Andropovs plan vindt weerklank Wr -c Huursubsidie bejaarden wordt sterk verminderd Nedlloyd krimpt vloot fors in "Minder vaak vuurwapens gebruiken" 3- Pleidooi voor jaarlijkse "sociale miljoenennota" Ennia wil dochter in VS Slagen op taalfouten van Albeda Tuinmeubelen EXAMEN KOORTS ELSEVIERS DE TIJD DONDERDAG 5 MEI 1983 Varia DEN HAAG (ANP) - De verhoog de risico's die verbonden zijn aan het gebruik van een vuurwapen maken het noodzakelijk het aan tal gevallen waarin daarvan ge bruik wordt gemaakt tot een mi nimum te beperken. Dit staat in voorstellen voor een wijziging van de geweldsbepa- lingen in de politiewet die de mi nisters Rietkerk van binnenland se zaken en Korthals Altes van justitie de Tweede Kamer heb ben toegestuurd. De voorstellen gaan over de ge- weldsbepalingen in de instructie korps rijkspolitie en de bij standsinstructie gemeentepoli tie. De voorstellen kwamen tot stand na overleg met bestuur, politie en openbaar ministerie, zo blijkt uit de gisteren gepubli ceerde brief van beide bewinds lieden. Deze wijzigingen zijn gedeeltelijk, aldus de toelichting. De beide ministers bezinnen zich over een meer fundamentele herziening van het gebruik van geweld door de politie. "Omdat de huidige in- structie op bepaalde punten ver ouderd is en dringend moet wor den aangepast", vinden zij het van groot belang dat deze nu al gedeeltelijk wordt gewijzigd. Een fundamentele herziening zal volgens de beide ministers gerui me tijd vergen. De wijzigingen komen erop neer dat het optreden van de ambte naar erop gericht moet zijn zwaar lichamelijk letsel of erger te voorkomen. Hij moet er reke ning mee houden dat de kans het doel met een vuurwapen te tref fen afneemt, naarmate de om standigheden waaronder gescho ten wordt ongunstiger zijn (de af stand tot het doel groter wordt, wanneer schutter of doel bewe gen en bij duisternis). DEN HAAG (GPD) - De regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst, mr. H. Tjeenk Willink, heeft in een rapport aan minister Rietkerk scherpe kritiek geuit op het trage verloop van die reorganisa tie. Tjeenk Willink verwijt Rietkerk nog steeds geen begin te hebben gemaakt met een concreet werkplan voor 1983. In zijn rapport doet Tjeenk Willink nu zelf aanbevelingen voor reorgani satieplannen die nog dit jaar tot resultaten moeten leiden. Zo moet op Prinsjesdag, tegelijk met de Miljoenennota, een actieprogramma wor den gepresenteerd met de concrete uitwerking van de beleidsvoorne mens uit de Troonrede. Daarbij moet worden aangegeven welke minis ter verantwoordelijk is voor de uitvoering elk van de onderdelen van dat actieprogramma. De regeringscommissaris wil dat voorts jaarlijks, tegelijk met de gewone Miljoenennota, een Sociale Miljoenennota wordt gepubliceerd. In de sociale zekerheid gaat immers 30 procent van het nationale inkomen WASHINGTON-LONDEN-PARIJS (Reuter/AFP/UPI/ DPA) - De Westelijke bondgenoten hebben voorzichti ge instemming getoond met het aanbod van Sowjet- leider Yoeri Andropov om op het Geneefse overleg tot vermindering van het aantal kernwapens voor middel lange afstand in Europa zowel kernkoppen als lanceer- middelen te tellen. De Amerikaanse president, Ronald Reagan, zei tegen journalisten op het Witte Huis "bemoedigd" te zijn door het aanbod. Hij zei dat een dergelijke opvatting steeds ook zijn standpunt was. Reagan gaf te kennen dat hij het voorstel "ernstig zal bestuderen" en dat hij het met de Amerikaan se onderhandelaar, Paul Nitze, zal bespreken voor diens terug keer naar Genève voor de hervat ting van het overleg op 17 mei. "Bemoedigend en een wijziging" noemde de Amerikaanse minis ter van defensie, Caspar Wein berger, het voorstel. Een pro bleem