VS: nog kansen voor vr edespl an Helmut Kohl naar Reagan en Andropov VN bemiddelt over Afghanistan "MX-raket is onvermijdelijk Belg int valse cheque miljoen frank voor 77 'Bouterse deed mee aan executies' Reagan spreekt Arabische leiders Walesa sprak heimelijk met leiders vakbeweging Hoger beroep in Spaans coupproces afgesloten Sowjet-Unie niet bij gespreksronde in Genève DINSDAG 12 APRIL 1983 PAGINA 11 BRUSSEL (GPD) - De tijden mogen financieel zwaar zijn, maar sommige mensen zien toch kans op eenvoudige wijze veel geld in handen te krijgen. Neem William Vandergucht uit het Belgi sche Gent. Die stal eind maart een ondertekende maar verder niet ingevulde cheque van een „vriendin", vulde daarop de lieve som in van haast 77 miljoen frank (4,3 miljoen gulden), liet dat bedrag netjes op zijn eigen rekening storten en haalde het er de volgende dag bij een ander bankloket in Gent weer af. De betrokken bank, de Algemene Spaar- en Lijfrentekas, kreeg pas daarna in de gaten dat de cheque niet gedekt was. Drie bankemployés zijn nu geschorst wegens „een fatale beroeps fout". Zij hadden moeten controleren of het geld werkelijk aan wezig was, maar hebben dit nagelaten omdat Vandergucht zo'n vertrouwde klant was. Deze is ondertussen verdwenen, naar Spanje waarschijnlijk. En dan te weten dat dezelfde Gentenaar in 1978 al voor vijfjaar de gevangenis in ging wegens overeenkomstige verduistering van een kleine zes miljoen gulden. Van die gevangenisstraf heeft de „meester oplichter" weinig geleerd; de bank, die daarvan op de hoogte moet zijn geweest, trouwens ook niet. „Dat geld zijn we waarschijnlijk kwijt", constateerde ASLK-directeur Aerts maandagavond spijtig. De bank is namelijk niet tegen dit soort stroppen verzekerd. AMSTERDAM (ANP) - De Surinaamse legerleider Desi Bouterse heeft persoonlijk deelgenomen aan de execu ties in Paramaribo in de nacht van 8 op 9 december. Dat heeft de Surinaamse ex- president Chin a Sen gisteren verklaard. Chin a Sen ontleent deze informa tie aan een "volkomen betrouw bare bron", die over ooggetui genverklaringen van de execu ties beschikt. Volgens deze bron heeft Bouterse persoonlijk vak bondsleider Cyrill Daal en ex-lui- tenant Surendre Rambocus om gebracht. Chin a Sen zegt de identiteit van de bron op dit moment nog niet te kunnen onthullen. De raad voor de bevrijding van Suriname. Bouterse (Foto ANP) Chin a Sen voorzitter is, zal binnenkort een brochure pu bliceren waarin de gebeurtenis sen van 8 december en de perio de erna zullen worden gerecon strueerd. Op 8 december werden. zoals bekend, vijftien critici van het bewind Bouterse doodge schoten. Volgens de officiële verklaring werden de vijftien "op de vlucht" gedood. Het Nederlands Juristencomité kwam echter on langs tot de conclusie dat de vijf tien na martelingen opzettelijk zijn omgebracht. Chin a Sen vertrekt overigens van daag voor een week naar de Ver enigde Staten. Dit in het kader van de politieke en diplomatieke aktiviteiten van de Surinaamse bevrijdingsraad. Chin a Sen zal in de V.S. spreken met vak bondsleiders, functionarissen van het ministerie van buiten landse zaken en leden van het Congres. De Surinaamse ex-pre sident zal binnenkort ook Brazi lië bezoeken. WASHINGTON/JERUZALEM/DAMASCUS (UPI/DPA/AFP/Reuter) - President Rea gan zal "de onderste steen boven halen" om de leiders in het Midden-Oosten aan tafel te krijgen voor een gesprek over een vredesregeling. Koning Hoessein is weliswaar teruggetreden als mogelijk onderhandelaar voor de Palestijen, maar volgens de Amerikaanse president had het Jordaanse staatshoofd al op tal van punten voortgang geboekt, toen de linkervleugel van de PLO het