Kabinet verdeeld
over uitkeringen
HUISHOUD1
AVR wil chemisch afval
C
y
Niet-joodverklaring: 1500 geëist
Proces tegen Flakt in hoger beroep
Vrijdag mogelijk oplossing
Voorrijkosten voor
brandweer gehekeld
van de ene verbazing
in de andere op de 38e
Starfighter
stort neer:
piloot dood
Vijf jaar voor
doodschieten
van scholier
"Kamp Westerbork
officieel geopend
"Minister moet geen particulier inschakelen"
Nederlandse
regering
bedroefd
over China
WOENSDAG 13 APRIL 1983
UTRECHT (GPD) - In hoger be
roep heeft officier van justitie
mr. A. Droessen gisteren voor de
rechtbank in Utrecht opnieuw
1500 gulden boete geëist tegen
het Amersfoortse bedrijf Flakt
BV wegens het afgeven van zo
geheten niet-jood-verklaringen.
De kantonrechter in Amersfoort
had in februari van dit jaar het
bedrijf vrijgesproken van over
treding van het strafrechtsartikel
dat het maken van onderscheid
tussen personen op grond van
ras verbiedt.
Het openbaar ministerie had tegen
het vonnis appèl aangetekend. In
de overweging van het vonnis
had de kantonrechter, mr. H. C.
van Eek, slechts volstaan met de
constatering dat joden een volk
vormen en niet tot een ras beho
ren. Omdat de wetstekst spreekt
van „ras" meende de kanton
rechter dat het ten laste gelegde
niet was bewezen.
Tijdens de zitting van de recht
bank zei mr. Droessen dat hij
zich over de motivering van de
kantonrechter nogal had ver-
Binnenland
„Wat heeft hem bewo
gen?", vroeg de officier zich af.
„Zou de rechter de algemene ca
tegorieën waarin het mensdom is
verdeeld hebben toegepast? Of
een biologisch begrip hebben ge
hanteerd? Ik weet natuurlijk niet
wat deze rechter heeft gedacht,
maar het valt mij op dat bij rech
ters een opmerkelijke weerstand
bestaat het anti-discriminatie
wetsartikel toe te passen waar
voor het is bedoeld".
De officier doelde op het feit dat in
alle strafzaken tegen bedrijven
die verdacht werden van discri
minatie van joden door kanton
rechters in Den Haag, Amster
dam en Amersfoort zijn vrijge
sproken.
Geen nieuws
De behandeling in Utrecht van de
zaak-Flakt bracht geen nieuwe
gezichtspunten naar voren. Weer
ging het om de vraag of het afge
ven van een verklaring waarin
het geloof van de reiziger naar
een arabisch land staat vermeld
in combinatie met de medede
ling dat die persoon noch het be
drijf geen economische banden
met Israël heeft, een verkapte
niet-joodverklaring oplevert.
Met name Saoedi-Arabië eiste tot
voor kort dergelijke verklarin
gen van bedrijven die in dat land
een project moesten uitvoeren.
Flakt was als onderaannemer
van Philips betrokken bij de
bouw van een telefoonnet in Sa
oedi-Arabië.
DEN HAAG (GPD) - Premier Lubbers blijft voorlopig tegenover de WD-ministers staan
in het conflict dat is ontstaan over de mogelijke korting van de sociale uitkeringen per 1
oktober. Hij weigerde gisteravond de liberale bewindslieden duidelijkheid op dit punt
te verschaffen. Volgens de woordvoerder van de premier zal een oplossing moeten
worden gevonden tijdens de kabinetsvergadering van komende vrijdag, als de minis
ters de Voorjaarsnota definitief vaststellen.
De WD-ministers zijn het niet
eens met de uitleg die premier
Lubbers geeft aan de kabinets
besluiten over de Voorjaarsnota.
Volgens de liberale bewindslie
den is afgesproken dat het kabi
net een apart wetsontwerp zal in
dienen, waarmee de sociale-uit
keringen per 1 oktober met 2
procent worden gekort.
