-c
Tientallen doden
bij bomaanslag
Kohl weigert Oostduitser te spreken
Walesa gearresteerd en
na negen uur weer vrij
Proces
Seveso
giframp
verdaagd
Boycot medicijnen
inzet discussie
Na dood Westduitser in politiecel DDR
Ambassade in VS in Beiroet
Actievoerders
Greenpeace
in testgebied
kernwapens
Marathonberaad van
EG over landbouw
Westduitse artsen
DINSDAG 19 APRIL 1983
Buitenland
BONN (GPD) - De raadselachtige
dood van een Westduitser in een
Oostduitse politiecel heeft
bondskanselier Helmut Kohl er
van weerhouden de Oostduitse
partijfunctionaris en econoom
Gunter Mittag tijdens diens kor
te bezoek aan Bonn te ontvan
gen. Mittag, die lid is van het Po
litbureau van de Socialistische
Eenheidspartij, geldt als mogelij
ke opvolger van partijchef Ho-
necker. Hij was in West-Duits-
land in verband met de Han
nover Messe. Twee verzoeken
aan de Oostduitse autoriteiten
om opheldering bleven onbeant
woord.
De Westduitse hotelhouder Rudolf
Burkert stierf op 10 april bij de
grensovergang Drewitz bij Ber
lijn na door de Oostduitse politie
te zijn verhoord. Volgens de
DDR is Burkert overleden aan
een hartinfarct. Dat is na een lijk
schouwing in West-Duitsland be
vestigd. Maar bij de autopsie
werden ook talrijke verwondin
gen vastgesteld. In hoeverre die
hebben bijgedragen tot de dood
soorzaak, is nog niet opgehel
derd. De familie van de overlede
ne beweert dat er sprake is ge
weest van ernstige mishande
ling.
Rudolf Burkert was met een
vriend vanuit zijn woonplaats in
Nedersachsen via de transitweg
door Oost-Duitsland op weg naar
West-Berlijn. Tijdens een stop bij
een wegrestaurant zou hy een
pakje met snoep en stickers van
de voetbalclub HSV hebben
overhandigd aan een in de DDR
wonend familielid. Dit is kenne
lijk opgemerkt door de Oostduit
se politie, met het gevolg dat
Burkert bij de grensovergang uit
zijn auto werd gehaald en mee
moest voor verhoor. Burkerts
wachtende metgezel kreeg enke
le uren later te horen dat zijn me
dereiziger aan een hartinfarct
was overleden.
De bondsregering heeft inmiddels
officieel geprotesteerd tegen het
„ernstigste incident op een door
gangsweg" sinds het bestaan van
het transit-verdrag tussen de
DDR en de Bondsrepubliek
Duitsland. Kanselier Kohl telefo
neerde gisteren met de Oostduit
se staats- en partijleider Honec-
ker en eiste een volledige ophel
dering van de gang van zaken.
Honecker heeft dit toegezegd.
BEIROET/WASHINGTON (AFP/Reuter) Tientallen personen zijn gisteren gedood en
ongeveer honderd gewond bij een bomaanslag op de Amerikaanse ambassade in Bei
roet. Volgens officiële Libanese bronnen zijn tenminste 39 mensen omgekomen, maar
gevreesd wordt dat het dodental nog zal stijgen. Onder de doden zijn zeven Amerika
nen. Als gevolg van de reusachtige explosie is het ambassadegebouw voor een deel
ingestort.
Een organisatie zich noemende
"Islamitische heilige oorlog"
heeft zich verantwoordelijk ge
steld voor de aanslag. De Ameri
kaanse regering heeft de bom
aanslag veroordeeld als een "tra
gische en verachtelijke terroristi
sche daad".
De politie neemt aan dat de explo
sie, die even na een uur (Ned.
tijd) plaats had, is veroorzaakt
door een zware bom die was ge
plaatst in een voor de ambassade
geparkeerde auto. De gehele
voorkant van het zeven verdie
pingen tellende ambassadege
bouw stortte in elkaar.