is echter het feit dat Mos kou blijft staan op het meetellen van de Britse en Franse kernra ketsystemen. Zowel Londen als Parijs heeft zich opnieuw gekeerd tegen het mee rekenen van hun van de NAVO onafhankelijke en meer als stra tegisch beschouwde kernraket- stelsels. Londen sprak echter van een ge matigde stap in de goede rich ting. De Britse minister van staat voor defensie, Péter Blaker, zei dat het meetellen van de Britse en Franse systemen de Sowjet-Unie een monopolie zou geven van de te land gestationeerde kernraket ten in Europa. Moskou wil die kernwapens meetellen om zijn aanspraak kracht bij te zetten dat er al evenwicht tussen de weste lijke en de Sowjet-kernstrijd- machten bestaat. Het Westen is voor het niet alleen tellen van lanceermiddelen maar ook van de kernkoppen omdat de Russische SS-20-raketten elk drie kernkoppen hebben. Volgens een regeringswoordvoer der in Bonn bevestigden de woorden van Andropov het Westduitse standpunt dat Mos kou niet zijn laatste woord heeft gesproken over het tussenvoor stel van president Ronald Rea gan van 30 maart de raketten in Europa tot gelijke niveaus te ver minderen. De Nederlandse regering ziet in het aanbod van Andropov een stap in de richting van de juist heid van het Westelijke uitgangs punt in de Geneefse onderhan delingen. De Belgische regering reageerde met gematigde voldoening. NA- VO-secretaris-generaal mr. Josef Luns begroette volgens zijn woordvoerder in beginsel met in stemming alles wat de impasse kan doorbreken. "Maar deze al gemene overweging betekent niet dat Andropovs aanbod dat resultaat ook zal opleveren". Deze "jogger" in het Amerikaanse San Antonio vindt hardlopen alleen kennelijk een onvoldoende conditietrai ning. De fotograaf trof hem in deze ongebruikelijke pose verwikkeld in een telefoongesprek met zijn verloofde. (Foto AP) AMSTERDAM (ANP) - Het verzekeringsconcern Ennia is op zoek naar een dochter in de Verenigde Staten, die wat meer evenwicht moet bren gen in de buitenlandse activiteiten in de levensector. Ennia verwacht dit jaar een winst, die ongeveer gelijk zal zijn aan de 91,2 miljoen die in 1982 werd geboekt. Slechte resultaten werden vorig jaar geboekt in de schadeverzekering, met name in het buitenland. Het tota le schaderesultaat daalde daardoor van 14,4 miljoen winst tot 24,5 mil joen verlies. De belangrijkste verliezen waren te vinden in Spanje en Engeland. In Nederland ging het beter door een lagere belastingdruk en beperking van kosten. Het aantal personeelsleden daalde van 2726 tot 2638. maakt zich ernstig zorgen over de gevolgen van de verminde ring van de huursubsidie voor bejaarden per 1 juli. Door deze vermindering zullen vele oude ren in serviceflats en zogenaam de aanleunwoningen, voorzie ningen die voor hen noodzake lijk zijn, niet meer kunnen beta len. Dit zegt de ouderenbond, waarbij 20.000 ouderen zijn aan gesloten, in reactie op de uitlatin gen van staatssecretaris Brox in de Tweede Kamer. De staatssecretaris heeft gezegd vast te houden aan het aanscher pen van de voorwaarden die gel den voor bejaarden die huursub sidie aanvragen. De afgelopen jaren zijn tal van kos ten waarmee bejaarden in ver band met het wonen worden ge confronteerd meegenomen bij het bepalen van de subsidie. Daar wil Brox nu vanaf door het strikt toepassen van de bestaan de regels. De berekening die de D'66'er Nypels hem voorhield, namelijk dat bejaarden er per maand door de nieuwe toepas sing 70 tot 170 gulden op achter uit zouden gaan, leek Brokx aan de hoge kant. Maar hij erkende wel dat bepaalde bejaarden van af 1 juli minder huursubsidie zul len gaan ontvangen. ROTTERDAM (ANP) - De Ko ninklijke Nedlloyd Groep gaat de vloot van 