Portugal wacht lange formatie Oostenrijk moet verder zonder veteraan Kreisky C EG tevreden over code Zuid-Afrika Griekenland stelt VS op de proef Terrorisme toegenomen Kritiek op beleid VS in Namibië Socialisten winnen verkiezingen Shultz verlaat Midden-Oosten voorlopig niet "Garanties tegen Turkije, anders geen militaire bases" Hysterie geen gif op Westelijke Jordaanoever DINSDAG 26 APRIL 1983 NEW YORK (AFP) - In 1982 zijn over de hele wereld meer terreur daden gepleegd dan in de jaren ervoor, al was er een duidelijke keer ten goede in Italië en West- Duitsland. Dit heeft een woord voerder van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse za ken meegedeeld. In 1982 werden 746 terroristische daden gepleegd, tegen 709 in 1981, aldus de ambtenaar die ver bonden is aan het bureau tot be strijding van terrorisme. Hij wees er op dat het aantal terreur daden in 1968 nog maar op 142 lag. In een periode van 30 dagen werden vorig jaar zomer alleen al in Frankrijk 112 aanslagen ge pleegd, aldus de woordvoerder. De Federale Recherche (FBI) telde vorig jaar in de Verenigde Staten 51 terreurdaden. De terroristen zijn "beter georgani seerd, beter getraind en beter uit gerust" dan ooit tevoren, en in de komende twintig jaar moeten we rekenen met een "wijziging in hun tactiek", aldus Yonah Ale xander, die wetenschappelijk medewerker is aan de universi teit van Georgetown (in Was hington). "Vandaag de dag worden meestal bommen gebruikt, maar we moe ten ons instellen op het gebruik van geavanceerdere methoden, waaronder het gebruik van nu cleaire, biologische en chemi sche wapens. Wij houden er re kening mee dat bepaalde groe pen hier al naar toe werken", al dus Alexander die onderzoek doet naar internationale betrrek- kingen. PARIJS (Reuter/AFP) - Met een minuut stilte voor de slachtoffers van de apartheid heeft VN-secre- taris-generaal Perez de Cuellar gisteren in Parijs een internatio nale conferentie geopend voor steun aan het Namibische volk, dat strijdt voor onafhankelijk heid. De bijeenkomst, die plaats heeft in de zetel van de Unesco in Parijs, is georganiseerd in samenwer king met de Organistie voor Afri kaanse eenheid (OAE), de VN- raad voor Namibië en de Namibi sche bevrijdingsorganisatie Swa- po. Bij de opening leverde de Franse minister van buitenlandse zaken Cheysson indirect kritiek op de Verenigde Staten en Zuid-Afrika omdat zij de onafhankelijkheid van Namibië in verband brengen met de terugtrekking van de Cu baanse troepen uit Angola. Frankrijk kan de eisen en voor waarden die worden gesteld aan de onafhankeliikheid van het Buitenland door Zuid-Afrika bestuurde ge bied niet aanvaarden aldus Cheysson. Hij stelde voor dat de VN een plan opstelt voor de eco nomische wederopbouw van Na mibië en voor de buurlanden die het zwaarst door het conflict zijn getroffen. Terwijl hij verzekerde dat Frank rijk besloten heeft de contact groep van vijf Westerse landen over Namibië niet te verlaten, verklaarde de Franse minister dat "de werkzaamheden van de groep vandaag zijn beëindigd". De vijf landen, behalve Frank rijk, Engeland, West-Duitsland, de Verenigde Staten en Canada, zijn op de conferentie vertegen woordigd door waarnemers. Zuid-Afrika heeft helemaal van medewerking afgezien omdat de Swapo als enige vertegenwoordi ger van het Namibische volk op treedt en de interne Namibische partijen niet zijn uitgenodigd. Secretaris-generaal Javier Perez de Cuellar van de Verenigde Naties riep op tot hernieuwde inspan ningen om de onafhankelijkheid voor Namibië te bespoedigen. Bij de opening van de conferen tie zei Perez de Cuellar dat er geen uitstel meer kan zijn omdat het