Onbegonnen Werk
actief in I
vrije tijd I
Universiteitsraad ook
tegen opheffen Spaans
Is er één goeie Leienaar,
die denkt aan De Gijselaar?
Buitenlanders
moeten toch
pension uit
Vijfendertig
mille steun
voor behoud
Dierenpark 1
Wassenaar
Twintigjarige zonder
aanleiding mishandeld
Personeel van
schoenenzaak
krijgt slaag
■mJ
Stichting:
"Vluchtelingen
kunnen wel
in complex
Beukeschans"
PAGINA 4
VRIJDAG 20 MEI 1983
Leidse kroniek
door Ruud Paauw
Het ging er stemmig en opgewekt
aan toe op het Kort Rapenburg
in Leiden, die 23ste april 1920.
In de middaguren van die dag
vond de onthulling plaats van
de De Gijselaarsbank, een hul
deblijk van de Leidse burgers
aan hun burgemeester, jhr. mr.
dr. N.C. de Gijselaar (1865-
1937) voor hetgeen hij tijdens
de jaren van de eerste wereld
oorlog en vlak daarna (1914-
1919) voor de gemeente had ge
daan.
In een oude kroniek tref je iets
van de sfeer aan:
"Overal wapperden vlaggen en
op straat heerste grote leven
digheid. Om de Bank heen
stonden duizenden belangstel
lenden en voor de ramen der
aangrenzende woningen en
zelfs op de daken zaten en ston
den de menschen de plechtig
heid te aanschouwen".
Wat had De Gijselaar, een magi
straat van gedegen rechtse
(christelijk-historische) huize
dan wel gepresteerd in die ja
ren?
Wethouder Van der Lip somde
dat in zijn toespraak nog eens
op. In volstrekte tegenstelling
tot wat nu gebeurt, lieten de
wethouders toen zeer veel taken
over aan de burgemeester. En
deze had in de eerste wereld
oorlog (waar Nederland buiten
bleef, maar toch hevig van te
lijden had) leiding gegeven
aan de distributie van voedsel,
kleding en brandstoffen, "het
lastigste, neteligste vraagstuk
in crisistijd". Behalve burge
meester was hij dus ook nog,
zou je kunnen zeggen, direc
teur van de Sociale Dienst-on-
der-hoog spanning.
Van der Lip poogde in zijn toe
spraak redelijk te blijven: "De
tijd van laffe vleierij tegenover
hooggeplaatste personen is
voorbij". Er waren ook wel de
gelijk fouten gemaakt. Eens,
toen de problemen hoog opge
stapeld lagen, had de burge
meester "met van aandoening
trillende stem" geroepen: "Ik
doe mijn uiterste best voor
mijn gemeentenaren, maar ik
kan toch niet meer doen dan
dag en nacht voor hen
werken".
De Gijselaar kon geen ijzer met
handen breken, aldus Van der
Lip, maar hij had zich wel "een
echte Burgervader" getoond
"die zorgt voor de ingezetenen
zoals een vader zorgt voor zijn
kinderen die hij liefheeft". Hij
was "een altijd waakzame ka
pitein op het schip" geweest.
De Bank was bedoeld om "het na-
van het Rapenburg aan ver
nieuwing toe is.
Bij de gemeente liggen twee plan
nen: één waarin het monument
terugkeert en één zonder. Voor
deel van het laatste zou zijn
dat het vrije uitzicht op het Ra
penburg wordt hersteld. Het is
zeer de vraag of de Bank dan
ergens anders wordt geplaatst
Het argument dat zonder monu
ment het Rapenburg zo mooi
uitkomt, spreekt me niet aan.
Het verkeer dat hier langs
raast kan en mag daar geen
oog voor hebben, anders maakt
het maar brokken. En de wan
delaar vindt aan weerszijden
van het monument ruimte ge
noeg om van het Rapenburg al-
geslacht duidelijk te maken
dat Leiden in de bange oorlogs
jaren een voortreffelijke burge
meester heeft gehad - een blij
vende herinnering aan de
moeilijke jaren die achter ons
liggen".
"Na de onthulling", zo lees ik,
"namen de burgemeester en
mevr. De Gijselaar onder luide
bijval op de Bank plaats" en
verbleven daar enige tijd.