De Amerikaanse ambassadeur, Ro
bert Dillon, die in het gebouw
was ten tijde van de ontploffing,
kon zich ongedeerd uit het puin
bevrijden. De speciale Ameri
kaanse afgezanten voor het Mid
den-Oosten, Philip Habib en
Morris Draper, waren tijdens de
aanslag niet in de ambassade.
Amerikaanse mariniers, rTanse
militairen van de vredesmacht
dat de aanslag geen invloed zal
hebben op de vastberadenheid
van de VS een vredesregeling te
zoeken voor het Midden-Oosten.
De Libanese president Gemayel,
die zich ter plekke op de hoogte
kwam stellen, heeft zijn medele
ven uitgesproken aan de Ameri
kaanse ambassadeur. "De aan
slag komt op een moment dat de
Verenigde Staten en Libanon zij
aan zij in een bijzoner moeilijke
omgeving werken om de inspan
ningen van de VS en anderen te
ondersteunen de vrede in Liba
non en het Midden-Oosten terug
te brengen", aldus Witte-Huis-
woordvoerder Larry Speakes.
Hij voegde eraan toe dat de aan
slag de VS er niet van zal afhou
den de vredesinspanningen
voort te zetten. Het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken heeft een speciale staf ge
vormd in verband met de aan-
President Reagan verklaarde dat
zijn Libanese ambtgenoot, Amin
Gemayel, hem had gebeld om
zijn medeleven te betuigen. "Hij
gaf ook uitdrukking aan zijn
vastbeslotenheid het zoeken
naar vrede voort te zetten", aldus
Reagan. "Ik heb president Ge
mayel gezegd dat ik deze gevoe
lens met hem deel".
en Libanese soldaten grendelden Minister V£U1 defensie
het gebouw af en maakten een
begin met het opruimen van de Salvador treedt af
puinhopen. Het gebouw zag er
uit alsof er een bom op was ge
vallen. Er waren branden en
rook steeg omhoog. Overleven
den op de bovenste verdiepingen
van de ambassade lieten koffers
met belangrijk materiaal zakken
naar de mariniers die te hulp wa
ren gesneld. De ambassade ligt
aan een boulevard in West-Bei-
roet, naast de ambassade van
Oost-Duitsland. In het gebouw
zijn behalve de ambassade ook
het Amerikaanse consulaat en
een bibliotheek gevestigd. Am
bassadeur Dillon deelde Was
hington mee dat de hele consu
laire afdeling van de ambassade
is vernield.
Vredesproces
Dillon zei tegenover verslaggevers
Lichte straf
De "koningin" van de Indiase
bandieten, Phoolan Devi,, die
verantwoordelijk wordt
geacht voor zeker 70 moor
den, is veroordeeld tot vijf
jaar gevangenisstraf wegens
verboden wapenbezit.
De bandietenleidster heeft zich
op 12 februari op spectaculai
re wijze overgegeven na van
de politie de zekerheid te
hebben gekregen dat zij een
relatief lichtere straf zou krij
gen. Phoolan Devi werd be
rucht om de terreur die zij en
haar bende uitoefende in de
noordelijke staat Uttar Pra
desh. Zij wordt met name be
schuldigd van moord op 21
dorpelingen die zij ervan ver
dacht een van haar minnaars
aan de politie te hebben ver
raden.
Songfestival
Een roomsKatholiek pastoraal
centrum in Rome heeft be
kendgemaakt dat het in ver
band met het onlangs ge
opende buitengewoon heilig
jaar een internationaal reli
gieus songfestival organi
seert, waarop frivoliteit en
overmatig geluid taboe zul
len zijn.
Liefdestelex
De directeur van het postkan
toor in Lacco Ameno op het
Italiaanse vankantie-eiland
Ischia is aangehouden omdat
hij van de diensttelex ge
bruik maakte om "liefdes
boodschappen" te sturen aan
een vrouw in het noorden
van Italië.
De man die hem heeft aange
bracht is Italo Balzamo, die
elke dag de afschriften van
de - zijns inziens "galante" -
liefdesboodschappen van
zijn baas aan de vrouwelijke
PTT-beambte in Friuli uit
diens prullenmand haalde,
gladstreek, op papier plakte
en vervolgens aanbood aan
de politie. Balzamo telde
zelfs het aantal woorden dat
zijn baas nodig had om zijn
liefde te betuigen: 18.781.
