Inkomensoffers
onontkoombaar
Onnodige angst voor overstroming
C
Hartinfarct op retour
Gevaarlijk oversteken
Zigeuners willen niet
meer statenloos zijn
Als ambtenaren niet inleveren
Medische faculteiten
moeten reorganiseren
STAAT DER NEDERLANDEN
LENING 1383
PER 1383X1333
Hoog water
uiterwaarden
geen vreemd
verschijnsel
'Waterboer" Sieds de Boer van Rijkswaterstaat:
VRIJDAG 15 APRIL 1983
Kleuters en ouders
GRONINGEN (ANP) Ouders en kleuters maken veel fouten bij
het oversteken van een straat. Met een betere training zou daar
aan een heleboel gedaan kunnen worden.
Tot die conclusie komt de Groninger verkeersdeskundige H.H.
van der Molen (36) in zijn proefschrift over het gedrag van voet
gangers. Op 28 april promoveert hij daarop in Groningen tot
doctor in de sociale wetenschappen.
Van der Molen heeft wekenlang het gedrag van kleuters en ouders
geobserveerd en op de video opgenomen. Er zijn maar heel wei
nig kleuters die om zich heen kijken als ze oversteken. Vaak
steken ze vlak voor een passerende auto of fiets over in plaats
van daarna.
De ouders brengen het er wel beter van af. maar hebben geen
enkel idee van het gedrag van kinderen in het verkeer en lichten
ze bovendien niet goed voor. Ze brengen kinderen te weinig
motivatie over.
De verkeersdeskundige heeft een trainingsprogramma met de
proefpersonen afgewerkt, waarna de resultaten aanzienlijk be
ter waren.
Het onderzoek van Van der Molen werd verricht in een rustige
straat. Daar gebeuren de meeste ongelukken, vlakbij huis.
Binneniand
DEN HAAG (ANP) De vereni
ging ROM, die de belangen van
zigeuners in ons land behartigt,
wil dat de Tweede Kamer zich er
voor inspant dat de legaal in ons
land verblijvende zigeuners in
aanmerking kunnen komen tot
Nederlander te worden genatu
raliseerd.
De vereniging drong daar gisteren
op aan in eeh gesprek met de
vaste kamercommissie voor het
minderhedenbeleid. Die praat
volgende week met minister
Rietkerk over de positie van zi
geuners in ons land.
De vereniging ROM vreest dat de
overheid zich niet zal houden
aan de afspraak dat de groep zi
geuners die in 1977 na een ille
gaal verblijf via een "generaal
pardon" in ons land konden blij
ven, na vijfjaar een naturalisatie-
verzoek zouden kunnen indie-
nen. Deze groep bestaat na ge
zinshereniging - momenteel uit
ongeveer 750 mensen.
De vereniging vreest dat Neder
land deze afspraak niet zal nako
men, omdat het overleg in de
Raad van Europa is stukgelopen
om statenloze zigeuners de natio
naliteit te geven van het land
waarmee zij de meeste banden
hebben.
ROM vroeg de kamerleden verder
erop aan te dringen dat de elf op-
vanggemeenten waar zigeuners
zijn ondergebracht, hun beleid
beter op elkaar afstemmen. De
vereniging heeft veel kritiek op
de contactpersonen die de zigeu
ners ter plaatse begeleiden.
UTRECHT (ANP) - Het hartin
farct is op zijn retour. Sinds
1972 daalt langzaam maar ze
ker het aantal mensen dat jaar
lijks door een hartaanval om
het leven komt. Volgens voor
lopige cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek zijn
in 1982 800 mensen minder aan
een hartaanval overleden dan
in het jaar daarvoor.
Dat zei dr. D. Hoogendoorn van
de stichting Medische Regi
stratie gisteren tijdens een bij
eenkomst van de Nederlandse
Hartstichting over de hart-
week, die maandag 18 april be
gint.
De oorzaak van die ontwikkeling
is niet alleen de verbeterde me
dische zorg bij infarcten, maar
ook het feit dat hartaanvallen
minder vaak voorkomen dan
tien jaar geleden, aldus dr.
Hoogendoorn. Dat is waar
schijnlijk te dartken aan gezon
dere levensgewoonten. Zo is
het aantal gevallen van hoge
bloeddruk, een van de factoren
die de kans op een hartinfarct
doen toenemen, in Nederland
aan het dalen sinds 1965, toen
het gebruik van de koelkast al
gemeen werd en de mensen
dus minder gezouten voedsel
begonnen te eten.
