Bewindsman lapt
motie aan laars
Dubbelrol in verzet
en in Duitse dienst
Intelligent sparen.
Met unieke voorwaarden.
De Meesrente -rekening.
C
"Alert, levendig en sociaal voelend"
CDA-belastingplan
"gezin-vriendelijk"
Leerlingen nieuwe school van prins Willem-Alexander inWales:
Van Aardenne: KMS moet kleiner
Politieke activiteit
op Aruba verboden
Verdachte ontkent beschuldigingen
Bank Mees Hope nv
DINSDAG 26 APRIL 1983
Binnenland
Prins Willem-Alexander
LONDEN - Enige kilometers ten
westen van het nietige dorpje
Llantwit Major, dat zelf weer aan
de westkant ligt van Cardiff, de
hoofdstad van Wales, bevindt
zich St. Donat's Castle, de school
waar kroonprins Willem-Alexan
der volgend seizoen naar toe zal
gaan.
Men kan zich minder aangename
plekken voorstellen dan dit 14e-
eeuwse kasteel, de vestigings
plaats van de school die de weid
se naam „United World College
of the Atlantic" draagt. Het ligt
op rotsen langs de kust, te mid
den van uitgebreide landerijen
waar zich onder meer ook een ei
gen boerderij bevindt.
„Hoe groot het landgoed precies
is? Dat weet ik niet, maar het is
in ieder geval een heel aardig be
zit", zegt de woordvoerster van
de school, een minzaam klinken
de dame die niet met haar naam
in de krant wil maar wel met
haar functie: secretaresse van de
rector, of, zoals dat in Wales nog
gewoon heet: de bovenmeester.
Ze legt uit dat de school in Wales,
kortweg Atlantic College ge
noemd, een van zes vergelijkbare
scholen in de wereld is. Die in
Wales, gesticht in 1962, is de oud
ste. Andere colleges zijn daarna
verrezen in Singapore, Canada,
Zuid-Afrika, de Verenigde Sta
ten en Italië.
De organisatie achter al deze scho
len is de stichting United World
College, een idealistisch, interna
tionaal genootschap dat na de
Tweede Wereldoorlog werd op
gericht door dr. Kurt Hahn. De
leidende gedachte achter het ge
nootschap is, dat oorlogen kun
nen worden voorkomen door
jongeren uit verschillende lan
den en culturen gezamenlijk on
derwijs te laten volgen.
300 pupillen
Aan jongens en meisjes uit ver
schillende culturen is op St. Do
nat's Castle geen gebrek. De
woordvoerster van de school
schat dat de 300 pupillen (gemid
deld in de leeftijd van 16 tot 18
jaar oud) uit 60 verschillende lan-
door
Henk Dam
den komen, van puissant rijke
tot straatarme naties.
Hun opleiding wordt door de stich
ting betaald. Er is geen school
geld, geen inschrijfgeld, niets
van dat alles. Dat heeft als ach
tergrond het uitgangspunt van
de stichting United World Colle
ge, dat haar scholen voor alle la
gen van alle bevolkingen open
moet zijn.
Hoe komen deze jongeren op de
school? De woordvoerster: „Dat
is een zaak voor de verschillende
nationale commissies van de
stichting. Zij dragen leerlingen
vóór nadat in het eigen land is
gebleken, dat deze leerlingen aan
een aantal selectiecriteria, ik
mag zeggen strenge criteria, vol
doen."
Wat voor criteria precies? Intelli
gentie? Kennis? Wordt de slim
ste van alle jongeren die zich
aanmelden uiteindelijk voorge
dragen? De secretaresse, voor
zichtig: „Dat bepalen de nationa
le commissies individueel'
Maar wat hebben de jongeren die
op uw school komen dan ge
meen? De woordvoerster: „He
zijn zonder uitzondering alerte,
levendige en sociaal voelende
jongens en meisjes".
Lesprogramma
Het idealisme van de mensen ach
ter de stichting United World
College - een kennelijk zeer in
vloedrijke beweging; de woord
voerster omschrijft de financiële
bronnen van de scholen althans
als: „grote bedrijven en regerin
gen" - spreekt duidelijk uit het
lesprogramma.
Vooropgesteld moet worden dat
het een zwaar programma is. De
leerlingen beginnen 's morgens
om acht uur met lessen, houden
zich 's middags bezig met wat
wordt genoemd „diensten aan de
gemeenschap", en hebben dan 's
avonds weer lessen.
De tweejarige opleiding is qua
zwaarte vergelijkbaar met de
laatste twee jaar van een middel
bare school. De bedoeling is dat
alle leerlingen, als zij hun tijd in
Wales erop hebben zitten, direct
door kunnen naar een universi
taire opleiding in hun eigen land.
