C
Senaat in VS
toch akkoord
met Adelman
Welcome
1
Vrouw Walesa laat niets
los tegenover de politie
Londen wil werkloze
jongeren in het leger
Vredesmissie in
Midden-Amerika
haalt niets uit
Leider opstand getto van
Warschau onder bewaking
Omstreden benoeming
Kohl spreekt
met Reagan
over raketten
PLO-beraad opgeschort
Tegenspraak
Irak-Iran
Prima Linea
houdt op
met terreur
Niet en wel naar première
VRIJDAG 15 APRIL 1983
Buitenland
WARSCHAU (Reuter/UPI) - De
laatste levende leider van de get
to-opstand in Warschau tegen de
nazi's heeft gisteren gezegd dat
het hem onmogelijk wordt ge-
maaktd de 40e herdenking van
die opstand bij te wonen. Dr. Ma-
rek Edelman, die nog steeds in
Polen woont, had eerder opge
roepen de officiële herdenkings
plechtigheid die het regime orga
niseert te boycotten.
Hij schreef in februari een open
brief aan joden in de Verenigde
Staten en in andere landen waar
in hij zei dat zij steun zouden ver
lenen aan de „vernedering en
knechting" van zijn vaderland
als zij dit jaar naar Polen zouden
komen. Sindsdien is hij door ver
scheidene westerse journalisten
bezocht en heeft zijn oproep om
de twee weken durende officiële
plechtigheden te boycotten veel
publiciteit gekregen.
Edelman, nu een hartspecialist in
de industriestad Lodz op 112 km
ten zuidwesten van de Poolse
hoofdstad, zei dat hij zich deze
week op het kantoor van de
plaatselijke „milicia" had moe
ten melden waar hem werd ver
teld dat zijn gangen zouden wor
den nagegaan „voor mijn eigen
veiligheid". Hem werd te ver
staan gegeven dat hij Lodz niet
mocht verlaten op grond van een
beschikking van het ministerie
van binnenlandse zaken. De
joodse leider zei dat dit tot en
met 24 april van kracht zou blij
ven, de dag na de laatste officiële
herdenkingsplechtigheden voor
de opstand. Edelman wordt nu
permanent „geschaduwd" door
twee politiefunctionarissen in
burger.
Edelman was van plan zondag een
niet-officiële betoging en krans-
legging bij te wonen, die worden
georganiseerd door een onafhan
kelijk comité dat banden zou
hebben met het verboden vrije
vakverbond Solidariteit. Hij was
een medewerker van Solidariteit
en werd korte tijd geïnterneerd
na de afkondiging van de staat
van beleg in december 1981.
In Warschau probeerden de autori
teiten een diplomatiek dilemma
op te lossen door de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie (PLO) te
vragen niet deel te nemen aan de
officiële kranslegging. Maar een
vertegenwoordiger van de PLO
zei dat zijn organisatie „de hel
den joden" wilde eren.
Het nieuws dat de PLO, evenals
andere geaccrediteerde diploma
tieke missies, zou deelnemen aan
de ceremonie wekte de woede op
van vele joden die uit het buiten
land kwamen, waaronder grote
groepen uit Israël en de Verenig
de Staten. In Tel Aviv zei de Is
raëlische plaatsvervangend mi
nister van buitenlandse zaken,
Jehuda Ben Meir, dat de Israëli
sche delegatie in Warschau niet
zou deelnemen aan de plechtig
heid als de PLO aanwezig was.
Fuad Jassin, de hoogste vertegen
woordiger van de PLO in War
schau en de deken van de Arabi
sche diplomaten in Polen, zei dat
hij zich niets aantrok van klach
ten of protesten van Arabische of
van Israëlische zijde. „Wij gaan
door met onze eerbetuiging, om
dat wij willen tonen dat wij niet
tegen alle joden zijn, alleen tegen
de zionisten", aldus Jassin, die
de rang van ambassadeur heeft.
„Wat de Arabieren betreft, die
zijn in het algemeen tegen ons op
dit punt, omdat zij niets te ma
ken willen hebben met joden",
zo voegde hij er aan toe. Het
Poolse persbureau Interpress
liet echter weten dat Egypte ook
voornemens was een krans te
leggen.
