Veel mogelij ldieden om vloer mooi af te werken
Grootste zonnecentrale in
Europa op eiland Pellworm
BORJT-
WOENSDAG 4 MEI 1983
_J Var|a
PAGINA 27
Gaat u de vloer een nieuw ge
zicht geven? Dan staat u mis
schien wel voor een heel
moeilijke keuze. Het aantal
vloerbedekking- en afwer
kingsmaterialen is ongeloof
lijk groot en u zult ze zelden
allemaal in één winkel vin
den. Het is dan ook vrij lastig
om een totaal marktoverzicht
te krijgen.
Voor textielmaterialen (natuur-
vezelstoffen als wol, katoen
enz.), synthetisch tapijt (ny
lon), mengvormen van die
twee, vilt, vinyl en derdelij ke
moet u bij de woninginrich-
tingsbedrijven zijn. Biezen-
materialen vindt u in dit
soort zaken ook, evenals in
gespecialiseerde winkels, wa
renhuizen enz.
Voor parket kunt u in doe-het-
zelfzaken, bouwmarkten en
vooral de gespecialiseerde
bedrijven terecht; sommige
verkopen hun produkten
rechtstreeks aan de consu
ment, of via een postorder
systeem. Tegels, plavuizen en
natuursteentegels vormen
een hoofdstuk apart. Bouw
en 'woon'markten, de bouw-
materialenhandel en derge
lijk hebben veelal een vrij
brede sortering in huis.
Om een beeld te krijgen van
wat er op vloerengebied alle
maal te koop is, zou u dus een
flink aantal zaken moeten af
lopen.
Begin echter eens met uzelf een
paar gewetensvragen te stel
len. Bij de keuze kunt u van
verschillende uitgangspun
ten uitgaan:
- De aard van het vertrek.
Moet het een sfeervolle, dan
wel een voornamlijk prakti
sche vloerbedekking wor
den?
De gezinssituatie. Wordt de
vloer erg intensief belopen
(kinderen!) of valt dat wel
mee?
- De prijs. Wat hebt u in de por
temonnee voor dat nieuwe
gezicht van de vloer?
- De eigenschappen. Zijn leden
van uw gezin gevoelig voor
statische elektriciteit?
Vloerbedekkingsmaterialen op
textielbasis zijn erg populair.
Ze zijn 'voetwarm', sfeervol,
gemakkelijk te leggen en in
de meeste gevallen niet lastig
te onderhouden. Zuiver na
tuurlijke stoffen zijn vrij
duur, de synthetische rede
heel goedkope manier een
erg aantrekkelijke houten
vloer kunt realiseren? Als uw
'plankenvloer' in goede staat
is (vlak, geen kieren, 'gezond'
hout) is een groot blik vloer-
beits, in diverse kleuren te
koop, het enige wat u nodig
hebt om er een gezellige,
praktische 'woonvloer' van te
maken. Plus natuurlijk een
kwast... en een paar uur
werk. Kijk de vloer tevoren
eerst goed na op spijkerkop
pen; drevel ze iets door, vul
de gaten met kneedbaar hout
(naturel) en vooral: schuur de
vloer gaaf op.
Huur daarvoor een vloer-
schuurmachine. Die maakt
de planken in een wip glad en
als nieuw. Langs de kanten
kan hij niet komen, dus doe
het daar met een band-
schuurmachine, of op zijn ou
derwets met de hand. In géén
geval een roterende schuur-
schijf op de boormachine; die
laat fijne krasjes na die u later
door de beits heen goed kunt
zien. Of u moet voor gewone
verf kiezen. Dat kan natuur
lijk ook, maar het is wel een
beetje meer werk dan met die
vloerbeits.
Tegels
Tegels of plavuizen... dat is wel
de hardste vloerbedekking.
Voor een handige doe-het-
zelver best zelf te leggen. Kan
ook op een houten vloer. Een
speciebed is niet nodig; met
bouwlijm gaat het ook. Er
zijn 'elastische'systemen om
tegels of plavuizen te leggen,
ingebed in een speciebed met
gemalen rubber ('scrap').
De vloer moet wel goed 'dra
gen'. En een houten onder-
vloer heeft misschien een
egalisatielaag nodig. Dit
geldt trouwens ook voor het
leggen van andere vloerbe
dekkingsmaterialen. Vloerta
pijt en vinyl bijvoorbeeld ver
raden al heel snel de holge-
trokken planken en-of kieren
tussen de planken. Egalise
ren met hardboardplaten
(120x60 cm) is de eenvou
digste en goedkoopste me
thode. Zo'n egalisatielaag is
bovendien extra isolerend,
omdat hij de tochtige kieren
tussen de planken afdekt
Kortom, er valt heel wat te filo
soferen als u uw vloer(en)
gaat vernieuwen. Zet alle din
gen eerst eens op een rijtje,
kijk eens goed of uw linker
hand misschien toch aardig
rechts staat.
aangezien het juist in de zomer
tijd zijn grootste energiebehoefte
heeft. Een enorme reeks accu's
levert in de nacht en bij slecht
weer stroom. De situatie is na
tuurlijk heel anders in Europa
dan in de Derde Wereldlanden
waar de solardeskundigen tot
nog toe ervaringen opdeden.
