actief in
vrije tijd
C
Samuel Jongeleen (94): een
droog koppie en een klomp
Bloemenexpositie in Hooglandse kerk
"Hè kijken meer naar de goede antwoorden
Drie Octoberschool mag
voorlopig blijven bestaan
In afwachting van fusie
PvdA houdt telefonisch
spreekuur
Werk aan Jan
Vossenbrug
Zeventig jaar Ud van de AbvaJKaho
"Sleutelflora 1983" om geld bijeen te brengen voor kindertehuis
Wiskunde: veel begrip komt pas achteraf tot stand
9?
VAKTAAL
ZATERDAG 7 MEI 1983
Leiden
LEIDEN - De Drie Oktoberschool blijft voorlopig
toch bestaan, minstens nog tot 1 augustus 1984. Dit
heeft contact tussen de afdeling onderwijs van de
gemeente en het ministerie van onderwijs uitgewe
zen.
Weliswaar kwam er deze week een beschikking af
waarin namens staatssecretaris Van Leijenhorst een
verzoek van de gemeente, de school nog te laten
voortbestaan, werd afgewezen. De Drie Oktober
school heeft te weinig leerlingen, terwijl er voldoen
de andere scholen in de buurt zijn, was de redene
ring in de beschikking.
Daarbij was echter over het hoofd gezien, dat de ge
meente Leiden inmiddels een fusieplan heeft inge
diend voor het openbaar onderwijs. Volgens dat
plan gaat de Drie Oktoberschool fuseren met de Lu
cas van Leydenschool (Aalmarkt). Het wachten is
voornamelijk op de bouw van een nieuwe school,
die volgens de plannen van de gemeente aan de Ga-
renmarkt zou moeten komen. Het fusieplan heeft de
instemming van het ministerie, dat om het om die
reden ook juist vindt dat de Drie Oktoberschool in
afwachting van de fusie toch blijft bestaan. Het is
overigens nog onduidelijk wanneer het nieuwe
schoolgebouw kan worden gebouwd, omdat er te
gen het bestemmingsplan voor de Garenmarkt be
zwaarschriften zijn ingediend.
Tweede-Kamervoorzitter
Dolman. (Foto anp>.
LEIDEN - De Leidse PvdA
houdt op maandagavond een
telefonisch spreekuur. Wie
dat wil kan vragen stellen
aan: de voorzitter van de
Tweede Kamer, Dick Dol
man, en aan de kamerleden
Arie v.d. Hek en Henk Veld
hoen.
Daarnaast zullen de Leidse
wethouders Cees Waal, Dick
Tesselaar, Jit Peters en Paul
Bordewijn en een aantal
PvdA-raadsleden aanwezig
zijn om alle mogelijke vragen
van de Leidse bevolking te
beantwoorden.
Gebeld kan er worden tussen
19.00 en 21.00 uur. Draai het
volgende nummer:
071-143094.
LEIDEN Met de vernieuwing
van de Jan Vossenbrug wordt
aanstaande maandag begonnen.
Dat werk i? noodzakelijk vanwe
ge de slechte staat waarin alle
metalen onderdelen van de brug
verkeren.
Voor voetgangers en fietsers naar
en van de Jan Vossensteeg is er
al een noodbrug naast de Jan
Vossenbrug aangelegd. Voor de
bereikbaarheid van woningen en
bedrijven op het gedeelte Lange
Mare-Vollersgracht wordt het
daar geldende éénrichtingver-
keer in de richting Lange Mare
tijdelijk "omgedraaid".
De oude brug, die alleen in theorie
nog beweegbaar was, wordt nu
vervangen door een vaste verbin
ding. die in beton wordt uitge
voerd.
LEIDEN - Het is een ongebruike
lijke ontvangst: "Wat had je op je
geweten jongen?". En even later:
"O, gaat het over mij. Nou, zou ik
zo zeggen, hier ben ik". Samuel
Jongeleen is vierennegentig en
zeventig jaar lid van de Abva/Ka-
bo. "Wij oudjes, wij waren weg
van Drees. Maar die is er uitge
gooid hè".