onaanvaadbaar over zijn werk liet horen. Reagan heeft sinds zondag een reeks informele contacten gehad met gematigde Arabische lei ders, onder wie koning Fahd van Saoedie-Arabië, koning Hassan van Marokko en ook met Hoes sein zelf. De komende dagen zal hij vermoedelijk ook met de lei ders van de Golfstaten praten. Verwacht wordt dat deze landen, waarvan de PLO, financieel af hankelijk is, de radicale invloed in de Palestijnse bevrijdingsor ganisatie kunnen verminderen. Uitgangspunt voor Reagan blijft zijn vredesplan, dat voorziet in een een Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever in fede ratie met Jordanië. De radicale vleugel van de PLO is daarop te gen omdat het plan te weinig recht doet aan de eis van een on afhankelijke door de Palestijnen zelf bestuurde staat. Voor de Israëliërs kwam het falen van het initiatief van president Reagan niet als een verrassing. Officieel heeft Israël nog niet ge reageerd, maar een hoge functio naris in Jeruzalem zei op de da gelijkse bijeenkomst met buiten landse journalisten dat de rege ring steeds geweten heeft dat het plan gedoemd was te mislukken. "Trachten de PLO en Hoessein tot elkaar te brengen is mengen van thee en koffie, dat kan niet", zei hij. Israël heeft krachtig bezwaar ge maakt tegen Reagans vredes plan. De Israëlische regering hoopt nu op een "meer realisti sche" Amerikaanse benadering. Syrië toonde zich tevreden over het feit dat Jordanië en de Pale stijnen er niet in zijn geslaagd het over het Amerikaanse plan eens te worden. Radio-Damas cus zei in een commentaar: "Nu is bewezen dat de Verenigde Sta ten niet beschikken over de sleu tel voor een regionaal compro mis en dat hun plannen niet aan de minimale eisen van de Arabie ren beantwoorden". Van Egyptische zijde is nog niet op de verklaring van koning Hoes sein gereageerd. Westerse diplo maten zagen deze echter als een persoonlijke tegenslag voor pre sident Hosni Mubarak, die open lijk heeft verklaard dat de kans op vrede kleiner wordt als de PLO en Jordanië niet snel het plan van president Reagan zou den aanvaarden. Het ziet er intussen naar uit dat Jordanië en de PLO een breuk willen vermijden. In Amman verklaarde de Jordaanse minis ter van voorlichting, Adnan Abu Odeh, dat Jordanië normale be trekkingen met de PLO zal blij- Saad Haddad. MARJAYOUN Minister zonder portefeuille Ariel Sharon, die t rapport over het bloedbad in de Palestijnse kampen moest aftreden op defensie, bezocht gisteren in Libanon de leider van de christelijke milities, onderhouden en dat de kan toren van deze organisatie in Jor danië normaal zullen functione- Twee hoge PLO-functionarissen zeiden dat de PLO ondanks de meningsverschillen over het plan-Reagan nauw contact met Jordanië wil blijven houden. "Onze bilaterale betrekkingen ontwikkelen zich, ongeacht de onenigheid over het Amerikaan se initiatiefzei Farouk Kaddou- mi, hoofd van de politieke afde ling van de PLO. In zijn nieuwe functie houdt Sharon zich onder meer bezig met de terug trekking van Israëlische troepen uit Libanon. (Foto ap> WARSCHAU (Reuter) Lech Wa lesa, leider van de verboden on afhankelijke Poolse vakbond So lidariteit, heeft afgelopen week einde een ontmoeting gehad met ondergrondse leiders van de vak bond. Dat heeft Walesa vandaag in een verklaring bekendge maakt. Volgens de verklaring, die via de telefoon werd voorge lezen door Walesa's vrouw, Da- nuta, had de ontmoeting plaats tussen zaterdag en gisteren, niet gezegd is op welke plaats. Het is voor het eerst dat melding wordt gemaakt van een ontmoe ting van Walesa met zijn vroege re collega's van Solidariteit, die de ondergrondse campagne coördineren. Walesa