De ontwerper van het monument,
Brouwer, en de aannemer-met
selaar Volleberg uit Zoeter-
woude oogstten lof voor hun
werk. Het gebruik van bak
steen en terracotto werd door
de kunstcritici "een karakteris
tiek Hollandsche keuze ge
noemd". Gelukkig geen na
tuursteen, schreef er één, want
dat wordt op den duur "zo op
dringerig". Het geheel ademde
iets "huiselijks intiems" uit.
Geroemd werd "de verwant
schap met de 18de eeuwse pa
triciërs omgeving".
Nee toch
Drieënzestig jaar later staan we
voor de vraag of De Gijselaars
bank moet blijven of verdwij
nen. Afgebroken moet hij in elk
geval omdat de overkluizing
Toen ik dat las, dacht ik: hoe
haalt de gemeente het nou toch
in zijn hoofd om zelfs maar te
overwégen de Gijselaarsbank
te verwijderen? Wat is dat voor
historische sloddervosserij. Ja,
het monument zal wel te jong
zijn om onder Monumenten
zorg te vallen, maar daarmee
kun je je er natuurlijk niet van
afmaken.
Het is zó'n begrip in de stad.
Ik weet het: het monument is vuil,
kapot, de inscriptie is nauwe
lijks nog te lezen. Zestig jaar
zon, wind en regen hebben hun
sporen nagelaten. Het ziet er,
van elk bloemetje ontdaan, wat
mistroostig uit.
Maar men zou juist van déze ge
legenheid gebruik moeten ma
ken om het in oude luister te
herstellen.
Als zitbank zal het nooit meer de
waarde van weleer kunnen
hebben, daarvoor is er nu te
veel verkeer. Als monument, als
karakteristiekje in het hart
van de stad heeft en houdt het
iets markants.
Drieënzestig jaar geleden heeft
een generatie Leidenaars (die
nog niet geheel is uitgestorven)
de herinnering aan vijf zware
jaren en aan een kennelijk
goed functionerende burge
meester in dit monumentje aan
de stad willen meegeven. Al
leen ijzersterke argumenten
rechtvaardigen het er met je
tengels aan te komen. Die argu
menten zijn niet aangevoerd.
Ooit werd in Leidse straten ge
zongen: "Er is maar één goeie
Leienaar en dat is De Gijse
laar". Gaan we zijn Bank dan
nu bij het grof vuil zetten?
Diep in mij sluimert de actie
groep als dat mocht dreigen.
De tekst voor het eerste span
doek heb ik ook al: "Is er nog
één goeie Leienaar, die denkt
aan De Gijselaar?"
Universiteit
Nadat de Taakverdelingscom
missie (eigen orgaan van de
universiteiten om minister
Deetman bij de bezuinigingen
van advies te dienen) had aan-
Beeld van een paar jaar geleden.
De Spaanse koning op bezoek bij de Leidse universiteit. Niet bevroedend dat uitgerekend zijn moeder
taal in deze burcht van wetenschap nog eens het loodje zou leggen.
der de wapenen geroepen om
gegeven dat de Slavische talen
en Italiaans wel van de Leidse
universiteit konden verdwij
nen, mogen ze van de bewinds
man toch blijven.
Dit besluit en tal van andere hier
en elders in het land hebben de
universiteiten "geschokt" doen
reageren. Het is natuurlijk ook
verre van aangenaam, maar
als je de inspraak ziet, de fi
nanciële zorg waarmee even
tuele afvloeiingen en tot ver
huizen gedwongen studenten
worden omringd, dan mag het
universitaire volk de handen
nog dichtknijpen. Vergelijk dit
eens met de arbeidsuitstoot bij
RSV, RDM en hoe die andere
lettercombinaties luiden.
Ja, jg, ik weet wel dat het om on
vergelijkbare grootheden gaat.
Spaans dus weg. De universiteit
heeft nu, in het Frans nog wel,
de Spaanse ambassadeur on-
tegen de minister in het strijd
perk te treden. Als die man dat
doet, moet hij wel tactvol te
werk gaan. Want laten we niet
vergeten: die universiteit stddt
er omdat Leiden dik vier eeu
wen terug alles wat Spaans
was nu juist ferm buiten de
deur hield. Daarom deugde in
dit verband zelfs de scherts van
universiteitsbestuurder Koorn
stra-niet: "Verdwijnt Spaans
dan vind ik dat de gemeente
Leiden ook drie oktober niet
meer moet vieren".