Hij heeft vroeger een melkzaak in
Leiden-Noord gehad. In zijn be
jaardenflat in Rijn en Vliet ver
telt hij: "Ik was filiaalhouder.
Maar ik ging op de fles. Dat
kwam door de Eerste Wereldoor
log".
Het verband ontgaat ons. "Kijk, ik
stond aan de grens in Brabant. Ik
was bij het tiende regiment. M'n
vrouw moest de zaak leiden en
dat ging niet zo best. Meer jon
gens uit het Noorderkwartier za- -
ten aan de grens, met als gevolg
dat hun vrouwen naar d'r moe
ders gingen. Het Noorderkwar
tier liep een beetje leeg, zoge
zegd. En Jongeleen raakte z'n
klandizie kwijt".
We veronderstellen dat er aan de
grens niet zoveel gebeurde. Jon
geleen beaamt dat. Éen incident
herinnert hij zich nog. "We staan
door
Wim Brands
met z'n tweetjes op wacht op een
landweg, we praten wat, en op
eens hoor ik iets".
Jongeleen gaat wat verzitten in zijn
makkelijke stoel. "Goed, ik zeg
tegen m'n kameraad: hoor jij dat!
Stond er plotseling een Belgi
sche pastoor voor onze neus. En
we konden 'm de grens niet meer
overkrijgen. Alles geprobeerd,
maar hij wilde niet weggaan. De
angst zat er al danig in, toen. Zeg,
zit je die flauwekul nou echt op
te schrijven?"
Toen hij terugkwam in Leiden
ging hij op de lichtfabriek
werken. Leuke tijd? "Ach, het
was vroeger wat...maar ik heb er
wel naar m'n zin gewerkt. Weet
je trouwens dat ik in die tijd een
ongelooflijke hekel aan drank
had. Eentje, die werkte echt op
drank. Als-ie een slokkie op had,
dan begon-ie als een stier. Kei
hard werkte die man. Maar na
anderhalf uur, dan was de drank
uitgewerkt, de benzine was op,
en dan viel die jongen toch mooi
als een kalf in de hoek".
Jongeleen dronk niet en daarom
noemden ze 'm een droog kop
pie. Kon hem wat schelen. Hij
spaarde voor z'n vakanties. "Ik
ging met de natuurvrienden
mee, die club hoorde bij de
SDAP. Naar de Haagse markt
gaan was vroeger een mooi uit
stapje; dus je begrijpt dat ze op
de fabriek raar keken toen ik
naar het Eifelgebergte ging. Jon
geleen, dat kan ik niet betalen,
zeiden ze tegen me. Dan ant
woordde ik: luister eens jongen,
op zaterdagavond ga jij de stad in
met een riks in je zak, goed, je
komt terug en je hebt niks meer.
Ik leg dat geld opzij voor m'n
vakantie. Bovendien neem ik
m'n vrouw mee en dat doen jullie
niet. Daar keken ze raar van op.
Ze luisterden altijd wel goed
naaf m'n beschrijvingen. Ja, ik
kon de dingen uit de vakantie al
tijd goed onthouden".
Gisteravond werd hij onderschei
den in verband met zijn zeventig
jarige lidmaatschap. Doet hem
niet veel, zo'n onderscheiding.
"Kijk, daar, voor het raam hangt
de onderscheiding die ik kreeg
toen ik zestig jaar lid was. En dat
ding daar heb ik gekregen toen
ik vijftig jaar lid was en deze
speld hier..hou toch op..ik vind
het allemaal wel leuk. Naar de
vergaderingen van de bond ga ik
niet meer. Heb ik geen tijd voor".
De fotograaf zit aan zijn toestel te
friemelen. Jongeleen: "Zeg, als
die man een foto van mij maakt,
laat 'm dan effe wachten: eerst
m'n jas aan".
Als het fotograferen achter de rug
is, voelt Jongeleen zich weer op
z'n gemak en hij komt nog eens
terug op de lichtfabriek. "Je had
daar dus de boorden en de klom
pen. Ik was een klomp. Voor m'n
pensionering was ik nog kraan
machinist. Geen lolletje, hoewel
het geen zwaar werk was. Die
kraan tilde twaalf ton, maar daar
had jij geen last van hoor".