heeft in het verleden verklaard dat hij de doelstellingen, maar niet noodza kelijk ook de methoden, onder steunt van de ondergrondse be weging die demonstraties en sta kingen heeft georganiseerd te gen het verbod van Solidariteit. WASHINGTON - Een speciale pre sidentiële commissie vindt dat de VS zo snel mogelijk 100 nieu we MX-raketten moeten opstel len in bestaande silo's, en advi seert op langere termijn een nieuwe, kleinere en meer mobie le raket te ontwikkelen, die aan merkelijk goedkoper moet zijn dan de oorspronkelijke plannen van president Reagan. De aanbe- door Henk Kolb velingen van de commissie zou den de VS dwingen tot een nieu we benadering van de START- onderhandelingen over strategi sche wapens in Genève, maar ook tot het ontwikkelen van een defensie tegen raketten. Het Witte Huis leek gisteren niet gelukkig met de aanbevelingen van een commissie met verte genwoordigers van vier voor gaande regeringen, maar Reagan zal zijn beslissingen pas nemen, nadat het Amerikaanse parle ment heeft besloten over andere gevoelige doch politiek belang rijke zaken als de bevriezing van de kernwapenarsenalen benoeming van Kenneth Adel man tot directeur van het bureau voor wapenbeheersing en ontwa pening. Volgens ex-generaal Brent Scow- croft, voorzitter van de speciale commissie, moet de opstelling van de MX-raketten de Russen overhalen tot serieuze onderhan delingen in Genève. De MX-ra ket nu opgeven, nadat er al vijf miljard dollar aan werd uitgege ven, zou volgens de commissie de Russen niet duidelijk maken dat de VS de essentiële wil bezit ten om een effectieve afschrik king op de been te houden. Hoewel de aanbevelingen van de commissie al niet meer als een verrassing komen, blijken zij in elk geval een miljard dollar per jaar goedkoper te zijn dan Rea gans oorspronkelijke bedoelin gen gedurende de eerstkomende vijf jaar. Maar waar Reagan voortdurend heeft gesproken over een 'venster van kwetsbaar heid' dat moest worden gesloten, maakt het oordeel van deze com missie duidelijk dat dit 'venster van kwetsbaarheid' voorlopig niet valt te sluiten. EG-vlag Met vijftig stemmen voor en 19 tegen heeft het Europees Par lement besloten een Europe se vlag te gaan voeren. De Griekse communisten von den dat het parlement be langrijker zaken had om zich mee bezig te houden, terwijl socialisten wel het belang er kenden, maar zich afvroegen of symbolen serieuze strijd tegen werkloosheid kunnen vervangen. Margaret Voor het eerst heeft prinses Margaret Rose, 52-jarige zus ter van de koningin van En geland en naar men zegt im- populairste lid van het Britse koningshuis, meegewerkt aan een biografie over haar leven. Het was haar er om te doen, heeft ze gezegd, recht te trekken wat aan verkeerds over haar is gezegd sinds haar zeventiende. Prinses Margaret heeft zich la ten afschilderen als een prin ses van koninklijke bloede die door het lot zwaar be zocht is. Brieven Het Russische partijblad de Prawda heeft zijn lezers een blik gegund in de correspon dentie van partijleider Joeri Andropov. Het blad drukt brieven af die Amerikaanse burgers aan de Sowjet-leider hebben gestuurd. Volgens de Prawda tonen de brieven aan dat het Ameri kaanse volk nog steeds blijk geeft van "gezond verstand en een heilzame pragmati sche benadering" ondanks de agressiviteit van zijn machthebbers. MADRID (AFP) Het proces in hoger beroep tegen de voor naamste verdachten van de mis lukte poging tot een staatsgreep in februari 1981 is gisteren geëin digd voor het Spaanse hoogge rechtshof in Madrid. De zeven raadsheren hebben tien dagen de tijd om tot een uitspraak te ko- Zij moeten een oordeel vellen over de pleidooien van