Alle scholieren moeten zes vakken
uit een zeer uitgebreid keuzepak
ket volgen, drie bij- en drie
hoofdvakken. Gebruikelijk is dat
een van de drie hoofdvakken de
moedertaal van de leerling is. In
het geval van prins Willem-Ale-
xander is daarvoor een leraar Ne
derlands beschikbaar, de heer
Nico Lens.
Reddingboot
Wat de „diensten aan de gemeen
schap" betreft: de scholieren
kunnen kiezen uit een reeks acti
viteiten die de bevolking in de
buurt van St. Donat's Castle ten
goede komt. Zo heeft de bij de
kust gelegen school een eigen
reddingboot. De woordvoerster:
„Die heeftin het verleden al heel
wat mensenlevens gered".
Een andere groep leerlingen houdt
zich bezig met het redden van
roekeloze klimmers die vast zijn
komen te zitten op de rotsen in
de buurt. Weer anderen bezoe-
Een luchtfoto van het Atlantic College in Llantwit Major, Wales. Een
14e-eeuws kasteel als kostschool voor Willem-Alexander.
(Foto ANPl
ken oude, blinde of mentaal ge
handicapte mensen in Llantwit
Major en omgeving. Artistiek be
gaafde leerlingen geven kunst
klassen aan dorpelingen.
Op de school zelf staat ook niet al
les in het teken van kennisver
meerdering. Er kan aan sport
worden gedaan (naar het schijnt
wordt er op Atlantic College heel
redelijk gevoetbald), er worden
creatieve vakken gegeven en me
nige leerling beleeft grote vol
doening aan werk op de boerde
rij die bij het landgoed hoort. De
woordvoerster: „Ze kunnen ei
genlijk alles doen wat ze willen."
De jongeren slapen met vier op een
kamer. Als prins Willem-Alexan
der aan het leerlingenbestand
wordt toegevoegd, zal voor hem
geen uitzondering worden ge
maakt. Wie zijn „slapies" wor
den, is nog onbekend, maar het
zijn, aldus de woordvoerster, in
ieder geval geen Nederlanders.
„We proberen nationale getto's
te voorkomen", lacht ze.
DEN HAAG (GPD) - Minister Van Aardenne (economische zaken) weigert in te gaan op
de nadrukkelijke wens van de Tweede Kamer om de marinebouw-poot van de Konink
lijke Maatschappij De Schelde in Vlissingen op peil te houden. Hij blijft uitgaan van een
maximum-capaciteit van een miljoen manuur per jaar, terwijl de bijna voltallige Kamer
een bezetting van 1,235 miljoen uur eist, op basis van het overlevingsplan van De
Schelde zelf.
Van Aardenne negeert met zijn op
stelling een zowat "kamerbreed"
aanvaarde motie, afkomstig van
de regeringspartijen, waarin die
1,235 miljoen uur als eis werd
vastgelegd. De bewindsman is
niet van plan de motie uit te voe
ren, zo blijkt uit een brief die hij
gisteravond bij de Tweede Ka
mer heeft laten bezorgen.
Uit de brief wordt duidelijk dat
Van Aardenne De Schelde de
duimschroeven aandraait. De
minister wil de surseance van be
taling waarin de KMS verkeert,
alleen beëindigen wanneer De
Schelde met zijn uitgangspunten
akkoord gaat. Dan kan de beëin
diging van die surseance vlug
een feit zijn, zo valt in de brief te
lezen. De minister verwacht dat
de KMS -onder druk van zijn de
partement- ook op korte termijn
eieren voor haar geld zal kiezen,
en die een miljoen uur zal accep
teren. In feite betekent dit dat De
Schelde globaal 200 man meer
zal moeten ontslaan. Volgens het
overlevingsplan van de KMS-
groep zelf verdwijnen er 520 ar
beidsplaatsen.
"Slikken of stikken"
KMS-groepsdirecteur ir B.C.G
Propper, die nog wat terughou-
Na schietpartij op Betico Croes
ORANJESTAD (ANP) - De politie
van Aruba is een grondig onder
zoek begonnen naar de toedracht
van de schietpartij van afgelopen
zondagmiddag waarbij Betico
Croes, leider van de Arubaanse
onafhankelijkheidspartij MEP,
levensgevaarlijk in de buik werd
gewond. Er zijn nog geen arresta
ties verricht. Alle politieke acti
viteit is tot na de verkiezingen
van a.s. vrijdag verboden. Dat
hebben de Arubaanse gezagheb
ber Pedro Bislip en politie-in-
specteur Peterson gisteravond
verklaard op een persconferen
tie.
