning wordt ge
volgd door een discussie.
Tenslotte The Big Red One
woensdag en donderdag (20.00
en 22.15 uur) bij het LVC. Het
is een realistische oorlogsfilm
van Samuel Fuller, een verfil
ming van zijn eigen belevenis
sen met Lee Marvin in de
hoofdrol.
BLIJVERS
"An officer and a gentleman" - Ma
tig verhaal boeit toch door goede
acteursprestaties, verhuisd van
Luxor naar Lido 3, Leiden.
"Sophie's Choice" - Adembene
mend spel van Meryl Streep, Lido
"Gandhi" - Schitterend portret van
Indiase leider. Studio. Leiden.
"Garp" - Tragi-komedie punctueel
verfilmd. Euro 4, Alphen.
"De Lift" - Verfrissende thriller van
debutant Dick Maas, Lido 1, Lei
den, Euro 1. Alphen.
"Wraak der barbaren" - Gruwelen
in City 4, Katwijk.
"Hallelujah voor een paar vuisten"
- Knokfilm nu in City 3, Katwijk.
(OP)NIEUW
"Evil dead" - Griezelfilm, Euro 3,
Alphen.
"Force of one" - Karate met Chuck
Norris, City 1, Katwijk.
"The Entity" - Griezelen in City 2,
Katwijk.
"Karatefolterkamer" - City 4, Kat
wijk.
SEXFILMS
"Zes Zweedse blondjes op Ibiza" -
Rex, Leiden.
Nachtfilms
"Het grote verlangen" - Rex, Lei
den.
"Bruisende brunettes" - Euro 1, Al
phen.
"Ten to midnight" - Euro 2, Alphen
"Evil dead" - Euro 3, Alphen.
"Het proefwerk" - Euro 4, Alphen.
DEN HAAG
"Gandhi" - Asta (463500), al..
"Frances" - Bijou (461177), 12 jr.
"Tootsie" - Calypso (463502), al.
"Flving high, deel 2" - Babylon 1
(471656), al
"An officer and a gentleman" - Ba
bylon 2, al.
"Best friends" - Babylon 3, al.
"The hot bubblegum maagd" - Ci
neac 1 (630637), 12 jr.
'Ten to midnight" - Cineac 2, 16 jr.
"Vroeger kon je lachen" - Cineac 3,
al.
"Les uns et les autres" - Du Midi
(855770), al.
"Mon oncle" - Du Midi, ai
"Als adelaars vielen ze aan" - Euro,
12 jr.
"De lift" - Metropole 1 (456756), 16
jr.
"Sophie's choice" - Metropole 2, 16
jr.
"Tootsie" - Metropole 3, al.
"48 Hours" - Metropole 4, 16 jr.
"First blood" - Metropole 5, 12 jr
"De lift" - Odeon 1 (462400), 16 jr
"First blood" - Odeon 2, 16 jr.
"Sophie's choice"- Odeon 3, 16 jr.
"The Verdict" - Odeon 4, 16 jr.
"The missionary" - Odeon 5, al.
"The sound of love" - Le Paris 1
(656402), 18 jr.
"Wilde orgieën op de schoolban
ken" - Le Paris 2, 18 jr.
"Love hotel" - Le Paris 3, 18 jr.
"De onoverwinnelijke barbaar" -
Passage (460977), 16 jr.
AMSTERDAM
"Flying high, deel 2" - Alfa 1
(278806). al.
"An officer and a gentleman" - Alfa
2, al.
"E.T." - Alfa 3. al
"Best friends" - Alfa 3, 12 jr.
"Hecate" - Alfa 4, 16 jr.
"Sophie's choice" - Alhambra 1
(233192), 16 jr.
"De vierde man" - Alhambra 2
(233192), 16 jr.
"Gandhi"- Bellevue Cinerama
(234876/266227), al.
'Tootsie" - Calypso 1 (266227/
234876), al.
"Ten to midnight" - Calypso 2, 16 jr.
"American gigolo"- Calypso 3, 16 jr.
"De verleider van Place Pigalle" -
Centraal (248933), 18 jr.
'Toen vrouwen staarten hadden" -
Cineac Damrak 1 (245648), 12 jr.
"Liefde zonder schaamte" - Cineac
Damrak 2, 18 jr.
"An officer and a gentleman" - Ci
neac (243639), al.
"Fanny Alexander" - Cinecenter
(236615), 16 jr.
"The Deerhunter" - Cinecenter, 12
jr.
"Het zevende zegel" - Cinecenter, 16
"De lift" - Cinema 1 (151243), 16 jr.
"History of the world, part 1" - Cine
ma 2, aL
"Sophie's choice" - City 1 (234579),
16 jr.