geweld toeneemt en het ver trouwen in de pogingen van de VN om een regeling tot stand te brengen afneemt. LISSABON (GPD) - Volgens verwachting hebben de Portugese socialisten met ruime meerderheid de algemene verkiezingen van gisteren gewonnen, gehouden op de negen de verjaardag van de Portugese Anjer-revolutie van 1974. De Portugese socialistische partij van Mario Soares behaalde ruim 36 procent van de stemmen (99 zetels), een vooruitgang ten op zichte van de laatste parlements verkiezingen van ongeveer 10 procent. De communistische partij bewees opnieuw te beschikken over een relatief vaste aanhang. De partij van Alvaro Cunhal eindigde op 18 procent van het stemmento- taal en sleepte 44 zetels in de wacht. De grote verliezers van de Portugese verkiezingen vorm den de partijen, die tot voor kort de conservatieve regeringscoali tie Democrratische Alliantie- vormden. Vooral de christen-democratische CDS viel ver terug en duikelde met amper 12 procent nog aan zienlijk onder de communisten en beschikt nog maar over 27 ze tels. Ondanks dat de sociaal-de- door Gerrit-Jan Hoek mocratische PSD de laatste maanden de scherpste kritiek had moeten slikken (vooral van wege het feit dat de ontbinding van de Democratische Alliantie alom werd toegeschreven aan het aftreden van de sociaal-de mocratische premier Pinto Bal- semao) hield de PSD het verlies toch redelijk binnen de perken. Het stemmenpercentage (27 pro cent, overeenkomend met 72 ze tels) bleek zelfs behoorlijk hoger uit te vallen dan op grond van de verkiezingspeilingen verwacht mocht worden. Twee partijen verdwijnen geheel uit het Portugese parlement: de radicaal-linkse UDP moest zijn ene zetel inleveren, terwijl ook de onaanzienlijke monarchisti sche partij PPM, los van de be scherming van de conservatieve coalitie Democratische Alliantie, er niet in slaagde om op eigen be nen in het parlement terug te ke- ve uitslag van de verkiezingen bekend zal zijn. Bij diverse inci denten in Crestuma in het kies district van Oporto werden enke le kieslokalen vernield. Oorzaak van de incidenten vormde het besluit van de gouverneur van Oporto om enkele hectaren grond van Crestuma naar de na burige gemeente Lever over te hevelen. De verkiezingen in de betrokken gemeenten zijn nu vastgesteld op 2 mei. Ondanks de ruime zege van de Portugese socialisten is het zeer dubieus of met dit verkiezingsre sultaat een einde gekomen is aan de politieke instabiliteit in Por tugal. Met hun 99 zetels komt de partij van Mario Soares ruim te kort voor de absolute meerder heid van 126 zetels. Omdat Soa res van meet af aan heeft verkon digd absoluut geen minderheids kabinet te willen formeren, zijn de socialisten noodgedwongen aangewezen op het zoeken naar een geschikte coalitiepartner. Andropov nodigt meisje (10) uit MOSKOU/WASHINGTON (DPA) Partijleider Joeri Andropov van de Sowjet- Unie heeft schriftelijk gerea geerd op een Amerikaans schoolmeisje, dat hem per brief had gevraagd waarom de Sowjet-Unie de hele we reld, of in elk geval de Ver enigde Staten, wil veroveren. In zijn brief aan de 10-jarige Sa- mantha Smith uit Manches ter (Maine) nodigt hij de scholier uit als haar ouders het goed vinden deze zo mer naar de So wj et-Unie te komen. "Dan kun je zien dat in de Sowjet-Unie iedereen voor vrede en vriendschap tussen de volkeren is", aldus Andropov. Samantha met de brief van Andropov (Foto AP) Soares tijdens zijn overwinningsrede "Foute" baby Doordat een laboratoriumem- ploye in een Britse kliniek twee buisjes met donor-sper ma verwisseld had, is een zwart kindje geboren in het gezin van een blank Brits echtpaar dat zich tot de kli niek had gewend