WARSCHAU (GPD/Reuter) - De
vrouw van Lech Walesa, leider
van de verboden Poolse vakbe
weging Solidariteit, is gisteren
twee en een half uur lang op het
hoofdbureau van politie in
Gdansk verhoord.
Zij heeft de politie verteld dat zij
niets wist van een geheime ont
moeting die haar man in het af
gelopen weekeinde met leiders
van de ondergrondse beweging
van Solidariteit heeft gehad. Te
genover de politie heeft zij ver
klaard dat hij wel drie dagen is
weggeweest, maar dat zij niet
weet waar hij heeft uitgehangen.
Ze zei dat de politie zich tegenover
haar zeer correct heeft gedragen
en dat zij „een vriendelijk ge
sprekje" heeft gevoerd.
Na het verhoor gingen zij en haar
man in hun witte mini-bus terug
naar huis. Walesa, die zijn vrouw
naar het politiebureau had ge
bracht, zei liever geen commen
taar te willen geven op het ge
beurde, maar dat hij van plan is
volgende week woensdag bij
hem thuis een persconferentie te
geven, waar hij meer vragen zal
kunnen beantwoorden.
Leiders van de ondergrondse op
positie in Polen hebben opgeroe
pen op 1 mei massale demonstra
ties te houden los van de officiële
plechtigheden. Dit staat in een
communique van het coördina
tiecomité TKK, dat gisteren is
doorgespeeld aan westerse jour
nalisten. De leiders van de verbo
den vakbond Solidariteit noe
men de officiële feestelijkheden
op de dag van de arbeid een „be
lediging van het recht van de ar
beiders zelf hun lot te bepalen"
en zij roepen hun landgenoten
op de officiële plechtigheden te
boycotten.
In het slotcommuniqué wordt be
vestigd dat Lech Walesa een ge
heime ontmoeting heeft gehad
met de ondergedoken leiders. Op
de vraag of Walesa de oproep tot
het boycotten van de 1-meivie
ring ondersteunt antwoordde
hij: „Diegenen die het (commu
nique) hebben ondertekend
steunen het, maar u moet begrij
pen dat ik geen afstand neem
van dat communique".
WASHINGTON (GPD) - Na een politieke strijd van drie
maanden heeft de Amerikaanse Senaat gisteren met 57
tegen 42 stemmen de benoeming aanvaard van de 36-
jarige diplomaat Kenneth L. Adelman tot directeur van
het bureau voor wapenbeheersing en ontwapening. Hij
volgt daar prof. Eugene V. Rostow op, die het veld moest
ruimen, omdat hij volgens president Reagan bij de wa
penonderhandelingen in Genève verder was gegaan dan
zijn mandaat toeliet.
De uitslag betekent, dat het meren
deel van de Republikeinse meer
derheid Reagan het recht heeft
willen gunnen de medewerkers
aan te wijzen die hij wenst. In de TWijfel
afgelopen 25 jaar heeft de Senaat
maar driemaal een benoeming
afgewezen en slechts bij uitzon
dering heeft een president voor
drachten ingetrokken.
Adelmans aanstelling, nadat de
ze in hoorzittingen zichzelf bij
herhaling leek tegen te spreken.
Aan de vooravond van zijn gesprek met president Reagan had de Westduitse bondskanselier Kohl (links) een
onderhoud met de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz rechts). Minister Genscher van buiten
landse zaken was daar ook bij.
door
Henk Kolb
Adelman, tweede man bij de VN-
missie van de VS in New York,
werd een gebrek aan ervaring en
deskundigheid aangewreven,
met name door Democraten en
liberale Republikeinen, die het
debat over zijn benoeming uit
breidden tot een diepgaande dis
cussie over Reagans ontwape-
ningsbeleid. De senaatscommis
sie voor buitenlandse betrekkin-
gen adviseerde negatief over
Kenneth L. Adelman-
Betalen
De Westduitse deelstaat Beie
ren, bolwerk van de CSU,
gaat voortaan demonstranten
laten betalen voor extra werk
dat zij de politie bezorgen.