118 schepen ver sneld inkrimpen in verband met de slechte gang van zaken in de wereldscheepvaart. De verkoop van twintig verouderde schepen moet de verliezen dit jaar beper ken. Nedlloyd verwacht dit jaar een aanzienlijke verslechtering van het resultaat, nadat de winst vorig jaar al daalde van ruim 144 naar 60 miljoen. In het vandaag verschenen jaarver slag meldt Nedlloyd dat de scheepvaart in het eerste kwar taal van dit jaar een dieptepunt heeft bereikt. Zelfs als het twee de deel van dit jaar enige verbe tering vertoont, kan dit aanzien lijke financiële achteruitgang niet worden vermeden. Aldus de Rotterdamse rederij, die bij de verkoop van schepen rekening houdt met boekverliezen. In het verleden heeft Nedlloyd altijd winst behaald op verkopen van schepen. Door de vlootinkrimping is inmid dels al een overschot aan varend personeel ontstaan. Voor de offi cieren, van wie er tijdelijk 250 te veel zijn, is een oplossing gevon den via werktijdverkorting en het gedeeltelijk in vrije tijd uit betalen van overwerk. Voor 225 buitenlandse varensgezellen is collectief ontslag aangevraagd. Nedlloyd zet intussen ook de in vesteringen op een laag pitje. De opbrengst uit verkopen gaan in de reservepot, die moet worden aangevuld door een waardeda ling van de vloot. Voor dit jaar heeft het concern zich vastge legd op investeringen voor een bedrag van 650 mfijoen. Vooral bij de werf Van der Giessen-de Noord liggen een aantal op drachten. Er zijn vijf container schepen in aanbouw, die dit en volgend jaar zullen worden opge leverd. De problemen bij Nedlloyd vloeien voort uit de recessie in het alge meen en de gevolgen daarvan in de ontwikkelingslanden in het bijzonder. De rederij onderhoudt veel diensten op landen in La tijns-Amerika, Afrika en Azië. Daar komt bij, dat Nedlloyd bij het containervervoer steeds gro tere concurrentie ondervindt van reders uit het Verre Oosten, die zich agressief de markt indrin gen. Gevolg is een structurele verschuiving in marktaandeel van de traditionele scheepvaart- landen naar gebieden als Tai wan, Hong Kong en Korea. DEN HAAG - De Nederlandse tekstverklaring die de meao- kandidaten gisteren moesten maken, bevatte een wonderlij ke vraag. De tekst („De Japan se uitdaging") kwam uit het dagblad Trouw en was van de hand van de oud-minister van sociale zaken W. Albeda. De zesde vraag die de kandidaten moesten beantwoorden luidde: Welke twee duidelijke taalfou ten staan er in het gedeelte dat loopt van regel 77 tot en met re gel 82?" Leraren en leerlingen waren het echter eens, dat het geheel be slist geen „weggevertje" was. De vele duizenden deelnemers aan het examen Nederlands voor het lager beroepsonder wijs kregen drie behoorlijk pit tige teksten voorgelegd, waar over 50 meerkeuzevragen moes ten worden beantwoord. De meeste moeite hadden zij met de tamelijk lange, wat warrige tekst over de vele eeuwen van zigeuner-vervolging. Het lezen van die tekst bleek alleen al een hele kluif. "Vrij verhaal" De leerlingen van de Christelijke Mavo in Hengelo kozen giste ren bij het maken van het Ne derlandse opstel vooral voor de onderwerpen die je zou kunnen rangschikken onder „vrij ver haal" en „eigen ervaring". Het was daarbij opvallend dat de belangstelling vooral uit ging naar een onderwerp dat volgens de opgave met na-me bestemd was voor volwassen eindexamenkandidaten! In verband met de grote groep kandidaten van de „moeder"- mavo's worden er jaarlijks een vijftal titels speciaal voor deze groep in het examen opgeno- Het examen geschiedenis dat de mavo-kandidaten met dit vak in hun pakket moesten maken, viel de meeste kandidaten mee. Dat geldt voor zowel het c- als het d-examen. ADVERTENTIE