De grafieken over sterfte aan
hartinfarcten in Amerika laten
duidelijk de invloed van het
"joggen" en de rage van ge
zond eten en leven zien. Het
aantal overlijdens aan hartin
farcten, in 1968 nog verreweg
het grootst in de wereld, toont
sindsdien een dalende lyn naar
een veel lager "Europees" ni
veau, waarbij de schelste da
ling is opgetreden sinds het
midden van de jaren '70.
Ondanks het minder voorkomen
van het hartinfarct is het aantal
ziekenhuisopnamen in ver
band met hartziekten geste
gen. Dat komt onder meer
door het aandeel van andere
ziekten dan het infarct, door de
grotere belangstelling voor
mogelijke afwijkingen aan het
hart en door het grotere aantal
onderzoeksmogelijkheden.
Het aantal hartspecialisten is
dan ook in dezelfde tien jaar
tijd meer c^n verdubbeld.
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet zal in elk geval komen met een wetsontwerp waarin de
verlaging van de uitkeringen wordt geregeld. Die wet zal echter pas worden gebruikt
als de overtuiging bestaat dat de ambtenaren en de werknemers in het particuliere
bedrijfsleven een inkomensoffer hebben gebracht. Dit zei premier Lubbers gisteren
tijdens het door oppositieleider Den Uyl aangevraagde debat over de Voorjaarsnota
Lubbers zei dat de wet alleen
wordt gebruikt indien het over
leg over een loonoffer in ruil voor
arbeidstijdverkorting resultaat
oplevert. Als dat niet gebeurt zal
het kabinet een andere inko
mensmaatregel voorstellen,
waarvan geen enkele groep in de
collectieve sector zal worden uit
gezonderd.
Op die manier verklaarde de minis
ter-president een door de PvdA-
leider gesignaleerde tegenstel
ling tussen uitlatingen van hem
zelf en van minister Rietkerk
(binnenlandse zaken). Hij steun
de de verklaring van Rietkerk
dat er door het kabinet geen au
tomatische köppeling is gelegd
Kamercommissie
wil rapport over
Breguet Atlantic
DEN HAAG (ANP) - De defensie
commissie van de Tweede Ka
mer wil van minister De Ruiter
(defensie) op korte termijn een
rapport over het Breguet Atlan
tic patrouillevliegtuig van de Ma
rineluchtvaartdienst op Valken
burg. De commissie wil dit rap'-
port, gezien geruchten over het
niet uitvoeren van toegezegde
verbeteringen aan dit toestel. De
commissie heeft dit gisteren be
sloten.
Eind 1981 werd besloten het vlieg
verbod op te heffen dat sinds het
begin van dat jaar voor de zes
toestellen van de MLD had ge
golden. Daarbij werd toegezegd
dat verbeteringen op korte en
lange termijn zouden worden
uitgevoerd.
Volgens voorzitter Schier van de
grootste belangenvereniging van
marinepersoneel VBZ "groeit de
onrust onder het personeel op
Valkenburg met de dag. Zij wil
len nu hom of kuit".
Volgens de VBZ-voorzitter heeft
de marineleiding laten weten dat
binnen een of twee weken een
definitief standpunt verwacht
kan worden over de uitvoering
van de lange termijnmaatregel.
weerrApporten
tussen de arbeidstijdverkorting
en de verlaging van de uitkerin
gen.
Lubbers verzette zich tegen de op
vatting van Den Uyl dat het kabi
net op ontoelaatbare wijze de uit
keringen koppelt aan de ambte
narensalarissen. Wel geeft het
kabinet met deze maatregel ge
volg aan de voortrekkersrol voor
de collectieve sector, waarover
de regeringspartijen het in het
regeerakkoord eens zijn.
Er wordt uitgegaan van de bereid
heid ongeveer twee procent in te
leveren, zodat voor de korting op
de uitkeringen het bedrag van
f225 miljoen (volgend jaar f900
miljoen) is aangegeven. Met na
druk zei Lubbers dat de maatre
gelen vooral zijn ingegeven door
de groeiende jeugdwerkloos
heid. „Wij zien dat een nieuwe
generatie schoolverlaters eraan
komt," zei de premier. Hij ver
weet de oppositiepartijen te wei
nig aandacht aan dit aspect te be
steden.