de procureur- generaal Buron en de advocaten van de verdachten tegen de von nissen die in juni vorig jaar wer den gewezen door een militaire rechtbank. De militairen die worden veroordeeld tot straffen van drie jaar en een dag of hoger, verliezen automatisch hun ran gen in het leger. De twee hoofd verdachten, generaal Milans del Bosch en luitenant-kolonel Teje- ro waren door de militaire rech ters al veroordeeld tot 30 jaar ge vangenisstraf. De procureur-generaal Buron heeft in hoger beroep de stelling van de regering verdedigd vol gens welke de militaire recht bank er ten onrechte vanuit is ge gaan dat de elf verdachten die destijds werden vrijgesproken, hadden gehandeld "uit gehoor zaamheid" jegens hun superieu ren. Volgens Buron hebben ge neraal Armada, veroordeeld tot zes jaar, vijf andere officieren en de enige niet-militaire verdachte zich schuldig gemaakt aan "re bellie" en niet aan samenzwering zoals de militaire rechtbank het had genoemd, en komen zij daar om in aanmerking voor langere straffen. Van hun kant voerden de advoca ten van de verdachten verschil lende "procedurele fouten" aan. Er heeft volgens hen op 23 fe bruari 1981 geen opstand plaats gehad zodat er voor de aanklacht van "rebellie" geen grond is. De verdachten dachten "op aan drang van de koning" te hande len, aldus de verdediging. Als het hof de procureur-generaal volgt komen 16 verdachten die eerder waren vijgesproken of hun straffen al hebben uitgeze ten alsnog in de cel terecht ter wijl anderen een veel langere __straf zullen moeten uitzitten. Het proces in hoger beroep heeft zich in tegenstelling tot de rechtszaak voor de militaire rechtbank in een onverschillige sfeer afgespeeld, ook in militaire kringen. Tweede verdachte moord gezocht LISSABON (DPA) De Portugese politie zoekt naar een tweede man die medeplichtig zou zijn geweest aan de moord op PLO-vertegenwoordi- ger Sartawi zondag in Albufeira tijdens een bijeenkomst van de Socia listische Internationale. Volgens informatie uit politiekringen in de Portugese hoofdstad had de dader minstens een helper, die Sartawi identificeerde en de moorde naar hielp ontvluchten. Sartawi's bij de aanslag gewonde medewerker Anwar Aboe Esheh heeft verklaard twee of drie mannen te hebben zien schieten. De hoofdverdachte is de gearresteerde Joessef Al-Awad die mogelijk een vals Marokkaans paspoort bij zich droeg. Door de kritieke stand van za ken bij de Amerikaans-Russi sche ontwapeningsonder handelingen in Genève krijgt de Duitse bondskanselier Helmut Kohl een bijzondere rol toebedeeld. Vrijdag zal hij op Amerikaanse uitnodiging met president Reagan een uitvoerig gesprek hebben. Maar ook de Russen willen blijkbaar op korte termijn poolshoogte nemen van het standpunt van de Westduitse regering inzake ontwapening en het NAVO-rakettenbe- sluit. Want nog voordat Kohl op 4 mei voor het op 6 maart nieuw gekozen Westduitse parlement zijn regerings verklaring aflegt, reist hij naar Moskou om met de Rus sische topleiders over deze en andere voor de Westduits- Russische verhouding be langrijke vraagstukken te spreken. Hoewel de bondskanselier een fervente aanhanger is van de Atlantische alliantie, en dit voor niemand onder stoelen of banken steekt, zal de West duitse regeringsleider in Washington president Rea gan beslist niet aanmoedigen tot grotere hardheid door al les wat bewapening en de houding tegenover de Rus sen betreft op één kaart te zetten en desnoods een nieu we koude oorlog met de Rus sen te riskeren. Wellicht zal Kohl na een ge sprek met Reagan waarin hij de Amerikanen van een bui- gen-of-barsten-houding weerhoudt, ook in Moskou wat betere troeven in de hand