WEERRAPPORTEN
het incident betrokken was, naar
Curagao is gestuurd voor
"vakantie". Gezaghebber Bislip
voegde er aan toe dat de betrok
ken agent niet als schuldige of
als verdachte kan worden aange
wezen.
De toestand van Betico Croes is
nog kritiek maar wel stabiel, zo
heeft de behandelend genees
heer bekendgemaakt. De MEP,
de partij van Croes, heeft veront
waardigd gereageerd op de ge
beurtenis, waarvan de juiste toe
dracht nog niet geheel duidelijk
is.
dend op de brief van de ministei
reageert aangezien hij de precie
ze inhoud niet kent, geeft toe dal
de bewindsman nog steeds een
'slikken of stikken-scenario' han
teert. „Het begint daar wel op te
lijken. Wij hadden gehoopt dat
we via de motie een steun in de
rug zouden hebben en dat die
motie de heren in Den Haag tot
andere uitgangspunten zou bren
gen. Als de overheid bij die af
bouw tot een miljoen uur blijft,
dan komen we in een dwangsi
tuatie terecht".
Het grote verschil van mening be
treft de exportkansen, die door
Van Aardenne c.s. laag en door
de KMS en de Kamer aanmerke
lijk hoger worden geschat. Vol
gens Propper zijn de verschillen
de modellen in de afgelopen we
ken doorgerekend en is er over
leg met de Koninklijke Marine
geweest, aangezien Van Aarden
ne zijn een-miljoen-eis baseert
op de uit die hoek te verwachten
orders. Er is volgens Propper nu
een objectieve vergelijking van
cijfers mogelijk, maar ondanks
de gesprekken in de afgelopen
dagen ligt de een-miljoen-eis op
nieuw -en zoals uit het voorgaan
de blijkt absoluut- op tafel.
De Kamer wil de KMS via de motie
Jacobse-Van Iersel overigens
niet onbeperkt op een hoog ni
veau houden. De KMS moet vol
gens de Kamer dit jaar de kans
krijgen om exportorders te ver
wezenlijken; lukt dat niet, dan
zou de Schelde begin volgend
jaar alsnog moeten afslanken tot
het niveau van Van Aardenne.
DEN HAAG RMS-leider ir. J,A. Manusama (midden) en zijn volgelin
gen hielden gisteren in de Haagse Houtrusthallen een manifestatie ter
gelegenheid van de 33ste gedenkdag van de proclamatie van de Repu
bliek Zuid-Molukken. Manusama greep daarbij zijn toespraak voor de
Verenigde Naties op 10 november j.l. aan om te illustreren dat het RMS-
ideaal niet langer onbereikbaar zou zijn. De manifestatie, die werd opge
luisterd door het optreden van jonge zwaarddansers, werd bezocht door
zo'n 7000 belangstellenden.
Bakkies mogen
over de grens
DEN HAAG (ANP) - Eige-
naars van CB-radioappara-
tuur (de zogenoemde bak
kies) in een auto, hoeven deze
apparatuur voortaan niet
meer te demonteren als zij de
grenzen tussen de tien lidsta
ten van de EG over willen. De
Europese Commissie, het da
gelijks bestuur van de EG,
heeft vastgesteld dat bepaal
de straffen die tot nu toe bij
grensoverschrijding werden
uitgedeeld omdat apparatuur
niet aan de nationale normen
voldeed, in strijd zijn met het
;rdrag.
NIJMEGEN (GPD/ANP) - Nog dit
jaar verlangt CDA-fractieleider
De Vries plannen van het kabi
net voor een ingrijpende veran
dering van het belastingsysteem.
Daarin moet de ongelijke belas
ting van gehuwden, samenwo
nenden, kostwinners en zoge
naamde tweeverdieners worden
opgeheven. Op een CDA-bijeen-
komst in Nijmegen bepleitte De
Vries gisteravond „een fiscaal
systeem dat veel vriendelijker is
voor gezinnen".
In het nieuwe belastingstelsel zou
het per huishouden verdiende
inkomen gelijkelijk worden toe
gerekend aan de beide partners.
Vervolgens zouden beiden indi
vidueel belasting moeten beta
len. Zo zou de fiscus gehuwden
en ongehuwden gelijk berechti-
gen, aldus De Vries. „Mensen die
lief, leed en inkomen delen be
hoeven van mij niet langer fis
caal benadeeld te worden", zei
hij.
