CDA wil inzicht
boycot Z.-Afrika
"RCL is in staat
de spanning
terug te brengen
C
"Russische duikboten
opereerden in Zweden"
Na uitlekken geheim rapport
Arbeiderskind lager beoordeeld
Wwv-uitkering jongeren
CDA en WD wijken
niet voor De Graaf
Aantal faillissementen blijft stabiel
Lugdunum en UVS in derde bekerronde
Weer remise
van Hübner
en Smislov
Ondanks roomboter-mentaliteit
Regio-jeugd
geselecteerd
Oranje hockeydames
naar halve finales
SJZ en Iduna verder
VRIJDAG 15 APRIL 1983
STOCKHOLM (DPA) - Uit de
Sowjet-Unie afkomstige onder
zeeboten hebben vorig jaar
herfst voor de geheime Zweedse
marinebasis Muskoe bij Stock
holm geopereerd. Mogelijk heb
ben ze toen tot dusver onbeken
de wapensystemen uitgepro
beerd. Dit heeft een regerings
commissie in Stockholm vastge
steld. Bij de nieuwe wapens gaat
het om onbemande, van afstand
bestuurde mini-duikboten die
door het "moederschip" tot vlak
bij het centrum van de Zweedse
hoofdstad konden worden ge
stuurd. Dit heeft het dagblad
"Dagens Nyheter" bericht in een
Varia
voorpublikatie uit het rapport
dat later deze maand officieel
wordt gepresenteerd.
Militaire deskundigen zijn volgens
de in Stockholm verschijnende
krant tot de overtuiging geko
men dat de schepen, waarop op
oktober 1982 vergeefs op grote
schaal door de Zweedse marine
jacht is gemaakt, uit de Sowjet-
Unie afkomstig moeten zijn ge
weest. In deze richting wees het
uitluisteren van de signalen, die
door onderwater-microfoons zijn
opgevangen. Bovendien hadden
de schepen meer dan een
schroef, wat er op wijst dat ze uit
de Sowjet-Unie kwamen.
Ook is de zeebodem voor de mari
nebasis "uitgekamd" op sporen
naar de boten. Al eerder hebben
de Zweedse media gemeld, dat
afdrukken van mini-duikboten
op de zeebodem gefotografeerd
zijn.
Het rapport van de commissie valt
in drie delen uiteen. In het eerste
wordt de vergeefse jacht op de
indringers beschreven, die twee
weken duurde. Daarna behan
delt het rapport de gevolgen van
het incident voor de Zweedse
veiligheid. Het laatste hoofdstuk
bevat een aantal voorstellen om
de jacht op duikboten effectiever
te maken.
DEN HAAG (GPD) - De CDA-fractie wil dat er een hoorzitting komt over sancties tegen
het apartheidsbewind in Zuid-Afrika, gevolgd door een debat in de Tweede Kamer. Dat
heeft Jan-Nico Scholten namens de Tweede-Kamerfractie gezegd, na het uitlekken van
een ambtelijk rapport over de consequenties van Nederlandse sancties tegen Zuid-
Afrika. Volgens politieke kringen in Den Haag, die inzicht hebben gehad in het gehei
me rapport, worden hierin alle problemen opgesomd die Nederland maar te wachten
kunnen staan na het treffen van sancties.
GRONINGEN (ANP) - Arbeiders
kinderen worden op grond van
hun taalgebruik door hun lera
ren lager beoordeeld dan kinde
ren uit andere milieus. Het feit
dat kinderen uit een arbeiders
milieu afkomstig zijn is op zich
zelf al een aanleiding voor de le
raren voor een lagere beoorde
ling. Dat concludeert socioloog
J.P.L.M. van Oudenhoven (38)
uit Groningen in zijn proefschrift
over onderwijsongelijkheid,
waarop hij 28 april aan de Rijksu
niversiteit Groningen promo
veert tot doctor in de sociale we
tenschappen.
Volgens Van Oudenhoven komt
dit allemaal door de overheer
sende rol die het taalonderwijs
inneemt. Het spellingsonderwijs
moet volgens hem verbeterd en
de prestaties van de individuele
leerling moeten hoger worden
gewaardeerd. Tijdens een proef
op scholen, waarbij hij deze twee
stelregels toepaste, verminder
den de milieuverschillen, vol
gens Van Oudenhoven. Met zijn
onderzoek wil hij het stereotiepe
beeld, dat arbeiderskinderen
verbaal minder begaafd zijn, ver
minderen.