Maandag zei Lubbers in een tv-uit-
zending, dat niet gevergd kan
worden dat de uitkeringen wor
den achteruitgezet, zonder dat
ook de ambtenaren een inko
mensoffer brengen in ruil voor
arbeidstijdverkorting. Lubbers
schaarde zich hiermee achter
CDA-fractieleider De Vries, die
eveneens een koppeling legt tus
sen de uitkeringen en de ambte
narensalarissen.
Volgens Rietkerk is dat verband in
het kabinetsberaad niet gelegd.
Hij wil een „open en reëel over
leg" voeren met de ambtenaren
bonden, „en dat kan alleen als
helemaal los daarvan voorstellen
voor de korting van de uitkerin
gen worden ingediend. Dat is
vrijdag ook in het kabinet afge
sproken", aldus Rietkerk.
"Nieuwe situatie"
Vice-premier Van Aardenne en
zijn WD-collega Rietkerk (bin
nenlandse zaken) spraken giste
ren uitgebreid met WD-fractie-
leider Nijpels over de proble
men. Volgens Nijpels ziet de
WD geen aanleiding op de eer
der gegeven interpretatie van het
kabinetsbesluit terug te komen.
De korting op de sociale uitke-
ENSCHEDE (ANP) - Het ministe
rie van binnenlandse zaken is er
fel tegen gekant dat gemeenten
voorrijkosten van de brandweer
laten betalen in geval van brand.
Het inppn van een dergeli ke le
ges is volgens een woordvoerder
van het ministerie onjuist omdat
het bestrijden van brand een ge
meenschapstaak is. Het uitoefe
nen van die functie mag naar de
mening van het ministerie niet
afhankelijk worden van indivi
duele bijdragen.
De gemeente Enschede heeft aan
gekondigd op korte termijn een
verordening voor voorrijkosten
van de brandweer aan binnen
landse zaken ter goedkeuring
voor te leggen. De leges moeten
jaarlijks een bedrag van twee ton
opleveren. Enschede heeft dat
geld hard nodig in verband met
zijn financieel netelige positie.
De gemeente wil de voorrijkosten
niet alleen bij brand in rekening
brengen maar ook als de brand
weer uitrukt na vals alarm. Dat
laatste komt nogal eens voor
doordat de alarmeringsapara-
tuur niet optimaal functioneert.
WEERRAPPORTEN
Het ministerie van binnenlandse
zaken kan zich voorstellen dat in
die gevallen wel een bijdrage
wordt geïnd. Datzelfde geldt
voor andere hulpverlening van
de brandweer, zoals het redden
van poesjes uit een boom of het
wegslepen van verkeerd gepar
keerde auto's. Van die laatste ac
tiviteiten brengt menig brand
weerkorps al de kosten in reke
ning.
Burgemeester K. Wierenga van En
schede vindt dat de brandverze-
keraars bereid moeten zijn de
voorrijkosten van de brandweer
bij brand te betalen. Dat is naar
zijn oordeel reeds mogelijk na
een zeer kleine stijging van de
premie. De VBAN, de Vereni
ging van Brandassuradeuren in
Nederland, voelt daar echter
niets voor.
ringen moet doorgaan, onafhan
kelijk van wat er met de ambte
narensalarissen gebeurt.
Er ontstaat alleen een „nieuwe si
tuatie" als met de ambtenaren
bonden geen overeenstemming
over een inkomensoffer wordt
bereikt, aldus Nijpels. Dan zou
de beperking van de uitkeringen
opnieuw moeten worden beke
ken en de mogelijkheid van een
of ander algemeen inkomensof
fer besproken moeten worden.
Het zal echter zeer moeilijk zijn
de 225 miljoen gulden, die de
korting van de uitkeringen moet
opbrengen, in de rest van het jaar
„nog boven water te krijgen",
meent de liberale fractieleider.