Hij leest nog steeds het Vrije Volk.
"Beetje bij de tijd blijven. En ik
lees nog zonder bril, schrijf dat
even goed op. En je mag ook best
zeggen dat mijn kop nog goed is.
Je weet toch nog wel waar ik dat
aan te danken heb? Geen drank
en op vakantie met de natuur
vrienden. Snappie. Nee, tegen
woordig ga ik niet meer weg. Dat
is toch niks gedaan. Je moet die
oudjes eerst in de bus laden en er
dan weer uit sjouwen. Mij niet
gezien".
S. Jongeleen: "Geen drank en op vakantie met de natuurvrienden. Daar
heb ik aan te danken dat mijn kop nog goed is".
(foto Holvast)
LEIDEN "Sleutelflora 1983" is
de naam van een tentoonstelling
die volgende week in de Hoog
landse kerk wordt gehouden. De
Hervormde Kerkvoogdij in Lei
den en de Flora-veiling in Rijns
burg hebben de koppen bij el
kaar gestoken en besloten voor
het eerst in het hart van Leiden
een expositie van bloemensier-
kunst te houden.
"De Hooglandse kerk moest na de
restauratie een multifunctioneel
gebouw worden", zegt secretaris
J. Donkers van het college van
Kerkvoogden. Dat wil zeggen:
gebruiken voor meer doeleinden
dan kerkdiensten alleen. "Maar
wat er gebeurt, jnoet wel een
beetje in overeenstemming zijn
met wat de kerk doet". De ten
toonstelling is er daarom niet zo
maar: het is de bedoeling geld
bijeen te brengen voor een kin
dertehuis in Bolivia. "Verder ho
pen we dat zo'n tentoonstelling
de drempelvrees wegneemt om
een kerkgebouw binnen te
gaan", zegt Donkers. "Zo sprak
ik laatst iemand die 72 was en
zijn hele leven lang al in Leiden
woont. Die was nog nooit in de
Pieterskerk geweest...."
Rijtuigen
Behalve Flora zelf doen ook cursis
ten en docenten van de bindcur-
sus van de Rijnsburgse veiling
mee aan het inrichten en verzor
gen van de tentoonstelling, ter
wijl er ook medewerking is van
de Leidse Hortus en de Rotary-
club Leiden-Oost, die een expo
sitie over het Boliviaanse dorpje
Sopachuy heeft voorbereid. Flo
ra richt het grootste gedeelte van
kerk in met bloemen, op het
schip na. Tussen de pilaren en
spitsbogen worden het koor en
de beide transepten versierd met
bloemwerken. De bloemstukken
worden gegroepeerd rond een
aantal antieke rijtuigen, die door
de Rijnsburgse vereniging 't Ga
reel beschikbaar zijn gesteld en
rond de Gouden Koets van de 3
October-Vereeniging, die sinds
jaren weer van stal wordt ge
haald.
In een van de zijbeuken komt de
foto-tentoonstelling over Sopa
chuy. Vanuit Sucre, een stad
tachtig kilometer verderop,
werken zusters in dit nog niet
ontsloten gebied, waar een ern
stige mate van TBC heerst en de
ouders hun kinderen moeten
achterlaten in een noodhospi
taaltje. Door de hoge inflatie en
de mislukte oogsten kunnen de
ouders hun kinderen zelf niet
meer voeden. De hulp is vrij ge
brekkig: het vervoer geschiedt
per ezel. Daarom is er geld nodig
voor een kliniek en kindertehuis.
Het geld dat de tentoonstelling
in de Hooglandse kerk opbrengt
is daarvoor bedoeld.
In de andere zijbeuk presenteert
de vereniging "Vrienden van de
Hortus" een bijdrage. Wat er pre
cies te zien zal zijn, is nog een
verrassing, maar het gaat in elk
geval om tropische planten. Ver
der wordt in de kerk een Weense
theetuin ingericht. Ook worden
er demonstraties bloemschhik-
ken en corsages maken gegeven.