Hoewel er geen cijfers over econo
mische gevolgen voor Nederland
in het ambtelijke rapport staan,
is de conclusie zeer afwijzend.
Na overleg met kamerleden van
het CDA wordt nu nog een week
aan de conclusies gesleuteld om
ze wat „zachter" te maken.
Scholten houdt echter vast aan
zijn eerdere uitspraak, dat het er
niet alleen om gaat wat de pro
blemen zijn alvorens overgegaan
kan worden tot een olie-embar
go, importbeperkingen of een in
vesteringsstop, maar ook „hoe
die problemen kunnen worden
overwonnen".
Sinds de interdepartementale
werkgroep door ex-minister Van
der Stoel aan de studie is gezet, is-
er bijna niets gebeurd om het
apartheidsregime verder te isole
ren. Tot de stopzetting van cultu
rele betrekkingen en het instel
len van een visumplicht, die bei
de 1 januari van dit jaar zijn inge
gaan, was al eerder besloten. Wel
heeft Van Agt als minister van
buitenlandse zaken zijn actieve
medewerking toegezegd aan een
VN-conferentie over het effec
tueren van een olie-boycot, die
inmiddels door een aantal lan
den in acht wordt genomen. Van
der Stoel heeft destijds het Ne
derlandse bedrijfsleven opgeroe
pen vrijwillig het land te boycot
ten, maar daar is sindsdien van
regeringszijde niets meer over
vernomen.
Steun voor boycot
Inmiddels is volgens Scholten de
laatste tijd de situatie in Zuid-
Afrika verslechterd en is er ook
een bredere steun voor een boy
cot onder de Nederlandse bevol
king ontstaan. Vooral binnen de
kerken zijn er verschillende inci
denten geweest met Zuidafri-
kaanse autoriteiten en zusterker
ken. De Zuidafrikaanse regering
probeert de kerken duidelijk te
intimideren, aldus Scholten.
In het geheime ambtelijke rapport
wordt onder meer verwezen naar
de bepalingen van de overeen
komst over tarieven en handel
(GATT) en de EG- en Benelux-
verdragen, die eenzijdige boycot
maatregelen verbieden. Ook
wordt het probleem van de op
zegging van het Nederlands-
Zuidafrikaanse handels- en
scheepvaartverdrag van 1935 ge
noemd. Volgens het rapport zou
den tegenmaatregelen hierop
van Zuid-Afrika aan Nederland
aanzienlijke schade kunnen toe
brengen.
Volgens CDA-woordvoerder
Scholten zijn tegenmaatregelen
echter helemaal niet te verwach
ten. Ook Zweden heeft in 1979
een dergelijke stap genomen, en
dat land heeft nog helemaal niets
van sancties door Zuid-Afrika
gemerkt.
Deze timmerman trekt zich niets aan van de tekst boven zijn hoofd. Hij
werkt aan de opbouw van de Huishoudbeurs 1983 in de Amsterdamse RAI
(die tot en met 24 april wordt gehouden) en dat gaat met enig lawaai
gepaard. De stand van de Stichting Geluidshinder ten spijt. (Foto ANP,
AMSTERDAM (ANP) - Het aantal
uitgesproken faillissementen
over het eerste kwartaal van 1983
is ongeveer gelijk gebleven aan
dat over dezelfde periode van
1982: 2130 tegen 2150. Aan de
spectaculaire stijgingen in de af
gelopen jaren lijkt daarmee een
halt te zijn toegeroepen, zo
meent Van der Graaf Handelsin
formatie en Inkassobedrijven.
Tot en met 1979 schommelde het
aantal jaarlijks rond de 3000. In
1980 was er sprake van een enor
me stijging (met bijna 50 pet.).
Ongeveer een zelfde stijging was
er in 1981. In 1982 werd een re
cord aantal faillissementen (bij
na 8200) uitgesproken. Toch was
in dat jaar de stijging niet meer
zo groot (18 pet.).