Ten opzichte van de bestaande toe
stand betekent de wijziging in
veel gevallen een voordeel om
dat de progressie van de tarieven
wordt afgezwakt, aldus De Vries.
Hij noemde het „niet meer dan
redelijk" om de tarieven voor
mensen met een gezamenlijke
huishouding steiler te laten oplo
pen dan voor alleenstaanden. „Ik
vind dat het kabinet-Lubbers het
zich een eer zou moeten rekenen
om deze hervorming tot stand te
brengen".
De Vries toonde zich erover ver
heugd dat het kabinet vasthoudt
aan de voorstellen om per 1 juli
gezinnen met dubbele inkomens
zwaarder te belasten. „Het is een
stapje op weg naar een
rechtvaardiger verdeling van de
lasten, waarvan ik me niet kan
voorstellen dat het straks in het
parlement zal worden wegge
stemd", zei hij. Zoals bekend is
de WD er tegen.
De Emancipatieraad, adviesorgaan
van de regering voor het emanci
patiebeleid, is principieel tegen
de invoering van de belasting
maatregel voor gehuwde man
nen en vrouwen, die beiden be
taalde arbeid verrichten.
Dit schrijft de raad in zijn advies
over het desbetreffende wetsont
werp. De raad zegt het onjuist te
vinden dat de regering uit bezui
nigingsmotieven wel met deze
maatregel komt, maar andere
voor de vrouw discriminerende
fiscale wetgeving niet aanpakt.
De regering laadt daarmee de
verdenking op zich emancipatie
te gebruiken als noemer voor be
zuinigingen.
DEN HAAG (ANP) - Een NF-5
straaljager van de luchtmacht
is gistermiddag tijdens een na-
vigatievlucht boven de Belgi
sche Ardennen neergestort. Een
woordvoerder van de lucht
macht deelde later op de avond
mee dat het toestel neerkwam
in een bosgebied op 50 kilome
ter ten zuiden van Luik. Van het
toestel zijn wrakstukken gevon
den. De vlieger van de NF-5, de
25-jarige tweede luitenant W.
Timmer uit Goor (Ov), werd nog
vermist.
ADVERTENTIE
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Wenen
Zurich
onbewolkt 14 6 0
mist 15 6
onbewolkt - 7
mist 16 7
onbewolkt 13 8
zwaar bew. 13 6
mist 8 5
onbewolkt 21 12
licht bew. 18 9_
half bew. 18 7
zwaar bew. 14 6
onbewolkt 20 9
zwaar bew. - 7
zwaar bew. 19 7
half bew. 5
onbewolkt 21 5
mist 11 7
licht bew. 17
geheel bew. - 9
licht bew. 14 6
mist 15 4
licht bew. 14 4
onbewolkt 19 9
half bew. 20 8
zwaar bew. 22 14
half bew. 20 6
regen 17 12
licht bew. 11 5
zwaar bew 15 7
zwaar bew. 21 10
onbewolkt 20 8
geheel bew. 14 6
De Meesrente-rekening combineert een hoge rente met ruime mogelijkheden
om direct over Uw geld te beschikken
HOGE VRIJE OPNAME.
U kunt elke maand
tot f 3.000,- opnemen.
In de dure december
maand zelfs tot f 6.000,-.
MEERGELD NODIG.
Dan geldt een opzeg
termijn van 24 maanden.
Anders betaalt U 2% opna
mekosten over het bedrag
boven de vrije opname.
6% RENTE.
Het percentage wordt
maandelijks vooraf vast
gesteld. In april 1983
bedraagt het 6%.
ON ROEREND GOED
Zonder opzegtermijn
of opnamekosten kunt U
bij aanschaf van onroerend
goed vrij over het gehele
tegoed beschikken
r
Wij durven
elke veigelijkingaan.
VGravenhage, Kneuterdijk 13; (070) 92 40 31Ruyehrocklaan 171; (070) 24 40
MAASTRICHT (GPD) - In het le
vensverhaal van Bert T. (63) uit
Westendorf in Oostenrijk is in
belangrijke perioden sprake ge
weest van een dubbelrol. Ener
zijds infiltreerde hij na de capitu
latie van het Nederlandse leger
in 1940 in het verzet tegen de vij
and; anderzijds is hij te boek ge
steld als een bruikbaar man in
Duitse dienst. Wat later werd hij
als „Nacht und NebeP'-gevange-
ne naar verschillende concentra
tiekampen gedeporteerd waar
hij in bepaalde functies weer
hand- en spandiensten verrichtte
voor de SS-commando's.