SAN SALVADOR (AFP) - De Sal-
vadoriaanse minister van defen
sie, generaal Jose Guillermo Gar
cia, heeft president Alvaro Maga-
na zijn ontslag aangeboden.
Magana heeft zijn ontslag aan
vaard.
Generaal Eugenio Vides Casanova,
nu bevelhebber van de nationale
garde, zou Garcia opvolgen, al
dus dezelfde bron.
Garcia heeft zijn ontslag al twee
dagen geleden aangeboden. Pas
gisteren aanvaardde de regering
het.
Al geruime tijd gaan er geruchten
dat generaal Garcia, een omstre
den figuur binnen het Salvado-
riaanse leger, zou opstappen als
minister van defensie. Zijn posi
tie binnen het leger werd steeds
zwakker. Eerder deze maand eis
te de bevelhebber van de Salva-
doriaanse luchtmacht het gezag
van Garcia niet langer te erken
nen. In een interview met de
"New York Times" zei de bevel
hebber, kolonel Bustillo, dat
Garcia zou moeten vertrekken,
wil de regering een eind kunnen
maken aan de al drie jaar duren
de guerrilla. Ook de Verenigde
Staten hadden kritiek op Garcia.
De Amerikaanse regering gaf
hem, aldus de New York Times,
de schuld van de "kritieke" mili
taire situatie in El Salvador.
DEN HAAG (ANP) - Vier ac
tievoerders van de milieu-or
ganisatie Greenpeace bevin
den zich sinds het afgelopen
weekeinde in het proefge
bied voor Amerikaanse en
Britse kernwapens in de
Amerikaanse staat Nevada,
waar nog slechts enkele da
gen geleden dergelijke wa
pens zijn getest.
Hun actie is, zo meldt Green
peace Nederland in een pers
bericht bedoeld als een pro
test tegen proefnemingen
met kernwapens over de hele
wereld.
De vier actievoerders, twee
Amerikanen, een Westduit
ser en een Brit, zijn gekleed
in zogenoemde overlevings-
pakken om zich te bescher
men tegen het barre woes
tijnklimaat. Zij hebben stra
lingsmeters bij zich om
radioactieve straling te kun
nen ontdekken.
De actie maakt deel uit van een
internationale campagne van
Greenpeace voor een onmid
dellijke stopzetting van alle
atoomproeven en voor her
vatting van de onderhande
lingen voor een algeheel
kernstopverdrag.
In Nevada zijn tot dusver zes
honderd atmosferische en
ondergrondse kernproeven
verricht. Daardoor hebben
zich volgens Greenpeace ab
normaal veel gevallen van
kanker voorgedaan onder het
personeel in het proefgebied
en bij de bewoners van de be
nedenwindse streken.
Amerikaanse mariniers hebben de wacht betrokken voor de Amerikaan
se ambassade in Beiroet, die gisteren door een bomaanslag grotendeels in
puin werd gelegd. (Foto ANP)
LUXEMBURG (GPD) - Onder een
somber gesternte zijn de Europe
se landbouwministers gisteren
in Luxemburg de eerste dag van
hun landbouwmarathon inge
gaan. De bedoeling is net zo lang
door te vergaderen tot het pak
ket nieuwe landbouwprijzen,
voor het in april begonnen sei
zoen, vast ligt. In Luxemburgse
wandelgangen betwijfelt men
echter of dit in één grote verga
dering bereikt zal kunnen wor
den, gezien de grote problemen
die er zijn.
De prijsverhoging van gemiddeld
5,5 procent die de Europese
Commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Gemeen
schap, heeft voorgesteld, blijkt
namelijk veel meer te gaan kos
ten dan aanvankelijk was voor
zien. In plaats van 889 miljoen
gulden zal er zeker zo'n 4 5 mil
jard gulden meer nodig zijn op
het totale landbouwbudget van
ruim 37 miljard gulden. De totale
Europese begroting zal in dat ge
val alle financiële ruimte die er
nog is nodig hebben voor de
landbouw en dat is niet de be
doeling.
