Arafat: oorlog
nu enige uitweg
"Desi Bouterse
moordde zelf"
Honderden Chilenen in
hoofdstad aangehouden
1
Etna-experiment
gedeeltelijk geslaagd
Spanningen rond Libanon-akkoord
Geen oplossing voor
Britse bijdrage EG
Overschot aan
kerncentrales
in Frankrijk
Onzekerheid
over Unifil
Anoniem ooggetuigenverslag
decemberdagen in Suriname
Moskou werpt de bal
toe aan Washington
Leverancier
dagboeken
van Hitier
in arrest
MAANDAG 16 MEI 1983
Amnestie voor
"loodgieter"
van Watergate
WASHINGTON (DFP/DPA) -
President Reagan van de
Verenigde Staten heeft een
van de "loodgieters" in de
Watergate-zaak in zijn bur
gerrechten hersteld. De am
nestie geldt Eugenio Marti
nez, die met vijf anderen op
17 juni 1972 inbrak in het
hoofdkwartier van de Demo
cratische partij, dat gevestigd
was in het Watergate-ge-
bouw.
Hij verklaarde schuldig te zijn
aan pogingen om in het De
mocratisch hoofdkwartier af
luisterapparatuur aan te
brengen en kwam in juli 1974
op vrije voeten. Hij had toen
15 maanden vastgezeten.
Buitenland
De springstof die op de Etna tot ontploffing werd gebracht heeft niet het
volledige resultaat gehad.
CATANIA (DPA/Reuter) - De poging om met behulp van explosieven de
lavastroom van de vulkaan de Etna op Sicilië onder controle te brengen
is slechts gedeeltelijk geslaagd. Er zullen nieuwe pogingen in het werk
worden gesteld de lavastroom meer ond»-r controle te krijgen. Dit heb
ben wetenschapsmensen die zijn betrokken bij het experiment zater
dag meegedeeld.
Iets minder dan een derde van de lavastroom is in het speciaal gegraven
kanaal gelopen, zo verklaarde een Italiaanse deskundige. Hij sloot niet
uit dat er nieuwe springladingen tot ontploffing zullen worden ge
bracht, maar allereerst zal worden getracht met graafmachines de
stroom in de geul te vergroten.
Enkele uren nadat 400 kg springstof tot ontploffing was gebracht consta
teerden deskundigen dat de stroom in de geul zaterdagmorgen tot stil
stand aan het komen was en dat de lava stolde.
Waarnemers wijzen erop dat eind juni in Italië algemene verkiezingen
zijn en dat de regering met deze spectaculaire actie hoopt stemmen te
winnen. Zij wijzen erop dat de kosten nu (ongeveer 13 miljoen gulden)
vele malen hoger zijn dan het bedrag dat de regering vorig jaar weiger
de vrij te maken voor een wal die Sicilianen zou beschermen tegen
nieuwe uitbarstingen van de Etna.
BEIROET - „Oorlog is nu de enige manier om de machtsbalans in het Midden-Oosten te
veranderen". PLO-leider Jasser Arafat zei dit gisteren in Damascus tijdens een bijeen
komst van PLO-functionarissen. „Het is de enige manier om de huidige impasse in het
Midden-Oosten te doorbreken".
Met die woorden lijkt Arafat terug
gekeerd te zijn tot het kamp der
standvastigen, zij die elk com
promis met de joodse staat af
slaan als het verraden van het
Palestijnse ideaal. De rede wordt
door waarnemers in Beiroet ge
zien als een laatste en duidelijke
Palestijnse afwijzing van het her
openen van besprekingen met
koning Hoessein van Jordanië
over het vredesplan van presi
dent-Reagan.