voor een kunstmatige-donor-insemi- natie (KDI). Dit uitzonderlijke geval is ont huld door een Engelse dok ter, professor Duncan Mit chell, die een nieuw boek heeft geschreven met de titel "het kunstmatige gezin". Sympathiek Bij een Amerikaanse opiniepei ling zijn prinses Diana van Engeland en paus Johannes Paulus II naar voren geko men als de sympathiekste vrouw en man ter wereld. President Ronald Reagan bleek voor het tweede achter eenvolgende jaar boven aan de lijst van onsympathieke personen te staan. Topless Zowel vrouwen als mannen mogen op Italiaanse stranden met ontbloot bovenlijf re creëren, maar volledige, naaktheid is uit den boze. Dit heeft het hooggerechtshof in Rome vandaag uitgesproken. De Italiaanse opperrechters be vestigden de uitspraak van een lagere rechtbank die twee vrouwen had vrijge sproken die zich in 1978 "top less" op een strand in Tosca- na hadden bevonden, maar legden een boete op aan een vrouw en een man, die volle dig naakt waren geweest. CAIRO (Reuter/AFP) - De Ameri kaanse minister van buitenland se zaken, George Shultz, is giste ren in Egypte zijn belangrijke be zoek aan het Midden-Oosten be gonnen met de verklaring dat hij vastbesloten is het gebied niet te verlaten voordat hij tastbare re sultaten heeft bereikt. Shultz acht de mogelijkheid van een ak koord over de terugtrekking van de buitenlandse troepen uit Li banon aanwezig, maar heeft hier voor geen nieuwe Amerikaanse initiatieven bij de hand. Shultz zei desnoods een diploma tieke pendel tussen Israël en Li banon te willen uitvoeren om dit "belangrijkste doel" van zijn reis te kunnen verwezenlijken. Vandaag ontmoet Shultz de Egyp tische president Moebarak, mor gen bezoekt hij Israël en donder dag is hij in Libanon. Hij is ook uitgenodigd door koning Hoes sein van Jordanië en koning Fahd van Saoedi-Arabië en mis schien brengt hij ook een bezoek aan Syrië. In dit verband schreef het door de Syrische regering ge controleerde blad Baath giste ren: "Het doel van het bezoek van Shultz is een vernederend, agressief plan op te dringen (aan de Arabieren) onder de dekman tel van een gedeeltelijke Israëli sche troepenterugtrekking (uit Libanon)". Volgens het blad zal Syrië zijn troepen niet uit Liba non terugtrekken voordat de Is- LUXEMBURG - De ministers van buitenlandse zaken van de EG- landen oordelen redelijk positief over de toepassing van de Ge meenschappelijke gedragscode voor dochtermaatschappijen van Europese bedrijven in Zuid-Afri ka. Uit een verslag over de perio de midden 1980 tot half 1982 blijkt volgens de ministers dat, mede als gevolg van die Europe se gedragscode, de woon- en werkomstandigheden van de zwarte werknemers bij de Euro pese dochtermaatschappijen raëliërs van Libanees grondge bied verdwenen zijn. De Palestijnse bevrijdingsorgani satie PLO heeft de VS en Israël er gisteren van beticht de inspan ningen tot vrede in het Midden- Oosten te belemmeren. Het cen traal comité van El Fatach, de be langrijkste Palestijnse verzetsor ganisatie binnen de PLO, wil dat de besprekingen tussen de PLO en Jordanië weer op gang wor den gebracht. Ook onderstreepte het comité de noodzaak om een buitengewone Arabische top bij een te roepen, die begin mei in Marokko zou moeten worden ge houden. De leider van de PLO, Jasser Arafat, heeft in een inter view gezegd dat de vorming van een Palestijnse staat binnen drie jaar mogelijk is. "Conflicten tus sen de Arabische staten, zoals de voortslepende oorlog tussen Iran en Irak, moeten echter eerst wor den opgelost voor de Arabische wereld financiële hulp kan bie den", zo verklaarde Arafat. verder zijn verbeterd, zij het dat de gedragscode