Dat de landbouwkosten de pan uit
rijzen, komt door een veel hogere
produktie die dit jaar door het
goede weer bereikt werd. De Ne
derlandse zuivelproduktie is bij
voorbeeld met 8,5 procent geste
gen in de eerste twee maanden
van 1983. De botervoorraden in
Europa zijn door die groei geste
gen van 27.000 ton in april 1982
tot 345.000 ton deze maand. In
dezelfde periode steeg de voor
raad magere melkpoeder van
277.000 ton naar 700.000 ton.
Gezien deze situatie is het volgens
minister Braks van landbouw
noodzakelijk de prijsstijging zeer
te matigen. Dat kan ook volgens
hem, omdat de landbouwinko
mens zich de afgelopen jaren po
sitief hebben ontwikkeld en, vol
gens Commissie-cijfers, zelfs
met 9 procent zijn gestegen. Het
Commissie-voorstel van 5,5 pro
cent prijsstijging noemde Braks
gisteren in Luxemburg „een ma
ximum", ondanks het feit dat de
boerenorganisaties 7 procent
hebben geëist.
Voor de Nederlandse landbouwers
blijft er van die 5,5 procent overi
gens gemiddeld slechts 1,5 pro
cent over, na aftrek van onder
andere een verlaging van de ex
portsubsidies. Voor de zuivel
blijft er zelfs niet meer dan 0,1
procent over, omdat er dan ook
nog eens de heffingen voor te ho
ge produktie van moeten worden
afgetrokken.
ROME Het lang verwachte
proces naar aanleiding van
de dioxineramp in het Ita
liaanse Seveso is gisteren na
de eerste zitting verdaagd tot
11 mei. De vijf verdachten,
directeuren van Icmesa en
Givaudan-Hoffmann-la Ro
che, waren niet aanwezig in
de rechtszaal van Monza. Het
uitstel was gevraagd door de
verdedigers van Givaudan en
van de gemeente Seveso om
de twee partijen gelegenheid
te geven tot een vergelijk te
komen over de uit te keren
schadevergoeding.
De gemeente zou 50 miljard lire
(100 miljoen gulden) hebben
door
Hein Ten Kortenaar
gevraagd en Givaudan zou 15
miljard hebben aangeboden.
Tegelijk heeft de gemeente
twee civiele processen in
Zwitserland aangespannen
tegen de Hoffmann-la Roche-
dochter, een in Bazel en een
in Genève, met een eis van
100 miljoen Zwitserse francs.
De zitting van gistermorgen
werd grotendeels besteed
aan de indiening van eisen
tot schadevergoeding van al
degenen die nog niet door Gi
vaudan zijn afgekocht en het
voorlezen van de acte van be
schuldiging. De verdachten,
twee Zwitsers, twee Duitsers
en een Italiaan (een tweede
Italiaanse verdachte werd
drie jaar geleden het slachtof
fer van politieke moorde
naars) werden vertegenwoor
digd door hun verdedigers.
Twee verdachten, de Duitse di
recteur van de rampfabriek,
Herwig von Zwehl, en de Ita
liaanse bedrijfsleider Giovan
ni Radice, waren al in juli
1976, kort na de ramp, gear
resteerd en in december van
dat jaar in voorlopige vrijheid
gesteld. De beschuldigingen
luiden: het veroorzaken van
een ramp (gevangenisstraf
van een tot tien jaar), licha
melijk letsel (een tot zes
maanden of een boete tot 1
miljoen lire) en verwaarlo
zing van de voorgeschreven
veiligheidsmaatregelen (drie
tot tien jaar).
Een vertegenwoordiger van de
benadeelde partyen, de Mila
nese advocaat Giuseppe Mel-
zi, veroorzaakte sensatie door
aan te kondingen dat hij in de
eerstvolgende zitting de
rechtbank zou verzoeken be
slag te leggen op het corpus
delicti, namelijk de 41 vaten
met dioxine vergiftigde
grond die op 10 september
van het vorig jaar over de
Franse grens werden ge
bracht en sindsdien spoor
loos zijn. Om aan dat verzoek
te voldoen, zou de Italiaanse
rechter voor elkaar moeten
krijgen wat tot nu toe alle
Westeuropese regeringen
niet is gelukt: uitvinden waar
het gevaarlijke gif uiteinde
lijk terecht is gekomen.
