Shell: 50% meer winst
"Jeugdwerkloosheid sterke
relatie met lager milieu"
Personeel stroombedrijven
ongerust over reorganisatie
hort zakelijk
marktberichten
Zuid-Afrika-beleid "Komiildijke" gehekeld
Philips
profiteert
van verkoop
compact disc
Beurs Amsterdam
VRIJDAG 20 MEI 1983
Machinefabriek IJmui-
den
Machinefabriek IJmuiden (RSV-
concern) staat op eigen benen,
nu de directie alle aandelen heeft
verworven. Het laatste kruisver
band met-RSV, dat betalingsver
keer blokkeerde, is opgeheven
en het bedrijf bevindt zich niet
langer in uitstel van betaling. IJ
muiden gaat door zonder dat er
ontslagen zijn gevallen en met
volledige betaling van alle credi
teuren, zo heeft het bedrijf mee
gedeeld. De onderneming, die is
gespecialiseerd in scheepslieren,
heeft een goedgevulde orderpor
tefeuille. Deze is zeer onlangs
versterkt door een aanzienlijke
order voor vier lieren voor det
drijvende bok Taklift 4.
Staking
Het personeel van het Rotterdam
se openbaar vervoerbedrijf RET
gaat volgende week vrijdag voor
24 uur in staking uit protest te
gen de bezuinigingsplannen van
het gemeentebestuur. De staking
is gisteren door de vakbonden
aangekondigd in het georgani
seerd overleg over de bezuinigin
gen met het gemeentebestuur.
De staking valt samen met de of
ficiële opening van het nieuwe
sneltramtraject naar Ommoord
door minister Smit-Kroes. Vol
gens bestuurder van Huijgevoort
van de ABVA/KABO dreigen
ook bij andere gemeentelijke
diensten stakingen uit te breken.
„De zaak loopt volledig uit de
hand".
Lokale reclame
Het bestuur van de Nederlandse
dagbladpers (NDP), de organisa
tie van dagbladuitgevers, gelooft
niet aan de praktische mogelijk
heden van lokale omroepexperi-
menten die uit lokale reclame
worden betaald, aldus de organi
satie. Minister Brinkman van
WVC heeft dit plan in de laatste
versie van zijn concept-mediano
ta opgenomen.
Onderzoek heeft volgens de NDP
aangetoond dat enigszins profes
sionele lokale omroep aanzien
lijk meer kost dan reclame kan
opleveren. Daarnaast zullen
steeds grote subsidies van ge
meentebesturen nodig zijn en
kabelexploitanten zullen ge
dwongen zijn hogere tarieven in
rekening te brengen voor deze
uitbreiding van het media-aan
bod.
Olieprijzen
Egypte heeft de prijzen van zijn
lichte ruwe olie met ingang van 1
juni met 25 dollarcent per vat
(van 159 liter) verhoogd. Dit is
woensdag bekendgemaakt door
de staatsmaatschappij Egyptian
General Petroleum Corporation.
De prijs van de soort Suez Blend
gaat omhoog van 27,50 tot 27,75
dollar per vat en die van de soort
Belayim van 25,75 tot 26 dollar
per vat. De prijs van de zware
olesoort Ras Gharib blijft 23,25
dollar per vat.
Egypte heeft zijn olieprijzen vorige
maand ook al met 25 dollarcent
verhoogd. In de olie-industrie
bestaat de indruk dat het land
zijn prijzen geleidelijk op het ni
veau van de Organisatie van
Olie-Exporterende Landen
(OPEC) wil brengen nu het er
naar uitziet dat het oliekartel in
staat is zijn basisprijs van 29 dol
lar per vat te handhaven.
IMF
China begint nog deze week met
de terugbetaling van een krediet
van 450 miljoen bijzondere trek
kingsrechten (SDR's) aan het In
ternationale Monetaire Fonds
(IMF), tien maanden eerder dan
nodig is. Dit is gisteren bekend
gemaakt door het officiële pers
bureau Nieuw China.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling: Datum 20 mei 1983.
Andijvie per kg. 1,05-1,07, Kroten A
0,81-0,83, Spitskool 0,91-0,92, Was-
peen AI per kist 7,00, All 8,00-17,40,
Cl 2,50-6,60, Aanvoer: 241 ton.
Breekpeen AI per kist 2,20, Prei A per
kg. 0,78-0,80, Prei B per kg. 0,80, Ra
barber 0,57-0,60, Sla (natuur) I 0,09-
0,30, Uien per kg. 0,33-0,56, Peterselie
(krul) 0,72-0,92, Selderij 0,35-1,06.