Vrijdagsavonds koopavond. Jan v.d. Meer B.V. Noordelnde 45-53 Tel. 01713-9008 Roelofarendsveen Het geschiedenisexamen zit nor maal aan het eind van de rit, maar dit jaar stond het giste-, ren op het programma; 4 mei, de dag van de Dodenherden king. Over deze verplaatsing was docent geschiedenis Bernt Feis van de Hendrik van der Vlist-Scholengemeenschap in Utrecht, zeer tevreden. Dit omdat het te bestuderen on derwerp bij mavo, havo en vwo bestond uit Nederland vóór, tij dens en na de Tweede Wereld oorlog en het nationaal-socia- lisme in Duitsland in de perio de tussen 1918 en 1945. Daar bleef het wat de waarde ring betreft bij. Om maar te be ginnen met het vwo-examen: een groot deel van de leerlingen kwam in hevige tijdnood. Over het havo-examen meldde de geschiedenisleraar: „Hier zijn de vragen helemaal slecht ge spreid over de stof. Wel vier vragen over meneer De Geer. Was die nou zo belangrijk?" Johnny Halliday Het moet een wat vermoeide der tiger geweest zijn die de tekst over „La génération Hally- day" uitgekozen heeft voor het havo-examen Frans. Hem of haar staat de oude held wel licht helder voor ogen, de leer lingen kenden de man niet of nauwelijks. De vragen waren hier en daar wat moeilijk in de tekst terug te vinden en er werd stevig denk werk van de leerlingen ver wacht. In mindere mate ging dat ook op voor de tekst over Peking. Het Frans was niet al te moeilijk, maar vanwege de onbekend heid met land en gewoontes, was het voor de leerlingen waarschijnlijk moeilijk zich in te leven in de beschreven situa ties. Dat was duidelijk niet het geval bij de teksten over uitzend krachten, de bibliotheek in het Centre Pompidou en het wind surfen. Geen verrassing Het examen Frans voor de vwo- kandidaten bevatte geen ver rassingen. Het waren de beken de stukken over maatschappij, maatschappelijke ontwikkelin gen, een vleugje kritiek en wat sport voor de broodnodige ont spanning. Verrassend was mis schien dat er dit jaar geen tekst over literatuur bijzat. De tekst die door de meeste leer lingen werd aangewezen als de boosdoener van de dag, ging over de vraag wie er nou eigen lijk de dupe is van stakingen bij het openbaar vervoer. Dui delijk dat, hoe je het ook be kijkt, de mensen die gebruik maken van deze voorziening de eerste en enige slachtoffers zijn. De eerste zitting van het examen algemene economie voor de meao was vorige week niet meegevallen en de kandidaten hadden de stille hoop dat dat gisteren bij de tweede zitting een beetje goedgemaakt zou worden. Het tegendeel was ech ter het geval. Ze kregen een „peper-pittige" macro-econo mische opgave en een iets min der ingewikkelde micro"-op- gave. Na de Tweede Wereldoorlog is de onschuld vermoord, zegt HP met betrekking tot de benadering van joden. Daarvoor was een jood een jood; na de oorlog spreekt men ineens over joodse mensen. Herman Vuijsje schrijft over het verschil tussen goed moedige spot en anti-semitisme. De oorlog heeft de bijl gezet in - wat nu kan worden gezien - het begin van een werkelijke inte gratie. De gebeurtenissen in Duitsland rond eind 1940 maak ten de joodse bevolking "jew- conscious". Waar eens de Bijen korf had laten weten een zekere voorkeur voor joods personeel te hebben omdat "zij in het alge meen dieper op de zaak ingaan, meer smaak en vakkennis heb ben", verkondigde datzelfde wa renhuis ten tijde van de NSB nog maar een kleine groep joods per soneel in dienst te hebben. Prof. Gans, buitengewoon hoogleraar in de geschiedenis van de joden, geeft niet alleen de oorlog de schuld van het werkelijke anti semitisme. "Een werkman had vroeger een pet op en een jood hoorde ook weer tot een bepaal de groep. Na de emancipatie ging men steeds