Verklaring junta immoreel"
C
Minister Shnltz blijft
voorlopig in M-Oosten
Weerstand Midden-
Amerika tegen
betutteling Reagan
OKEPOST
■ANBIEDING»
"Bevolking Nicaragua in grote
meerderheid achter revolutie"
Rapport over vermisten in Argentinië gekraakt
Oud-premier
Engeland
wil voorrang
in verkeer
Belastingverhoging
verwacht in Suriname
Veel vet eten, toch vermageren
ZATERDAG 30 APRIL 1983
DEN HAAG - De rede die de Ame
rikaanse president Reagan
woensdag voor Senaat en Huis
van Afgevaardigden hield over
zijn beleid ten aanzien van Mid-
den-Amerika, is een regelrechte
ramp voor het naar onafhanke
lijkheid strevende Nicaragua.
Dat zei de internationaal secreta
ris van het Interkerkelijk Vre
desberaad, Wim Bartels, gisteren
in Den Haag. Bartels maakte
deel uit van een delegatie van
Westeuropese en Amerikaanse
door
Marien van den Bos
vredesbewegingen die tijdens
het festival van het politieke lied
het land bezocht.
Naast gesprekken met onder ande
ren de leider van de revolutionai
rejunta, Daniel Ortega, en minis
ter van buitenlandse zaken Mi
guel D' Escoto zegt Bartels een
zeer intensief contact gehad te
hebben met een groot aantal we
tenschappelijke instellingen en
Buitenland
Latijns-Amerikaanse vredesbe
wegingen. Bartels constateerde
in Nicaragua een enorme toewij
ding aan het revolutionaire pro
ces en zei niet te kunnen begrij
pen dat president Reagan hier
een burgeroorlog verwacht.
Hoewel de ongeveer 3600 somozis-
ten in Honduras (Somoza was de
rechtse dictator die door de san-
dinistische revolutionairen werd
verdreven) en de paar honderd
guerrillastrijders van de voorma
lige Sandinist Eden Pastora op
de lange duur voor problemen
kunnen zorgen, betexeni aat
geen direct gevaar voor het be
wind, aldus Bartels.
Ook bestaat er angst dat de vrij
krachtige luchtmacht van Hon
duras op korte termijn recht
streekse aanvallen gaat onderne
men op de nog zwakke infra
structuur. Maar van een omwen
teling van binnenuit lijkt geen
sprake: alleen in de sloppenwij
ken heerst enige kritiek op het
regime, voornamelijk omdat en
kele schaarse goederen nog
steeds op de bon zijn. Wanneer
de isolering van de Nicaraguaan
se revolutie nog drie of vier jaar
doorgaat en er tekorten blijven,
zou dat misschien politiek ver
taald kunnen gaan worden.
Met een aantal geestverwanten in
Nicaragua is afgesproken dat er
een permanente uitwisseling
plaats zal gaan vinden tussen de
vredesbewegingen in de Ver
enigde Staten, West-Europa en
Latijns-Amerika. De Nederland
se vredesbeweging kant zich na
melijk niet alleen tegen kernoor
logen, maar tegen welke soort
oorlog dan ook.
De junta-leider Ortega benadrukte
nogmaals dat zijn regering er be
slist niet over denkt Russische
SS-20 raketten te plaatsen wan
neer de NAVO-modernisering in
West-Europa doorgaat. Zonder
Nicaragua of Cuba met name te
noemen heeft Moskou hiervoor
gewaarschuwd. Ons volk bewa
pent zich met geweren en niet
met raketten, aldus Ortega, die
zijn best heeft gedaan duidelijk
te maken dat de revolutie in Ni
caragua alleen gebaat is bij niet-
gebondenheid, zowel militair als
economisch.
Bartels is ervan overtuigd dat de
revolutie in Nicaragua op haar ei
gen merites beoordeeld moet
worden als emancipatie-proces.
En niet, zoals Reagan wü doen
geloven, als onderdeel van het
Oost-West-conflict. Overigens is
het juist de basiskerk in het land,
die zich enorm inzet voor de pro
gramma's van alfabetisering en
gezondsheidszorg.