Daarnaast worden Arafats dreigen
de woorden ook toegeschreven
aan berichten, in eerste instantie
afkpmstig uit Libië, over een
breuk binnen de grootste PLO-
door
Aernout van Lynden
groepering, Fatah, die recht
streeks onder leiding van Arafat
staat. Volgens berichten van het
Libische persbureau zou een
aantal Fatah-eenheden, die in Li-
banons oostelijke Bekaa-vallei
gestationeerd zijn, in opstand
zijn gekomen wegens Arafats ge
matigde politiek van de afgelo
pen maanden.
De PLO maakte gisteren bekend
dat Arafat zowel vrijdag als zater
dag in de Bekaa geweest was om
daar met PLO-officieren te spre
ken, maar verwierp de berichten
over een breuk in Fatah als „on
zin". Het is de eerste keer dat
Arafat naar Libanon is terugge
keerd sinds zijn vertrek uit Bei
roet vorig jaar augustus.
Ondanks de verscherpte Syrische
veroordeling van de overeen
stemming .tussen Libanon en Is
raël over de terugtrekking van de
Israëlische troepen uit Libanon,
heeft de Libanese regering zater
dag unaniem het akkoord goed
gekeurd. Verwacht wordt dat de
twee landen de overeenkomst
morgen zullen ondertekenen.
De Syrische houding werd duide
lijk uit een verklaring van presi
dent Hafez al Assad die dit week
einde gepubliceerd werd. In wat
als de eerste officiële Syrische af
keuring van het akkoord gezien
kan worden, verklaarde Assad
dat Libanon de overeenkomst
„opgelegd was door de Verenig
de Staten en Israël, en dat het
een beloning voor Israël bete
kent voor de invasie van vorig
jaar". Het akkoord was voor zijn
regering onacceptabel, zei As
sad, omdat het „de onafhanke
lijkheid van Libanon ondermijnt
en de veiligheid van Syrië en de
rest van de Arabische wereld op
het spel zet".
Ondanks de veroordelingen en
waarschuwingen over een moge
lijke oorlog van Syrische en Pa
lestijnse zijde, blijft de Libanese
regering vasthouden aan het op
Amerikaanse initiatief bereikte
akkoord met Israël. President
Amin Gemayel heeft j
diplomatiek offensief gelan
ceerd, zowel in Libanon zelf als
in de rest van de Arabische we
reld, om steun voor de overeen
komst te winnen. Hoewel consti
tutioneel niet noodzakelijk, zal
het akkoord vandaag in het Liba
nese parlement besproken wor
den. Gemayel hoopt zodoende
genoeg steun te krijgen binnen
Libanon zelf, om dan officieel de
Syrische president Assad te vra
gen zijn troepen uit Libanon te
rug te trekken.
Een speciale delegatie onder lei
ding van premier Chafik al Waz-
zan zal gevormd worden om met
Syrië verder te onderhandelen
indien Damascus niet met het
verzoek van Gemayel instemt.
Daarnaast heeft de president ver
tegenwoordigers naar een aantal
Arabische landen gestuurd om te
trachten algehele Arabische
steun voor de Libanese positie te
krijgen. Gemayel hoopt hierdoor
de Syrische opvatting dat dit ak
koord gelijkgesteld kan worden
aan het Egyptisch-Israëlische
vredesverdrag, te kunnen weer
leggen.
Enkele ministers van buitenlandse zaken van de EG op een rijtje. V.l.n.r.
Claude Cheysson FrankrijkGaston Thorn, voorzitter van de Europese
Commissie en Hans-Dietrich Genscher (West-Duitsland).
(Foto API
GYMNICH (ANP) - Tijdens de in
formele bijeenkomst van de mi
nisters van buitenlandse zaken
van de EG-landen, dit weekeinde
in het Westduitse plaatsje Gym-
nich, is wederom geen oplossing
gevonden voor het probleem van
de Britse bijdrage aan de ge
meenschap. De Britten betalen
meer aan de EG, dan ze terug
ontvangen en premier Thatcher
heeft haar kiezers al voor haar
aantreden belooft daar wat aan te
zullen doen.