Uit deze cijfers zou volgens Van
der Graaf de voorlopige conclu
sie kunnen worden getrokken
dat het dieptepunt voorbij is en
dat er sprake is van een lichte
verbetering.
De daling van het aantal faillisse
menten was het grootst in de sec
toren voedings- en genotmidde
len (31 pet.), textiel-kleding (28
pet.) en transport-garagebedrij
ven (22 pet.). Daarentegen was er
een stijging in de sectoren hore
ca (28 pet.) en speelgoed-sportar-
tekelen (24 pet).
DEN HAAG (GPD) - CDA en
WD blijven vasthouden aan
hun eis om jongeren onder de 23
jaar die ten minste tweeëneen
half jaar in dienstverband heb
ben gewerkt een jaar lang recht
op een wwv-uitkering te laten
behouden, maar staatssecretaris
De Graaf (sociale zaken) is niet
bereid de wens van beide rege
ringsfracties, neergelegd in een
amandement, over te nemen.
De bewindsman wil de wwv-rech-
ten voor werklozen beneden de
23 jaar totaal afschaffen. De Wet
werkloosheidsvoorziening kent
nu een uitkeringsduur van twee
jaar, ongeacht het arbeidsverle
den. In de nieuwe situatie luij-
gen de jongeren na een half jaar
ww een bijstandsuitkering.
De Graaf hield de indieners van
het wijzigingsvoorstel, Kraaije-
veld (CDA) en de WD'er Lin-
schoten, gisteren voor dat hun
voorstel een gat van 25 tot 30 mil
joen gulden in de beoogde bezui-
ningsopbrengst slaat. Bovendien
zou het voorstel tot gevolg heb
ben dat jongeren beneden de 23
jaar anderhalf jaar een aan dit
loon gekoppelde werkloosheids
uitkering krijgen.
De Graaf voelt er op dit moment
ook niets voor om het uitkerings
percentage van de wwv van 75
tot 70 procent van het loon te ver
lagen. Vanuit de Kamer was deze
suggestie als alternatief aange
dragen voor de maatregel die nu
de jongeren onder de 23 treft.
Tijdens het debat werd duidelijk
dat afschaffing van de wwv voor
alle jongeren 45 miljoen gulden
meer zal opbrengen dan in het
regeerakkoord is opgenomen.
Voor het CDA en de WD kan
daardoor het wijzigingsvoorstel
zonder financiële problemen
worden uitgevoerd. De Graaf zeg
dit extra geld echter nodig te
hebben om elders opgetreden
gaten te dekken.
Lubbers en
Fanfani hopen
op overleg
in Genève
DEN HAAG (GPD) - De Italiaanse
premier Amintore Fanfani vindt
het uitstel van een Nederlandse
beslissing over de plaatsing van
kruisraketten geen inbreuk op
de samenhang van het NAVO-
bondgenootschap. Ondanks de
verschillen in het Nederlandse
en Italiaanse beleid ten aanzien
van de modernisering van Ame
rikaanse kernwapens, benadruk
te zowel Fanfani als zijn gastheer
Lubbers het grote belang van de
onderhandelingen die in Genève
hierover met de Sowjet-Unie
worden gevoerd. De beide chris
tendemocratische premiers ga
ven gisteren na afloop van hun
besprekingen in Den Haag een
persconferentie.
Fanfani zei dat vooral het einde
van dit jaar belangrijk zal zijn om
te beslissen over al dan niet
plaatsen. Lubbers wilde zich niet
op een datum vastleggen, en
wees er op dat Nederland aan
zienlijk meer tijd heeft dan Italië,
dat eind dit of begin het volgend
jaar de nieuwe raketten op Sici
lië zal installeren. Volgens de
plannen komen de raketten in
Nederland pas in 1986.
LEIDEN - Lugdunum en UVS
hebben gisteravond de derde
KNVB-bekerronde bereikt.
Lugdunum was bereid om te
gen hoofdklasser VUC wat
extra energie te spenderen en
dat werd beloond met een
1-0 zege. Henri van der Weij-
den scoorde halverwege de
tweede helft, waarna de Leid-
se ploeg met Leo Wetselaar in
het doel (Wim Erades ging
geblesseerd af) en vanwege
meerdere blessure-perikelen
slechts met tien spelers zon
der al te grote moeilijkheden
de eindstreep haalde.