Maar het kan niet de bedoeling van
het kabinet geweest zijn een kop
peling tussen ambtenarensalaris
sen en uitkeringen te leggen, al
dus Nijpels. Het kabinet heeft
immers voor één datum gekozen,
waarop de uitkeringen gekort
zouden moeten worden èn de
overeenstemming met de ambte
narenbonden zou moeten blij
ken.
"Vrij groot gat"
De WD kon zich goed vinden in
de uitspraken van de premier
van vrijdag na afloop van het ka
binetsberaad, aldus Nypels. Het
standpunt van Lubbers, zoals die
dat maandag voor de tv ver
woordde, kan de WD echter
niet delen. Volgens de liberale
voorman zit er een „vrij groot
gat" tussen deze twee optredens
van de premier en het waarom
van die verandering is Nijpels
onduidelijk.
In de loop van de week zal moeten
blijken hoe de partijen in het ka
binet en de twee regeringsfrac
ties in de Kamer elkaar zullen
vinden. Pas volgende week zal
de tekst van de Voorjaarsnota de
Tweede Kamer bereiken, aldus
de premier in antwoord op
schriftelijke vragen van Meijer,
vice-voorzitter van de PvdA-frac-
tie.
ADVERTENTIE
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Malta
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Tel-Aviv
Tunis
regenbui
licht bew.
licht bew.
half bew.
licht bew.
onbewolkt
licht bew.
licht bew.
half bew.
sneeuwbui
zwaar bew.
half bew.
onbewolkt
licht bew.
licht bew.
regenbui
sneeuwbui
onbewolkt
geheel bew.
10 01
-1 01
1 07
sneeuwbui
licht bew.
onbewolkt
onbewolkt
licht bew.
12
1
28 15
23 13
25 22
20 13
25 10
INTERNATIONALE
li. Pe Internationale
10 nT l urs Amsterdam
10 Dagen bruisend middelpunt
Wonen.'rSh|OW Op he'gebied van'
Culinair Vrije tijd Mode
Neem het ervan dit iaar 'S
61 aLteer de '1e'e familie 'od
een dag/e Huishoudbeurs X
••■Om nog wekenlang TL
Plezier van te hebben PI
15t/m 24 april Amsterdam RAI
Dagelijks van 10-17 uur en 19-22.30 uur
Zaterdag en zondag van 10-17 uur. Toegang f8-
Trein-Toegang-biljetten bij NS-stations
Voor de officier leed het geen twij
fel dat Saoedi-Arabiê met het
toelatingsbeleid van buitenland
se werknemers de bedoeling had
en feitelijk nog heeft om joden te
weren.
In praktisch alle vonnissen van
kantonrechters staat dat niet is
aangetoond dat Saoedi-Arabië
zich aan rassendiscriminatie
schuldig maakt. Maar de officier
hield de rechtbank een uit 1975
daterende officiële verklaring
van de Saoedisch autoriteiten
voor, waarin onomwonden staat
vermeld dat joden op grond van
him afkomst, waar ze ook van
daan komen, uit Arabische lan
den moeten worden geweerd.
Uitvoeriger dan bij de kantonrech
ter motiveerde de officier zijn
stelling dat joden juridisch tot
een ras moeten worden gere
kend. Hij baseerde zich op een
arrest van de Hoge Raad dat er
bij het juridisch begrip ras niet
alleen gaat om erfelijke lichame
lijke kenmerken maar ook ver
wijzing naar de herkomst vol
doende is.
Gebrek aan lef
Tussen de verdediger van Flakt,
mr. J. J. van Es en de officier ont
spon zich een discussie over de
duidelijkheid van het discrimi
natie-artikel. De advocaat vond
de tekst duister en verweet de
wetgever gebrek aan lef tot een
scheipe omschrijving, wat nu ei
genlijk onder ras moet worden
verstaan, achterwege te laten.