nog niet op alle punten wordt gevolgd. De verklaring van de EG-minister- raad kan een steuntje in de rug betekenen voor minister Van den Broek van buitenlandse za ken, die zijn eigen CDA-fractie af wil brengen van het idee een in vesteringsstop tegen Zuid-Afri ka in te door Ferry Mingelen De EG-gedragscode is bedoeld om te voorkomen dat Europese be drijven zonder meer meewerken en profiteren van het apartheids- regime. Minister Van den Broek, die zelf maandag in Luxemburg was, beschreef het resultaat van de gedragscode genuanceerd. „Er zijn pluspunten en er zijn minpunten", zei hij. Als minpun ten noemde de minister het voortbestaan van de apartheid en het feit dat veel meer zwarten dan blanken ook proportioneel gezien werkloos zijn. Als duidelijke pluspunten zag hij een veel betere beloning voor de zwarte werknemers (een groot aantal verdient nu het minimum loon overeenkomstig de gedrags code) en de bereidheid van de werkgevers om met de zwarte vakbonden te praten, ook met de niet officieel erkende bonden. „De vraag is natuurlijk wel hoe royaal die bereidheid van de werkgevers is", aldus Van den Broek. ATHENE - De Griekse premier Andreas Papandreou heeft gis teravond in een korte televisie boodschap verklaard dat verder onderhandelen met de Verenig de Staten over de toekomst van de Amerikaanse bases op Griek se bodem alleen zin heeft als Washington, instemt met twee uitgangspunten: een tijdssche- ma dat voorziet in een datum voor beëindiging van het verdrag over de bases en garantie van Amerikaanse zijde voor een mili tair machtsevenwicht tussen Turkije en Griekenland. Deze eisen zijn gisteren door de Griekse onderminister Kapsis overhandigd aan de Amerikanse afgezant Bartholomey, met wie de onderhandelingen nu precies een half jaar aan de gang zijn. Inmiddels is bekend gemaakt dat de Amerikaanse onderminister voor Europese zaken, Richard Burt, die zaterdag was begonnen aan een tournee langs Ankara, Athene en Cyprus, de Griekse hoofdstad niet zal aandoen nadat hij te horen had gekregen dat de ontmoetingen met Papandreou en twee van zijn onderministers die op het programma stonden. waren afgelast. De Griekse rege ringswoordvoerder had zich al zondag afgevraagd wat voor zin het bezoek nog zou hebben na de verklaringen die Burt in Ankara had afgelegd en waarin hij diver se Turkse standpunten hard- grondig bijviel. door Frans van Hasselt Inzet van de kwestie is voor alles de door Athene nagestreefde en door Ankara bestreden verhou ding "van zeven tot tien" in de militaire hulp van Washington aan respectievelijk Griekenland en Turkije. Burt heeft in Ankara andermaal verklaard dat zijn re gering tegenstander blijft van de ze formule, die hij „kunstmatig" noemde. In de praktijk is de hulpverlening de laatste jaren steeds in deze verhouding ge weest, maar de Amerikaanse re geringen wilden dit nooit schrif telijk vastleggen. Enige weken geleden heeft presi dent Reagan aangekondigd, de militaire hulp aan Turkije voor 1984 te zullen verhogen van 400 miljoen dollar tot 755 miljoen, bijna een verdubbeling dus, ter wijl die aan Griekenland zou blij ven staan op 280 miljoen. In ant woord op een geharnaste brief van Papandreou verklaarde Rea gan dat ook de hulp aan Grieken land zou kunnen worden ver hoogd, mits de onderhandelin gen over de toekomst van de Amerikaanse basis op Grieks grondgebied, die nu al een half jaar aan de gang zijn, met goed resultaat zouden worden be kroond. Burt heeft dit laatste standpunt, dat door Athene chantage is genoemd, in Ankara herhaald. Een subcommissie van het Ameri kaanse Huis van Afgevaardig den, waarin de Griekse lobby zeer sterk is, heeft