Beieren volgt hiermee het
voorbeeld van Baden Würt-
temberg, waar eind vorig jaar
een soortgelijke maatregel
werd ingevoerd. Meer dan
230 demonstranten kregen
rekeningen gepresenteerd
die variëerden van 26 tot 210
mark, nadat zij hadden deel
genomen aan een zitactie bij
een Amerikaans militair
hoofdkwartier in Stuttgart.
Vrij
Een hoge functionaris van een
Amerikaanse oliemaatschap
pij, die in maart in de Colom
biaanse hoofdstad Bogota
werd ontvoerd, is gisteren
ongedeerd vrijgelaten. Er
was een miljoen dollar los
geld voor hem betaald. Bij de
overval schoten de ontvoer
ders de lijfwacht van hun
slachtoffer dood. Enige tijd
later nam de revolutionaire
volksorganisatie de verant
woordelijkheid voor de ont
voering op zich en dreigde de
Amerikaan te doden, als er
geen losgeld werd betaald.
Vals
Er circuleerden gisteren ge
ruchten dat de Amerikaanse
president Reagan was overle
den. Maar een woordvoerder
van het Witte Huis noemde
de geruchten vals. Op de
beurzen zorgden de geruch
ten voor enige opschudding.
De bron ervan kon niet wor
den achterhaald, maar moet
volgens ingewijden worden
gezocht "in het Verre Oosten
en in Londen".
De aanstelling van Adelman stuitte
nog op andere bezwaren. In Rea
gans regering ontbreken top
functionarissen met specifieke
deskundigheid op het gebied
van ontwapeningsvraagstukken.
In de VS en onder Amerika's
bondgenoten bestaat twijfel aan
de ernst waarmee Reagan wa
penakkoorden nastreeft. Adel
mans benoeming kan de onze
kerheid op dat punt alleen maar
versterken.
Gezien de machtsverhoudingen
binnen de regering, hebben de
'hard-liners' van het Pentagon
overwegende invloed op de be
nadering van wapenbeheersing.
Een uit het tweede echelon over
geplante functionaris als Adel
man kan in die kringen evenmin
veel invloed hebben, als tegen
over de Sowjet-Unie en de Ame
rikaanse bondgenoten.
Voor president Reagan betekent
Adelmans aanvaarding in de Se
naat geen winst. De Republikei
nen hebben hem een zeer zware
politieke vernedering willen be
sparen, nadat zij duidelijk had
den gemaakt liever te zien dat
Reagan de voordracht zou in
trekken. Deze heeft hardnekkig
voet bij stuk gehouden, maar ter
zelfder tijd een groot stuk van
zijn geloofwaardigheid moeten
inleveren op een politiek onge
lukkig ogenblik. Het verzet te
gen zijn wapenbeleid en de enor
me bedragen die daarmee zijn
gemoeid, neemt toe.
Het Huis van Afgevaardigden staat
op het punt een resolutie aan te
nemen, die van Amerikanen en
Russen bevriezing der kemwa-
penarsenalen vraagt. De begro
tingscommissie van de senaat,
onder Republikeinse leiding,
heeft in Reagans militaire bud
get hardhandig gesnoeid. Het
Congres wil hem niet steunen in
het uitbreiden van de militaire
hulp voor El Salvador en onder
zoekt in hoeverre Reagan wetten
heeft overtreden by hulp aan re
bellen die in Nicaragua tegen de
regering opereren.
Reagans strategie in de strijd met
de volksvertegenwoordiging
weerspiegelt het feit dat binnen
het Witte Huis de mannen van de
harde lijn, bij wie Reagan zich
van nature het best thuisvoelt,
het de laatste tijd voor het zeg
gen hebben gehad. Niet zonder
spanning wordt nu in Washing
ton afgewacht langs welke weg
en tegen welke prijs de onvermij
delijke compromissen zullen
worden bereikt.
WASHINGTON (GPD) - De West
duitse bondskanselier Helmuth
Kohl voert tijdens een bliksem
bezoek van 36 uur besprekingen
met de Amerikaanse regering
over de vraagstukken die aan de
orde moeten komen bij de eco
nomische topconferentie, eind
mei in het Amerikaanse Wil
liamsburg. Hij zal ook praten
over de Amerikaanse onderhan
delingspositie bij de besprekin
gen die in Genève met de Russen
worden gehouden over vermin
dering van kernwapens voor de
middenafstand.