Mr. Droessen stelde daar tegen
over dat er destijds in het parle
ment wel is gesproken over een
duidelijker wetstekst, maar dat
niemand het heeft aangedurfd in
het artikel de woorden .Joods
volk" of Joodse religie" op te ne
men. Dat ligt volgens de officier
zeer gevoelig bij de joden die de
rampzalige gevolgen van de nazi-
rassentheeorieën nog vers in het
geheugen hebben.
Hoewel volgens de officier Flakt
ter goeder trouw is en geenszins
anti-semitische bedoelingen
heeft gehad, meende hy toch dat
het bedrijf door het verstrekken
van niet-jood-verklaringen zout
in de wonden heeft gestrooid van
de slachtoffers van de vernieti
gingsmachine van de nazi's.
Doordat de vertegenwoordiger van
Flakt die op de zitting was ver
schenen geen machtiging had
namens het bedrijf te kunnen op
treden hield de rechtbank de
zaak aan. Over veertien dagen
moet die machtiging in haar be
zit zfjn. Pas twee weken daarna
zal de rechtbank uitspraak doen.
DEN HAAG (ANP) - Gistermid
dag is een Starfighter F-104
straaljager van de vliegbasis Vol-
kel in de buurt van het Engelse
Newcastle neergestort. Daarbij is
de vlieger, de 26-jarige tweede
luitenant M. Sasbrink-Harkema
uit het Brabantse Uden, om het
leven gekomen. Het slachtoffer
was gehuwd.
Volgens een woordvoerder van de
Koninklijke Luchtmacht waren
's ochtends twee Nederlandse
Starfighters vanaf de Engelse ba
sis Coningsby bij Huil voor een
oefenvlucht vertrokken. Aange
komen bij het schietterrein Ot-
terburn bij Newcastle raakte de
jager-bommenwerper van de
omgekomen vlieger in een steile
duik en stortte rond kwart over
een Nederlandse tijd neer.
Het is de 39ste Starfighter die sinds
de invoering van dit type straal
jager in 1960 is neergestort. Daar
bij kwamen in totaal 19 vliegers
om het leven. De laatste keer dat
een Starfighter neerstortte was
op 1 december 1981 boven de
Waddenzee. De vlieger wist zich
toen met zijn schietstoel te red
den.
AMSTERDAM (ANP) - De recht
bank in Amsterdam heeft giste
ren een 19-jarige Amsterdammer
veroordeeld tot een gevangenis
straf van vijf jaar met aftrek van
voorarrest wegens het dood
schieten van de 19-jarige scholier
Ronald Snijders uit Amsterdam.
Er was zeven jaar geeïst.
Ronald Snijders kwam op 12 juni
vorig jaar om het leven bij een
schietpartij voor de Febo-snack-
bar aan de Amsteldijk in de
hoofdstad. Hij werd getroffen
door kogels uit het pistool van de
verdachte, die eigenlijk voor ie
mand anders bedoeld waren.
WESTERBORK (ANP) - Konin
gin Beatrix heeft gistermiddag
het herinneringscentrum
Kamp Westerbork officieel ge
opend door het naambord
naast het nieuwe tentoonstel
lingsgebouw te onthullen. Het
officiële gedeelte dat aan deze
plechtigheid vooraf ging, had
plaats in het provinciehuis in
Assen, waar de minister van
WVC, Brinkman, een ope
ningsrede hield.
De bewindsman zei dat men aan
het tentoongestelde in Wester
bork kan zien waartoe rassen
waan kan leiden en hij waar
schuwde voor verborgen slui
pende discriminatie op grond
van huidskleur, geloof of ge
slacht.
Voor het officiële gedeelte in de
Asser statenzaal legde minister
Brinkman een krans bij het
monument op het terrein waar
het voormalige kamp Wester
bork gedurende de oorlogsja
ren fungeerde. Dit monument,
dat op 4 mei 1970 door toenma
lige koningin Juliana werd
onthuld, is een ontwerp van
Ralph Prins. Het stelt het
stootblok voor waartegen de
trein tot stilstand kwam, die
tijdens de oorlog wekelijks
106.000 joden vanuit Wester-
borionaar een van de Duitse
vernietineskamDen vervoerde.