HAMBURG (DPA) - In West-Duitsland is een heftige politieke discussie
ontbrand over het vraagstuk van een boycot van het Zwitserse farma
ceutische concern Hoffmann-La Roche. Gisteren sloten zich bij de boy
cot weer enige artsen aan, al is het kennelijk een uiterst kleine minder
heid die daarmee begint.
De president van de overkoepelende Westduitse Bundesarztekammer in
Keulen, Karsten Vilmar, waarschuwde voor het nemen van maatrege
len 'over de rug van de patiënt heen' en zei, dat het bij de artsen die
gehoor geven aan de oproep tot een boycot of daar zelf openlijk toe
oproepen om 'betrekkelijk kleine groepen' gaat en om 'spontane ac
ties'.
Maar volgens een woordvoerder van het verbond van gevestigde Artsen
(NAV) in West-Duitsland schrijft een aantal artsen eenvoudigweg en
zonder dit aan de grote klok te hangen geen medicamenten van Hoff-
mann-La Roche meer voor. De boycot, aldus de woordvoerder, is een
legale vorm van protest en een particuliere aangelegenheid van vrije
artsen zolang de behoeften van de patiënt niet worden geschaad.
Onder artsen in de Bondsrepubliek bestaat duidelijk onbehagen over de
houding van het concern bij het nagaan waar 41 verdwenen vaten met
dioxine-afval zijn gebleven. Tot een boycot van zijn produkten is opge
roepen door 150 artsen in Lübeck en door een zichzelf gezondheidsfrac
tie noemende organisatie die 2300 Berlijnse artsen zegt te vertegen
woordigen.
De artsen in Lübeck bij wie zich een apotheek aansloot zeiden, dat het
onmogelijk is 'met rustig geweten' preparaten van het concern voor te
schrijven zolang het zich in zwijgen hult over de plaats waar het gif zich
bevindt.
Politiek
De zaak van de boycot begint ook een politieke kant te krijgen.
Aan de gemeenteraden van grote steden, zoals eerst in Wiesbaden en in
het weekeinde door de SPD-fractie en die van de Groenen in Stuttgart,
zijn voorstellen gedaan om gemeentelijke ziekenhuizen geen produk
ten van het Zwitserse concern meer te laten voorschrijven. In West-
Berlijn hebben de Groenen aangekondigd een dergelijk voorstel te zul
len doen in het stadsparlement.
In Wiesbaden werd zo'n aanbeveling aan de ziekenhuizen gedaan door de
SPD-functionaris Achim Exner, maar de CDU-burgemeester van de
stad Hans-Joachim Jentsch keerde zich daartegen en noemde het geen
geëigend middel om de firma tot nalevering van milieubepalingen te
dwingen.
Regionale artsenverenigingen in de Bondsrepubliek stellen zich tot dus
verre terughoudend op en verwijzen naar de individuele verantwoorde
lijkheid van de medicus. Een van deze verenigingen pleitte ervoor
thans niet te reageren. Wie nu, waar schuld aan de kant van het Zwitser
se concern nog geenszins is vastgesteld aandringt op een boycot, volgt
de lijn van de Groenen, zo werd gezegd.
Bij het Bundesverband van de Westduitse farmaceutische industrie in
Frankfort zei men zelfs, dat de actie van de artsen in Lübeck aan 'lynch-
justitie' doet denken. Nog voordat is vastgesteld of het concern ergens
schuldig aan kan worden geacht worden maatregelen genomen die niet
te verantwoorden zijn, zo zei een woordvoerder. Een woordvoerder van
een apothekersorganisatie in een Westduitse deelstaat wees evenals
vertegenwoordigers van andere organisaties op de onvervangbaarheid
van enige medicamenten van het concern, dat 'op hele terreinen een
absolute monopoliepositie heeft in de wereld'.
