c
Prestige
Reagan
versterkt
ECONOMISCHE
ZAKEN.
Blufspelletje
om Libanon is
in volle gang
Europees protectionisme afgewezen
Kohl wil dialoog
met het Oostblok
Abortuswet door
Spaans parlement
Congres akkoord met MX
Irak bereid
burgerdoelen
in Iran niet
te beschieten
MERCEDES-BENZ
STER-OCCASIONS.
DONDERDAG 26 MEI 1983
Buitenland
Verkiezingen
Europarlement
Nederland stemt
op 14 juni 1984
BRUSSEL (GPD) - Na maan-
denlang heen-en-weer-ge-
schuif heeft de Europese mi
nisterraad gisteren in Brussel
de data voor de Europese ver
kiezingen in 1984 definitief
vastgesteld. Ze vallen in de
periode van donderdag 14 tot
en met zondag 17 juni. In Ne
derland wordt dat 14 juni, in
andere landen die gewend
zijn op zondag te stemmen 17
juni. De bedoeling is dat Ne
derland de uitslag van de
stemming tot maandag ge
heim houdt, om andere lan
den niet te beinvloeden.
BRUSSEL - Nederland voelt er
niets voor om de Europese Ge
meenschap meer mogelijkheden
te geven om zich tegen oneerlij
ke concurrentie van buiten te be
schermen. De Nederlandse
staatssecretaris van economi
sche zaken Bolkestein heeft zich
gisteren in Brussel „vierkant te
gen" verklaard, uit vrees dat zul
ke mogelijkheden het protectio
nisme alleen maar zouden aan
wakkeren. Nederland wordt in
dit standpunt gesteund door
West-Duitsland en Denemarken.
Frankrijk, Griekenland en Italiè
willen juist wèl ruimere reactie
mogelijkheden voor de Europese
Gemeenschap.
De Europese Commissie, het dage
lijks bestuur van de Europese
Gemeenschap, had een nieuwe
besluitvormingsprocedure voor
gesteld, waardoor sneller actie
genomen kan worden tegen on-
door
Ferry Mingelen
eerlijke handelspraktijken.
Voorstellen van de Commissie
om landen buiten de Gemeen
schap te straffen wegens oneer
lijke concurrentie zouden voor
taan slechts met tweederde
meerderheid van de Europese
lidstaten kunnen worden tegen
gehouden. Met steun van de drie
protectionistisch gezinde lidsta
ten zou de Commissie op deze
manier elk voorstel erdoor kun
nen krijgen.
Bolkestein voelt er niets voor om
zoveel macht in handen van de
Commissie te leggen. „Ik vrees
dat deze voorstellen voor de
Commissie het protectionisme
gemakkelijker zullen maken. De
ministerraad behoort het beleid
te bepalen, niet de Commissie".
Bolkestein gaf toe dat Europa vaak
te traag reageert op oneerlijke
handelspraktijken, maar dat
komt volgens hem omdat de mi
nisterraad alleen bij unanimiteit
en niet, zoals ook mogelijk is, by
meerderheid van stemmen over
maatregelen besluit. Het vergt
vaak extra tijd om alle landen tot
eensgezindheid te brengen. Bol
kestein benadrukte: „We hebben
geen nieuwe instrumenten no
dig, we moeten de middelen die
we hebben gewoon beter gebrui
ken".
De staatssecretaris wees er ook op
dat de Commissie-voorstellen
juist in de huidige moeilijke tij
den „een verkeerd signaal" naar
buiten zouden geven en de han
delspolitieke tegenstellingen
met de Verenigde Staten en Ja
pan alleen maar kunnen ver
scherpen.
WASHINGTON - Ook de Amerikaanse Senaat heeft, een
dag na het Huis van Afgevaardigden, de plannen voor de
verdere ontwikkeling van de nieuwe MX-raket goedge
keurd. Aan de vooravond van de economische topconfe
rentie in Williamsburg betekent dit een belangrijke ver
sterking van Reagans prestige.
