c
'Sommige mensen wensen mij de hel in'
TROS-radio duikt in Satanskerk
Ivo Niehe blij met de TV-showmaar...
—I ZATERDAG 9 APRIL 1983
Radio - tv - kunst
HILVERSUM (GPD) -
De twee komende afle
veringen van het weke
lijkse TROS-radiopro-
gramma „Prentjes in Ge
luid" zullen in z'n geheel
zijn gewijd aan de Sa
tanskerk. Samenstellers
Han Peekei en Evert de
Vries hebben zich nogal
wat moeite moeten ge
troosten om door te drin
gen tot de geheimzinni
ge sferen waarin de aan
hangers van de Satans
kerk zich plegen op te
houden.
Aanvankelijk leek er van
medewerking aan een
radio-uitzending geen
enkele sprake te kunnen
zijn maar volgens Han
Peekei wist men na veel
gesprekken uiteindelijk
het vertrouwen te win
nen.
De kerk van Satan zou in 1966 in
San Francisco voor het eerst in
de openbaarheid zijn getreden.
De aanhangers beweren dat
het hier gaat om een religie die
reeds 40.000 jaar zou bestaan.
Alleen al in Nederland zouden
60.000 volgelingen zijn, van
wie 20.000 echt praktizerend.
Boze tongen beweren echter
dat de Satanskerk niet veel
meer is dan een luxueuze sex-
club die onder het mom van
een religieuze sekte opereert.
Genotvol
Han Peekei: „Wij hebben wel on
dervonden dat sex inderdaad
een heel belangrijke rol speelt
in die Satanskerk. Ze zeggen
sex nodig te hebben om een
bepaalde vorm van energie op
te kunnen roepen. Men heeft
ons verteld dat volgens de leer
van Satan het egocentrische in
de mens voorop staat. Je mag
je vijanden haten. Je slechte ik
staat steeds centraal. Je moet
genotvol leven, vinden zij. De
Satanskerk predikt dan ook
lijnrecht het tegenovergestelde
van wat de christelijke kerk de
mensen voorschrijft".
Peekei en de Vries hebben ge
sprekken opgenomen met aan
hangers van de sekte en moch
ten ook een „zwarte mis" bij
wonen. Voorwaarde was daar
bij dat zij zichzelf van top tot
teen in het zwart hulden. Ook
alle geluidsapparatuur moest
met zwart worden afgeplakt,
teneinde „het magische gebeu
ren niet te beinvloeden".
Han Peekei: „Wat wij tijdens die
zwarte mis hebben ervaren tart
elke beschrijving. In een duis
tere ruimte die stijf stond van
de wierook verzamelde een
groep van ongeveer vijftien
mensen zich rond een altaar
waaraan een vrouw was vast
geketend. Voorts stond er een
bed met een geraamte, een
doodskist en een troon waarop
de leider, ene dokter Lamers,
plaatsnam. Na het uitstoten
van allerlei kreten betastte hij
de vastgeketende vrouw op ui
terst grove wijze.
Vulgair
Nadat de vrouw was losgemaakt
ging zij alle aanwezigen op
even vulgaire wijze betasten.
We wisten niet wat ons over
kwam op dat moment. De aan
wezigen werden vervolgens in
trance gebracht waarna men
allerlei verwensingen begon
uit te roepen. Dat ging van de
vernietiging van schoonmoe
ders tot het uitbannen van alle
atoombommen in de wereld.
Je staat daar als buitenstaan
der volkomen geschokt en ont
redderd bij".
Peekei: „Het is ons opgevallen
dat die Satanisten doorgaans
goed geschoolde mensen zijn.
Ik heb interviews gemaakt met
een student maar ook met een
afgestudeerde historicus. Ook
met mannetjes van rond de
vijftig die met flonkerende
oogjes vertelden over het ge
not dat zij in de Satanskerk on
dergaan".
De opnamen zijn gemaakt in het
eigen gebouw van de Neder
landse Satanskerk aan de Ou-
dezijds Voorburgwal in Am
sterdam. De samenstellers van
het programma hebben zich la
ten vertellen dat er elders in
ons land nog minstens 200 af
delingen bestaan. Han Peekei
zegt over sterke aanwijzingen
te beschikken dat zich onder
de Nederlandse aanhangers
behoorlijk wat bekende arties
ten en politici bevinden. „Na
men? Nee, die kan ik niet noe
men omdat ik het niet echt
hard kan maken".
De beide uitzendingen gaan de
ehter in onder de titel „De
zwarte magie in Nederland".
De eerste aflevering wordt za
terdagmiddag op Hilversum 2
uitgezonden tussen 14.33 uur
en 15.10 uur. Een week later is
op hetzelfde tijdstip en dezelf
de zender het tweede deel te
beluisteren.
Kritiek is Ivo Niehe in het nog betrekkelijk
jonge bestaan van zijn „Tv-Show" in ruime
mate ten deel gevallen. In het KRO-radiopro-
gramma „Ratel" werd hij onlangs ter verant
woording geroepen voor zijn daden in de
show van de vorige maand. Niehe veegde
daarin hardvochtig de vloer aan met de man
die ooit nationale bekendheid verwierf door
het boren van een gaatje in zijn voorhoofd.
In zijn tomeloze drang tot het bedrijven van
sarcasme zette Niehe tijdens de behandeling
van hetzelfde onderwerp ook de echtgenote
van de gaatjesboorder onbekommerd voor
schut.