Den Uyl had de interpellatie aan
gespannen omdat hij verschil
tussen de uitspraken van Lub
bers en Rietkerk meende te ho
ren. Verder verweet hij het kabi
net de ambtenaren verantwoor
delijk te maken voor de inko
mensontwikkeling van de drie
miljoen uitkeringsgerechtigden.
Ook riep hij het CDA en de CDA-
ministers op om elke aantasting
van de koppelingen af te wijzen.
„Als het kabinet de herverdeling
van werk ernstig neemt, mag dat
doorwerken op het uitkeringsni
veau, maar dan op een eerlijke
manier," zei Den Uyl, „de uitke
ringen gekoppeld aan de ontwik
keling van de lonen." Hij vroeg
het kabinet om een besluit hier
over uit te stellen tot na het ko
mende overleg met de sociale
partners in de Stichting van de
Arbeid.
,Den Uyl diende hierover een motie
in, die echter door de regerings
partijen en klein rechts werd af
gewezen. CDA en WD, die niet
aan het debat deelnamen, lieten
weten de motie overbodig te ach
ten omdat deze slechts op een
klein onderdeel van de Voor
jaarsnota betrekking had. Beide
fracties beschikten niet over het
volledige stuk. Ook een tweede
motie van Den Uyl, waarin deze
een koppeling tussen ambtena
ren en uitkeringen afwees, werd
om deze reden verworpen.
De PvdA'er noemde het zwijgen
van De Vries (CDA) en Nijpels
(VVD) een „simpele demonstra
tie van zwakheid". Daarbij eiste
hij duidelijkheid van de VVD-lei-
der over de ontwikkeling van de
aow-uitkeringen, die de liberalen
hadden toegezegd te zullen be
schermen. Van de CDA'er wilde
Den Uyl horen dat de christen
democraten de koppelingsme
chanismen zouden blijven be
schermen. Beide fractieleiders
bleven echter zwijgen.
CASTEREN - Staatssecretaris Ploeg (Landbouw) "bikt" het oor van
een varken nadat het is ingeënt tegen varkenspest. De bewindsman
bracht gisteren een bezoek aan de varkensfokkerij en -mesterij van Th.
Coppens (links) in Casteren. In het zuiden van het land is een campagne
begonnen tegen de varkenspest, waarbij in twee weken 1,5 miljoen var
kens tegen de gevreesde ziekte zullen worden ingeënt.
(Foto ANP)
DEN HAAG (GPD) - Twee van de
acht medische faculteiten in ons
land zullen zich speciaal moeten
gaan toeleggen op de gezond
heidszorg buiten het ziekenhuis.
Het is de bedoeling dat deze twee
faculteiten, behalve de gebruike
lijke opleiding tot huisarts, de
opleidingen na het artsexamen
voor gezondheidszorg buiten het
ziekenhuis gaan verzorgen.
Dat schrijft minister Deetman in
een brief aan de besturen van
universiteiten en academische
ziekenhuizen. De minister maakt
in zijn brief niet duidelijk om
welke twee universiteiten het
gaat. Betrouwbare bronnen in de
academische wereld weten ech
ter te melden dat het gaat om de
Rijksuniversiteit Limburg in
Maastricht en de Vrije Universi
teit in Amsterdam.
Minister Deetman heeft zijn plan
nen voor de medische faculteiten
bekend gemaakt, omdat de com
missie die zich de laatste maan
den heeft beziggehouden met de
reorganisaties bij de universitei
ten, zich in haar eindadvies aan
de minister op dit gebied op de
vlakte heeft gehouden.
Aangezien de medische faculteiten
ongeveer 40 procent (93 miljoen
gulden) van het op de universi
teiten te bezuinigen bedrag moe
ten opbrengen, wilde minister
Deetman daar niet langer ondui
delijkheid over laten bestaan.
Aan de twee medische faculteiten
die zich moeten gaan specialise
ren op de gezondheidszorg bui
ten het ziekenhuis zal, aldus mi
nister Deetman, alleen het
„thans bestaande uitmuntende
onderzoek" behouden blijven.
De overige zes medische facultei
ten (Groningen. Nijmegen,
Utrecht, Rotterdam, Leiden en
de Universiteit van Amsterdam)
zullen hun opleidingsmogelijk
heden op het gebied van de ge
zondheidszorg buiten het zieken
huis drastisch moeten inkrim
pen. Verder zullen ze onderling
een „aanzienlijke taakverdeling
en concentratie" tot stand moe
ten brengen.