Economie
DEN HAAG (ANP) De jeugd
werkloosheid concentreert zich
niet alleen bij kinderen die zon
der diploma de school hebben
verlaten. Ook kinderen uit ge
broken gezinnen, of waar de va
der werkloos is en kinderen uit
de laagste sociale milieus maken
een aanzienlijk grotere kans zon
der werk te blijven. Samengevat:
de gebrekkige kansen op werk
zijn een gevolg van gebrekkige
opleiding en beide hangen sterk
samen met het sociale milieu.
Dat schrijft drs. F. van Puffelen
van de Stichting voor Econo
misch Onderzoek in het econo-
menblad Economisch Statisti
sche Berichten dat gisteren is
verschenen.
Van Puffelen baseert zijn artikel
op recente onderzoeken van het
Amsterdamse instituut waaraan
hij verbonden is.
Van Puffelen onderschrijft de con
clusie van het sociaal Cultureel
Planbureau dat jeugdwerkloos
heid vooral veroorzaakt wordt
door toetredingsproblematiek en
de aansluiting tussen opleiding
en beroepspraktijk. Jeugdwerk
loosheid is geconcentreerd in be
paalde risico-groepen. Rond het
hoge gemiddelde van twintig
procent jeugdwerkloosheid zijn
volgens Van Puffelen nog rela
tieve boffers en pechvogels. De
extra-gedupeerden zijn zeer
jeugdige schoolverlaters, van
wie 33 procent zonder werk
blijft, schoolverlaters, met lagere
opleidingen (lbo en mavo), met
uitschieters voor hen die geen di
ploma haalden en meisjes met
een lhno (huishoudcnderwijs) en
etnische minderheden.
zijn schoolverlaters uit de laagste
sociale milieus, uit gebroken ge
zinnen en gezinnen waar de va
der werkloos of wao-er is.
Deze risico-groepen sluiten elkaar
niet uit, maar versterken juist de
kans op blijvende werkloosheid,
zegt Van Puffelen. Uit het SEO-
onderzoek blijkt dat de jeugdige
schoolverlater, afkomstig uit het
lbo zonder diploma, die woont in
een gebroken gezin of een gezin
met een vader die niet werkt, de
grootste kans heeft om werkloos
te zijn en te blijven.
De relatie met het sociale milieu
toont Van Puffelen aan met be
hulp van de Cito-toets, waaruit
blijkt dat op basis van indeling in
vijf klassen met prestatieniveau
samenhangt met het beroepsni
veau van de vader. Hoe hoger
diens beroep hoe hoger de pres
taties van de kinderen. Van de
kinderen van de hogere em
ployes behoort bijvoorbeeld
slechts 12,7 procent tot de laag
ste twee prestatieklassen, tegen
50 procent van de arbeiderskin
deren. Omgekeerd hoort 54 pro
cent van de kinderen met vaders
met de betere banen tot de twee
hoogste prestatieklassen, tegen
21 procent van de arbeiderskin
deren.
Alle bestaande maatregelen ter be
strijding van de jeugdwerkloos
heid zijn gericht op het scheppen
van banen en op betere en aan
vullende scholing, en qua aantal
en gevarieerdheid lijkt dit in
drukwekkend. Van Puffelen
constateert echter dat het bereik
maar een fractie van de totale
jeugdwerkloosheid betreft en
zelfs maar een heel klein deel
van de langtjurige jeugdwerk
loosheid. De zeer jeugdigen blij
ven helemaal in de kou staan.
Ook van de verlaging van de jeugd
lonen en het scheppen van 32-
uursbanen mag niet te veel wor
den verwacht. De voorstellen
van de Commissie Wagner, die
na- en bijscholing van alle
schoolverlaters betreffen, lijken
kansrijker maar zjjn in onder
wijskringen sceptisch ontvan
gen. Van Puffelen gelooft dat
geen van genoemde maatregelen
de jeugdwerkloosheid kan uit
bannen.
Volgens hem blijft dan als beste
volgende mogelijkheid een bete
re voorbereiding op school en
betere opvang in de zoekperiode
ROTTERDAM (ANP) De Koninklijke Shell Groep heeft
in het eerste kwartaal van dit jaar in Britse ponden gere
kend een nettowinst geboekt van 719 miljoen (ruim drie
miljard gulden, vooral dankzij de winning van meer gas
en olie op de Noordzee.
Dat is zo'n vijftig procent meer dan
in het eerste kwartaal van 1982,
maar door een waardedaling van
het pond sterling is de werkelij
ke winstgroei minder fors. Al
leen in het afgelopen kwartaal
boekte Shell al een koerswinst
van 91 miljoen pond. Bij deze
winstcijfers zijn de voorraden
overigens gewaardeerd volgens
de gemiddelde inkoopprijs van
ruwe olie in het afgelopen kwar
taal.