UVS, met vier derde elftalspe
lers in de basis, deed het
kalmpjes aan tegen Vreden-
burch. Door een doelpunt
van laatste man Fred Sieval,
een kwartier na rust, kwa
men de Leidenaars aan een
minieme 1-0 zege.
In de strijd om de afdelingsbe
ker hebben GWS en War-
munda goede papieren voor
het bereiken van de halve fi
nales. De Sassenheimers be
ginnen, waarschijnlijk over
twee weken, met een 2-0
voorsprong aan de return te
gen KRV. Gijs van de Mey en
Willem Boot doelpuntten gis
teravond in de 'heenwed
strijd'. Warmunda sleepte
een 2-2 deling weg bij
Stompwijkse Boys. Nadat
Nico van der Zalm en Wim
van de Bosch een 0—1 achter
stand hadden omgebogen,
scoorde Martin Warmerdam,
die de Warmonders ook aan
de leiding had gebracht, in de
slotseconden de 2—2.
TAW-Voorschoten en VNL-
Valken vonden afgelopen
dinsdagavond geen door
gang.
Competitie
SVLV maakte gisteravond een
foute inhaalmanoeuvre tegen
ODB. Theo George gaf de
Voorschotense vierde-klas-
ser weliswaar na acht minu
ten een 1—0 voorsprong,
maar voor rust kon die marge
niet worden uitgebouwd. En
na rust overrompelden de
Haagse gasten de thuisclub.
Günthermohr, Koegler en
Dorlas zorgden binnen een
kwartier voor 1—3. Pal voor
tijd bepaalde Hendriks de
eindstand op 4-1.
VELDEN (ANP) - De elfde
partij van de tweekamp voor
de kwartfinales van het kan
didatentoernooi tussen Was-
sili en Smislov en Robert
Hübner is gisteren in Velden
na 74 zetten in remise geëin
digd. Daarmee staat het in
deze match na tien reguliere
partijen en een partij van de
verlenging 5,5 - 5,5. Er wor
den nog drie partijen ge
speeld. Wordt het 7—7, dan
beslist het lot.
De hervatting nam nog drie en
een half uur in beslag. Hüb
ner bleek bij zijn afgegeven
zet te zijn ingegaan op een
ruil van dame voor toren.
Smislov snoerde de zwarte
stelling in, maar Hübner
hield precies voldoende zet-
ten over. Toen het Smislov
tussen de 55ste en 68ste zet
niet lukte Hübner uit het de
fensief te lokken, bood hij na
de 74ste zet remise aan, het
geen door de Westduitser da
delijk werd aangenomen.
Lev Poloegajewski heeft na de
gisteren gespeelde negende
ronde in het toernooi om het
schaakkampioenschap van
de Sowjet-Unie nog de lei
ding. Hij won van Psakhis.
Naaste concurrent Toekma-
kov bleef de baas over Roma-
nisjin. Wereldkampioen Kar-
pov boekte ook winst, op
Geiler.
De stand aan de kop is: 1. Po
loegajewski 5 punten, 2.
Toekmakov 4,5 (2 afg.), 3. Ba-
lasjov en Psakhis 4,5 (1).
De Sowjetrussische schaakster
Marta Litinsk^ja heeft voor
de tweede achtereenvolgen
de keer het damestoernooi
van Hyeres gewonnen. Zij
had een dusdanige voor
sprong dat zij in de laatste
twee ronden niet meer op
winst behoefde te spelen en
genoegen kon nemen met re
mises tegen de Hongaars^
Sinka en de Nederlandse Ca
thy van der Mije (achiftq)
LEIDERDORP - Zijn dagen op
De Bloemerd zijn nagenoeg ge
teld, maar "een diepgaande ana
lyse", zoals hijzelf uitdrukt, be
waart Theo de Waard totdat RCL
de laatste bal van het seizoen
heeft getrapt. Hoewel hij de in
druk maakt het afscheidsver-
haal, over de drie jaren die hij op
het Leiderdorpse sportpark
heeft gediend, al voor een goed
deel uit het hoofd te kennen, rept
LEIDEN - De verenigingen uit de
Leidse regio zijn goed vertegen
woordigd in het het Nederlands
elftal van veertien- en vijftien-ja
rigen, dat zaterdag in Hoogeveen
een oefenduel speelt tegen Enge
land. Bondscoach Bert van Lin-
gen selecteerde de "Leidenaars"
Michel van Haaren (Katwijk),
Dennis Mieras (Quick Boys),
Walter van der Weiden (Wou-
brugge) en Richard Polanen
(UVS).
hij daar voorlopig nog met geen
woord over. "Omdat het 't beste
is als er rust om het elftal heerst".