De tentoonstelling wordt muzikaal
omlijst. Op gezette tijden zullen
organist Joop Brons en zijn leer
lingen concerten in de kerk ver
zorgen. Volgende week zaterdag
treedt de politie-brassband on
der leiding van J.H. de la Rivière
op.
De tentoonstelling wordt woens
dagmiddag om vier uur geopend
door burgemeester W.K. de Roos
van Rijnsburg. Die dag is zij tot
tien uur te bezichtigen en verder
donderdag (Hemelvaartsdag),
vrijdag en zaterdag van tien uur
's ochtends tot tien uur 's avonds
en zondag van twee tot tien uur.
Is de tentoonstelling een succes
dan wil de Hervormde Kerk
voogdij "Sleutelflora" jaarlijks
herhalen, waarbij de opbrengst
telkens voor een goed doel zal
worden bestemd.
SLEUTELFL0RR
'S3
GCoemententoonsteCCing
Koffie-concert
De Leidse Harmoniekapel geeft
zondag weer een koffiecon
cert in de kantine van het
voormalige marinecomplex
aan het Noordeinde 2a. Aan
vang half twaalf. Als con
trast met de harmoniemuziek
wordt als intermezzo muziek
verzorgd door Charlotte Wes-
seling en Paula Stelma Ver
meulen op gitaar en fluit.
Volksdansinstuif
Elke volksdansinstuif is volgens
de organisatoren van dit
maandelijks gebeuren in het
Leids Vrijetijdscentrum
(Breestraat 66) speciaal afge
stemd op moeders, dus op
moederdag, zondag, hele
maal. Aanvang: 's avonds om
zeven uur. Het programma
wordt gepresenteerd door de
samenstelster: Yvonne van
Knijnenburg.
Majoretteconcours
Op het basketbalplein bij de
Antillenstraat en Suriname-
straat organiseert de Kooi-
girls zondag het jaarlijkse
majorettenfestival, met ook
twirl- en showgroepen. Er
doen 21 verenigingen aan
mee. De voorzitter van het
wijkcomité in De Kooi, Jan
Werter, verricht om één uur
de openinghet concours zal
tot ongeveer zes uur duren.
Vrouwenraad
De Leidse vrouwenraad orga
niseert maandag een bezoek
aan de tentoonstelling Ener
gie uit eigen bodem". Wie in
teresse heeft moet maandag
ochtend om half tien aanwe
zig zijn bij het rijksmuseum
voor geologie en mineralogie
aan de Hooglandsekerk-
gracht. Om tien uur begint de
rondleiding. Na afloop, elf
uur, is er gelegenheid tot het
stellen van vragen. Voor na
dere inlichtingen: tel. 141696
en 142963.
FNV
De Dienstenbond FNV houdt
maandagavond een leden
vergadering over sociale ze
kerheid in het Anthonius
Clubhuis aan de Lange Mare
43 te Leiden. Aanvang: acht
Vrede
De werkgroep TV-issue van de
Leidse Studenten Ekklesia
laat maandagavond de
NCRV-documentaire over de
rol van de kerk in Oost-Euro
pa in de vredesbeweging nog
eens per video zien. Aan
vang: acht uur. Plaats van
handeling: Rapenburg 100.
Amnesty
Amnesty International houdt
in samenwerking met jonge
renvereniging Augustinus
een schrijfavond. Het is de be
doeling dat vrijwilligers brie
ven schrijven aan organisa
ties die namens de overheid
in hun land (meestal politie
ke) moorden begaan. Leden
van Amnesty International
zijn voor informatie aanwe
zig. Na afloop wordt er Chi
leense muziek gespeeld door
Lamendos. De schrijfavond
wordt gehouden bij Augusti
nus, Rapenburg 24 en begint
om kwart over acht.