Veel liberale Democraten die nu
vóór hebben gestemd, beklemto
nen echter, dat een finale beslis-
LIMA - Stakende politiemannen op het hoofdbureau
van politie in de Peruviaanse hoofdstad Lima
schreeuwen hun eisen naar een toekijkende menigte
Callao De politie staakt om meer loon te krijgen Bo
vendien klaagt zij over het feit dat zij zo lang tegen
opstandelingen heeft moeten vechten De afgelopen ja
drie dagen de ren zijn minstens vijftig politie abenten omgekomen
i de provincie bij de bestrijding van het verzet (Foto AP)
sing over de produktie van 100
raketten nog afhankelijk is van
de ijver en politieke bereidheid
waarmee Reagan een ontwape
ningsakkoord met de Russen na
streeft, en van de voortgang die
wordt gemaakt met de ontwikke-
door
Henk Kolb
ling van een nieuwe, kleinere in
tercontinentale raket.
Van het totale bedrag is 65 miljoen
dollar bestemd voor de financie
ring van proefvluchten en 560
miljoen voor verdere studie van
de opstelling in silo's van de ver
ouderde 'Minuteman'. De solide
meerderheid in het Congres ten
spijt (die Reagan heeft moeten
'kopen' met schriftelijke belof
ten omtrent zijn plannen voor
wapenvermindering en de bouw
van een kleine raket, met één
kernkop, in plaats van de tien op
de MX) zijn zowel in het Huis als
in de Senaat grote bezwaren te
gen de verdere produktie van de
nieuwe intercontinentale raket
blijven bestaan.
"Fout"
De Democratische kandidaat voor
het presidentschap John Glenn
vindt de goedkeuring van de MX
'een ernstige fout' omdat het tijd
is de Amerikaanse defensie langs
produktiever weg te verzekeren.
Met onder anderen Edward Ken
nedy meent hij dat de MX een
destabiliserend wapen is en even
kwetsbaar als de 'Minuteman'.
De MX is niet alleen kwetsbaar,
maar ook zo nauwkeurig te rich
ten tegen de Russische raketten,
dat beide supermachten in tijd
van crisis uit vrees voor eikaars
wapens tot een eerste aanval zou
den kunnen besluiten. En veel
leden van het Huis van Afgevaar
digden zullen hun kiezers moe
ten uitleggen, waarom zij de ene
dag stemmen voor een resolutie
die bevriezing van de kernwape
narsenalen beoogt, en de volgen
de voor een resolutie om een
nieuw wapen nog snel aan dat ar
senaal toe te voegen.
Het is nu ook duidelijk waarom de
Amerikanen niet formeel heb
ben geprotesteerd tegen de Rus
sische proeven met interconti
nentale raketten, hoewel die in
strijd leken met de bepalingen
van het wel nageleefde maar niet
geratificeerde SALT 2-verdrag.
De ontwikkeling van de MX én
een nieuwe kleine raket lijkt
evenmin volgens die bepalingen
toelaatbaar."
Niet zonder reden riep een lid van
het Huis van Afgevaardigden dat
tegen de MX had gestemd, waar
schuwend uit: „Dit is het mo
ment waarop de geest uit de fles
wordt gelaten".
BAGDAD (Reuter/UPI) - Irak
heeft Iran gisteren aangebo
den een verdrag te tekenen
dat, onder supervisie van de
Verenigde Naties, een eind
moet maken aan het beschie
ten van dorpen en steden aan
beide zijden om zo te voorko
men dat nog meer burgers
slachtoffer worden van de
Golfoorlog.
De Iraakse vice-premier Tareq
Aziz stelde in een verklaring,
die door het officiële persbu
reau van Irak werd verspreid,
dat zijn land bereid is een
"speciaal vredesakkoord"
met Iran te tekenen om de
burgers te beschermen. Irak
stemt ermee in dat VN-waar-
nemers aan beide zijden van
de grens naleving van het ak
koord controleren. Het inter
nationale comité van het Ro
de Kruis heeft zowel Iran als
Irak ervan beschuldigd aan
vallen uit te voeren op woon
gebieden.
De sigaar
Een sigaar die ooit het eigen
dom is geweest van Sir
Winston Churchill is gisteren
op een veiling verkocht voor
1.250 gulden. De koper is een
particulier.