Waarmee, beklemtoont De Waard,
dus niet is gezegd dat die rust
ooit verstoord is geweest. Even
tjes laat een deel van zijn zelfver
zekerdheid hem op dat moment
in de steek. Aan hem zal dan ook
echt niet onopgemerkt zijn voor
bijgegaan dat er binnen de spe
lersgroep de nodige opschud
ding ontstond, toen plotsklaps
Jan Dahrs als opvolger van De
Waard aangetrokken werd. En
fin, daarover dan wellicht bij het
einde van de competitie allemaal
ipeer...
Een zekere stelligheid valt de 35-
jarige projectleider verder niet te
ontzeggen. Zo heeft hij zich nog
geen nieuw onderdak kunnen
verschaffen, maar hij is vast niet
van plan om nu dus maar te pak
ken wat hij nog pakken'kan. "Ik
heb al een paar keer 'nee' gezegd
tegen een vereniging, in andere
gevallen ketsten de onderhande
lingen af. Alleen als ik een goede
club kan krijgen, ga ik verder. Ik
hoef niet in een opgeschud bedje
te komen, maar ik wil bijvoor
beeld wel m'n ideeën over jeugd-
begeleiding kwijt kunnen".
Of hem dat bij RCL gelukt is, zal
De Waard ook pas een volgend
keer vertellen. Ter informatie
dan maar: in zijn eerste jaar bij
de Leiderdorpse Racing moest
hij het noodgedwongen doen
met een zeer jonge linkervleugel
Kammenga-Sterk-Schalkers. De
eerste groeide onder zijn hoede
uit "tot de beste voetballer van
RCL, en naar mijn mening ook
de beste in de regio", maar Sterk
is uit beeld verdwenen en Schal-
kers zit voornamelijk nog op de
reservebank. "Ruud Boender-
maker is de winst van het jaar",
zegt De Waard ook in dat ver
band. In de loop van dit seizoen
veroverde de begin-twintiger
zich een vaste plaats in de basis,
nadat hij vorige zomer terug
kwam van een tweejarig verblijf
bij Randstad Sport.
De basis is echter nog altijd zeer
smal. Tijdens het vorige succes
volle seizoen was dat ook al het
geval. "De buitenwacht rekende
er dus op dat het dit jaar nog be
ter zou worden. Ik ook, maar je
mag niet voorbijgaan aan de fei
ten. Vorig jaar zijn we gespaard
Theo de Waard: "We staan weer op de rail".
voor blessures, nu ging het in de
voorbereiding fout. Bob van Bo-
hemen viel weg, één van de
meest creatieve spelers en de be
tere schakelspeler. Met Henk
van der Nat, zeg maar de num
mer twaalf, ging het ongeveer
net zo. Ook de kniebanden. En
Ab Braat herstelde langzamer
dan verwacht van een been
breuk. Na het eerste valt een
enorm gat. In het tweede loopt
géén speler die het niveau van
het eerste haalt. Niet alleen qua
capaciteiten, maar ook qua in
stelling. Wie in het eerste wil spe
len, moet daar toch iets voor over
hebben".
Roomboter
Daar ontbreekt het echter zelfs in
de hoofdmacht aan. "Er lopen
spelers in met een roomboter-
mentaliteit. 'n Mooi woord, hè.
Zij staan er als het goed gaat,
maar zit het tegen dan laten ze
hun koppie hangen. Dat is inge-
(Foto Holvast).
bakken in deze ploeg. Kwestie
van karakters, en een stukje ge
schiedenis..". Verder gaat De
Waard ook op dit punt (nog) niet.