Hoewel Kohl zich geheel achter
Reagans beleid heeft gesteld,
hebben de Westduitse socialis-
moet maken hoeveel Duitsers
een wapenovereenkomst wen
sen die de opstelling van nieuwe
raketten voor de middenafstand
overbodig zou maken.
ten hem de boodschap meegege- Kohl krijgt vandaag 2,5 uur de ge
ven, dat hij in de VS duidelijk legenheid om Reagan zijn stand
punten duidelijk te maken. Naar
verwachting zal Reagan zijn be
langrijkste Europese bondge
noot inlichten over de cijfers
waarmee hij zijn bereidheid wil
invullen om met de Russen een
overeenkomst te sluiten over be
perking van het aantal kernwa
pens voor de middenafstand, die
achterblijft bij de nul-optie.
Kohl zal in Washington op korte af
stand worden gevolgd door Gas
ton Thorn, president van de Eu
ropese commissie in Brussel, en
Pierre Trudeau, de eerste minis
ter van Canada. Ook zij behoren
tot de deelnemers aan de topcon
ferentie, die wat de economie be
treft te maken krijgt met een snel
verslechterend internationaal
handelsklimaat.
LONDEN (AP) - De Britse conser
vatieve regering heeft gisteren
een plan aangekondigd om 5200
werkloze schoolverlaters met in
gang van komend najaar gedu
rende een jaar werk te bieden als
vrijwilliger in de krijgsmacht.
Met het plan is een bedrag ge
moeid van 20 miljoen pond (88
miljoen gulden).
Woordvoerders van de socialisti
sche oppositie noemden het een
"somber grafschrift voor vier
jaar Tory-bewind", waarin de
werkloosheid meer dan verdub
beld is tot 3,17 miljoen mensen of
13,6 procent van de beroepsbe
volking.
"Na duizenden jongeren in de rij
voor de bijstandsloketten en de
straathoeken te hebben ge
bracht, is het enige wat de rege
ring nu kan bedenken, sommige
van hen voor 12 maanden een
militair uniform aan te trekken",
aldus Labour-woordvoerder
Denzil Davies.
Minister van defensie Michael He-
seltine gaf toe, dat de chefs van
de 321.000 man sterke Britse
strijdkrachten, die na de afschaf
fing van de dienstplicht uitslui
tend uit beroepsmilitairen be
staan, "hier niet voor gekozen"
zouden hebben.
"Maar wij vinden dat wij dit moe
ten doen in het algehele belang
van de regering en van het land",
zei hij.
Heseltine zei ervan overtuigd te
zijn, dat "genoeg" 16- of 17-jari-
gen zich als vrijwilliger zullen
melden. De jongeren zullen ge
wone uniformen dragen en met
een opzegtermijn van twee we
ken uit de dienst treden. De mi
nister ontkende, dat de maatre
gel een eerste stap is naar herin
voering van de dienstplicht om
de werkloosheid te verkleinen.
TUNIS/DAMASCUS (AFP/Reuter) Jasser Arafat, leider van de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie PLO, is gisteravond onverwacht uit Tu
nis naar Bulgarije vertrokken. Het spoedberaad van de PLO-top dat
gisteren of vandaag in de Tunesische hoofdstad zou worden gehouden
is in afwachting van de komst van alle leiders enkele dagen uitgesteld.
Volgens het Tunesische persbureau gaat Arafat voor een tweedaags offi
cieel bezoek naar Sofia. Verwacht werd dat de PLO-leider de spoedbij-
eenkomst van het uitvoerend comité van de bevrijdingsorganisatie zou
voorzitten. Op die bijeenkomst zou worden gesproken over het misluk
ken van de onderhandelingen met koning Hoessein van Jordanië over
het vredesplan van president Reagan. Het is nu niet duidelijk tot wan
neer het beraad is opgeschoven.
De PLO-leider kwam gisteren in Tunis aan na een bezoek van een dag
aan Zweden. In Stockholm liet hij woensdag weten bereid te zijn de
besprekingen met Hoessein te hervatten.