Aangezien meer energie ter be
schikking staat dan het kuu
roord strikt genomen nodig
heeft, kan overtollige energie aan
het openbare net van Sleeswijk-
Holstein geleverd worden.
Nu kost een kiloWattuur 'zonne-
stroom' nog ongeveer een rijks
daalder. In Wedel - het energie-
onderzoekscentrum van AEG -
rekent men er op dat in de toe
komst, door het produceren van
grote series zonnecollectoren, de
prijs zal afnemen. In de jaren
1986-1988 hoopt men tot zo'n 40
cent per kiloWattuur te zyn ge
komen.
De EG steunt de ontwikkeling van
foto-elektrische energiebronnen
in totaal op 16 projecten. Behalve
de bouw van de complete centra
le op het eiland Pellworm, wor
den op kleinere schaal onder
meer een melkfarm in Ierland (50
kW) en de zeevaartschool op het
waddeneiland Terschelling
Energie uit zon. Het grootste
project in Europa op dat ge
bied is op het ogenblik in
aanbouw op het Duitse kuu-
reiland Pellworm. Daar is af
gelopen nsyaar de bouw be
gonnen van de grootste 'ener
giecentrale' met zonnecellen.
De totale capaciteit moet 300
kiloWatt gaan bedragen.
Vanaf juli van dit jaar moet
de stroomvoorziening voor
het daar gevestigde kuurcen
trum en de omliggende hui
zen voortaan door de zon
plaatsvinden.
Om op het Noordzee-eiland Pell
worm voldoende energie uit de
zon te halen, zijn zonnepanelen
tot een grootte van 16.000 m2 no
dig. Dan pas is er voldoende ca
paciteit voorhanden. Niet alleen
moet AEG-Telefunken, die het
project voor zijn rekening neemt,
twee stukken land zo groot als
een voetbalveld met zonnepane
len overdekken, ook zal men uit
de laatst opgedane ervaringen in
de ruimtevaart putten. Daar im
mers heeft men geleerd, kostte
wat het kost, een betrouwbaar
soort stroomvoorziening te ver
wezenlijken.
Het grootse project zou niet anders
dan met subsidie kunnen wor
den gebouwd. In de ruimtevaart,
waar energie op geen andere wij
ze kan worden gewonnen dan uit
zonlicht, zijn silicium-cellen de
enige aangewezen bron. De (ho
ge) kosten zijn dan van minder
belang. Op aarde zijn fossiele
brandstoffen aanzienlijk goedko
per. Een 'zonnecentrale', die on
geveer 11 miljoen Duitse marken
kost, moet dan ook in belangrij
ke mate door de Duitse Bondsre
publiek en de EG worden gefi
nancierd.
Met de installatie zullen ook tech
nische gegevens worden verza
meld, die nodig zijn voor de plan
ning van toekomstige zonnecen-
trales met vermogens tot in het
MegaWatt-gebied. (Een Mega-
Watt is een miljoen Watt - er kun
nen ruim 13.000 gemiddelde
npen van 7f
2 branden)
Kuurcentrum t
Het rekenmachientje met als energiebron de fotocel, is het beste bewijs
Het kuurcentrum is een bijzonder ^at fe foto-elektrische techniek veel vorderingen heeft gemaakt,
geschikte afnemer van energie, (Foto gpd>
(eveneens 50 kW) van zonne-
energie voorzien.
Bij de bouw van de Duitse installa
tie maakt men gebruik van be
staande en gemodificeerde in
dustriële componenten. De so-
largenerator wordt opgebouwd
uit 15.840 modulen, die in 22,
naar believen schakelbare groe
pen verdeeld zijn. De modulen
zijn onder een hoek van 40 gra
den op staalconstructies gemon
teerd. De draagconstructies zijn
ruim een meter hoog, om de
waardevolle weidegronden van
het eiland te kunnen blijven ge
bruiken. Op deze wijze kunnen
de schapen ongehinderd tussen
de installaties doorlopen.
Elk aangebracht paneel, met 48
zonnecellen erop, levert 346 Volt.