UnifUler (19)
omgekomen bij
wapenonderhoud
DEN HAAG (ANP) - De 19-jarige
Unifil-soldaat R. B. de Wolf uit
Sneek is gisterochtend in Zuid-
Libanon overleden aan de gevol
gen van een ongeluk dat gebeur
de bij het wapenonderhoud. Het
ongeval had plaats bij Yatar in
het Nederlandse Unifil-gebied.
Het slachtoffer werd levensgevaar
lijk gewond per helikopter naar
het Zweedse Unifil-hospitaal in
Nak'oera vervoerd. De soldaat
overleed tijdens dit transport.
Naar de toedracht wordt een on
derzoek ingesteld. Dit heeft een
woordvoerder van het ministerie
van defensie gistermiddag mee
gedeeld.
Sinds het Nederlandse bataljon in
maart 1979 in Libanon arriveer
de, is dit de zesde Nederlandse
militair die om het leven is geko
men. Het slachtoffer maakte
sinds 30 maart deel uit van het
Nederlandse Unifil-bataljon.
ADVERTENTIE
bedrag open bedrag (vaststelling na de inschrijving)
koers de koers wordt na de inschrijving op 19 april vastgesteld
volgens het tendersysteem
rente jaarlijks op 15 mei i
in 5 jaarlijkse termijnen van 15 mei 1989 af
19 april a.s. van 9 tot 15 uur via banken en commissionairs
16 mei 1983
aflossing
inschrijving
storting
prospectus kosteloos bij banken en commissionairs
«1
S|. c»
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vhssingen
Zd.Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locamo
Londen
Luxemburg
Mallorca
München
Oslo
Stockholm
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Beiroet
Tunis
jwaar bew. 10
half bew. 12
zwaar bew. 10
regen 10
zwaar bew. 11
half bew. 8
half bew. 10
zwaar bew. 13
zwaar bew. 19
licht bew. 15
regen 6
mist 15
onbew. 11
geheel bew. 10
licht bew. 24
onbew. 15
licht bew. 12
zwaar bew. 6
licht bew. 23
geheel bew. 18
licht bew. 13
licht bew. 17
onbew. 6
regen 9
motregen 8
onbew. 29
licht bew. 22
zwaar bew. 18
Weet u het nog van de aard
rijkskundeles? Je hebt een
slaperdijk en een wakerdijk
langs onze rivieren. Bij ex
treem hoge waterstanden
blijft de rivier niet in zijn bed
ding, treedt buiten de oevers
en overspoelt de slaperdijk,
waardoor uiterwaarden
blank komen te staan. Maar
de wakerdijk houdt het was
sende water tegen,-zodat ste
den en dorpen niet onder wa
ter komen te staan. Precies zo
gebeurt het op het ogenblik,
nu het voor ons land toonaan
gevende peilmeetstation van
Rijkswaterstaat in Lobith-
Tolkamer waterstanden
doorgeeft, die schommelen
tussen 15.60 en 15.75 meter
boven Nieuw Amsterdam
Peil (NAP). Een normale
zaak dus. De uiterwaarden lo
pen vol, maar daar zijn ze
voor. Als extra veiligheid.
Over de wakerdijk zal het wa
ter niet komen.
Dat voorspelt de heer S. de
Boer (57) uit Arnhem, hoofd
van de afdeling berichtge
ving van Rijkswaterstaat, die
zich al 28 jaar lang elke dag
met de waterstanden bezig
houdt. Hij is de man die wa-
terstaatgegevens verzamelt,
interpreteert, prognoses
maakt en dat alles doorspeelt
naar schippers, landbouwers
en belanghebbende instan
ties. De man van de stem op
het bandje van de autofoon
die automatisch waterstan
den en belangrijke waterge-
gevens doorgeeft aan ieder
die het telefoonnummer van
de autofoon draait.
LOBITH - „Men tracht twee keer
per jaar steeds van ons te horen
hoe erg het is. Maar er is niets
abnormaals aan de hand. Hoog
water, ja. Nou en? Dat is alleen
erg lastig in de ondergelopen ui
terwaarden. Maar er is geen en
kele reden tot paniek". Hoezo
stugge, zwijgzame noordeling?