WARSCHAU - Lech Walesa, de lei
der van de ontbonden vrije Pool
se vakbond Solidariteit, is gister
morgen gearresteerd en na een
verhoor van negen uur op het po
litiebureau van Olsztyn weer
vrijgelaten. Hij moest zich van
morgen om 11 uur weer melden
op het hoofdbureau van politie
in Gdansk. Aangenomen wordt
dat de Poolse autoriteiten door
Walesa op te pakken wilden ver
hinderen dat hij een krans legde
bij het monument ter herden
king van de opstand in het jood
se ghetto van Warschau, veertig
jaar geleden.
Walesa was onderweg van zijn
woonplaats Gdansk naar War
schau toen de auto waarin hij sa
men met zijn biechtvader Hen-
ryk Jakowski, een tolk en de
chauffeur reisde, tot stoppen
werd gedwongen. De vier wer
den overgebracht naar het poli
tiebureau van Olsztyn op 200 km
van de hoofdstad. Ook pater Ja
kowski, de tolk (Walesa spreekt
alleen Pools) en de chauffeur zijn
weer vrijgelaten. Walesa's arres
tatie werd later bevestigd door
een tv-ploeg van de Amerikaanse
omroepmaatschappij CBS die
met hun auto achter die van Wa
lesa reden. Ook de Amerikanen
werden gearresteerd, maar na
twee uur vrijgelaten.
Het is de tweede keer binnen zeven
dagen dat Walesa wordt opge
pakt. Een week geleden werd hij
verhoord na een ontmoeting met
de ondergedoken leiders van So
lidariteit. Na die ontmoeting
werd opgeroepen tot actie tij
dens de viering van 1 mei. Eerder
werd Walesa in Gdansk negen
uur rondgereden in een politie
auto om te voorkomen dat hij
een toespraak hield bij het mo
nument dat is opgericht bij de
Leninscheepswerf in Gdansk, de
geboorteplaats van Solidariteit
door
Anton Koene
Inmiddels stond een legertje bui
tenlandse correspondenten in
Warschau al urenlang te wachten
bij het ghetto-monument. Toen
op een gegeven moment het
massale pohtiecordon rond het
monument zich terugtrok, roken
de correspondenten lont en
kwam door mededelingen van
het CBS-team een einde aan tal
rijke geruchten. Alle publiciteit
rondom Lech Walesa heeft de re
ligieuze plechtigheden rond de
herdenking van de ghetto-op-
stand sterk naar de achtergrond
gedrongen.
De gerenoveerde en enige synago
ge in Warschau - kosten vier mil
joen gulden voor rekening van
de Poolse staat - is gisteren over
gedragen aan de joodse gemeen
te. Na de overdracht hield rab
bijn Moshe Rosen, de hoogste
joodse geestelijke in Roemenië,
een toespraak waarin hij zei dat
de Poolse leider Jaruzelski giste
ren joodse leiders uit Israël heeft
ontvangen. De generaal zou
daarbij hebben toegezegd het an-
ti-semitisme in Polen te zullen
bestrijden. De officiële media
maakten geen melding van de
ontmoeting.
De veiligheidsmaatregelen rond al
lerlei plechtige bijeenkomsten
ter herinnering aan de opstand in
het ghetto zijn uiterst streng. Ve
len hebben de indruk dat ze de
laatste dagen nog verder zijn op
gevoerd. De beveiliging wordt
uitgelegd als een voorzorg om
aanslagen op bezoekers uit Israël
en de Verenigde Staten tegen te
gaan. De angst dat zoiets ge
beurt, is bij de Poolse autoritei
ten kennelijk erg groot.
AUCKLAND - De Britse kroonprins Charles en zijn vrouw prinses Diana hadden gisteren te kampen met
autopech. De Rolls Royce die het prinselijk paar op zijn rondreis door Nieuw-Zeeland moet vervoeren, wilde
niet starten. Terwijl een monteur verwoede pogingen in het werk stelde om het automobiel weer aan de praat te
krijgen, liepen Charles en Diana in de stromende regen weg op zoek naar een ander vervoermiddel.
(Foto ANP)