De betere resultaten werden vrij
wel geheel geboekt in de sector
verwerking, zeetransport en ver
koop van olie en gas. Shell Oil
(Amerika) en Shell Canada niet
meegerekend was er zelfs sprake
van een opvallende verbetering:
441 miljoen pond, 38 procent
meer dan in de eerste drie maan
den van 1982. Ondanks de toege
nomen concurrentie en de zwak
ke vraag (deels door het zachte
weer) liepen de opbrengsten
minder terug dan de aankoop-
kosten van ruwe olie en oliepro-
dukten.
De chemische sector boekte een
kleine winst, terwijl de resulta
ten in de steenkoolsector afna
men. De metaalsector rappor
teerde hogere verliezen. De bij
drage van Shell Oil en Shell Ca
nada aan het groepsresultaat was
15 procent lager dan vorig jaar.
Beide dochters leden verlies in
de sector olieprodukten.
Na afloop van de aandeelhouders
vergadering van "De Koninklij
ke" van gisteren sprak de oprich
ter van Amnesty International en
Nobelprijswinnaar Sean MacBri-
de de mening uit, dat de Verenig
de Naties Shell voor het interna
tionale hof van justitie moeten
dagen wegens overtreding van
de VN-sancties tegen Zuid-Afri
ka.
"De bezetting van Namibië door
Zuid-Afrika is illegaal. Het gaat
niet om een politieke kwestie, zo
als Shell suggereert, maar puur
om het toepassen van de wet. De
bezetting van Namibië is illegaal.
Shell moet zich gewoon aan de
wet houden en geen handel drij
ven met Zuid-Afrika", aldus de
Ierse oud-minister.
Even tevoren had MacBride de
aandeelhoudersvergadering toe
gesproken over de banden van
Shell met het apartheidregime in
Pretoria. Hij vroeg de aandeel
houders en het bestuur van Shell
zich geheel uit Zuid-Afrika en
Namibië terug te trekken.
Volgens de Ier moet Shell een
voorbeeld geven aan de rest van
de westerse wereld door de mo
raal boven de winsten te stellen.
"U moet als Hollanders de volke
renmoord in Zuid-Afrika afkeu
ren en de investeringen terug
trekken", aldus MacBride.
In zijn antwoord aan MacBride
verklaarde de president-direc
teur van "De Koninklijke", ir. L.
C. van Wachem. ongelukkig te
zijn met het apartheidssysteem.
Het zou volgens hem echter niets
opleveren als Shell zich terug
trekt. De oliemaatschappij is
geen politiek lichaam en moet
dat ook niet worden, aangezien
dat op den duur zou leiden tot
het uiteenvallen van het bedrijf,
aldus Van Wachem.
Wat Shell Zuid-Afrika aangaat is er
in ieder geval geen sprake van
apartheid in het personeelsbe
leid, zo benadrukte de president
directeur. Al het personeel,
blank of zwart, heeft gelijke kan
sen. Dit beleid, dat onder meer
tot uitdrukking komt in de ac
commodaties voor de werkne
mers in de mijnen, lijkt navol
ging te krijgen in mijnen van an
dere maatschappijen, aldus Van
Wachem.
In antwoord op vragen van profes
sor dr. W. E. Verdonk, die na
mens de hervormde en gerefor
meerde kerken het woord voerde
over de apartheid, zei Van Wa
chem dat Shell Zuid-Afrika de
laatste tijd geen ruwe olie meer
afneemt van andere Shell-maat-
schappijen, maar haar behoefte
dekt op de vrije markt. Hij wei
gerde echter te zeggen waar de
Zuidafrikaanse maatschappij de
olie precies vandaan haalt.
De president-commissaris van
Shell, mr. G. A. Wagner, gaf de
aanwezige aandeelhouders ver
der geen kans het onderwerp
Zuid-Afrika uitputtend met el
kaar te bespreken. Hij uitte waar
dering voor de "waardige" wijze
waarop MacBride en Verdonk
zich van hun taak hadden ge
kweten, maar plaatste kantteke
ningen bij het woordvoerder
schap van de laatste. "Ik voel mij
als lid van de hervormde kerk
niet door u vertegenwoordigd.
Olieboycot van Zuid-Afrika kan
ik weer niet met mijn geweten
verenigen, om met uw woorden
te spreken", zo besloot Wagner
de discussie.