Onbeweeglijk en onbewogen luis
terde Bert T. gistermorgen in de
grote zittingzaal van de Maas
trichtse arrondissementsrecht
bank naar de beschuldigingen
die officier van justitie mr. J.
Nabben veertig jaar later tegen
hem inbracht. De definitieve ver
sie van de aanklacht houdt mis
daad in tegen de menselijkheid
gebaseerd op een vijftal gevallen
van moord op medegevangenen
in het concentratiekamp Rieder-
loh. Moord door doodknuppelen
in de wasruimte van het kamp,
door dodelijke slagen met een
zweep, door tot uitputting toe
opjagen en door langdurige
blootstelling aan kou. Precieze
aantallen slachtoffers zijn daar
bij niet aangegeven.
Bert T. ontkende al die beschuldi
gingen. Toch zou hij later op de
dag uitleggen: „Wat je opgedra
gen kreeg als kampoudste moest
je uitvoeren, anders was het met
een met je afgelopen. Ik was lang
genoeg in gevangenschap ge
weest om te weten hoe het toe
ging".
Van die taak als kampoudste heb
ben vele andere gevangenen ge
tuigd: „Het was een uitermate
netelige taak. Een verkeerde
man op die plaats betekende een
catastrofe voor heel het kamp.
Ze werden met wacht bekleed
door de SS en waren als instru
ment van de SS voor de destruc
tie meester over leven en dood".
Pro-Duits
Bert T. werd in Haren in Gronin
gen geboren. Hij volgde daar la
ger onderwijs en mocht ten koste
van veel inspanningen van het
gezin de HBS volgen. Hij maakte
die niet af, ging in militaire
dienst en bracht het er tot ser
geant-instructeur bij de lucht
doelartillerie. Enthousiast vertelt
hij over zijn inzet bij het begin
van de Tweede Wereldoorlog. Hij
trok met Franse troepen richting
Duinkerken, werd gewond en
keerde terug naar Nederland.
Naar Amsterdam waar hij bij de
opbouwdienst terecht kwam.
Om zijn pro-Duitse baas in op
dracht van de illegaliteit te kun
nen liquideren zegt hij een pro-
Duitse houding te hebben aange
nomen. Hij werd te klein bevon
den voor de dienst bij de SS-
Standard Westland.
Zijn dubbelrol bracht hem voor
een SA-politierechter en wat la
ter voor een Duitse marinekrijgs
raad. Wegens wapenbezit werd
hij gedeporteerd. Via een verblijf
in Amersfoort, het kamp in
Vught, een concentratiekamp in
Natzweiler in de Vogezen en een
kort verblijf in het kamp Dachau
kwam hij ten slotte terecht in het
werkkamp Riederloh bij Kauf-
beuren. Het kamp Riederloh
heeft een paar maanden bestaan.
Ongeveer 800 mensen zijn er
heengestuurd. In januari 1945
keerden er van hen 364 naar Da
chau terug. De sluiting van het
kampje, dat werkkrachten lever
de aan de munitiefabriek Dyna-
mite-Nobel, werd gesloten we
gens een herhaalde vlektyphus-
epidemie.
Verzetspremie
De bijzondere strafkamer bij de
Maastrichtse rechtbank - voorge
zeten door mr. N. Pijls - had er
gisteren een hele dag voor nodig
om het leven van Bert T. bloot te
leggen. Daarbij werd duidelijk
dat de man in talloze geschriften,
rapporten en lijsten van Duitse
diensten staat vermeld. In 1949
heeft Bert. T. zijn oorlogsverhaal
zelf al te boek gesteld en aange
boden aan de toenmalige burge
meester van Eelde. Het is later
door rechercheurs van de Stich
ting 40-45 gevonden bij het mi
nisterie van binnenlandse zaken
in Den Haag.
De Stichting 40-45 spoorde hem in
het begin van de jaren zeventig
zelf aan een bijzonder verzets-
pensioen aan te vragen.
Tot 1973 heeft Bert T. ongestoord
in Nederland kunnen leven. Van
af dat jaar dreef hij een vakantie
pension in Westendorf. Hoewel
hij wist dat hij in Nederland in
het opsporingsboekje van de
speciale officier van justitie voor
de vervolging van oorlogsmisda
digers terecht was gekomen,
kwam hij in september 1982 naar
Heerlen om pensioenzaken te re
gelen. Hij werd bij het binnenko
men van ons land aangehouden.
Een aantal van die getuigen zal la
ter in het strafproces nog per
soonlijk verklaringen komen af
leggen. Een strafproces dat nog
een dag of tien in beslag zal ne
men eer de rechtbank een oor
deel zal kunnen vellen.