"48 Hours"- City 2, 16 jr.
"The chosen" - City 3. al.
"Coup de torchon" - City 4, 16 jr.
"Frances" - City 5 12 jr.
"The Missionary" - City 6, al.
"First blood" - City 7, 12 jr.
"La Strada" - Cine "D" (226551), 16
jr.
"Pixote" - Desmet (226551), 12 jr.
"Flying high, deel 2" - Leidseplein-
theater (235909). al
"1001 Erotische nachten" - Parisien
(248933), 18 jr
'Ten to midnight" - Rembrandt-
pleintheater 1 (223545), 12 jr.
"First blood" - Rembrandtplem-
theater 2 (223545), 12 jr.
"Bruce the super hero" - Rex
(246132), 16 jr.
"Blow out" - Saskia (244152), 16 jr.
"The Servant" - Studio K 231708),
16 jr.
"La Luna" - Kriterion (231708), 16 jr.
"Come back to five dime Jimmy
Dean", "Hecate", "Die Freundin"
- The Movies (245790), 16 jr
"De lift" - Tuschinki 1 (262633), 16 jr.
"Le Cadeau" - Tuschinski 2. al.
"Tootsie" - Tuschinski 3, al.
"Vroeger kon je lachen" - Tuschins
ki 4, al.
"The Verdict" - Tuschinski 5, 16 jr
"48 hours" - Tuschinski 6, 16 jr
"The world according to Garp" - De
Uitkijk (237460), 12 jr
Regisseur Walter Hill is geen man
die er op uit is originele films te
maken. Hij zegt dat zelf trou
wens ook deze week in de Haag
se Post. Maar wie zijn films tot
nu toe heeft gezien, zal hem ook
meer als pur sang vakman ken
nen dan als een filmmaker met
visie, mening of liefhebber van
psychologisch drama.
Hill wil ontspanning bieden; kei
harde actiefilms vol cynisch ge
weld wars van sentimenten. '48
Hours' past uitstekend in het rij
tje, waarin 'The Warriors' en 'The
Long Riders' de bekende films
zijn. 48 Hours is zeker niet zijn
meest opvallende film (het genre
van de politiefilm waarin hij dit
maal in duikt, is niet bepaald een
onontgonnen gebied). Wel heeft
hij in Nick Nolte en Eddie Mur
phy een sterk duo samenge
bracht.
De eerste is politie-detective Jack
Cates. Het prototype van de ru-
we-bolster-blanke-pit. Filmde
butant Murphy is gevangene
Reggie Hammond. Een handige,
charmante oplichter. Hij heeft
nog zes maanden achter slot en
grendel te gaan en op een gehei
me plek ligt een half miljoen dol
lar om zijn ontslag uit de gevan
genis te veraangenamen. Dan
ontsnapt Albert Ganz en dat
brengt de twee tegenpolen tesa-
men. Jack Cates wil koste wat
het kost Ganz grijpen en Ham
mond is bang dat zijn vroegere
maatje er achter komt waar zijn
prijzige buit ligt. 48 uur mag Reg
gie Hammond los om samen met
Cates te jagen op Albert Ganz.
Voor de derde keer in successie brengt Het Brabants Orkest in het
kader van het Holland Festival een reeks voorstellingen rond stom
me film en muziek. Al eerder kwam het orkest met uitvoeringen en
vertoningen van de films 'Napoleon' en 'Nieuw Babyion'.
Dit keer staat de film 'El Dorado' uit 1921 van de Franse regisseur
Marcel l'Herbier en de speciaal voor deze film gecomponeerde mu
ziek van Marius-Francois Gaillard centraal.
Van deze film plus muziek worden vier voorstellingen gegeven. De
reeks start dinsdagavond in het Casino in Den Bosch, 2 juni is er een
voorstelling in het Casino in het Belgische Beringen, 3 juni in het
POC in Eindhoven en 5 juni is „El Dorado" te zien en te horen in De
Doelen in Rotterdam.
AMSTERDAM Over oude films
is veel geschreven, ook over El
Dorado van Marcel lHerbier uit
1921. Maar over filmmuziek uit
de tijd van de stomme film is ei
genlijk bitter weinig te vinden.
De laatste tijd schijnt daar echter
verandering in te komen. Er is
belangstelling voor het vertonen
van oude films met de opnieuw
tevoorschijn gehaalde, oorspron
kelijke muziek. Voor zover nog
te vinden, want er is veel verlo
ren gegaan. Het Brabants Orkest
beweegt zich al geruime tijd op
het terrein van reconstructie. Het
zijn kostbare projecten, maar wel
de moeite waard. Want het blijft
een aparte belevenis tegelijk in
een bioscoop- en concertzaal te
zitten.