deze dagen een aanbeveling gedaan die rechtstreeks tegen Reagans plan nen indruist. De hulp aan Tur kije zou moeten worden ver hoogd tot 715 in plaats van 750 miljoen dollar en die aan Grie kenland tot 500 miljoen. Daar mee zou de verhouding toch weer zeven op tien worden. Bo vendien sloot de voorzitter van het subcomité zich aan bij de door een afgevaardigde van Griekse afkomst uitgesproken mening dat de hulp moest wor den gekoppeld aan een terug trekking van vreemde (lees: Turkse) troepen van Cyprus. Vervolgens stak in Turkije weer een anti-Amerikaanse storm op. Premier Ulusu verklaarde dat de. Turks-Amerikaanse betrekkin gen in gevaar zouden komen als de verhouding zeven op tien werd hersteld. De Turkse pers sprak van een herleving van het Amerikaanse wapenembargo te gen Turkije, dat enkele jaren is volgehouden na de Turkse inva sie op Cyprus van 1974. Burt heeft nu in Ankara de Turken ook op dit punt gerustgesteld: zijn regering was tegen elke vorm van „internationalisering" van het probleem Cyprus en ook tegen hernieuwde voorlegging ervan aan de Assemblée van de Verenigde Naties, waartoe de Cyprische president Kiprianou zondag heeft besloten. De kwes tie kan alleen worden opgelost door voortgezette onderhande lingen tussen Griekse en Turkse Cyprioten, zei Burt. Wat is Oostenrijk zonder Kreis ky? Na de binnenlandse Oos tenrijkse politiek vijftien jaar lang te hebben gedomineerd en na een loopbaan waarin hij de naam van Oostenrijk zeer duidelijk.heeft geprofileerd en tot een begrip heeft gemaakt met zijn beleid van „actieve neutraliteit", verdwijnt de langst dienende regeringslei der van Europa van het toneel. Maar toch niet helemaal. Binnen lands blijft hij nog actief als voorzitter van de socialistische partij en derhalve de man die het eerst de kans krijgt als for mateur van een nieuwe rege ring op te treden. Op buiten lands terrein blijft hij actief als vice-voorzitter van de Socialis tische Internationale met ver antwoordelijkheid voor het Midden-Oosten. Het moment van afscheid moest onherroepelijk komen. Dat wisten de Oostenrijkers toen zij naar de stembus gingen. Dr. Bruno Kreisky, nu 72 jaar oud en wat zijn gezondheid betreft niet meer in de allerbeste con ditie, had al eerder aangekon digd dat hij een volgende par lementaire periode van vier jaar niet meer in zijn geheel zou uitdienen, maar dat hij de macht zeker halverwege zou overdragen aan een opvolger. Het antwoord op de vraag wie die opvolger zou zijn, het hij in het ongewisse en dat is ver moedelijk een van de factoren die de socialisten stemmen heeft gekost. door Anton Koene In het verleden hebben veel mensen die politiek dicht bij de christen-democraten staan, hun stem toch op de socialis ten en dus op de persoon Kreisky uitgebracht omdat de christen-democraten eenvou dig geen uitgesproken leiding gevende figuur hadden en heb ben. Christen-democratenlei- der Alois Mock heeft geen grein van het charisma dat Kreisky heeft. Zelfs de leider van de liberalen, Norbert Ste ger, heeft zich als partijleider beter weten te profileren. Bruno Kreisky erfde destijds als bondskanselier van een coali tieregering flater in 1971 van een socialistische meerder heidsregering) een land dat nog altijd sterk onder de na weeën van de oorlog leed. Pas in 1955, na het befaamde staatsverdrag waarin Oosten rijk zich op „eeuwige neutrali teit" baseerde, kon de opbouw van het verwoeste land begin nen. Oostenrijk is ten minste op pa pier een overwegend katholiek land. Meer dan 90 procent van de bevolking staat als rooms- katholiek te boek. En dan komt er een man die zichzelf als agnosticus bestempelt en die van joodse afkomst