De tijd dringt want 9 juni zijn de
Britse verkiezingen en de laatste
kans op een akkoord biedt de
eerst volgende Europese topcon
ferentie die twee dagen daarvoor
in Stuttgart wordt gehouden.
Wordt ook dan geen compromis
gevonden, dan is de kans groot,
zo bleek dit weekeinde, dat That
cher weigert de bijdrage te beta
len en zo aanstuurt op een crisis.
Na afloop van de bijeenkomst kon
niet meer dan geconstateerd
worden dat "de problemen niet
Vechtshow
Een praatshow op de Brazi
liaanse televisie is zaterdag
avond uitgelopen op een
vechtshow tussen twee parle
mentsleden. Een studiopu-
bliek en duizenden tv-kijkers
waren er getuige van dat Do-
mingos Leonelli, lid van een
oppositiepartij, op de vuist
ging met Jose Botelho van de
Arbeiderspartij.
Leonelli beschuldigde de Ar
beiderspartij ervan de kiezers
te verraden door toe te treden
tot een coalitie met de militai
re regering. Botelho beant
woordde die beschuldiging
met de kreet "u bent een leu
genaar". Het tweetal ging el
kaar daarop met vuisten en
voeten te lijf. De vechtersba
zen werden tenslotte door an
dere deelnemers aan het de
bat van elkaar gescheiden.
Overleden
De internationaal bekende fo
tograaf James van der Zee is
gisteren op 96-jarige leeftijd
in de Verenigde Staten
overleden. Hij had enkele
uren tevoren op de Howard
Universiteit een eredoctoraat
gekregen.
Van der Zee heeft meer dan een
halve eeuw de fotostudio in
Harlem geleid. Hij ontving
voor zijn fotografisch werk
diverse onderscheidingen,
waaronder vier eredoctora
ten.
Opvolger
De opperste Sowjet, het natio
nale parlement van de Sow-
jet-Unie, komt op 16 juni bij
een om, naar wordt verwacht,
een opvolger te kiezen voor
president Leonid Bre2ynjev,
die zes maanden geleden is
overleden.
SANTIAGO (AFP) - De Chileense
militaire politie heeft zaterdag
razzia's uitgevoerd in enkele
volkswijken van de hoofdstad
Santiago. Volgens getuigen heeft
ze bijna duizend personen aange
houden.
De katholieke Chileense radio
meldde, dat de razzia's zijn ver
richt in de volkswijken San Mi
guel en La Granja. Via luidspre
kers riep de politie alle mannen
boven de 18 jaar op, zich te mel
den voor een "identiteitscontro
le". Daarna sloten ze hen op in
een stadion.
PARIJS (AFP) - Frankrijk heeft
teveel kerncentrales. Het bouw
programma van nieuwe kerncen
trales voor de jaren '80 moet
daarom op drastische wijze wor
den ingekrompen. Dit staat in
een rapport van een commissie
van deskundigen dat dezer da
gen aan de regering in Parijs is
voorgelegd.
De Franse regering heeft vorig jaar
op grond van een verwachte jaar
lijkse economische groei van vijf
procent opdracht gegeven voor
de bouw van zes kerncentrales.
Het energieverbruik verminder
de in 1982 echter met 1,2 procent.
De socialistische regering staat
nu voor de moeilijke beslissing
het kernenergieprogramma in
grijpend te beperken. Dit zal po
litiek en maatschappelijk veel
problemen geven, gelet op het
werkgelegenheidsaspect.
In het rapport wordt er verder op
gewezen dat in het licht van het
tegenvallende energieverbruik
de behoefte aan gas en kolen zal
afnemen. Frankrijk zal dienten
gevolge op langere termijn mede
met een overschot aan buiten
lands gas komen te zitten, zo
stelt de commissie. Landen
waarmee Frankrijk contracten
voor de levering van gas heeft,
zijn Nederland, de Sowjet-Unie,
Algerije en Noorwegen.