BRUSSEL - Nederlandse dames en heren in Katwijkse klederdracht hebben gisteren in Brussel voor het
hoofdkwartier van de Europese Gemeenschap namens het Nederlandse Visserijschap haring uitgedeeld en jene
ver geschonken. Met die actie wilde men de aandacht vestigen op de Nederlandse wens een voorschotte krijgen
op de haringvangst in het centrale deel van de Noordzee. Komt dat "voorschot" (van 5.000 ton) bijtijds, dan
zullen Nederlandse vissers voor het eerst na zes jaar op 1 juni weer kunnen uitvaren om maatjesharing te
vangen.
De twee Europese functionarissen op de foto hadden zo te zien wel trek. (Foto ap>
DEN HAAG - De gezamenlijke
ambtenarenbonden willen op zo
kort mogelijke termijn een ge
sprek met minister Van Aarden-
ne over diens voorstel om te ko
men tot de oprichting van één
landelijk elektriciteitsproduktie-
en transportbedrijf. In een brief
aan de bewindsman stellen de
bonden dat zij volledig betrok
ken willen worden bij zijn plan
nen. De ambtenarenbonden vre
zen dat de voorgestelde giganti
sche reorganisatie het verlies van
het ambtenaarschap voor dui
zenden personeelsleden bij pro
vinciale en gemeentelijke elek-
tricteitsproduktiebedrijven tot
gevolg zal hebben. Ook zal vol
gens hen niet ontkomen kunnen
worden aan overplaatsingen.
Onder het personeel van elektrici
teitsbedrijven is grote onrust
ontstaan over het plan van minis
ter Van Aardenne. Vooral over
de vergaande bevoegdheden die
de bewindsman met betrekking
tot de elektricteitsproduktie zou
krijgen, maakt men zich erg on
gerust.
De ambtenarenbonden wijzen er in
de brief op dat zij niet pas inge
licht willen worden wanneer de
finitieve beslissingen over de
reorganisaties kennelijk al zijn
genomen. Volgens de bonden
oordeelt de minister veel te licht
over de rechtspositie van de be
trokken personeelsleden. Een
moeilijke zaak is vooral het af
stemmen van de verschillende
De Samenwerkende Elektriciteits
Produktiebedrijven en de Ver
eniging van Exploitanten van
Elektriciteitsbedrijven, aan wie
Van Aardenne zijn voorstel heeft
gericht, delen de zorg voor de
toekomstige werkgelegenheid in
deze nutssector.
Premie autoverzekering hoger
DEN HAAG (ANP) Nog in de loop van dit jaar gaan de premies van
autoverzekeringen omhoog. Dat bleek gisteren tijdens een bijeenkomst
van schadeverzekeringsbedrijven in Den Haag. Vertegenwoordigers
van het merendeel van de schadeverzekeraars in ons land bespraken
daar de problemen van hun bedrijfstak, waarbij het accent lag op de
verslechterende resultaten van de autoverzekeringen.
Men bleek het, aldus een woordvoerder, eens over het "uitschakelen van
uitwassen die in de concurrentiestrijd desastreuze gevolgen kunnen
hebben". Daarmee werd onder meer gedoeld op de vorig jaar geïntro
duceerde bonus/malusverzekeringen voor personenauto's. Dit systeem
verschilt van het van oudsher bekende no-claimsysteem doordat men
niet alleen minder premie gaat betalen naarmate schadeclaims uitblij
ven, maar ook meer premie moet betalen indien veel schade wordt
geclaimd.
De hoogte van de premies wordt komend najaar bepaald.
EINDHOVEN (GPD) - De gang
van zaken bij Philips in het eer
ste kwartaal is geen reden voor
het concern de vooruitzichten
zoals in het jaarverslag gegeven
te wijzigen. Voor 1983 wordt een
stijging van de omzet verwacht,
in volume van 4 tot 5 procent,
terwijl de resultaten verder zul
len verbeteren.
In het eerste kwartaal behaalde
Philips een winst die 5 procent
hoger was dan in het eerste
kwartaal 1982. (f122 miljoen te
gen f116 miljoen). De omzet
steeg zowel in guldens als in vo
lume met 3 procent van f9.826
miljoen tot f 10.122 miljoen.
Tijdens een toelichting op de kwar
taalcijfers vertelde bestuurslid
drs. J. Zantman dat in het eerste
kwartaal Philips behalve in de
Verenigde Staten nergens signa
len van een oplevende economie
heeft gezien. In de VS is een dui
delijke stijging in orders voor
geïntegreerde schakelingen
(chips) en dat is volgens Zant
man vaak de voorloper voor een
verder aantrekken van de econo-
De rentedaling heeft voor Philips
duidelijk gunstig gewerkt. De fi
nancieringskosten liepen in het
eerste kwartaal terug van f466
miljoen naar f334 miljoen.