De 57-jarige Sieds de Boer, wiens
scherpe 's' zijn Friese afkomst
verraadt, praat honderduit over
zijn werk, dat, naar het lijkt, ook
zijn hobby is geworden in de 28
jaar dat hij nu al „de man van de
waterstanden" is. Want zo lang
heeft het hoofd van de afdeling
berichtgeving van Rijkswater
staat al dag in dag uit te maken
met waterstanden en alles wat er
bij hoort.
door
Dick Horst
De „waterboer", zo wordt hij ge
noemd door Jan Pelleboer, door
zijn waterstaatcollega's, door
schippers en door journalisten
die regelmatig van zijn informa
ties gebruik maken. In 28 jaar
waterstanden en veldwerk langs
de rivieren zijn tal van aardige
bijzonderheden in het geheugen
van de waterboer gegrift. Zoals
de strenge winter van 1963. „Al
les was bevroren. Ik heb gezien,
dat toen de auto's over de rivier
reden". En: „In februari 1970 no
teerde ik de hoogste waterstand.
We bereikten toen een top van
16.15 meter boven NAP bij Lo-
hit.h".
Die stand zal nu zeker niet worden
bereikt. De heer De Boer houdt
het op hooguit 15.85 meter boven
NAP. „Al zouden we ooit weer
die 16.15 meter bereiken, het wa
ter komt nooit over de dijk. Na-
Een gehucht bij Lobith, geïsoleerd door het hoge water.
tuurlijk ontstaat wel schade aan
de landbouw en de veeteelt. De
polders lopen onder en de pont
veren gaan uit de vaart, maar
angst voor een grote overstro
ming hoeft er niet te zijn. Geen
paniek", zegt de nuchtere Fries
relativerend. „In 1926 werd het
bij ons bekende maximum be
reikt met een stand bij Lobith
van 16.97 meter boven NAP. Wij
hebben nu, dankzij onze peil-
meetstations, zoals hier in Lo
bith, een goed beeld van wat er
gaat gebeuren. Wat zich op de ri
vieren afspeelt. Zo kunnen we
ook prognoses maken".
Opgeblazen
Berichten over het hoge water wor
den, zegt hij, vaak door pers en
publiek opgeblazen. „Men wil zo
graag horen dat het erg is. Maar
wij moeten exacte informatie
verstrekken zodat boer en schip
per kunnen zeggen: nou weet ik
waar ik aan toe ben. Gevoelsma
tig weet ik, door de ervaring, wat
er gaat gebeuren en hoe hoog het
water komt. De computer in Den
Haag voorspelde dat het 16.10
meter zou worden. Dat heb ik
nooit gezegd. Wij hebben het
steeds gehouden op een top van
15.80 tot 15.85 meter. Gevoelsma
tig weet ik dat, maar dat voor
spellen blijft natuurlijk en vooral
zenuwslopend. Want je zal het
maar eens mis hebben. Er staat
kostbaar materiaal in en langs de
rivier".
Overigens heeft „Den Haag" de
foutieve computervoorspelling
van 16.10 meter boven NAP bij
Lobith al snel laten vallen en de
conclusie van de „waterboer"
overgenomen. De heer De Boer
werkt onder meer met gegevens
van de peilmeetstations in Arn
hem, Lobith, Pannerdensekop,
Nijmegen, IJsselkop. Zutphen
en Olst. Bovendien krijgt hij van
de Duitse waterstaat de gege
vens over de Rijn en de zijrivie
ren Neckar, Mainn, Lahn, Moezel
en Ruhr.
Smeltwater
„Die Duitse gegevens zijn heel be
langrijk. Ik destilleer daar de ver
wachtingen voor ons gebied uit
en neem dan een veilige marge
van een paar centimeter. Bene
den Keulen is op het ogenblik in
de zijrivieren van de Rijn overal
val. Alleen boven Keulen is nog
water was en slechts daarmee
houden we nu nog rekening. De
oorzaak van het hoge water was,
zoals meestal, de combinatie van
veel smeltwater in de Zwitserse
Alpen en de regen in het Duitse
stroomgebied van de Rijn"
Boeren in de uiterwaarden hebben
de neiging om bij hoog water
snel ach en wee te roepen. Maar
een boer die voor vele duizenden
kunstmest over zijn land strooit
kan uit ervaring weten dat dit
weggegooid geld is als hij nog
hoog water - in deze tijd van het
jaar - kin verwachten. Hetzelfde
geldt voor boeren die hun vee
niet op tijd hebben weggehaald.
En voor campinghouders en be
zitters van caravans die hun ei
gendommen in de uiterwaarden
hebben staan. Met wonen en
werken in de uiterwaarden moet
je leren leven. Zo simpel ligt dat.