De sigaar, die in een lederen
foedraal zit, had Churchill
aanvankelijk bestemd voor
een liefdadigheidsactie van
de Britse koninklijke lucht
macht om geld in te zamelen.
Naaktlopen
Een naakte man die 's nachts
op de snelweg tussen Saar-
brücken en Trier liep, heeft
een verkeersongeluk veroor
zaakt. Volgens de politie in
Saarbrücken probeerde een
40-jarige vrachtrijder de wan
delaar in adamskostuum te
ontwijken. Daarbij slipte zijn
oplegger en kapseisde.
Eresaluut
De bemanning van een par-
trouilleboot van de Australi
sche marine die in het water
voor de rede van Darwin op
een eresaluut van 15 kanon
schoten oefende, is nooit ver
der gekomen dan het eerste
schot - maar dat was dan
ook raak. Het sloeg een gat
van 40mm in de boeg van alu-
Niemand op de- 'Buccaneer'
van harer majesteits Australi
sche marine liep letsel op,
maar rood aangelopen was ie
dereen.
Toeristen
In de komende jaren zal op 35
km ten noorden van Peking
een stad voor toeristen wor
den gebouwd. Dit centrum
dat hotels en inkoopcentra
zal bevatten, zal plaats bie
den aan ongeveer 4000 gas
ten.
Met de bouw van het centrum,
dat op 20 km van de Chinese
muur komt, willen de Chine
se autoriteiten voorkomen
dat de binnenstad van Pe
king 'overstroomd' wordt
met buitenlandse bezoekers.
ADVERTENTIE
KEULEN (DPA) - De Westduitse bondskanselier, Helmut Kohl, zal met
de Sowjet-Unie en de overige landen van het Oostelijke blok een "poli
tiek van de dialoog, van evenwicht en samenwerking" nastreven. Dat
zou echter niet ten koste van de vriendschap met de Verenigde Staten
en de solidariteit van het westelijke bondgenootschap gaan. Kohl zei
dit op het congres van zijn partij, de Christen-Democratische Unie,
CDU, in Keulen. Tijdens zijn bezoek aan Moskou begin juli zou hij alles
doen om bij te dragen tot een resultaat van de besprekingen die in
Genève tussen de VS en de Sowjet-Unie over wapenbeheersing wor
den gevoerd.
Hij noemde de grote vriendschap met de VS en het Atlantische bondge
nootschap de "eerste prioriteit" van zijn buitenlandse beleid. Hij kon
digde een realistische ontspanningspolitiek aan die echter niets ge
meenschappelijks had met de "illusionaire oost-Politik" van de opposi
tionele sociaal-democratische partij, de SPD.
Kohl is gisteren op het congres van zijn partij met overweldigende meer
derheid als voorzitter herkozen. Hij kreeg daarvoor de stemmen van
631 afgevaardigden. Er waren zeventien tegenstemmers, terwijl dertien
afgevaardigden zich van stemming onthielden.
Ook het grootste deel van het partijbestuur werd voor een nieuwe termijn
van twee jaar herkozen. Als nieuwe vice-voorzitters kwamen de burge
meester van West-Berlijn, Richard van Weizsacker en de leider van de
CDU-oppositie in de door de SPD geregeerde deelstaat Noordrijn-
Westfalen, Bernhard Worms, in het presidium.
1
Wie economische zaken een hoofdrol laat
spelen bij de aanschaf van een occasion, komt tot
de volgende conclusies:
een volledige exploitatiekosten
vergelijking valt steevast uit in het voordeel van
een Mercedes-Benz Ster-occasion
bij alle kostprijscalculaties blijkt een
Mercedes-Benz Ster-occasion zeer "voordelig"
t.o.v. aanmerkelijk goedkopere wagens.
Voor de prijs van een middenklasser rijdt
u een topklassen
Alleen bij de officiële Mercedes-Benz dealer.
aler.