In het eerste kwartaal is de omzet
in video-recorders en video aan
zienlijk toegenomen. Dat geldt
ook voor de compact disk. Vol
gens Zantman gaat het daarmee
boven verwachting goed. „Alles
wat we maken kunnen we
kwijt". Ook de andere audio-ap-
paratuur van Philips lijkt zich in
omzet te herstellen. Volgens Phi
lips profiteert die duidelijk van
het succes van de compact disk.
Van het aandelenkapitaal van Phi
lips bevindt zich inmiddels meer
dan 15 procent in Amerikaanse
handen. Eind 1982 was dat nog
geen 4 procent. In vier maanden
tijd kochten de Amerikanen
rond 22 miljoen aandelen Phi
lips. Volgens Zantman een goede
zaak. Amerika wordt steeds be
langrijker voor Philips. Nu vindt
daar al een kwart van alle verko
pen plaats.
Protest van
horeca tegen
bezuinigingen
DEN HAAG (GPD) - Het be
drijfschap horeca heeft van
daag krachtig geprotesteerd
tegen de bezuinigingen van
de overheid in de toeristische
sector. Voorzitter Nijsten be
pleitte een beleid waardoor
de consumentenbestedingen
niet zodanig worden aange
tast dat onherstelbare schade
wordt aangericht aan investe
ringen en werkgelegenheid
in deze bedrijfstak.
Het protest was in de eerste
plaats gericht tegen het kor
ten van het budget van het
Nationaal Bureau voor Toe
risme met f 1,7 miljoen. Nij
sten stelde dat het NBT als
voornaamste taak heeft het
toerisme te bevorderen en
daardoor bijdraagt tot ver
sterking van de betalingsba
lans. De horeca is voor dit
toerisme enerzijds een abso
lute voorwaarde, anderzijds
is een belangrijk deel van de
omzet in de horecabranche
ervan afhankelijk.
Een tweede punt van protest
betreft de verlaging van ge
meentelijke subsidies aan
plaatselijke VW's. Vooral op
plaatselijk niveau wordt de
VW krachtig en soms uit
sluitend door de horeca on
dersteund.
Voor de horeca is over 1982 een
daling berekend van de om
zet van 0,5 procent en van 2,5
procent in 1983.
'AANDELEN binnenland doorlopend
290.30
283 00
360.00
56.00+
127.00
i4o!oo
113.50X
14200
87.00
144.00
128.40
28100
19180
187 80
215.00 L 210.00 L
83.50X
46.40
117.00
holland sea
hunt.dougl
235.00 225 0C
279.00
50.50
47000
slavenburg
10550 105.10
westingh. 47.30 47.40
beleggingslnst.
leveraged 159.00 157.00
OBLIGATIES
staatsleningen
pandbrieven
(gh 11 81-88 104.
fgh 9 78-86 100:
wuh 9Vj 79-87 100.50 10
wuh 9 76-85 101 40 10
wuh 844 78-87 10030 10
parallelmarkt
officieel toegelaten
indices e.d.
indices (a.n.p.-c.b.s)
obl.lndex/eff.rend.(c.b.s.)
Gnekse drachme (i
VERKLARING DER TEKENS
NG ofhoèterx* geschorS
a acwergesieide lenmg
S X gedaan en Caeden
Beursoverzicht
OPNIEUW KOERSDALINGEN
Vandaag zijn ook, op de laatste
beursdag van deze week, de
koersen van de aandelen verder
naar beneden gegaan Het rende
ment op de staatsleningen steeg
door de voortgaande afbrokkeling
van de obligatieprijzen tot ruim
8.5% In deze sector werden van
daag verliezen geleden uiteenlo-
In de aandelensector s
Unilever onder druk m
lies van f 4 Kon. Olie v>
daag voor het eerst rt
koers ging met ruim f 1 naar bene-
De financiële Sector was over de
gehele linie lager. De banken ga
ven verliezen te zien uiteenlopend
tot f 4 en de hypotheekbanken wa
ren eveneens lager, waarbi) de
WUH f 2 verloor Van de verzeke
ringen was het grootste verlies
voor Amev met een achteruitgang
van f 4 Ahold lag zwak in de markt
met een verlies van ruim f 3, KLM
daalde met bi|na f 4 en Gist-Broca-
des verloor f 1,40 op f 140
De uitgevers waren licht verdeeld,
de scheepvaart onveranderd tot
wat lager en de bouw overwegend
iets m reactie In die sector werden
verliezen geleden tot f 0.50