De Verenigde Staten hebben verklaard door te gaan met de plannen
koning Hoessein te betrekken bij onderhandeingen over Palestijns
zelfbestuur op de westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook.
TEHERAN/BAHREIN (Reuter/
AFP) - Het jongste Iraanse of
fensief in de 30 maanden oude
Golfoorlog is gisteren zijn vierde
dag ingegaan. De Iraanse strijd
krachten maken nog steeds vor
deringen in de buurt van de
Iraanse grensplaats Fakkeh en
hebben 30 vierkante kilometer
Iraaks grondgebied bezet, zo
meldden de Iraniërs. Irak be
richtte echter dat het Iraanse of
fensief was afgeslagen en dat
daarbij meer dan 9.800 Iraniërs
waren gedood.
De voorzitter van het Iraanse parle
ment, Hodjatoleslam Hashemi
Rafsandjani, riep Irak en zijn
bondgenoten op de Iraanse eisen
te accepteren voor het beëindi
gen van de oorlog.
Uit regeringsbronnen in Koeweit,
dat kortelings een afgezant naar
Washington en Moskou stuurde
om de Golfoorlog te bespreken,
werd gisteren vernomen dat men
pogingen onderneemt om met
een nieuw vredesinitiatief te ko
men. Naar verluidde wil Koeweit
Javier Perez de Cuellar, secreta
ris-generaal van de Verenigde
Naties, vragen daarbij een rol te
spelen.
BOLOGNA (Reuter) - De Ita
liaanse linkse guerrillagroep
„Prima Linea" (frontlijn), die
eens na de Rode Brigades de
sterkste stadsguerrilla-groep
van het land was, staakt haar
gewapende strijd tegen de
autoriteiten. Dit heeft een
van haar leiders gisteren ver
klaard.
Paolo Zambianchi, die terecht
staat in verband met acties
door de cel van Prima Linea
in Bologna, zei tijdens een
onderbreking van de rechts
zaak tegen journalisten: „Wij
hebben besloten dat het afge
lopen is met Prima Linea".
De organisatie, die halverwege
de jaren '70 voor het eerst van
zich liet horen in Turijn, had
enkele leden die tevoren ac
tief waren geweest binnen de
Rode Brigades. Vorig jaar
werden 87 leden van Prima
Linea na een massa-proces in
Bergamo tot in totaal 467 jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
Onder degenen die door aansla
gen van Prima Linea de dood
hebben gevonden, was Paolo
Paoletti. De hoofdingenieur
van de chemische fabriek in
Seveso, waar in 1976 een
wolk dioxine ontsnapte wat
tot de ergste milieuramp in
de Italiaanse geschiedenis
leidde, werd in 1980 doodge
schoten.
Andere slachtoffers van de ter
reurgroep waren magistra
ten, gevangenbewaarders,
politiemannen, vermoede po-
litie-informanten, criminolo
gen en vooraanstaande za
kenlieden onder wie het
hoofd-planning van de Fiat-
fabriek, Carlo Chiglieno.
MEXICO STAD (GPD) - De bemiddelingspoging in Midden-Amerika
door de ministers van buitenlandse zaken van Mexico, Venezuela, Co
lombia en Panama heeft slechts weinig succes geboekt. Na woensdag
een bliksemreis naar de vijf direct betrokken Middenamerikaanse lan
den te hebben afgerond, was het enige dat de ministers als concreet
resultaat wisten te noemen „de politieke wil van de vijf regeringen om
tot vrede te komen.
In Mexico is inmiddels uitgelekt dat de vier bemiddelaars vooral gehoopt
hadden een bilateraal overleg tussen Honduras en Nicaragua tot stand
te kunnen brengen. De Sandinisten zouden de bemiddelaars dinsdag
een reeks van „constructieve voorstellen hebben meegegeven om zo de
Hondurese regering van hun goede bedoelingen te kunnen overtuigen.
Maar de reis van de vier ministers naar de Hondurese hoofdstad Tegu
cigalpa bleek wat dat betreft tevergeefs. Honduras hield vast aan een
overleg tussen de vijf Middenamerikaanse landen, te weten Honduras,
El Salvador, Nicaragua, Guatemala en Costa Rica.