De wijken waar de razzia's zijn ver- den volgens de priester vastge-
richt, waren woensdag het toneel houden,
van gewelddadige demonstraties Een radiostation
op de nationale dag van protest
tegen het bewind van generaal
Pinochet. Daarbij schoten poli
tiemensen twee betogers dood.
In de zaterdagavond in Santiago
uitgegeven verklaring van de mi
litaire autoriteiten staat dat de
zoekactie was bedoeld om "anti
sociale elementen te ontdekken
en arresteren en om wapens en
explosieven te vorderen die zijn
gebruikt tegen onschuldige bur
gers".
Volgens een plaatselijk radiosta
tion, "Radio Portales" zijn bij de
zoekactie machinegeweren, klei
ne wapens en munitie gevonden.
Een priester in een van de wij
ken, Pierre Dubois, zei dat bijna
3000 mensen zijn opgepakt, van
wie de meesten weer zijn vrijge
laten. Meer dan 130 r
ooms ka
tholieke kerk "La voz de la cos-
ta" in Osorno (1000 kilometer ten
zuiden van Santiago) is sinds za
terdag uit de lucht door een aan
slag. Volgens de bisschop van
Osorno, Caviedes Medina, heb
ben onbekenden de antenne op
geblazen. De aanslag komt nadat
de regering vrijdag een radiosta
tion, "radio-cooperative" in San
tiago had verboden nieuws, com
mentaren en interviews uit te
zenden wegens "haar verant
woordelijkheid voor daden van
agitatie en wanorde". Woensdag
tijdens de nationale protestdag
tegen de regering van Pinochet.
De vreedzame protesten van
woensdag, waartoe was opgeroe
pen door de vakbonden, vorm
den de eerste nationale demon
stratie in tien jaar militaire dicta
tuur.
GYMNICH (ANP) - Minister Van
der Broek voelt er weinig voor
om de Nederlandse bijdrage aan
Unifil te handhaven indien de
VN-vredesmacht meer naar het
noorden van Libanon zou moe
ten worden verplaatst, of tot taak
zou krijgen de Palestijnse vluch
telingenkampen te beschermen.
Op de bijeenkomst van de minis
ters van buitenlandse zaken van
tien EG-landen in het Westduitse
Gymnich, is "de onzekere toe
komst" van Unifil even ter spra
ke gekomen, zo verklaarde mi
nister Van den Broek tegenover
Nederlandse journalisten.
Libanon zal de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties vermoe
delijk verzoeken het mandaat
voor Unifil, dat op 19 juli afloopt,
aan te passen aan de gewijzigde
omstandigheden. Van deze aan
passing zal het afhangen of Ne
derland troepen zal blijven be
schikbaar stellen.
Nicaragua slaat
nieuwe aanval af
MANAGUA (UPI/AFP) - De Nica-
raguaanse regering heeft zater
dag bekendgemaakt dat een
nieuwe invasiemacht van
rechtse Somozisten die vanuit
Honduras binnendrong, is terug
geslagen. De rebellen, 500 in to
taal en opererend in twee groe
pen, werden zaterdag verslagen
bij een veldslag in de noordelijke
provincie Zelaya.
In een communique werd gezegd
dat de anti-Sandinisten waren
verslagen, maar bijzonderheden
over de slag en over eventuele
slachtoffers werden niet ver
strekt. Wel werd informatie gege
ven over een grensoverschrij
ding van vorige week vanuit Cos
ta Rica. Bij gevechten ongeveer
200 km ten zuiden van de hoofd
stad werden 25 rechtse rebellen
gedood en verscheidene wapens
van Chinese makelij alsmede
geld en voorraden buitgemaakt,
aldus het communique.