BUENOS AIRES (Reuter) Politici, kerkleiders en ij ve
raars voor de burgerrechten in Argentinië hebben giste
ren krachtige kritiek geleverd op de verklaring van de
militaire regering dat duizenden mensen die verdwenen
zijn in de burgeroorlog van de jaren zeventig als dood
moeten worden beschouwd.
De verklaring maakte deel uit van
een officieel rapport over de ge
nadeloze aktie van de krijgs
macht tegen linkse guerrilleros
in de jaren zeventig, donderdag
avond voorgelezen voor radio en
televisie.
Het document had de bedoeling
openbare eisen te beantwoorden
dat een verklaring werd gegeven
voor wat er gebeurde met tussen
de 6.000 en 30.000 mensen die tij
dens de aktie verdwenen.
De meeste politieke partijen ver
oordeelden het rapport gisteren
als ontoereikend en enkele kerk
leiders noemden de inhoud on
verenigbaar met de christelijke De Peronistische leider Italo Lu-
rechten van de mens wezen het
zonder meer af.
Een van deze laatste, de "perma
nente assemblee voor mensen
rechten", wees er op dat in 80
procent van de gerapporteerde
verdwijningen, de slachtoffers in
het bijzijn van ooggetuigen le
vend werden opgepakt.
De junta zei dat de regering geen
enkele gevangene in het geheim
vasthield. Alle vermisten die zich
niet schuilhielden of in balling
schap waren moesten als dood
worden beschouwd, verklaarde
ethiek. Organisaties voor de
LONDEN (AP) In Groot-
Brittannië is een discussie
ontbrand over de vraag of
vertegenwoordigers van het
koninklijk huis in het ver
keer voorrang dienen te heb
ben op leden van het parle
ment.
De discussie werd aangezwen
geld door de gewezen conser
vatieve premier Heath die nu
zitting heeft in het Lagerhuis.
Heath werd woensdag inder
haast opgetrommeld voor
een stemming in het Lager
huis. De Britse koningin-
moeder bevond zich echter
op dat moment ook op de
weg en haar auto met gevolg
kreeg van de Londense poli
tie voorrang, waardoor Heath
niet op tijd was voor een be
langrijke stemming.
Heath deed gisteren uitgebreid
zijn beklag over het voorval.
"Het is een duidelijke zaak,
dat leden van het parlement
voorrang hebben boven de
monarchie", was zijn reactie.
Heath kreeg bijval van het
Lagerhuis. "Het parlement is
het hoogste gezagsorgaan en
niet de monarch", zo betoog
de een woordvoerder.
De Londense politie liet weten,
dat hun eerste zorg de veilig
heid van het koninklijk huis
is. Heath heeft nu voorge
steld, dat de politie rond de
parlementsgebouwen in
Westminster ervan op de
hoogte wordt gesteld wan
neer er stemmingen en be
langrijke zaken in het parle
ment aan de orde zijn. Parle
mentsleden moeten dan ab
solute voorrang krijgen in het
verkeer, vindt het conserva
tieve Lagerhuislid.
der, een man die kans maakt op
het presidentschap van Argenti
nië waarvoor volgens een belofte
van het leger op 30 oktober ver
kiezingen zullen worden gehou
den, noemde het rapport onbe
vredigend.
"Het komt niet tegemoet aan de
verwachtingen van het publiek
wat opheldering aangaat van de
feiten die als schendingen van de
wet aan de kaak zijn gesteld", zei
hij tegen verslaggevers.
Antonio Troccoli, een leider van de
radicale partij, op een na Argen-
tinië's grootste politieke bewe
ging, zei dat het rapport niet op
helderde waarom het gedrag van
de staat was afgeweken van de
ethiek en beginselen van de Ar
gentijnse samenleving.
De rooms-katholieke bisschop van
Viedma, mgr. Miguel Hesayne,
betitelde het rapport als immo
reel.