is maar het joodse geloof nooit heeft gepraktizeerd. Als socialist van voor de laatste oorlog heeft hij de gevangenis gezien. Aan het lot van de Oostenrijks joden is hij ontsnapt door uit te wijken naar Zweden. Als bondskanselier gaat hij dwars in tegen de opvatting van de kerk en het episcopaat met zijn beleid van gelijke ar beidskansen voor vrouwen en in het bijzonder op het gebied van de abortuswetgeving. Hij drukt de vrijheid van abortus door het parlement, maar moet toezien dat buiten Wenen, een socialistisch bolwerk, er in het land dat voor een groot deel onder christen-democratische invloed staat, praktisch geen faciliteiten bestaan voor een le gale abortus. Het is slechts een voorbeeld hoe moeilijk Kreisky het heeft ge had met zijn binnenlands poli tiek beleid. En toch werd hij ie dere keer weer gekozen. Oos tenrijk onder zijn beleid was een uiterst stabiel land met een harde valuta, lage inflatie en een lage werkloosheid - of schoon niet zo laag als steeds is beweerd. Kreisky heeft zijn les voor de oorlog goed geleerd en onthou den. De Oostenrijkers hebben de neiging politiek naar rechts te tenderen. Wat ze daartoe drijft, is de angst om het inko men, angst voor werkloosheid, precies zoals in de jaren '30. Kreisky heeft daarom alles op het spel gezet om, ten koste van een hoge buitenlandse schuld, arbeidsplaatsen te handhaven en te creëren. Dat is hem gelukt. Zijn buitenlandse activiteiten waren evenmin zonder con troversen. Bezoeken van PLO- leider Arafat en de Libische staatschef Ghadaffi werden hem niet in dank afgenomen. Toch zijn de Oostenrijkers zich niet bewust in hoeverre Kreis ky in de loop van de jaren hun land tegenover het buitenland een positief imago heeft gege ven. „Het einde van een era", luidden de krantekoppen een dag na de verkiezingen. En wat nu, vra gen zij zich af, of liever WIE nu? Zoals veel sterke leiders heeft Kreisky nooit een sterke man in zijn omgeving getole reerd. De man die hem had moeten opvolgen, was vice- kanselier en minister van fi nanciën Hannes Androsch, die twee jaar geleden de politiek de rug toekeerde nadat Kreis ky hem in het openbaar had la ten vallen. Androsch is nu pre sident van de grootste Oosten- (Foto AP) tijkse bank, de Credianstalt Bank. Als voorlopige opvolger van Kreisky geldt de tegenwoordi ge vice-kanselier Fred Sino- watz. Maar het ziet er niet naar uit dat hij een blijvertje is. Veel Oostenrijkers verwachten en hopen dan ook heimelijk, dat na een discrete pauze And rosch weer op het politieke to neel verschijnt. Het lot van Androsch wordt door de Oos tenrijkers vergeleken met dat van een kroonprins die door de koning wordt verbannen. And rosch' triomfale intocht wordt verwacht, maar niet eerder dan dat Kreisky volledig het veld heeft geruimd en op het terras van zijn villa op Mallorca aan zijn memoires werkt. WASHINGTON (DPA) De golf van vergiftigingsverschijnselen onder Palestijnse scholieren op de door Israël bezette Westelijke oever van de Jordaan is terug te voeren op "angsten". Voor echte vergifiigings- of andere oorzaken bestaat geen grond. Dit is de conclusie van een team Amerikaanse artsen, dat op uitnodiging van Israel 943 Palestijnen met genoemde verschijnselen heeft onder zocht. De artsen zeggen in hun rapport, dat de eerste ziektegevallen misschien veroorzaakt zijn door rioolgas uit wc's. De epidemische uit breiding valt alleen op psychische reacties terug te voeren. Verscheidene groepen deskundigen hebben het verschijnsel onderzocht of zullen dit nog doen. De oorzaak heeft men tot dusver slechts in "massahysterie" kunnen vinden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 9