MADRID - Het Spaanse parlement
heeft gisteren het omstreden
wetsontwerp goedgekeurd waar
bij abortus in een beperkt aantal
gevallen niet langer strafbaar
wordt gesteld. Wanneer een in
greep wordt toegepast omdat het
leven of de gezondheid van de
moeder gevaar loopt, de foetus
ernstige lichamelijke of geestelij
ke afwijkingen vertoont, of in
dien de zwangerschap het gevolg
is van verkrachting, zullen de
arts noch de vrouw strafrechte
lijk vervolgd worden.
door
Gerrit-Jan Hoek
Drie moties tegen het wetsontwerp
(ingediend door communisten,
centristen en de conservatieve
Volksalliantie) werden afgewe
zen. De communisten verdedig
den hun motie vanwege de be
perkte rijkwijdte van het wets
voorstel.
De overgrote meerderheid van de
abortusgevallen (uitgevoerd op
sociale, economiche of psycholo
gische indicatie en veelal het ge
volg van onbekendheid met anti
conceptiva of weigering van de
arts deze voor te schrijven) blijft
volgens de communisten straf
baar, waarmee het schrijnende
sociale probleem blijft bestaan.
De woordvoerder van de conserva
tieve fractie, Fraga Iribarne,
deed een frontale aanval op het
abortusvoorstel, in termen die
meermalen op een stampvoe
tend protest in het parlement
onthaald werden. Zo noemde
Fraga de abortus „net zo'n ernsti
ge ramp als de pyramides van af
gehakte hoofden van de Mongo
len of als het gooien van de kern
bom op Hiroshima". Naar het
oordeel van Fraga Irabarne is het
wetsvoorstel strijdig met de
Spaanse grondwet. Vandaar dat
de conservatieve leider aankon
digde beroep bij het Grondwet
telijk Tribunaal te zullen aante
kenen om het abortusvoorstel
ongrondwettig te laten verkla-
Rechtse pressiegroepen zijn de
laatste dagen voorafgaand aan
het debat uiterst actief geweest
om aanvaarding van het wets
voorstel te voorkomen. Zo werd
de voormalige Nobelprijswinna
res voor de vrede, Zuster Teresa
van Calcutta, speciaal naar Ma
drid uitgenodigd om haar bijdra
ge te leveren in de anti-abortus-
campagne. Dinsdag, toen het
abortusdebat op het laatste mo
ment werd verdaagd, kwam het
tot incidenten voor het parle
mentsgebouw in Madrid. Bij har
de charges van de politie tegen
een honderdtal vrouwen, die
vreedzaam tegen de beperkte
abortustekst protesteerden, vie
len enkele lichtgewonden.
Syrië wilde in
'49 vrede met
Israël sluiten
JERUZALEM (AP) - Israël heeft
in 1949 een Syrisch voorstel om
directe vredesonderhandelingen
te voeren afgewezen, zo blijkt uit
documenten die door het staats
archief zijn vrijgegeven. Het Sy
rische voorstel behelsde ook het
aanbod om 300.000 Palestijnse
vluchtelingen blijvend in Syrië
te huisvesten.
Israël wees het aanbod van de
hand omdat het weinig vertrou
wen had in de stabiliteit van het
Syrische bewind en omdat Israël
grondgebied wilde terughebben
dat door Syrische troepen was
veroverd in de Israëlisch-Arabi-
sche oorlog van 1948, aldus de ar
chivarissen op een persconferen
tie.
De Syrische poging om gisteren
Israëlische verkenningsvlieg
tuigen boven Libanon neer te
schieten is het eerste incident
in het Libanese luchtruim
sinds augustus vorig jaar. Het
is geen toeval, dat de spanning
toeneemt. In Israëlische mili
taire kring gelooft men dat Sy
rië in het spel om Libanon de
spanning wil opvoeren en zelfs
de oorlog niet schuwt.