Hij beschuldigde het leger van een
poging om het gebruik van mis
daadmethoden bij de onderdruk
king van de guerrilla te
rechtvaardigen. Het document
zweeg over de voorwaarden die
nodig zijn voor nationale verzoe
ning, voegde hij hieraan toe.
MOSKOU - Ter gelegenheid
van 1 mei zijn in Moskou
weer de bekende jeugdige af
fiches verschenen met de beel
tenissen van de merendeels
bejaarde Russische leiders.
Op een van die affiches stond
Tsjernenko afgebeeld en hier
uit kan worden afgeleid dat
ziekte de oorzaak is geweest
dat hij de laatse tijd niet in
het openbaar is verschenen.
Tsjernenko ontbrak op drie
achtereenvolgende bijeen
komsten van de communisti
sche partij. Zijn afwezigheid
leidde tot speculaties dat hij
ziek was, of politiek uit de
gratie was gevallen. Nu zijn
beeltenis op straat is versche
nen, geloven westerse waar
nemers dat zijn afwezigheid
te wijten was aan ziekte.
(Foto ANP)
PARAMARIBO/DEN HAAG
(ANP) - De Surinaamse rege
ring heeft gisteren het concept
van de regeringsverklaring vol
tooid. Geschillen tussen een ge
matigde en een radicale stro
ming zijn bijgelegd. Dat is gister
avond vernomen in welingelich
te kringen in Paramaribo. De re
geringsverklaring zal nu volgens
plan op 1 mei door premier Ali-
bux worden afgelegd. Eerder
was rekening gehouden met uit-
ZWARE STRAF - Het Oostduits
hoog militair gerechtshof heeft
gisteren een Westduitser wegens
spionage veroordeeld tot elf jaar
gevangenisstraf.
Het Oostduitse persagentschap
ADN deelde mee dat Georg Sra-
ma, sergeant in de Westduitse
landmacht, stelselmatig geheime
informatie over de Oostduitse
defensie had ingewonnen.
De informatie die de Westduitser
had verzameld was van nut voor
de Navo en schadelijk voor de
Oostduitse veiligheid, aldus het
persbureau.
(Van onze correspondent
Jaap van Wesel)
JERUZALEM - Het is niet
uitgesloten dat de Ameri
kaanse minister van bui
tenlandse zaken Shultz
enige weken in het Mid
den-Oosten zal doorbren
gen, totdat een akkoord
tussen Israël en Libanon
over de ontruiming van
Libanon rond is. Shultz
kan het zich nauwelijks
veroorloven zonder een
dergelijk akkoord naar
Washington terug te ke
ren. Maar na drie dagen
verblijf in Jeruzalem en
Beiroet heeft, hij al ver
klaard dat deze opgave
„moeilijker is dan hij had
verwacht".
Moeilijk, maar niet onmogelijk, zo
wordt in Jeruzalem en in Beiroet
algemeen aangenomen. Want bij
na een jaar na de Israëlische in
vasie zijn er tekenen dat Israël
bijna tot iedere prijs bereid is Li
banon te verlaten, als het daartoe
in staat gesteld wordt zonder al
te veel gezichtsverlies.
De obstakels lijken nog enorm te
zijn. De positie van majoor Had-
dad in Zuid-Libanon, waar Israël
aan vasthoudt en die voor Liba
non onaanvaardbaar blijft; de
positie van Unifil en de veilig
heidsgaranties voor Israëls noor
delijke grens; de toekomstige bi
laterale Libanees-Israëlische be
trekkingen; allemaal zaken die
eigenlijk van het begin van de
onderhandelingen al spelen.
Het is de tactiek van Shultz, alles
wat met Israëls veiligheid te ma
ken heeft op te lossen door Ame
rikaanse garanties: Amerikaanse
wapenleveranties aan Israël, sta
tionering van Amerikaanse troe
pen in Zuid-Libanon. En daar
naast moet aan formules gewerkt
worden die zo ingewikkeld en
voor tweeërlei uitleg vatbaar
zijn, dat zowel Israël als Libanon
kunnen roepen dat ze gewonnen
hebben.