Het herinneringscentrum Kamp
Westerbork ligt niet op het
voormalig terrein van het
kamp zelf, dat stiltegebied is
geworden door de aanwezig
heid van de radiosterrenwacht
aldaar. Het herinneringscen
trum ligt daar ongeveer 4 kilo
meter vandaan.
Het tentoonstellingsgebouw,
waarin men de replica kan zien
van de permanente tentoon
stelling zoals die sinds 1980 in
Auschwitz betaat, bevat verder
onder meer een diashow van
een transport per trein zoals
dat gedurende de oorlogsjaren
in opdracht van een van de
kampcommandanten is gefo
tografeerd.
Het herinneringscentrum Kamp
Westerbork heeft anderhalf
miljoen gulden gekost. Dit
geld is bijeengebracht door bij
dragen van de rijksoverheid,
maar ook hebben talloze jood
se groeperingen aanzienlijke
bedragen in het project geïn
vesteerd.
DEN HAAG (GPD) - Het Afvalver
werkingsbedrijf Rijnmond
(AVR) gaat ervan uit dat minister
Winsemius (milieubeheer) de
verwerking van het chemisch af
val niet zal opdragen aan een par
ticulier bedrijf maar aan de AVR.
Op basis van gesprekken met de
minister en met ambtenaren zal
de AVR, waarvan de gemeente
Rotterdam de grootste aandeel
houder is, op zeer korte termijn 3
miljoen gulden investeren in de
uitbreiding van de chemische af
deling. Het totale plan van de
AVR gaat ongeveer 100 miljoen
gulden kosten.
De investering houdt voor de AVR
en de gemeente Rotterdam die
garant staat een groot risico in.
Juist vandaag verstuurt minister
Winsemius een uitnodiging naar
een aantal particuliere bedrijven,
waaronder Akzo en Shell, om sa
men een opzet te maken voor een
nieuw verwerkingsbedrijf. Kern
punten van die besprekingen
zijn het management en de finan
ciële exploitatie.
In interviews die de bewindsman
de afgelopen dagen heeft gege
ven zei hij dat hij niet wenst op te
draaien voor exploitatietekorten
van een overheidsbedrijf. Niet al
leen omdat de minister van me
ning is dat het bedrijfsleven zelf
verantwoordelijk is voor het af
val, maar ook om redenen van ef-
ficiëncy moet de verwerking van
chemisch afval in particuliere
handen komen.
Groot bedrijf
ister Winsemius denkt aan een
groot bedrijf van naam dat finan
cieel gezond is, de milieubelan
gen respecteert en dat over inter
nationale contacten beschikt om
op die manier eventuele proble
men op te lossen. Winsemius is
bereid de aanloopkosten van het
nieuwe verwerkingsbedrijf ruim
te subsidiëren.
Directeur M. J. Kleinjan van de
AVR is niet ongerust over de uit
latingen van Winsemius. „Hij
wijst niet de AVR maar het bij
passen in de exploitatiekosten
af'. De gemeente Rotterdam zal
zich garant stellen voor een goe
de bedrijfsvoering van het AVR-
project. Daar moet tegenover
staan dat wettelijk wordt gere
geld dat alle chemische afval uit
Nederland naar de AVR gaat, of
dat zekerheid wordt verkregen
door lange-termijn-contracten
met de afvalproducenten. Aan de
laatste oplossing denkt Winse
mius vooral.
AVR-directeur Kleinjan vindt dat.
de minister een risico voor het
milieu neemt wanneer hy de ver
werking van het chemische afval
overlaat aan particulieren. Hy
wijst er op dat particuliere be
drijven winsten moet maken en
failliet kunnen gaan. „Ik heb er
alle vertrouwen in dat de minis
ter na de gesprekken met het be
drijfsleven inziet dat de AVR de
enige goede keuze is". Wanneer
Winsemius toch anders besluit,
betekent dat de sluiting van de
huidige chemieafdeling van de
AVR. De drie miljoen gulden zyn
dan ook verloren. Indien de keus
wel op de AVR valt, kan de hele
installatie medio 1986 gereed
zijn.