hebben. Misschien zijn ook de Russen dan wat de wester se doelstellingen inzake ont wapening betreft wat toe geeflijker en doen water in de wijn. door Hannes Kopp Hoewel de regering in Bonn de nul-optie inzake middenlan- ge-afstandsraketten bepleit, zal zij toch eerder dan de Amerikanen een compromis aanvaarden als de weg daar toe open staat. Het gaat voor de Westduitsers namelijk niet alleen om raketten en Europese veiligheid, het gaat hen er bijvoorbeeld ook om, handel met de Sowjet-Unie en het Oostblok te kunnen drijven. Wel krijgt president Reagan van Kohl de verzekering dat de Sowjet-Unie geen tech nisch verfijnde strategische produkten geleverd zal wor den die door de Russen voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt. Kohl zal zeer zeker begrip tonen voor de boycoteisen van de Ameri kaanse president als het tot het uiterste komt. Maar hij moet ook het standpunt in de zienswijze van het Westduit se bedrijfsleven accepteren, dat de kwestie van strategi sche goederen wat genuan ceerder dan president Rea gan ziet, die in de herfst een nieuwe verkiezingscampag ne wacht. Het Westduitse, Kohl steunen de bedrijfsleven wil niet in een handelsoorlog betrokken worden, noch met Rusland, noch met Amerika, want dat zou de economie en de poli tiek van ontspanning niet ten goede komen. Tegenover het Duitse volk en de oppositie, die twijfel koestert over de Amerikaanse politiek van mi litair overwicht, wil Helmut Kohl zich nu als een staats man laten zien die men op reis kan sturen en die voor ei gen belangen opkomt. En wat de militaire sterkte van de Russen betreft, is men er in Bonn niet zo zeker van dat het Oostblok, behalve dan op het gebied van atomaire mid- denlange-afstandsraketten, werkelijk een zo groot over wicht tegenover de westerse defensie bezit. In elk geval zijn de Russen niet in staat al leen door militaire dreiging het Westen zijn politieke wü op te leggen of tot politieke capitulatie te dwingen. Tot die slotsom zijn deskundi gen van het Westduitse mi nisterie van defensie in een soort witboek gekomen, waarin de stand van militaire bewapening tussen beide blokken eens nauwkeurig vergeleken wordt. Voor deze studie werd nog onder de ou de bondskanselier Helmut Schmidt opdracht gegeven. (foto BRD) Misschien zal onder de nieu we minister van defensie, Woerner, het een of ander ka pittel in het witboek nog wor den veranderd om er eventu eel meer nadruk mee op aan vullende bewapening te leg gen. Maar ook volgens de huidige si tuatie, zeggen de experts van het Westduitse ministerie van defensie, is het War- schau-pact niet in staat een oorlog tegen het Westen met succes te beëindigen. En wat de Sowjet-Unie betreft is ook niet alles nieuw waarmee ge dreigd wordt, zeggen ze. In de door net weekblad Der Spiegel gedeeltelijk gepubli ceerde maar verder nog ge heim gehouden studie wordt echter voor een politiek van confrontatie gewaarschuwd die onvermijdelijk tot een toespitsing van het conflict tussen Oost en West zal lei den. Ook dit zal voor Helmut Kohl reden zijn om president Reagan tot kalmte te anime- GENEVE - Voor de tweede keer probeert VN-bemiddelaar Diego Cordobez met de betrokken par tijen tot een vreedzame regeling te komen inzake de Sowjet-be- zetting van Afghanistan. De tweede overlegronde is gisteren in Genève begonnen tegen de achtergrond van een militaire patstelling tussen de 100.000 man sterke Russische troepen- door Willem Offenberg macht en de Afghaanse rebellen die vanuit Pakistan opereren. In eerste instantie onderhandelt Cordobez, in aparte vertrekken, met de ministers van buitenland se zaken van Afghanistan en van Pakistan, terwijl Iran op de hoogte