Op de achtergrond speelt de veel
belangrijker vraag of ook Syrië
zijn troepen uit Libanon terug
zal trekken na het bereiken van
een akkoord tussen Israël, Liba
non en Amerika. En daarover be
staat enige twijfel, ondanks de
herhaalde verzekeringen van
president Gemayel dat hij plech
tige Syrische beloftes heeft ge
kregen.
Veel waarschijnlijker is het dat Sy
rië helemaal niet zo gebrand is
op een snelle Israëlische aftocht.
Israël heeft in Libanon met grote
moeilijkheden te kampen. Er
gaat geen dag voorbij of een Is
raëlische soldaat wordt onder
vuur genomen. De verliezen ne
men toe, zonder dat de regering
voor het thuisfront waar kan ma
ken dat Israëls veiligheid en
voortbestaan daarmee gediend
is. Waarom zou Syrië het Israël
gemakkelijk maken?
stel vanwege onenigheid binnen
de regering.
De geschillen tussen radicalen en
gematigden hadden onder meer
betrekking op de houding tegen
over het recente Braziliaanse
hulpaanbod en het al dan niet
zoeken van toenadering tot Ne
derland en de Verenigde Staten.
Het hulpaanbod van Brazilië
kwam nadat het bewind-Bouter-
se een Braziliaanse delegatie had
verzekerd dat Suriname niet on
der invloed van Cuba zal komen.
Met name radicalen in kringen
van de invloedrijke partijen Palu
en RVP zouden het hulpaanbod
ervaren als een politiek "dic
taat".
Volgens welingelichte kringen in
de Surinaamse hoofdstad heeft
de gematigde stroming waartoe
ook legerleider Bouterse zou be
horen, de overhand gekregen. De
afgelopen week is in Paramaribo
druk overleg geweest tussen
Bouterse en politici en tussen
politici onderling.
De Surinaamse regering heeft ge
werkt aan de bijstelling van het
overheidsbudget, dat ernstige te
korten vertoont nu ontwikke
lingsprojecten vanwege opschor
ting van de Nederlandse hulp uit
de staatkas zijn betaald. Ver
wacht wordt dat belastingen zul
len worden verhoogd om zo de
overheidsinkomsten te vergro
ten. Voorts wordt in Paramaribo
rekening gehouden met verder
gaande importbeperkingen die
nodig zijn nu de deviezenvoor
raad niet langer met Nederlands
ontwikkelingsgeld wordt aange
vuld.
„Offensief en vernederend voor
onze nationale waardigheid",
zo luidde de reactie van de Sal-
vadoriaanse Kamer van Koop
handel op de officiële aankon
diging van de Amerikaanse
president Reagan om een spe
ciale ambassadeur te benoe
men die vrede in Midden-Ame-
rika moet brengen. Inmiddels
is Richard Stone tot die functie
uitverkoren, een ex-senator die
tot nog maar amper een jaar
geleden nauwe banden onder
hield met het ultra-rechtse re
gime in Guatemala. Dank zij
Stone kon Reagan tijdens zijn
verkiezingscampagne eind
1980 zelf rekenen op één mil
joen dollar van de Guatemal
teekse militairen.
Wellicht hoopt Reagan door de
benoeming van de in rechtse
Middenamerikaanse zaken-
kringen overbekende Stone de
weerstand en het wantrouwen
weg te nemen. Maar toch kan
het paternalisme, de opdringe
righeid die de Noordameri-
kaanse president bij zijn ge
ruchtmakende Midden-Ameri-
kaspeech van woensdag aan de
dag legde, hem zwaar op de
maag komen te liggen. De koe
handel van militaire hulp in
ruil voor een presenteerbare
democratie en sociale hervor-
door
Rob Sprenkels
mingen ligt de goed boerende
Middenamerikaanse zakenlie
den bepaald niet. De hervor
mingen tasten immers hun ei
gendommen aan.