Concurreren
Wanneer het nieuwe chemische af
valbedrijf gereed is en kan
werken met tarieven die concur
rerend zijn met het buitenland,
zal nog slechts 3 procent van het
afval worden geëxporteerd. Mo
menteel gaat 32 procent de grens
over. Dat is het gevolg van de
knelpunten in Nederland en de
lage tarieven in het buitenland,
die mede worden veroorzaakt
door overheidssubsidies.
Volgens zeer recente en nog niet
gepubliceerde berekeningen
wordt jaarlijks in Nederland
475.000 ton chemisch- afval ter
verwerkjng aangeboden. Daar
van wordt 240.000 ton geregi
streerd. Een hoeveelheid van
130.000 ton wordt niet aange
meld, maar daarvan is de be
stemming bekend. Het betreft
hier afvalstoffen, waarvoor een
ontheffingsvergunning in het ka
der van de wetgeving afvalstof
fen in behandeling is, of waarvan
nog niet zeker is dat het che
misch afval is. Of dat het als che
misch afval kan worden aange-'
merkt
Op basis van een enquête in Over
ijssel wordt geschat dat 100.000
ton chemisch afval spoorloos
verdwijnt Het zou hier gaan om
kleine porties, afkomstig van
tienduizenden bedrijven. Men
veronderstelt dat het grootste
deel op het riool wordt geloosd
of, vermengd met ander afval,
naar de vuilnisbelt gaat. Tot nog
toe werd aangenomen dat per
jaar bijna 200.000 ton chemisch
afval in Nederland verdween.
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse regering is zeer teleurge
steld door de „negatieve reactie"
van de Volksrepubliek China op
het totstandkomen van een
vliegverbinding tussen Schiphol
en Taipeh, de hoofdstad van Tai
wan. Dat deelde gisteren de
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken mee
naar aanleiding van de Chinese
waarschuwing, het afgelopen
weekeinde, dat de relaties tussen
China en Nederland zullen ver
slechteren als gevolg van de ope
ning van de luchtlijn.
Volgens de regeringsverklaring is
er sprake van een particuliere
overeenkomst tussen de Taiwa
nese luchtvaartmaatschappij
China Airlines en de Nederland
se chartermaatschappij Martin
Air. Aan Nederlandse kant zijn
van overheidszijde slechts „tech
nische criteria" gehanteerd, dat
wil zeggen: het verlenen van lan-
dingsrechten aan China Airlines
door de Rijks Luchtvaart Dienst.
Ook bij de levering van twee on
derzeeërs aan Taiwan door Rijn
Schelde Verolme huldigde de re
gering het standpunt dat sprake
was van een particuliere over
eenkomst, waarin de overheid
slechts administratief is betrok
ken. De Volksrepubliek be
schouwt Taiwan als een Chinese
provincie en ziet de betrokken
heid van de Nederlandse rege
ring in beide gevallen als een
vorm van volkenrechtelijke er
kenning van het bewind in Tai
peh.
Politieke waarnemers verwachten
overigens niet dat Peking, toch
al geirriteerd door de Nederland
se houding ten opzichte van Tai
wan, water bij de wijn zal doen.
Vandaag landt het eerste vlieg
tuig van China Airlines op Schip
hol. Aangenomen wordt dat Pe
king met nieuwe maatregelen zal
komen. Diplomatieke bronnen
in Den Haag nemen aan dat die
zullen neerkomen op verdere uit
dunning van de wederzijdse di
plomatieke vertegenwoordigin
gen. By de duikbootaffaire wer
den de relaties al teruggebracht
van ambassadeursniveau naar
tijdelyk zaakgelastigde. Totale
verbreking van de betrekkingen
wordt niet aannemelijk geacht.