"Een grote dosis mentaliteit", al
dus De Waard, is wat RCL mor
gen bij Noordw(jk moet opbren
gen om de spanning in de com
petitie terug te krijgen. "RCL is
daar als één van de laatste clubs
toe in staat. Ik durf best te zeg
gen dat we winnen, maar of dat
de realiteit dekt? We missen
Hans Braat (verrekte spier in het
dijbeen), een werker die zo be
langrijk is voor een goed even
wicht tussen techniek en karak
ter. Maar 't is niet onmogelijk dat
we winnen. Nadat we aan het be
gin van de competitie punten
verspeelden terwijl we niet
zwakker waren, ging het steeds
krampachtiger. Uit de laatste
vier wedstrijden haalden we ech
ter zes punten, onder meer tegen
Rijnsburgse Boys en Zwart Wi-
t'28. We staan weer op de rail".
KOEALA LOEMPOER (ANP) -
"Het eerste doel is bereikt. De
plaats in de halve finales kunnen
ze ons niet meer afnemen". Dat
waren de eerste woorden van
Gijs van Heumen na de slijtage
slag met Australië, die Neder
land vanochtend in het opnieuw
bloedhete Koeala Loempoer niet
geheel zonder fortuin met een
kleine overwinning kon afslui
ten.
Net als twee dagen eerder tegen de
Verenigde Staten was een benut
te strafschop van Fieke Boek
horst genoeg voor de zege (1-0).
Met slechts vier doelpunten in
evenzoveel wedstrijden is Neder
land, dat op een puntentotaal
van zeven kwam, niettemin al ze
ker van kwalificatie bij de laatste
Daarbij heeft Australië, dat een
iets gunstiger doelsaldo heeft,
aan een gelijkspel voldoende.
Het laatste duel van Nederlai\d
voor groep A, morgen tegen Wa
les, kan ontspannen tegemoet
worden gezien.
Stand in Groep A:
Ï.Nederland 4 3 1 0 7 4-1
2. Australië 4 2 1 1 5 9-5
3. Ver. Staten 4 2 1 1 5 5-2
4. Schotland 4 0 2 2 2 2-5
5. Wales 4 0 2 2 2 4-8
6. India 4 0 13 14-7
In groep B werden gisteren drie
duels afgewerkt. Engeland nam
door een 3-2 zege op Nieuw Zee
land de leiding. Canada versloeg
hekkesluiter West Duitsland met
2-1 en de Sowjet Unie hield Ar
gentinië met 1—0 onder de duim.
Stand groep B:
De Verenigde Staten (dat met 1-0
van Spanje won) en Australië
hebben weliswaar slechts twee
punten ipinder, maar moeten
nog tegen elkaar uitkomen. West Duitsland
Engeland
Nw.-Zeeland
Canada
Argentinië
Sowjet Unie
3 1 2 0 4 5-4
3 1113 5-5
3 1113 4-4
3 1113 2-2
3 1113 2-3
3 1 0 2 2 3-3
LEIDEN Na de damesvoetbal-
teams van LSW '70 en KRV, die
zich dinsdag reeds voor de halve
finales van het bekertoernooi
plaatsten, volgden gisteren SJZ
en Iduna hun voorbeeld.
UDO en Iduna hielden de span
ning er lang in. Na de normale
speeltijd was de stand 1-1. Mar
leen Trouw opende de score voor
Iduna en Mies van der Mark was
verantwoordelijk voor de gelijk
maker. Het nemen van straf
schoppen bleek een bezigheid
die de ploeg uit Ter Aar net even
beter beheerste. Iduna miste
twee van de vijf strafschoppen
en UDO faalde drie keer.
SJZ plaaste zich bij de laatste vier
via een 3-0 zege op Randstad
Sport. Yvonne van Wieringen
zette SJZ in de eerste helft op
1—0. Na rust kwam de ploeg uit
Zoeterwoude, mede door het uit
vallen van Jolanda Overbeek, in
de problemen. Een handsbal van
Connie Lamberts betekende
echter de ommekeer. De door
Yvonne van Wieringen ingescho
ten penalty werd in eerste instan
tie nog wel gekeerd, maar door
toedoen van Bettine van Klave
ren verdween het leder alsnog in
het net. Linda Moojjman maakte
er nog 3-0 van.