„Motions pictures needed music
(Films hadden muziek nodig),
schrijft Mark Evans in een van
de weinige boeken over filmmu
ziek. Theaterexploitanten uit de
tijd van de stomme film hadden
het snel door. Muziek, niet alleen
om het geluid van de projector te
camoufleren, maar ook om een
bepaalde stemming op te roepen
en het gebrek aan dialoog te
compenseren.
Bekende componisten als Saint
Saëns, Satie, Milhaud en Hinde-
mith bewogen zich ook op het
terrein van de filmmuziek, maar
veel meer werd het schrijven van
muziek voor film het werk van
gespecialiseerde componisten.
Marius-Francois Gaillard, de
man van de muziek voor El Do
rado was een van hen. Gaillard
schreef veel muziek voor films.
De muziek voor El Dorado
draagt een Spaans karakter en
werd geschreven toen de film al
klaar was.
Regisseur van El Dorado lHerbier
zei hierover in een interview:
„Dat gaf de componist de moge
lijkheid de laatste schakel tussen
de film en het projectiedoek te
zijn. Hij moest uiterst precies te
werk gaan.
„Wat ik in feite met El Dorado heb
gewild, zei lHerbier, „is dat de
muziek een voortdurende bege
leiding moest zijn, niet alleen
van het beeld, maar ook van het
verloop van het verhaal, van de
reacties van de personages, van
hun woede, drift en hartstoch
ten. Ik denk dat het beeld alleen
geen voldoende emotie kan op
roepen en dat de muziek zoiets is
als de rode draad tussen publiek
en film.
Indertijd bestond het orkest in
Gaumont-Palace uit zeventig
musici. Er vonden maar enkele
opvoeringen plaats en pas in
1983 werd de partituur bij een
vriendin van de componist te
ruggevonden. Het Brabants Or
kest speelt met tachtig musici,
onder wie acht slagwerkers. Diri
gent is Arie van Beek.
Van Beek: „Gaillard schreef hoofd
zakelijk dansmuziek, flamengo-
achtige dingen. Het is een men
gelmoes van dansmuziek en illu
stratieve muziek, zoals bijvoor
beeld bij een onweer. Een aparte
stijl is het absoluut niet. Wel is
het werk van een vakman. De
muziek is impressionistisch en
heeft wel iets van Iberia van De
bussy. Er is veel slagwerk (Cas-
tagnettes onder andere) en de
melodie en het ritme zijn duide
lijk Spaans.
„Je kunt de film en de muziek niet
los van elkaar zien, alles wat op
het doek gebeurt vind je terug in
de muziek. Als een scène terug
keert, is dat ook in de muziek te
horen. Ik heb de film nu een aan
tal malen gezien en merk dat
zelfs kleine gelaatsuitdrukkin
gen tot uiting komen in de mu
ziek. Ik vind het zeker de moeite
waard, maar dan moeten muziek
en film wel heel synchroon lo
pen.
Bronson en zijn metgezel op het moment dat de lustmoordenaar wordt gearresteerd.
''lllli.. ''Hui,, 'n
Ten to midnight; regie: J.
Lee Thompson; acteurs:
Charles Bronson, Lisa Eil-
bacher en Andrew Ste
vens; theaters: Trianon,
Leiden en Euro 2, Alphen;
leeftijd: zestien jaar
Ten to midnight. Wie de titel hoort, weet al met welk flimgenre hij te
maken heeft. Ééntje in de categorie spanning en sensatie. Laat dan de
naam Charles Bronson vallen en er kan nog een woord aan dat rijtje
worden toegevoegd: actie.
Het verhaal is vrij simpel. Een politieman, gespeeld door Bronson, maakt
jacht op een jongeman die het met de vrouwen niet kan vinden en ze
daarom maar aan het mes rijgt. De één na de ander. Al vrij snel valt deze
seksuele frustraat door de mand. Dat wil zeggen: de politieagent en zijn
jonge, onervaren compaan weten dat hij de moordenaar is, maar vol
doende bewijzen hebben ze niet. Bronson maakt dan een grote fout: hij
verzint zelf een bewijs. Dom, want ontslag volgt.
Op dit punt van het verhaal aangekomen, beseft elke bioscoopbezoeker
natuurlijk dat het allemaal wel goed zal komen. En inderdaad, uiteinde
lijk wordt de lustmoordenaar in de boeien geslagen. De film eindigt
zoals iedereen weet dat hij zou eindigen.