De militaire hulp kan best ergens
anders vandaan komen, zo re
deneren zij, slechts denkend
aan het feit dat het Guatemal
teekse leger van 1979 tot 1983
sneller is gegroeid en gemoder
niseerd dan de jaren die er aan
voorafgingen, ondanks dat er
in die periode een Amerikaans
wapenembargo van kracht
In El Salvador is de afgelopen
anderhalf jaar duidelijk geble
ken dat de greep die de Ameri
kaanse regering op de gang
van zaken heeft ondanks al
haar bemoeienissen toch be
perkt is. De verkiezingen van
vorig jaar maart liepen Was
hington totaal uit de hand. Ro
berto d'Aubuisson, financieel
gesteund door ultra-rechtse
groepen uit El Salvador, Gua
temala en zelfs de Verenigde
Staten, veegde de vloer aan
met het petekind van Washing
ton, de christen-democraat Jo
se Napoleon Duarte. Reagan
kwam voor het blok te staan.
d'Aubuisson, voorzitter van de
Grondwetgevende Raad, liet
weten de sociale hervormin
gen hoe dan ook terug te zullen
draaien en niet te zullen zwich
ten voor Amerikaanse dreige
menten om de militaire hulp-
kraan dicht te draaien.
Zwarte schaap
Vrij recent bleek opnieuw dat ul
tra-rechts in El Salvador
slechts naar de Amerikanen
luistert als zij zelf vindt dat dat
van pas komt. De 'vriendelijke
oorlog', het gebruik van zo wei
nig mogelijk zwaar materieel
in de door de guerrilla beheer
ste terreinen, moest afgelopen
zijn. En zelfs werd er besloten
om de man die aan dergelijke
wensen van Washington ge
volg gaf te wippen, generaal
Jose Guillermo Garcia, de bij
na almachtig lijkende minister
van defensie. Washington
sputterde tegen, een militaire
opstand in januari van dit jaar
werd nog opgelost. Maar van
wege de voortdurende druk
van d'Aubuisson en zijn kame
raden zag de Reagan-regering
vorige maand in dat Garcia on
houdbaar was geworden. Om
geen gezichtsverlies te lijden,
werd Garcia ineens ook door
Washington aangewezen als
het zwarte schaap en nu zit de
para-militaire politie-chef Vi
des Casanova op zijn stoel.
Vides Casanova heeft er net als
d'Aubuisson nooit een geheim
van gemaakt voorstander te
zijn van de zogenoemde 'vrede
van een half miljoen doden'.
En dat is nog altijd precies
waar ultra-rechts in El Salva
dor naar toe wil: slechts een
uitgeholde democratie en geen
hervormingen, precies zoals in
de 'rustige jaren vijftig en zes
tig'. Medewerking van die kant
om tot een politieke vrede te
komen, sociale hervormingen
en een werkelijke democratise
ring, kan Reagan dus eigenlijk
wel vergeten.
Ook in Honduras kan de Ameri
kaanse president op het meest
onverwachte ogenblik een
koude douche krijgen. Op het
ogenblik houdt de stafchef van
het leger, generaal Gustavo Al
varez Martinez, president Ro
berto Suazo Cordoba onder de
duim. Maar ook de overmacht
van het leger op de regering
lijkt in gevaar. De stijgende so
ciale onrust, ingegeven door
een verpletterende economi
sche crisis, de toenemende ge
welddadige onderdrukking en
de oorlogsdreiging uit Nicara
gua, is volgens enkele diplo
maten in de Hondurese hoofd
stad Tegucigalpa reeds overge
waaid naar de officiersbarak
ken van het leger.
Coup
En ondertussen blijkt ook de li
berale partij van president
Suazo Cordoba steeds minder
achter de regering te staan,
hetgeen wellicht tot een parle
mentaire coup zou kunnen lei
den, bijvoorbeeld als de parle
mentsleden in de loop van dit
jaar wordt gevraagd om de trai
ning van Salvadoriaanse solda
ten in Honduras goed te keu-
Wat dat betreft zijn de uitspra
ken van de officiële regerings
woordvoerder, Amilca Santa-
maria, opmerkelijk. Ik vroeg
hem afgelopen dinsdag naar de
toenemende Amerikaanse aan
wezigheid in Honduras, naar
de plannen voor de installatie
van een gigantisch radarsta
tion, dat alleen door Amerika
nen zal kunnen worden be
diend, en naar de voornemens
om Amerikaanse instructeurs
deze zomer 1400 Salvadoriaan
se soldaten in Honduras te la
ten opleiden.