minder eikaars anders-zijn erkennen. Erkenning van een verdeeldheid, een ver schil, dat kunnen wij in onze tijd, met al onze wetgeving, blijkbaar niet meer hebben". Verder in HP: de deconfiture als kroon prins van Andre van der Louw, de schaamte van de Turkse ge meenschap na de gebeurtenissen in Delft en een portret van Katia en Mariëlle Labèque: pianospe lende zusjes. MACA7INE "Wat heb ik in dit land nog te zoe ken", vraagt Philips-president Dekker zich af op de omslag van Elseviers Magazine. "Met het toelaten van een voortdurende hetze jegens multinationals ris keert Nederland de aftocht van miljardenbedrijven", valt het weekblad de topman bij. Dek kers verhaal is de bekende lita nie van te weinig ruimte en te grote lasten. Ook het onderwijs zit volgens Dekker goed fout, want dat licht de kinderen "in dustrie-vijandig" voor. Bij het memoreren van een radio-uitzen- ding vaji het IKV slaan bi Dek ker even de stoppen door: het deed hem denken aan de tijd van de Hitlerjugend. Ook staatssecretaris Korte-Van Hemel van justitie heeft weinig vrolijks te melden. Het bezuini gingsmes snijdt diep in het ge vangeniswezen. En dat lokt felle protesten uit van bewakers en gevangenen. De bewindsvrouwe begrijpt alle klachten best: te weinig bewakers voor te veel ge vangenen, beknotting van de re creatie, toenemende spanningen, 't Kan nu eenmaal niet anders. Toch moeten de betrokkenen maar proberen om vriendelijk met elkaar om te gaan, "huma ner". Hoewel, de controle in de huizen van bewaring mag best wat strenger worden, meent de staatssecretaris. Een hele klus met een minimaal aantal bewa kers. Ooit was Saigon een paradijs voor Amerikaanse soldaten waar de bloemetjes flink buiten gezet konden worden. Na de commu nistische machtsovername werd de stad "schoongeveegd" en om gedoopt in Ho Tsji Minhstad. He laas verbleekten de communisti sche idealen al snel en bloeit het kapitalisme als nooit te voren. Alle mogelijke Westerse luxe is er te koop. Verder biedt EM een uitgebreide analyse van het ongeluk met de twee straaljagers. "Een beoorde lingsfout, er kan altijd iets buiten te techniek om misgaan". En de reprise in Frankrijk van de roeri ge mei-dagen van 1968. Nieuwe stakingen en rellen kwellen de regering-Mitterrand. D66 was naïef, te principieel, te netjes, teveel Terlouw, te weinig machtbewust. Maarten Engwir- da, de derde grote leider van de Democraten, belooft in een inter view met De Tijd zijn partij een gouden toekomst: "We zijn weer op weg, dat geloven we in ieder geval zelf' Engwirda ("Nu is het duidelijk wat het gezicht van D'66 is. Dat ben ik") heeft een scala aan verkla ringen voor de radicale duikeling van de Democraten. Maar straks wordt het allemaal anders: "Als wij nu ergens tegen zijn stem men we ook tegen". Langs de neus weg geeft Engwirda overi gens toe dat de vorige minister van defensie, partijgenoot Van Mierlo, indertijd door Lubbers is gevraagd zijn ambt als partijloos minister te verlengen. Van Mier lo weigerde dat, ook al omdat het een "rare constructie" zou ople veren. In De Tijd ook aandacht voor de misstanden in vennootschaps- land. Een discussie tussen drs. P.T. Lakeman, voorzitter van de Stichting Onderzoek Bedrijfsin formatie, en prof.mr. W.J. Slag- ter, hoogleraar burgerlijk recht, handelsrecht en internationaal privaatrecht. De meningen van beide heren lopen uiteen bij de vraag in hoeverre een commissa ris financieel aansprakelijk moet worden gesteld voor een be- drijfsdebacle. Lakeman meent dat zo iemand failliet moet gaan en moet afzakken naar het bij standsniveau. Slagter: "U wilt duidelijk bloed zien". Lakeman: "Niet omdat ik zo bloeddorstig ben, maar omdat ik zo aan pre ventie hecht". Verder