Het Syrische zelfvertrouwen
heeft een steuntje in de rug ge
kregen door de grootscheepse
Russische steun. De Sowjet-
Unie heeft alle Syrische oor
logsverliezen van het vorig jaar
meer dan gecompenseerd. Bo
vendien beschikt Syrië nu over
SAM-5 lange-afstands lucht
doelraketten en enige duizen
den Russische militaire advi
seurs. Dat militaire steuntje in
de rug maakt het Syrië moge
lijk politiek een vuist te ma
ken, te meer nu Israël politiek
in Libanon is vastgelopen en
het land duidelijke tekenen
van oorlogsmoeheid toont. Sy
rië spreekt dan ook zijn veto te
gen het Libanees-Israëlische
akkoord uit in de wetenschap
dat het Israël is dat zich een
nieuwe oorlog niet kan veroor
loven.
De Sowjet-Unie heeft velen ver
baasd door de passieve rol die
het vorig jaar speelde toen de
PLO uit Beiroet verdreven
werd en het Syrische leger ern
stige verliezen werd toege
bracht. Om dat gebrek aan
daadwerkelijke steun te com
penseren, stelt Andropov zich
door
Jaap van Wesel
onder politiek veel gunstiger
omstandigheden krachtiger op
en steunt het Syrische veto te
gen het Libanees-Israëlisch-
Amerikaanse akkoord.
Triomf
Oud-premier Rabin trekt dan
ook de conclusie dat het netto
resultaat van de Libanese oor
log een Russische triomf is: het
vredesproces onder exclusieve
Amerikaanse leiding in het
Midden-Oosten is ten einde, en
voor de volgende stappen is
Russische steun en instem
ming nodig.
De Sowjet-Uniè heeft via de Sy
rische rol in Libanon een veto
recht gekregen over het vre
desproces, hetgeen volgens ve
len aansluit bij de traditionele
Russische Midden-Oostenpoli-
tiek, die erop uit is de Arabi
sche landen aan Moskou te
binden door het conflict met
Israël op een laag pitje te laten
sudderen.
Volgens dr. Galia Golan, een van
de belangrijkste 'sowjetologen'
aan de Hebreeuwse universi
teit in Jeruzalem, is dat uit
gangspunt onjuist. Zij gelooft
dat de Sowjet-Unie wel dege
lijk een regeling in het Midden-
Oosten voorstaat, als het daar
maar bij betrokken wordt
Vandaar het zogenaamde plan-
Brezjnjev, dat voorziet in een
internationale vredesconferen
tie over het Midden-Oosten
met deelneming van alle partij
en, inclusief Israël, de PLO,
Amerika en Rusland.
Volgens dr. Golan is het Midden-
Oosten veel minder een hoek
steen in de Russische politiek
dan vaak gedacht wordt. Het
centrum van de Russische-be-
langstelling is verschoven van
het Middellandse-Zeegebied
naar de Indische Oceaan en de
Perzische Golf. Dat is het ge
volg van de Russisch-Ameri-
kaanse wapenwedloop ter zee.
In 1963 introduceerde Amerika
in de Middellandse Zee de Po-
laris-raket. Die is later gevolgd
door de Poseidon en nu door
de Trident. Dit soort lange-af-
standsprojectielen kan steeds
verder van steeds dieper gele
gen onderzeeërs worden afge
schoten, hetgeen tot gevolg
heeft dat de vloten van Ameri
ka en Rusland zich steeds
dieper in de zeeën terugtrek
ken. De onderzee-machtsstrijd
speelt zich allang niet meer in
de Middellandse Zee af, maar
in de Indische Oceaan en de
aangenzende Perzische Golf.
Die verplaatsing van het cen
trum weg van het Midden-Oos
ten, die in de jaren '70 zijn be
slag heeft gekregen, heeft nog
een aantal redenen. Bij de
strijd om de hegemonie ter zee
behoort de strijd om vlootba-
ses en faciliteiten. In het begin
van de jaren '60 wist de Sowjet-
Unie zich in Syrië en Egypte
havenfaciliteiten te verschaf
fen. Maar de politieke relaties
met de Arabische landen zijn
altijd problematisch geweest.
Geen risico
Met het afnemen van het strate
gisch belang van het Middel
landse-Zeegebied zijn de Rus
sen steeds minder bereid in het
Midden-Oosten een oorlog te
riskeren, met het gevaar van
een directe Amerikaans-Russi
sche confrontatie als het om de
verdediging van Israël gaat. De
Sowjet-Unie is dus wel bereid
Arabische landen en de PLO te
bewapenen en politiek te steu
nen, maar wil de consequen
ties van die politiek niet aan
vaarden: op het moment dat de
Arabieren tegen Israël ten oor
log willen trekken, zegt Rus
land „ho".