Via een proces-computer wor
den panelen met twee enorme
accubatterijen verbonden. De ca
paciteit daarvan is 6000 Ampère-
uur totaal. Bijna 200 maal zoveel
als bij een gemiddelde personen
auto. De helft daarvan wordt
steeds door de zonnecellen opge
laden, terwijl de andere in ge
bruik kan zijn.
De enorme accucapaciteit houdt
verband met de gemiddelde
waarde van de zonnestraling in
dit deel van de Noordzee. Onder
zoekingen tonen aan dat bij
slecht weer-omstandigheden op
vijf achtereenvolgende dagen
slechts een geringe hoeveelheid
energie door de solargenerator
geleverd kan worden. Omdat het
kuurcentrum natuurlijk stroom
blijft gebruiken, werd gekozen
voor de 6000 Ah-capaciteit. De
accu's worden dan niet extreem
belast en maximaal tot ongeveer
70 pet van hun capaciteit ontla
den. De hele accuruimte beslaat
10 bij 10 meter. Gezamenlijk ge
wicht zo'n 120 ton! Gelukkig zijn
de accumulatoren van een type
dat buitengewoon weinig onder
houd vraagt.
De koppeling met het openbare
net is beveiligd. Maximaal kan
300 kiloWatt in het openbare
electriciteitsnet van Pellworm
'gepompt' worden, als er veel
zonne-energie over is. In geval
van nood kan trouwens ook de
netspanning gebruikt worden
om de accu's te laden. Bijvoor
beeld als de zonne-installatie is
uitgevallen, of als het extreem-
lang slecht weer blijft. Het kuur
centrum, dat uit restaurant, sau
na, medicinale-, bruis- en massa-
gebaden en een gewoon zwem
Een proefopstelling, op het dak van een gebouw, levert voor
ingenieurs die zich bezig houden met foto-elektrische
stroomvoorziening, genoeg gegevens voor grotere projecten. (Foto gpd>
bad bestaat, trekt overdag in het
hoogseizoen, bijvoorbeeld door
de saunaverwarming en vele mo
toren, een massa stroom. In
nachtelijke uren en in voor- en
naseizoen hoeft de installatie
slechts 15 pet van zijn capaciteit
te leveren.
Die sterk wisselende omstandighe
den vragen om een computer-re
geling, met registratie en waar
mogelijk bijsturing. De comple
xe besturing van het project
geeft de mogelijkheid om - ook
in EG-verband - de nodige erva
ring met zonnecentrales op te
doen. Stellig zullen de weten
schappelijke gegevens die bij het
gebruik van een dergelijke grote
centrale ter beschikking komen,
van nut zijn bij de bouw van
eventueel commercieel
werkende, grote centrale.
Ruimtevaart
In de ruimte had de Duitse produ
cent al eerder succes geboekt
met solartechniek. Verschillende
satellieten zijn al met zonnepane
len van AEG uitgerust. In Wedel
werd daarvoor vorig jaar ook een
speciaal onderzoekscentrum in
gericht en geopend, met onge
veer 150 personeelsleden. Een
belangrijke order voor dit cen
trum is de uitrusting van de tele
visie- en communicatie-satelliet
'L-Sat' voor de Europese ruimte
vaart.
Aan boord bevinden zich zenders
die rechtstreeks kunnen worden
opgevangen door particuliere tv-
bezitters. Het zendvermogen is
daarom erg groot gekozen, wat
een ruime stroomvoorziening
vereist. De panelen voor de zon
necellen worden door de Neder
landse Fokker-vliegtuigfabriek
geleverd. De lancering staat voor
de jaren 1985 tot 1986 aangekon
digd.
Vanzelfsprekend is het bijna om
op een zeegaand zeiljacht elektri
citeit uit zonnestraling op te
wekken. Aan boord is meestal
niet zoveel energie nodig, alleen
voor de zeer noodzakelijke com-
municatie-apparatuur. Foto-
elektrische panelen kunnen
daarbij heel goed accu's voor de
radio's en zenders opladen.
Voor gasten met een brandende
dorst deze dorstblusser die net
als een echte brandblusser er
gens in de huis kan worden be
vestigd. Het is een grapje of een
cadeau voor iemand die alles al
heeft en kost f25,- (Importeur
Renimex BV Heemstede).
(Foto Van der Rejrkea).
r het moet wel in de stijl van het huis passen.
lijk betaalbaar of zelfs uitge
sproken goedkoop. Zelf leg
gen is niet moeilijk, hoewel u
daarmee wat voorzichtig
moet zijn wat de duurdere
uitvoeringen betreft. Meestal
wordt uw nieuwe kamerbre
de tapijt 'gratis' gelegd, als u
dat vraagt. We zetten dat 'gra
tis' met opzet tussen aanha
lingstekens, want de arbeids
kosten zijn uiteraard bijvoor-
baat wel in de prijs ingecalcu
leerd.