Trouwens, waarom de Spaanse
ambassadeur eigenlijk? Waar
om niet meteen de Spaanse ko
ning? In ons nationale volks
lied staat dat we de koning van
Hispanje altijd hebben geëerd.
De goede vorst is met zijn ge
malin in een recent verleden
nog bij de Leidse universiteit
op bezoek geweest. Mooie ont
vangst was het, met alle uni
versitaire mandarijnen er bij.
En nu ineens schrapt Deetman
het Spaans in Leiden. Dat riekt
bijna naar een belediging van
een buitenlands staatshoofd.
De Slavische talen mogen blijven
en ik ben zeer benieuwd of we
nu nog wat van de beroemde
slavist Karei van het Reve zul
len horen. Toen zijn vakgroep
in Leiden verloren dreigde te
gaan, hield hij in de universi
teitsraad een lange, boeiende
jede. Er zat één dissonant in:
hij vergeleek de Taakverde
ling scommissie met de Joodse
Raad die in oorlogstijd onder
druk van de bezetter ook zo
huishield in eigen gelederen -
de groep joden boven een be
paald inkomen stuurde joden
beneden dat inkomen naar ver
re oorden.
Daarmee gaf Van het Reve, ge
wild of ongewild, tevens aan
in wat voor licht hij minister
Deetman in dit proces plaat
ste. Dat krijg je ervan als je
dit soort historische beelden
oproept.
Diezelfde bewindsman heeft nu,
o ironie, de Slavische talen in
Leiden gered. Hoe zou Karei
van het Reve zich op dit mo
ment voelen?
DEN HAAG/LEIDEN - De zeven
buitenlandse werknemers zul
len hun pension aan de Schel
penkade 44 in Leiden moeten
verlaten. Het kort geding bij de
Haagse rechtbank, dat de zeven
buitenlanders hadden aange
spannen, heeft hen niet gehol
pen.
Inzet van dit geding was schor
sing van het vonnis van de Leid
se kantonrechter dat het pen
sion moest worden ontruimd.
De zeven zochten het in hoger
beroep omdat ze meenden dat
de uitspraak van de kanton
rechter op een vergissing be
rustte.
De president van de rechtbank
mr. Lycklema achtte het niet
waarschijnlijk dat de kanton
rechter de slepende kwestie
verkeerd had beoordeeld. In het
gistermiddag uitgesproken von
nis liet de president weten dat
hij geen enkele reden zag om op
de kwestie in te gaan. De pen
sionbewoners hebben namelijk
geen argumenten of feiten aan
gedragen.
De Leidenaren H. Slijkhuis en B.
Dool zijn dus in het gelijk ge
steld. Beide pensioneigenaren
zijn al drie jaar bezig om de ze
ven buitenlanders uit het pen
sion te krijgen.
De Vries (WD) voor: "Uit sen
timentele overwegingen".
(Foto: Wim Dijkmi
LEIDEN Als bijdrage tot het behoud van Dieren
park Wassenaar zal de gemeente Leiden een be
drag van 35.000 gulden beschikbaar stellen. Dit
gebeurt wel onder de voorwaarde dat ook andere
gemeenten hun bijdrage zullen leveren en de fi
nanciering door rijk en provincie zeker zijn. De
raadscommissie voor cultuur adviseerde gister
avond tenminste positief over Leidens aandeel in
de reddingsactie.
Alleen raadslid Van der Ham (D'66) stemde tegen
het voorstel, "omdat er wel meer zaken zijn in de
regio die voor een dergelijke steun in aanmer
king zouden willen komen". Biegstraten (CDA)
had soortgelijke bedenkingen: "Ik ben voor de
bijdrage van Leiden, maar vind dat Wassenaar
wel wat meer kan bijdragen dan dezelfde 35 cent
per inwoner. Wassenaar is tenslotte draagkrach-
tiger dan onze gemeente. Bovendien zijn de re
giogemeenten ook nooit geneigd om bijdragen te
leveren aan Leidse projecten die evengoed in het
belang van de hele regio zijn. Ik denk dan bij
voorbeeld aan de ijsbaan".
r Van der Ham (D'66)
tegen: "Er zijn meer zaken
die we kunnen steunen".