wordt gehouden. De Sowjet-Unie is behalve door middel van het gewraakte Ba- brak Karmal-regime in Kaboel niet direct bij de Geneefse onder handelingen betrokken, even min als de Afghaanse verzets strijders. Politieke waarnemers zien hierin een ernstige beperking, hoewel zij Cordobez' doorbraak om zo wel Kaboel als Karachi over te halen tot overleg allerminst klei neren. Een van die waarnemers is Fred Halliday. Hij houdt zich al jaren met Afghanistan bezig. Hij is de schrijver van „The ma king of the second cold war" en van het tweede boek over de re gio „Threat from the east". Met hem had ik onlangs in de Indiase hoofdstad New Delhi het volgen de gesprek: - Denkt U dat Cordobez ditmaal meer succes zal hebben? „Officieel geeft de VN te kennen dat aanzienlijke vooruitgang is geboekt over een vier-punten- plan. Dit behelst: een tijdschema voor een stap-voor-stap terug trekking van de Sowjet-troepen, wederzijds respect voor eikaars grenzen; garanties tegen gewa pende inmenging, niet alleen van Iran, Pakistan en Afghanistan, maar ook van de Verenigde Sta ten, de Sowjet-Unie en China; en tenslotte terugkeer van de bijna vier miljoen Afghaanse vluchte lingen. Erkenning van het Kar- mal-bewind stelt Kaboel als voorwaarde, maar Pakistan wil pas over erkenning praten als over de andere punten overeen stemming is bereikt. De officiële VN-versie is dat de gesprekken hierover tot dusver zijn gestrui keld". - Is dat de voornaamste hindernis? „Nee, er zijn nog meer redenen aan te voeren om te geloven dat er geen schot zit in deze onderhan delingen. De Russen steunen Karmal en hebben plechtig be loofd dit vol te houden. Zelfs wanneer Pakistan de hulp aan de Afghaanse rebellen zou kortwie ken, dan lijkt het nog onmogelijk om voor te stellen dat de commu nistische regering in Kaboel zou kunnen overleven zodra de Sow jet-troepen zijn teruggetrokken. Met andere woorden: er bestaat genoeg oppositie binnenslands, met genoeg bitterheid en wapen tuig, om Karmal te wippen. Zelfs wanneer Pakistan bereid zou zijn zich te schikken, dan nog kan Karachi Babrak Karmal onmo gelijk garanderen dat de Af ghaanse rebellen, na terugkeer in eigen land, niet alsnog zyn be wind omver zouden werpen". - De honderd niet-gebonden landen hebben hun volle gewicht gewor pen achter de VN-bemiddelings poging. Hoe groot is hun invloed in deze? „De Russen willen de indruk ge ven gematigd te zijn. Zij dingen naar de gunst van de derde we reld en hebben er wat voor over om zelfs een schijn van bereid heid tot onderhandelen op te houden. Bovendien vergroot Moskou hiermee de kansen op succes in andere kwesties, bij voorbeeld de toenadering tot China. Een vreedzame regeling zou Moskou ten aanzien van de niet-gebonden-landenbeweging goed van pas komen. De uit komst van de New Delhi-confe- rentie - een gematigder verkla ring over Afghanistan dan voor heen - is een extra stok achter de deur. Niet alleen voor de Russen, maar het geeft ook een nieuwe impuls aan de VN-bemiddeling". „Pakistan, het nieuwbakken lid van de beweging, en voorheen steeds gezien als een westerse cliënt, gaat mee met dit meerder- heidsstanpunt. Ofwel: wereld wijde steun voor een vreedzame oplossing van het conflict; eens temeer omdat nu aartsrivaal In dia de beweging leidt, Pakistan internationaal haar positie wil versterken". - Hoe ziet u het wegblijven van de Afghaanse verzetsbeweging bij dit overleg? „Ik geloof niet dat het de rebellen een stap dichter bij de conferen- tietafel zal brengen. En ik geloof evenmin dat dit overleg het Sow- jet-verlangen om de Afghaanse revolutie te handhaven zal ver zwakken".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 11