Het beste voorbeeld is de Jom
Kippoer-oorlog van 1976, die
de Sowjet-Unie allerminst wel-'
kom was. Een jaar eerder wa
ren de Russen trouwens al
Egypte uitgegooid - een symp
toom van de moeizame Rus-
sisch-Arabische verhoudin
gen.
Er speelt nog een factor mee in
de Russische politiek. Sinds de
jaren '60 wil de SoAyjet-Unie
liefst contante betaling voor
zijn wapenleveranties. De bui
tenlandse handel gaat dan ook
een rol spelen in de Russische
politiek. Rijke olielanden als
Irak zijn dan veel aantrekkelij
ker handelspartners dan ar
moedzaaiers als Egypte en Sy
rië.
Zo daalde in de jaren '70 deels als
gevolg van strategische, deels
als gevolg van praktische over
wegingen de Russische be
langstelling voor het Midden-
Oosten. Met het voortschrijden
van de Amerikaanse invloed
en het afvallen van Egypte,
bleven Syrië en de PLO als be
langrijkste Russische bondge
noten over. Met beide bestaan
echter voortdurend menings
verschillen. Aan de PLO heeft
Moskou steeds het advies ge
geven het bestaansrecht van
Israël te erkennen, en ook Sy
rië is allesbehalve een gemak
kelijke klant.
Het relatief afnemende strategi
sche belang van dit deel van
het Midden-Oosten betekent
natuurlijk niet dat de Sowjet-
Unie zich helemaal afzijdig
houdt. In de wedijver met
Anierika wil Moskou ook een
vinger in de pap houden als er
in het Midden-Oosten zaken
worden gedaan - als de prijs
tenminste te betalen is. En om
dat het Midden-Oosten de Rus
sen strategisch geen oorlog
waard is, wil de Sowjet-Unie
best een regeling waarbij bet
partij is.
Vandaar het Russsische enthou
siasme in 1973 bij de vredes
conferentie van Genève, die
vervolgens door de diplomatie
van Kissinger de grond in
werd geboord. Vanaf die tijd
heerst de Pax Americana, om
dat zowel Syrië als Egypte had
den geleerd dat zij by Amerika
moeten zijn als er zaken ge
daan moeten worden. Amerika
is het enige land dat Israël tot
concessies kan bewegen.
De impasse na de Libanese oor
log geeft Moskou de mogelijk
heid weer mee te spelen, in de
hoop dat het benadrukken van
de oorlogsoptie Amerika ertoe
zal brengen de Russen bij een
akkoord te betrekken. Heeft
Rabin dus toch gelijk? Dr. Ga
lia Golan gelooft van niet. Er
wordt in Libanon een gevaar
lijk spelletje blufpoker ge
speeld, waarbij de Amerikanen
denken dat ze de beste kaarten
hebben.
In de Russische strategie zit een
zwak punt. Moskou heeft de
sleutel tot een oorlog die het
niet wil als puntje bij paaltje
komt. Bovendien lopen de
Russische en Syrische belan
gen niet parallel. Syrië zal za
ken doen over Libanon met
Amerika, los van de Russische
belangen. En daarom gelooft
dr. Galia Golan dat Shultz het
zich kan veroorloven zijn poot
stijf te houden, ervan uitgaan
de dat Moskou een stapje terug
zal doen als het te link wordt,
terwijl er tegelijkertijd met Sy
rië onderhandeld kan worden
over een Syrisch-Libanees-
Amerikaans akoord.
Het blufspel om Libanon is in
volle gang. Oorlog is zeker niet
uitgesloten, want scenario's
kunnen altijd mislopen. Bij de
politiek langs de afgrond van
oorlog horen het soort luchtin-
cidenten en beschietingen zo
als die gisteren plaatshadden.
Maar het schijnt dat Amerika
nog steeds de beste kaarten
heeft.