(Foto: Holvast).
"Wat gij niet wilt dat U geschiedt, doet dat ook een
ander niet", antwoordde wethouder Schoute
spreekwoordelijk. "Leiden heeft onmiskenbaar
een regio-functie en er gaan veel Leidenaars naar
Dierenpark Wassenaar. Dat neemt niet weg dat
we de andere gemeenten nog eens flink onder de
neus zullen wrijven wat hun manier van doen is
in dit soort zaken".
De la Mar van de PSP liet het aspect van de werk
gelegenheid voor 45 mensen meetellen. "Daarom
ben ik voor het voorstel, hoewel je dierentuinen
ook als dierenmishandeling kunt zien". "Het
educatieve oogpunt en sentimentele overwegin
gen" waren voor De Vries (WD) de redenen om
vóór te stemmen.
Alle raadsleden maakten zich gisteravond nogal
bezorgd over de berichten als zou Leiden al een
toezegging hebben gedaan over de bijdrage.
"Volgens diverse krantenberichten zou gedepu
teerde Borgman al gezegd hebben dat het rond
was in Leiden. Maar wij zullen toch eerst een
raadsbesluit moeten nemen".
LEIDEN - De universiteitsraad
heeft gisteren zijn waardering
uitgesproken over de reactie van
het Leidse college van bestuur
op de bezuinigingsplannen van
minister Deetman bij met name
de Leidse universiteit. Nadat de
minister gisteren zijn officiële vi
sie had gegeven op het eindrap
port van de taakverdelingscom
missie (waarin vertegenwoordi-
gers van de universiteiten) liet
het college van bestuur van de
Leidse universiteit direct een
kritische reactie volgen, die de
universiteitsraad nu als uit
gangspunt wil nemen bij verder
overleg met de minister.
De voorgestelde opheffing van
Spaans is voor college en Raad
onaanvaardbaar. Gewezen wordt
op de groeiende belangstelling
voor de Latijnsamerikaanse lite
ratuur, de toeneming van goed
kwalitatief onderzoek en de ge
ringe besparingen die opheffing
zou opleveren, gezien het betrek
kelijk kleine personeelsbestand.
Het feit dat "relatief veel buiten
landse kroondocenten bij
Spaans werkzaam zijn", gaat vol
gens het bestuur in Leiden niet
op. Raadslid Schwenke (L.S.B.)
zag overigens in deze suggestie
van Deetman overeenkomst met
ideeën van de Centrumpartij.
Volgens bestuurder Koornstra
zou zeker gepoogd worden om
de minister onder druk te zetten,
middels reacties -uit het buiten
land (net als bij de dreigende op
heffing van Slavistiek en Ita
liaans) het geval was van de
Spaanse ambassadeur. Overi
gens had hij de indruk dat er met
de minister over Spaans "wel te
praten zou zijn". Op de vraag van
raadslid Van Helden (PP.) of dit
"praten ook" betalen van wissel
geld zou inhouden (behoud van
Spaans door inleveren van ande
re Studierichtingen") antwoord
de Koornstra ontkennend.
Samenvoeging van het aantal far-
macie-vestigingen tot een in de
randstad acht de Raad niet aan
vaardbaar. Volgens de Raad is de
belangstelling voor farmacie in
de randstad groter dan in Gro
ningen, waar de tweede vesti
ging zou moeten komen. De ver
nietiging van twee vestigings
plaatsen zou een vernieting van
kostbare infrastructuur beteke
nen. Bovendien zou de minister
bij het vaststellen van de behoef
te aan apothekers (maximum 80
per jaar) slechts aan dè middel
lange termijn hebben gedacht.
LEIDEN - Een 20-jarige jongen uit Oegstgeest is vannacht even na enen
in het Terweepark zonder enige aanleiding in elkaar geslagen door een
drietal jongens en een meisje. De jongen liep letsel op aan wang, neus
en oog en moest in het Academisch Ziekenhuis worden behandeld.
De daders konden worden gegrepen dank zij het signalement van de
personenauto, waarin zij wegreden. Diezelfde auto was een half uur
tevoren een 15-jarige jongen komen ophalen bij het politiebureau. De
jongen zat daar wegens het herhaaldelijk veroorzaken van geluidsover
last in de Kraaienhorst. Zijn geluidsapparatuur was door de politie in
beslag genomen. Hij bleek een van de daders te zijn. De andere jongens
waren 20 en 22 jaar oud.