Wat heeft er zich no de invoering
van de mammoetwet in 1968 op
de scholengemeenschappen voor
mavo/havo en vwo afgespeeld? De
vokkenpoketten zijn ingevoerd,
de leerstof is veranderd en de
schoolboeken zijn mooier gewor
den. In deze serie 'vaktaal' komen
docenten van Leidse middelbare
scholen aan het woord, die kri
tisch zullen vertellen over leerlin
gen, schoolboeken en de ontwik
kelingen binnen hun eigen vak.
LEIDEN - "Kijk", zegt conrector
Siemons als hij zijn collega wis
kunde en sectieleider Van der
Beek voorstelt, "voor de mam
moetwet was er niets gecoördi
neerd. Iedereen was op zijn eigen
houtje bezig. Dat willen we nu
voorkomen, daarom hebben we
sectieleiders".
Voor het vak wiskunde zijn er op
de scholengemeenschap 'Visser
't Hooft' twaalf docenten. De sec
tieleider houdt in de gaten hoe
alles binnen zijn vakgebied reilt
en zeilt. Op gezette tijden komt
men bijeen om gezamenlijk te
bespreken hoe bijvoorbeeld een
proefwerk uitpakt en of het di
dactische proces naar wens ver
loopt.
Siemons, naast zijn conrector
schap geeft hij ook nog een aan
tal uren wiskunde, denkt dat het
vak wiskunde in de loop van de
tijd minder problemen heeft op
geleverd en dat de docenten mil
der in hun beoordeling zijn ge
worden.
Hij heeft daarvoor de volgende ver
klaring: "Vroeger, toen wiskun
de nog gesplitst was in stereome
trie, analytische meetkunde en
algebra, was een som goed of
fout. We kijken nu meer naar de
goede dan naar de foute ant
woorden. Dit betekent dat je
voor een onderdeel van een som
zelfs nog punten kan behalen.
door
Saskia Stoelinga
Voor de zwakkere leerling werkt
dat motiverend. Ik krijg ook de
indruk dat tegenwoordig minder
leerlingen afhaken".
Als bewijs voor dit verhaal haalt
Simons de cijferlijsten te voor
schijn van een tweede klas HBS
en een tweede klas van het
Voortgezet Wetenschappelijk
Onderwijs (VWO). De verschillen
zijn duidelijk zichtbaar. In de
HBS-klas krioelt het van de rode
cijfers oftewel onvoldoendes,
terwijl op de lijst van het vwo -
op enkele vieren en vijven na
prachtige punten staan.
Samenhang
Ook leraar Van der Beek moet con
stateren dat zijn vak om verschil
lende redenen aantrekkelijker is
geworden. "Wiskunde trekt als
keuzevak het grootste aantal
leerlingen. Dit komt omdat het
overgrote deel van de vervolgop
leidingen dat als eis voor toela
ting heeft opgenomen. Het aan
tal mensen dat wiskunde als ein
dexamenvak heeft, is in de loop
van jaren erg gestegen. Vroeger
ging je naar de A-kant (talen) of
B-kant (wiskunde). Tegenwoor
dig tref je scholieren aan met alle
moderne talen in het pakket,
maar ook wiskunde".
Uit de verhalen van Siemons en
Van der Beek mag overigens niet
de conclusie worden getrokken
dat het niveau hierdoor gedaald
zou zijn. Tenminste als de vraag
wordt gesteld of het wiskunde
onderwijs minder is geworden,
kan Siemons noch een ontken
nend, noch een bevestigend ant
woord geven. "Het vak is heel
anders geworden", verklaart hij.
"Vroeger werd in het het wis-
kunde-onderwijs de stof erg frag
mentarisch behandeld. De sa
menhang tussen bijvoorbeeld
gonio- en stereometrie onbrak in
het geheel. Dat is na de mam
moetwet met de invoering van
'de nieuwe wiskunde' drastisch
veranderd. Wiskunde is nu ook
veel relevanter geworden voor
vakken als scheikunde, natuur
kunde, economie en biologie".