in De Tijd een herden- kingsverhaal over Maarten Lu ther, een interview met de we reldberoemde Nederlandse pop fotograaf Anton Crobijn en een vraaggesprek met Paul Acket, de verbitterde organisator van het North Sea Jazz Festival waar- De psychologe Marijke Höweler, die vorig jaar succesvol debu teerde met de roman "Van geluk gesproken" legt andermaal haar weerzin uit tegen de constructie van wat interviewer Rene T'Sas "grote psychologische drama's" noemt. "Misschien is het com pensatie. Ik hoor zoveel zwaars om me heen, huilen, verdrietig heden...Ik heb er plezier in ge had, misschien een beetje onvol wassen plezier hoor, om dat wat relativeren". In haar eerste ro man overheerst die relativerende toon; ook in haar tweede die bin nenkort verschijnt zal dat zo zijn. In HN op twee plaatsen aandacht voor de boekverbranding van '33. Siem Eikelboom schetst de achtergronden en de toedracht. Wim Hazeu bespreekt "Het clan destiene boek 1940-1945". Hij heeft daar niet veel goede woor den voor over en schrijft: "Liset- te Lewin gaat aan zoveel voorbij, dat aan opsommen geen begin nen is". Belangrijkste klacht van de recensent is de willekeurige keuze van voorbeelden. "Ander half jaar schrijven aan zo'n boek is kennelijk te kort geweest", concludeert hij. In de serie "Jongeren" praat Mary Michon met de achttienjarige Tim. Over de problemen met zijn ouders, zijn tekort aan warmte en geborgenheid, zijn homose- xualiteit, over hoe het verder moet: "Ik kom altijd in van die vreemde gezelschappen terecht, ik denk omdat het in mij zo chao tisch is". Ook een gesprek met de Leidse chronobioloog Wim Rietveld over de invloed van seizoenen op menselijke gedrag. Niet het na jaar, maar het voorjaar blijkt de depressieperiode bij uitstek. Een beetje apotheker laat zich ver vangen door iemand in loon dienst. Zelf vliegt hij rond in ei gen vliegtuigjes, beheert cafes, is een frequent bezoeker van de golf-links. Wie pakt hen? Rudie van Meurs en Ingrid Harms to nen staatssecretaris Van der Reijden aan dat er wel op een an dere manier te bezuinigen valt in de gezondheidszorg dan via ei gen bijdragen. Zelfs een fabri kant van geneesmiddelen be aamt dat de apothekers zichzelf rijk rekenen op kosten van de ge meenschap. "U weet dat als ik vijftig cent krijg voor een pro- dukt, de patiënt er een gulden voor betaalt. Ja, er zit nogal wat marge in de handel. Die komt te recht bij de apotheker. Dat sys- Feike Salverda t van zijn woe deuitbarsting ten overstaan van premier Lubbers. Omdat de re gering met de bonden had afge sproken dat er geen ambtenaren op straat zouden vliegen moes ten volgens Lubbers de uitke ringstrekkers en wel aan gelo ven. Kok: "Daarmee ging het masker af' Piet Schabracq, Sinds jaar en dag chauffeur bij de CPN en smeuïg verteller, komt uitgebreid aan het woord in VN. "Vroeger dacht ik dat communisten over een heel speciale moraal beschikten. Nou, ik weet nu in ieder geval dat communisten mensen zijn en geen engelen" Vrij Nederland staat verder vooral in het teken van de jaren 40-45. Sera Anstadt schreef een kort verhaal over haar oorlogservarin gen als jodin, Hugo Brandt Cor- stius (alias Jan Eter, Piet Grijs etc.) verzon de memoires van Jo hannes Eter over het interne ringskamp Bloemendaal, geba seerd op e^i dagboek uit de a- ren 88-92. De Russen blijken de bezetter. In de bijlage het relaas van Kees Zuurbier uit Kennemerland, die in de schaduw van verzetshelden als Hannie Schaft en Jan Bone kamp de oorlog goeddeels door bracht als dwangarbeider in Duitsland. In de rubriek Pers voorspelt Lex Runderkamp dat de redactie van Elseviers Magazi ne in staking zal gaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 13