LEIDEN Het personeel van
een schoenenwinkel in de
Haarlemmerstraat heeft gis
termiddag klappen gekregen
van twee knapen die namens
een familielid hun beklag
kwamen doen. Deze had
schoenen willen ruilen, maar
dat was door het winkelper
soneel geweigerd, omdat er al
mee op straat gelopen was.
Het tweetal kwam verhaal ha
len en zij vernielden de kassa
(waarde 5800 gulden) en sme
ten schoensmeer door de
winkel. Er ontstond een
vechtpartij, waarbij het per
soneel twee mannen en een
vrouw - geslagen en ge
schopt werd. De vrouw werd
in de buik geschopt en moest
voor behandeling naar het
ziekenhuis. Toen de politie
arriveerde, was het tweetal al
verdwenen. De politie denkt
evenwel snel tot aanhouding
te kunnen overgaan, omdat
ze over een duidelijk signale
ment beschikt.
PPR
De PPR houdt vanavond een le
denvergadering, waarop on
der meer over de komende ge
meentebegroting en de bezuini
gingen van de gemeente zal
worden gesproken. De vergade
ring wordt gehouden in ge
bouw Rapenburg 100 en begint
om acht uur.
Turkse sport
Op het sportpark De Morsch II
(v.v. Leiden) wordt zondag een
Turks jeugd- en sportfeest ge
houden. Die dag wordende
halve finales van het landelijke
voetbaltoernooi voor Turken
gespeeld. Leiden Turkgucu
heeft zich voor deze halve fina
les geplaatst. In de afgelopen
vier jaar is dit team al twee
keer kampioen van Nederland
geworden. Naast het voetbal
staan nog meer activiteiten op
het programma: volksdansen,
muziek, hapjes, enz. De ope
ning is om elf uur.
Turkse muziek
In het Rijksmuseum voor Volken
kunde treedt zondagmiddag de
groep Gurbetciler op met Turk
se volksmuziek. Ook zijn er die
middag in het museum aan de
Steenstraat Turkse versnape
ringen en thee verkrijgbaar, er
wordt een film vertoond en er is
informatiemateriaal beschik
baar. Er zijn voorstellingen om
half drie en om half vier.
ZLC
De contactcommissie van voet
balvereniging ZLC houdt za
terdag op het complex aan de
Smaragdlaan de slotavond
van het seizoen met dansen op
de muziek van The Atlantics,
een barbecue, kaarten èn di
verse attracties.
Rozekruisers
Het Rozekruisers Genootschap
houdt dinsdag een openbare le
zing met als onderwerp: "De
noodzaak van zelfheiliging".
De lezing wordt gehouden in
hotel Nieuw Minerva, Vroü-
wensteeg 11, en begint om acht
LEIDEN - De leegstand in het
complex huizen voor buitenlan
ders aan de Beukenschans in
Leiderdorp, zou kunnen worden
opgelost door er ook asielzoe-
kende vluchtelingen in onder te
brengen. De Stichting Vluchte
lingenwerk heeft de gemeente
verzocht deze mogelijkheid te
onderzoeken.
'De Beukenschans' telt negentig
kamers, waarvan er op het mo
ment ongeveer 17 leegstaan. De
kamers zijn oorspronkelijk be
doeld voor buitenlandse werkne
mers, maar een paar ervan wor
den tegenwoordig ook bewoond
door studenten en een aantal
Vietnamezen. De Stichting
Vluchtelingenwerk zoekt nog
steeds naar meer woonruimte
voor politieke vluchtelingen die
zich in Leiden aanmelden.
Volgens wethouder Tesselaar
wordt het verzoek van de stich-
Het complex aan de Beukeschans waar momenteel zeventien kamers leegstaan.
ting in overweging genomen. "Er
zijn nog wel een paar vragen die
nog beantwoord moeten worden.
Hoe staat de gemeente Leider
dorp er bijvoorbeeld tegenover,
om hoeveel vluchtelingen gaat
(Foto: Holvast)
het, en willen de asielzoekers
ook met zijn tweeën op een ka
mer zoals gebruikelijk is?"