De Hondurese minister van buitenlandse zaken, Edgardo Paz Barnica,
stelde na het onderhoud met de bemiddelaars nog eens vast dat de
vrede in Midden-Amerika „bedreigd wordt sinds Nicaragua het even
wicht van de regionale veiligheid heeft verbroken met zijn overdreven
bewapeningsdrift.
Ook de pogingen van de groep van vier om de regering van El Salvador
en het gewapende verzet rond de onderhandelingstafel te brengen, lie
pen op niets uit. De woorden van de Salvadoriaanse president Alvaro
Magana na het gesprek met de bemiddelaars spraken voor zich: „Het
Salvadoriaanse probleem zal door de Salvadorianen worden opgelost.
De volgende stap van de bemiddelende groep van Contadora zal waar
schijnlijk op zich laten wachten. De vier ministers zijn inmiddels al
weer in hun eigen landen gearriveerd. Volgens de Mexicaanse minister
van buitenlandse zaken, Bernardo Sepulveda Amor, is door de bemid
delingspoging echter toch de hoop op vreedzame oplossingen in Mid
den-Amerika toegenomen. Maar, zo bleek uit zijn woorden, voordat er
een multinationale vredesconferentie inzake Midden-Amerika zal kun
nen plaatsvinden, zullen er toch eerst de nodige bilaterale gesprekken
moeten worden gevoerd. En die gesprekken blijken vrijwel onmoge
lijk.
De Sandinistische regering heeft ondertussen bekendgemaakt dat er in
de eerste elf dagen van deze maand 233 doden zijn gevallen tijdens de
gevechten tussen regeringstroepen en de vanuit Honduras binnenge
vallen anti-sandinisten. Het zou gaan om 199 contrarevolutionairen en
34 sandinistische soldaten. Afgaande op de cijfers van de Sandinisten
zou de vorige maand begonnen strijd in totaal al meer dan 700 levens
hebben gekost. Ondertussen zouden er zich nog zon 750 gewapende
anti-sandinisten in Nicaragua bevinden die op verschillende plaatsen
in het land, maar vooral nabij de grens met Honduras, voortdurend met
het Sandinistische leger botsen.
Susheila Gandhi.
(Foto anp) Richard Attenborough. (Foto ap>
JOHANNESBURG/LONDEN
(Reuter/UPI) Sir Richard At
tenborough (rechts), regisseur
van de met acht Oscars bekroon
de film "Gandhi", zal volgende
week in Zuid-Afrika een premiè
re van zijn werk bijwonen, die al
leen mag worden bezocht door
blanken. Susheila Gandhi
(links), de 77-jarige schoondoch
ter van de Indiase leider, heeft la
ten weten dat zij de uitnodiging
voor de première niet zal aanne
men in verband met de rassen
scheiding in de bioscopen.
Attenborough verklaarde in een in
terview dat hij zich erg "onge
makkelijk" voelt over het bijwo
nen van de première voor blan
ken in Johannesburg. "Maar als
een blank publiek meer te weten
komt over Gandhi en als ik de
avond daarna naar een voorstel
ling voor zwarten toe mag, denk
ik dat het de prijs waard is", zo
zei de Britse regisseur. Hij ver
klaarde dat hij tegenstander is
van apartheid en dat hij aanbie
dingen om in Zuid-Afrika op te
treden altijd op principiële gron
den heeft geweigerd.
ADVERTENTIE
maar voor de baby er is,
gaat u een dagje winkelen bij Welcomed
positiemode baby uitzet - kleertjes
tot m. 116 kinderwagens babykamers speelgoed
Meer weten over Welcome0^ 1 QUtO stoeltjes kinder
Vraag onze gratis [|L^ /&T\ stoe^en wandel
kleuren-brochure aan. wagens kinderkamers
(o.a. doorgroeisysteem
\HètWarenhuisvocrMDeder&Kind Cj? J)
Oosteinderweg 249. Aalsmeer. Tel. 02977-20882 Jy
Tinnegieterstraat 34-36. Den Bosch. Soetetw Tel 073-424WHyy