Nylontapijt is goedkoper dan
bijvoorbeeld wol. Het kan
echter door een relatief lage
luchtvochtigheidsgraad 'sta
tisch' worden. De één heeft
daar meer last van dan de an
der. Voor wie werkelijk erg
gevoelig is voor statische
elektriciteit, kan dit soort
vloerbedekking een kwelling
vormen.
Overigens is door nieuwe fabri
cagemethoden dit euvel al
voor een belangrijk deel ach
terhaald. Maar vraag de leve
rancier toch maar eens om
een duidelijke uitspraak.
Wanneer u een tapijt naar uw
zin hebt gevonden, en u re
kent snel de kosten uit, ver
geet dan niet dat het wense
lijk kan zijn een ondertapijt
te leggen. Voor sommige ta
pijtsoorten is dat, behalve
een aanzienlijke verbetering
van het wooncomfort, een
bijdrage aan een lang 'vloer
leven'. Ondertapijt is welis
waar niet kostbaar, maar
voor een groot vloeropper
vlak telt de prijs toch aardig
mee. Op ondertapijt gelegde
vaste vloerbedekking slijt
minder snel en het isoleert
een kille betonvloer en een
kierende houten vloer veel
beter af.
Let ook op de ruglaat van 'vaste
vloerbedekking'. Er is bij
voorbeeld groot verschil tus
sen een rug van jute en van
geschuimde kunststof. Wat
die laatste betreft: er zijn
soorten die vrij snel verkrui
melen. Vilten vloerbedek
king is verkrijgbaar in 2 me
ter brede banen. Het is mooi
materiaal, en de prijs ziet er
ook erg vriendelijk uit. Voor
'zwaar loopverkeer' is dit ma
teriaal echter niet zo ge
schikt. Het 'plet', is in die toe
stand moeilijk te reinigen en
na betrekkelijk korte tijd zult
u de sporen van slijtage dui
delijk gaan zien.
Erg sterk zijn de 'geiteharen'
vloerbedekkingsmaterialen,
zowel in banen als in tegel-
vorm verkrijgbaar. Diverse
textiel- en viltmaterialen zij
overigens eveneens in de
vorm van tegels te koop. Die
harige geiten-vloerbedek
king is heel mooi, maar som
mige mensen zijn er aller
gisch voor. Gemorst vet is er
lastig uit te verwijderen.
Een groot voordeel van vloer
bedekking in tegelvorm is
dat een tegel eenvoudig ver
vangen kan worden als hij zo
smerig is geworden dat reini
gen niet meer lukt. Koop dus
altijd een aantal tegels extra.
Het is trouwens ook geen gek
idee om na een jaar of twee
alle tegels op te nemenen en
ze in een ander verband op
nieuw te leggen. U krijgt dan
De keuze in vloerbedekking is bijn
geen extreme slijtplekken in
de looproutes en door zware
meubels belaste exemplaren
kunnen dan herstellen van
hun 'indrukken'.
Vinyl
De schelp op deze foto is geen loze verpakking i
formaat met deksel. Die deksel kan bij erg war
kosten samen f 97,- (Flair).
in de overige artikeleji. Het is een zandbak op balkon-
i weer dan tevens dienen als speelbadje. De schelpen
(Foto Van der Reijken)
ongelimiteerd. (Foto's gpdi
is een erg praktische vloerbe
dekking. Ideaal voor jonge
gezinnen, onder andere om
dat het erg gemakkelijk te
reinigen is, en goedkoop. Er
zijn soorten die bedriegelijk
veel op plavuizen of zelfs op
parket lijken. Vinyl valt in
feite onder de harde vloerbe
dekkingen, maar de soorten
met een verende ruglaag zijn
helemaal niet hard.
Parket, of het nu een betrekke
lijk goedkope dan wel een
kostbare soort is, kiest u bij
wijze van spreken voor het le
ven. Maak die keuze dan ook
weloverwogen. Het is een
harde vloerbedekking, maar
met een vriendelijk karakter.
Maar je moet echt van hout
houden en het onvermijdelij
ke loopgeluid voor lief ne
men. In flatwoningen kan
parket een ramp voor de be
nedenburen zijn! Tenzij u het
op een goed isolerende on
derlaag (of wel 'zwevend')
laat aanbrengen.
Er zijn parketsoorten, zoals mo-
zaiektegels, die u zelf vrij ge
makkelijk kunt leggen. Kost
baar lamellenparket bijvoor
beeld kunt u beter door de
gespecialiseerde vakman la
ten leggen.
Planken
Wist u trouwens dat u op een