Splitsing
Dat meer leerlingen wiskunde kie
zen heeft nog een reden. In het
vwo is de wiskunde gesplitst in
wiskunde I en II, waarbij wis
kunde II is bedoeld voor de meer
exacte studierichtingen. Met
wiskunde I hebben mensen die
sociologie, psychologie of econo
mie gaan studeren toch de moge
lijkheid om met bepaalde facet
ten van de wiskunde, die ze bij
hun studie nodig zullen hebben,
kennis te maken.
Helemaal gelukkig is Siemons met
deze onderverdeling niet. Uit de
praktijk blijkt namelijk dat die
wiskunde I voor bovengenoem
de groep nog te moeilijk is, ter
wijl de Technische Hogeschool
in Delft beweert dat studenten
met wiskunde II te weinig ruim
telijk inzicht hebben om goede
resultaten te boeken.
Daarom gaat deze verdeling bin
nen enkele jaren weer op de hel
ling. Siemons: "Het vwo krijgt
dan de onverdeling wiskunde A
en wiskunde B. B zal zich hele
maal richten op de technische-
en natuurwetenschappen en A
op de gamma-wetenschappen. In
feite hetzelfde principe, alleen de
stof zal worden veranderd en
waar nodig verdiept. Zo zal de
wiskunde A meer gericht zijn op
het vak van de toekomst: de in
formatica".
In de wiskundeles blijft weinig tijd
over voor geleuter. Een creatief
vak kan wiskunde volgens Sie
mons niet worden genoemd. "Al
les is immers voorgekauwd en de
sommen moeten meestal vol
gens een geijkte methode wor
den opgelost". Van der Beek:
"Het heeft daarom misschien
ook geen zin om steeds zelf alles
voor te doen. De leerlingen dut
ten dan in en laten af en toe een
"O, ja" horen. Daar schiet je niets
mee op, want als ze het zelf moe
ten doen blijken ze het toch niet
te snappen".
Misverstand
Het boek met de titel "Getal en
ruimte" sluit volgens Van der
Beek prima bij zijn visie en die
van Siemons aan. Een voorbeeld
en daarna opgaven. Siemons wil
ook afrekenen met het misver
stand dat leerlingen sommen
maken niet leuk zouden vinden.
"In een geroezemoes van stem
men onstaat een prima werk
sfeer. Tot de laatste minuut zijn
ze bezig. Veel begrip komt pas
achteraf tot stand".
Voor de docent betekent die zelf
werkzaamheid van de leerling
niet dat hij of zij met de armen
over elkaar achter de lessenaar
kan gaan zitten. Er moet worden
rondgelopen in de klas en waar
nodig krijgen leerlingen extra
uitleg of worden ze door een sim
pele vingerwijzing weer op het
goede spoor gebracht.
De briljante leerling - en die be
staat nog - hoeft zich op deze
manier ook niet te vervelen.
Voor hem of haar worden ge
woon extra moeilijke sommen
uitgezocht Van der Beek: Tja,
er zijn leerlingen in de eindexa
menklas die we niets meer hoe
ven te vertellen. Toch is het te
genwoordig moeilijker om met
een tien op de lijst van school af
te komen dan vroeger. Op de
HBS hoefde er maar een keer
een topprestatie te worden gele
verd. Tegenwoordig met drie
schoolonderzoeken en daarna
pas het centraal schriftelijk moet
er vier keer boven de 9,5 worden
gescoord, wil die tien er echt ko
men te staan". Aan een briljante
wiskunde-leerling van nu hoeft
dus echt niet te worden getwij
feld.
Over briljante leerlingen gespro
ken. Een goede ontwikkeling in
het onderwijs vindt Siemons dat
aan de zwakkere leerling ook
aandacht wordt geschonken.
"Dat kwam vroeger veel minder
voor. Je was gauw geneigd zo ie
mand te laten vallen". Op het
'Visser 't Hooft' zijn deze mensen
in de gelegenheid extra hulples
sen te volgen. Volgens Van der
Beek wordt daar gretig gebruik
van gemaakt De heren merken
op bewondering te hebben voor
de scholieren die ondanks het
sombere toekomstperspectief
gewoon doorgaan.
(Het volgende artikel in de serie
Vaktaal zal verschijnen op 28
mei).