De Surinaamse legerleider Desi
Bouterse heeft eigenhandig de
vakbondsleider Cyrill Daal en
de officier Soerindre Rambo-
cus geëxecuteerd. Tevens
heeft Bouterse hierbij Daal
ontmand met een bajonet. De
huidige minister-president Er-
rol Alibux was verantwoorde
lijk voor het draaiboek dat
door een selectie groep was op
gesteld om in totaal 22 voor
aanstaande Surinamers op 8
december 1982 te vermoorden.
Behalve Bouterse en Alibux wa
ren ook de toenmalige minister
van volksgezondheid, de mili
tair Badressein Sital, en de mi
nister van volksmobilisatie, de
voormalige minister van bui
tenlandse zaken Harvey Naar-
endorp en de militair Paul
Bhagwandas, een van de com
mando's van het eerst uur, bij
de voorbereiding en de uitvoe
ring van de executies betrok
ken. Bhagwandas leidde het
executiepeloton waardoor in
totaal 15 Surinamers de dood
vonden na eerst afgrijselijk ge
marteld te zijn.
door
Ruud de Wit
Aldus staat te lezen in het boek
'De decembermoorden in Suri
name', een verslag van een
ooggetuige dat maandag 16
mei ten doop wordt gehouden.
Het 77 bladzijden tellende
boekje is geschreven door een
anonymus die zich op dit mo
ment nog in Suriname zou be
vinden. Hij baseert zijn infor
matie op dagboekaantekenin
gen die hij maakte van ge
sprekken met majoor Roy
Horb. Horb was zelf ook bij de
executies van 8 deember 1982
in fort Zeelandia aanwezig,
maar heeft blijkens het boek
niet aan de liquidaties deelge
nomen.
Uit protest tegen de moorden
nam Horb ontslag uit dienst en
begon in kleine kring te pra
ten. Op zondag 30 januari 1983
werden hij en zijn lijfwachten,
alsmede de ministers Sariman,
Hardjopr^tno en Graanoogst
gearresteerd op beschuldiging
van een coupe-poging tegen
Bouterse. In de nacht van
woensdag 2 op donderdag 3 fe
bruari kreeg een MP-wacht op
dracht de cel van Horb te con
troleren. Hij trof Horb echter
dood in zyn cel aan. Horb zou
zich aan het koord van zijn
sportbroekje hebben opgehan
gen. Volgens de schrijver van
het boek zou Horb evenwel te
gen tien uur 's avonds door
Bhagwandas, de medisch stu
dent Jules Brewster en een
niet geidentificeerde man zijn
opgehangen.
De anonieme schryver van het
boekje 'De decembermoorden
in Suriname' moet een goede
bekende van Horb zyn ge
weest. In zijn woord vooraf
staat onder meer: „Na de de
cembermoorden trok Horb
zich als militair terug. On
danks dat hij zich frank en vrij
door Paramaribo bewoog,
moet hij hebben voorvoelt dat
zijn einde mogelijk nabij was.
En de zwijgzame man begon te
praten. 'Als ik mocht dood
gaan bij een verkeersongeluk,
door verdrinking of wat dan
ook. Weet een ding: ik ben ver
moord. Vermoord door Desi en
zijn bende'. Ook in mij stelde
hij vertrouwen. Hij vertelde
mij van de betrokkenheid van
bevelhebber Bouterse, van mi
nister-president Errol Alibux,
van minister Harvey Naaren-
dorp, van Iwan Krolis, de voor
zitter van de PALU, van Paul
Bhagwandas, van Badressein
Sital en van de andere by de
moordpartijen in de nacht van
8 op 9 december in fort Zeelan
dia. Ook zijn eigen aandeel
daarin verzweeg hij niet".