„Wij zijn een klein land", zo ant
woordde hij, „maar we hebben
toch onze nationale waardig
heid. Als Washington bepaalde
ideeën heeft, worden die on
middellijk de wereld inge
stuurd, maar officieel weten
we voorlopig van niets. Onze
regering staat echter op het
standpunt dat de zaken die u
opnoemde schadelijk zijn om
dat ze niet zullen bijdragen aan
ons streven naar vrede".
San tam ana ging zelfs nog een
stapje verder, refererend aan
de deels door Washington op
gedrongen oorlogsdreiging
met Nicaragua. „Wij geloven
dat we op de een of andere ma
nier toch moeten kunnen sa
menleven met Nicaragua. Wat
er in feite nodig is, is een soort
van 'real'-politiek".
ADVERTENTIE
Echt genieten
krachtige motormaaier Want
zonnetje op een grastapijt
AMSTERDAM (ANP) - Aan de
universiteit van Cincinnati in
Amerika worden op het ogenblik
uitgebreide proeven gedaan met
een kunstvet dat door een Ame
rikaanse onderneming is ontwik
keld. De eerste resultaten zijn
veelbelovend, aldus de konink
lijke akademie van wetenchap-
pen in Amsterdam. Het kunstvet
maakt niet dik. Integendeel, zelfs
bij een flinke consumptie vallen
mensen af. De smaakt valt niet te
onderscheiden van die van
plantaardig of dierlijk vet.
stof, die de vetten in het
eten vervangt, heet sacharose-
polyester. Het is een vettige, eet
bare olie die geen calorieën le
vert. Tijdens een experiment met
tien veel te dikke mensen- werd
een besparing van gemiddeld
540 kcal per dag bereikt. De
proefpersonen raakten in ruim
een maand tijd tussen de vijf en
zeven kilo kwijt, zonder zich ex
tra hongerig te hebben gevoeld.
De werking van het kunstvet be
rust op het feit dat het üchaam
alleen gebouwd is op het afbre
ken van kleine verbindingen,
waaruit natuurlijke vetten be
staan. Het sacharose-polyester is
een verbinding van suiker met
een groot aantal vetzuren. Het
kunstvet verlaat het lichaam on
afgebroken en levert derhalve
geen calorieën.
Een onverwacht bijverschijnsel
van het kunstvet is dat de stof
cholesterol opneemt, waardoor
het cholesterolgehalte in het
bloed vermindert. De mate waar
in dit gebeurt zal nog nader on
derzocht moeten worden.
gazon is nu mogelijk met deze OkéPosI snijdt in de p
ligte
biljartlaken
royale smjbreedte
ast. De 3 PK
tr dan voldoende
veertje in minder dan
Dat wordt berei
van de 48 cm brede stalen
ASPERA 4-taktmotor heeft
licht
8eze K'YNAST krachtpatsei
verstelbaar. Hij wordt bij u thuisbezorgd in een luxe
oranje uitvoering en neemt dan met weinig parkeer
ruimte genoegen De duwstang is bovendien
dat hij op normale bezme draait én
nig omspringt is hij in het gebruik
gebruikersvriendelijk. U krijgt er een vol jaar
volledige garantie op Kynast staat borg
in krijgen
BELLEN fl
010-78047C
morgens 8.00
avonds 22.00 u
(ook in het weekend)
Grijp daarom deze buitenkans.
Voor 1599. - (zolang de voorraad strekt) is deze
krachtige motormaaier in luxe oranje ultvoeringe v
u. Bestel hem meteen. (Bestelnr. 7000421) met de
bon. Of telefonisch tussen 8.00 en 22.00 uur
(Oók in het weekend).
POSTORDERS