Dit soort films kan leuk zijn. Maar dan moet er sprake zijn van echte
spanning. Af en toe moeten de ogen van de spanning even gesloten
worden. Tijdens Ten to midnight is dat ondergetekende niet overko
men. Verschijnt die gestoorde ten tonele, dan kun je bij wijze van spre
ken gaan aftellen: tien seconden na nu stort er weer een mooie dame
bloedend ter aarde.
En dan nog iets: het is toch wel zeer bedenkelijk om uit de mond van de
stoere Bronson psychologische praatjes te horen zoals: natuurlijk ver
kracht deze jongen niet, zijn mes is zijn penis. Had die Freud maar
nooit geleefd, denk ie dan. WIM BRANDS
"Who dares wins"; regie:
Ian Sharp; hoofdrollen Ju
dy Davis en Lewis Col
lins; Luxor, Leiden, 12 jr.
JL J. 1Ü ^11 llllllllllllllllllllllllllllllllllll
Er valt genoeg actie te beleven in "Who dares wins". Maar wat wil je ook
als een groep maniakale terroristen een ambassade bezet en de Britse
SAS (Special Air Service) erop af wordt gestuurd.
De makers hebben met deze ode aan de Britse mannetjesputters overi
gens een film geproduceerd, die nergens op slaat. De bezetting van de
Iraanse ambassade indertijd in Londen, die met inzet van de SAS werd
afgebroken, diende weliswaar als inspiratiebron. Maar die historie was
voor Ian Sharp niet voldoende. Hij haalde er de anti-kernwapenbewe
ging bij, die naar zijn visie kennelijk geen zee te hoog gaat.
In elk geval is een deel van deze beweging, in de persoon van het meisje
Frankie Leith, gek genoeg om van de Britse regering te eisen een kern
bom te gooien op een onderzeebootbasis bij Zuid-Schotland. Dit met
als doel de mensheid er toch maar van te overtuigen hoe vreselijk die
kernwapens zijn.
In ruil daarvoor zullen de gegijzelden op de Amerikaanse ambassade, die
door haar groep is bezet, niet worden doodgeschoten. Aangezien daar
nogal wat hoge dames en heren net een dineetje van de Amerikaanse
ambassadeur nuttigden, meent Frankie dat de regering er wel zal in
trappen. Naïef natuurlijk, maar dat bleek ze al aan het begin van de
film, toen ze zonder pardon in bed stapte met een "bekeerde" SAS-
werknemer. Deze speelt haar spelletje een tijd lang mee, maar weet
toch op het juist? moment de SAS een handje te helpen. Dat levert wat
spectaculaire plaatjes op met aan helikopters bungelende terreurbe
strijders, schietpartijen en opblaasacties, maar dat kan niet verhinde
ren dat "Who dares wins" een naiëf filmpje is geworden.
ANNEMIEK RUYGROK
'48 Hours'; regie: Walter
Hill; hoofdrollen: Nick
Nolte, Eddie Murphy en
James Remar; theater: Li
do 2, Leiden; 16 jaar
Nick Nolte maakt zich als inspecteur Jack Cates boos. Reggie Hammond (Eddie Murphy) zit met handboeien
aan hem vast. (Foto Paramount)
De eerste minuut zegt de politie
man tegen de gevangene: "Denk
er om: we zijn geen partners, we
zijn geen vrienden, niks. Ik houd
je onder de duim en dat blijf je
totdat Ganz dood of opgepakt
is". Daarmee is het opmerkelijke
samenwerkingsverband aardig
geschetst. De twee hebben el
kaar tegen wil en dank nodig.
Maar naarmate de jacht vordert,
slijt de achterdocht en weerzin;
de twee krijgen warempel res
pect voor elkaar.
48 Hours gaat ook voornamelijk
over die wederzijds groeiende
waardering, meer dan over de
jacht op de niets ontziende crimi
neel. Hill weet hoe hij zoiets in
beeld moet brengen, compleet
met de onvermijdelijke clichés.
Juist omdat hij zich daar abso
luut niet voor schaamt, is 48
Hours een zeer wel te pruimen
actiefilm. Met als enige manke
ment dat Nolte somtijds iets te
zeer een parodie van zichzelf is;
Murphy daarentegen is een
openbaring. Duidelijk mag wel
zijn dat 48 Hours een films is
voor een speciaal publiek. Als er
ooit gezocht gaat worden naar
een tegenhanger van het feno
meen vrouwenfilm, dan kunnen
Walter Hills produkten voorbeel
den van typische mannenfilms
worden genoemd. Dat daarmee
niet de mannen van de mannen-
praatgroep bedoeld worden, mag
duidelijk zijn.
BART JUNGMANN