Het boekje bevat een gedetail
leerde weergave van de gruwe
lijke gebeurtenissen van 7 en 8
december en gaat tevens in op
de groeiende tegenstelling tus
sen tweede man Horb en be
velhebber Bouterse. Uit de be
schrijving blijkt dat de gevan
genen dus niet op de vlucht
zijn doodgeschoten, zoals nog
altijd de officiële lezing van Pa
ramaribo luidt, maar dat al van
tevoren was afgesproken alle
zestien mannen die gearres
teerd waren te doden. Uitein
delijk werd alleen voor vak
bondsleider Fred Derby een
uitzondering gemaakt, die op
voorspraak van Bouterse naar
huis mocht.
Horb: „Toen ik beneden kwam
hoorde ik tussen de schoten
nog het gegil van de laatste ge
vangenen. Ik zag bebloedde lij
ken op een hoop in een hoek
van het binnenplein en een
paar onder de stenen trap. Ik
zag ook twee lijken in ieder ge
val in groene uniformen, ter
wijl de andere lijken waren
ontkleed. Ondertussen hoorde
ik de schoten van de opgezette
schijnaanval. Ik liep naar huis
en bedronk my".
De informatie die van de anonie
me schrijver komt in grote fij
nen overeen met een eerder in
de Nederlandse pers versche
nen ooggetuigeverklaring van
de naar Nederland gevluchte
luitenant Mahadath.
Aan vooravond hervatting Genève
zaterdag een grote demonstratie tegen kernenergie gehouden, waaraan ook dit groepje
MOSKOU (AFP) - Er is "een
kans" voor de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie om in Genève
een akkoord te bereiken over het
beperken van het aantal Europe
se kernraketten voor de middel
lange afstand, ondanks het feit
dat beide partijen tegengestelde
benaderingen hebben over de
kwestie van ontwapening in Eu
ropa. Dit heeft het partijblad van
de communistische partij van de
Sowjet-Unie "Prawda" gisteren
gemeld.
Achtenveertig uur voor de hervat
ting van de onderhandelingen
over beperking van de kernwa
pens in Europa, het zogeheten
INF-overleg, legde de Prawda
nogmaals nadruk op de "vastbe
slotenheid van de Sowjet-Unie
om een vermindering te berei
ken van de kernraketten voor de
middellange afstand van de Sow
jet-Unie en de landen van de NA
VO". Dat is volgens het Russi
sche orgaan echter niet het doel
van de Verenigde Staten. Die
zouden er alleen op uit zijn het
aantal "Russische raketten te
verminderen".
Ondanks de meningsverschillen,
zo vervolgde de Prawda, is er een
"kans" dat men het eens wordt
over de kernproblemen als de
"concrete en realistische voor
stellen van de Sowjet-Unie" in
overweging worden genomen
evenals de massale manifestaties
tegen de nucleaire dreiging, die
steeds talryker worden "in alle
landen en op alle continenten"
"Het beslissende moment
komt", zo voegde de Prawda er
aan toe, "dat de volkeren die
hechten aan de vrede de imperia
listen dwingen zonder uitstel se
rieuze onderhandelingen te be
ginnen, want anders zal de bewa
peningswedloop ongecontro
leerd verder gaan, met alle con
sequenties van dien". "Het
woord is nu aan de Verenigde
Staten en aan hun bondgenoten
van de NAVO", zo besloot het
Russische partyblad.
HAMBURG (DPA) Konrad Ku
jau, de handelaar in nazi-reli
kwieën die zaterdag terugkeerde
naar West-Duitsland, is gearres
teerd. De officier van justitie in
Hamburg verklaarde zaterdag
avond dat Kujau na aankomst in
Beieren uit Oostenrijk werd
gearresteerd op verdenking van
bedrog.
Kujau die verslaggever Gerd Hei-
demann van het weekblad
"Stern" de vervalste dagboeken
leverde werd zaterdagavond nog
naar Hamburg overgebracht. De
in Stuttgart woonachtige hande
laar ontkende na aankomst in de
Bondsrepubliek dat hij de dag
boeken zou hebben gemaakt. Hy
was op het moment dat hy ze aan
Stern verkocht overtuigd van de
echtheid van de geschriften.