Veel kijkers nemen hem die werkwijze niet in
dank af. Toch lijkt hij geenszins het voorne
men te koesteren zich op korte termijn van
die cynische aanpak te ontdoen. Het tegen
deel is eerder het geval. Ivo Niehe werkt har
der dan ooit aan de opbouw van een imago,
waarin hij ironie en cynisme gaarne zou zien
uitgroeien tot een handelsmerk.
Een gesprek met Niehe over zijn show, zijn
werkwijze en de kritiek daarop.
HILVERSUM (GPD) „Verbazen en spanning creëren. Daar moet in mijn ogen een
programma als de „Tv-Show" aan voldoen. Ik denk dat je zo'n programma spannend
maakt door jezelf kwetsbaar op te stellen, door partij te zijn. Als ik een discussie tussen
twee mensen aan mijn tafel laat houden, waarin ik zelf geen rol speel, dan kan dat best
spannende televisie worden, maar ik heb het niet meer in de hand. Het kan uitlopen, je
komt misschien niet tot de essentie.
„Als ik maar zes minuten voor een bepaald gesprek heb, dan speel ik
liever zelf de tegenpartij. Dan verdiep ik mij er vooraf net zo lang in
totdat ik denk dat ik voldoende weet om de andere partij weerwoord te
geven. Veel mensen zullen denken: nou, die presentator zit behoorlijk
door te drammen. Maar het wordt er wel spannend door. Het is dubbel
zo riskant als je je als hoofdfiguur in een programma kwetsbaar opstelt.
Ik geloof heel sterk datje een praatprogramma op de lange duur alleen
maar in de belangstelling kunt houden door bewust dat soort risico's te
door
Dick Versteeg
Ivo Niehe gaat sinds het begin van
dit jaar als kleine zelfstandige
door het leven. Hij wisselde een
riant vast dienstverband bij de
TROS in voor een free-lancebe-
staan, dat hem op de wat langere
termijn veel minder zekerheden
biedt. Was dat ook een bewust ge
nomen risico?
Niehe: „Het was absoluut geen
moeilijke keuze. Ik was in de eer
ste plaats hoofd van de amuse
mentsafdeling. Daar moet je je
geen manager bij voorstellen die
orders uitdeelt en declaraties te
kent. Want mijn kracht ligt meer
in het verzinnen van dingen. Bo
vendien vind ik dat ook het
leukst. Dus ik was bij elk pro
gramma in die amusementssec
tor betrokken, verzon spelletjes
mee. Ik zat dus heel sterk aan de
inventieve kant. Dat kostte mij
heel veel energie. Daarbij vind ik
het presenteren van een eigen
programma echt het allerleukste.
Ik ben ijdel genoeg om dat te wil
len en de spanning die dat steeds
geeft, daar vaar ik wel bij".
„Toen ik nog een quiz deed viel dat
allemaal nog wel te combineren
met mijn werk als afdelings
hoofd, maar toen ik met de Tv-
Show begon, slokte dat veel
meer voorbereidingstijd op. Het
was na een tijdje haast niet be
hoorlijk meer te combineren. Ik
moest kiezen. De TROS wilde
mij liever houden als hoofd amu
sement, maar ik koos voor het
programma-maken. Ik kon de
TV-Show blijven doen, maar, zo
stelde de TROS, dan niet in vaste
dienst. Nou ben ik een hele rare
man, maar ik begrijp dat volko
men. Niemand heeft over tien
jaar behoefte aan een uitgebluste
programmamaker in een hoge
salarisklasse".
„Ik ben ook heel sterk op het ad
vies van mijn vader afgegaan. Hij
zei: „Jongen, het leven kan je
toch niet door zonder risico's".
Dat zie je overal om je heen. Ik
ben nu drie maanden voor me
zelf bezig en ik kan je zeggen dat
het wat werk betreft de leukste
maanden uit mijn bestaan zjn ge
weest".
„Ik heb mij echter ook heel goed
gerealiseerd dat ik over vijf jaar
verschrikkelijk in de problemen
kan raken. Op dit moment zit ik
goed, ik zit in de picture, ik heb
bij de TROS een contract voor
twee en een half jaar en daar
naast heb ik veel ander werk. Ik
presenteer shows in het land,
leid forumdiscussies, werk aan
de produktie en regie van de Na
tionale Videokwis en assisteer
bij de samenstelling van het sa
tellietprogramma van Henri
Remmers".
Onrustig
Je hebt tot nu toe veel verschillen
de dingen aangepakt, maar nooit
voor erg lang. Je lijkt overal weer
gauw uitgekeken.
„Ik ben heel onrustig, ik wil altijd
weer iets nieuws. Ik heb drie jaar
bij Aktua gezeten, twee jaar
Matchpoint gedaan, twee jaar
Dubbelspel. Ik ben een typisch
voorbeeld van een Tweeling.
Overal oppervlakkig in geinte-
resseerd. Daarom is het vrij bij
zonder dat ik nu een programma
vorm heb gevonden, waarvan ik
zeg: jongens, daar zou ik best
nog tien jaar mee door willen.
Dat komt omdat die Tv-Show el
ke keer weer anders is. Hier kun
je zo in groeien. Ik vind dat ik er
nog ontzettend veel beter in
moet worden".
„Het klinkt misschien raar, maar
voor het eerst in m'n leven heb ik
nu echt iets gevonden waar ik
voorlopig een tijdje mee door
wil. Terwijl het toch een vreselij
ke claim op je hele leven legt. Dit
type televisie-maken is sociaal
het ergste watje kunt hebben. Ie
dereen vindt dat 'ie er wat over
moet zeggen. Iedereen bemoeit
zich ermee. Zowel binnen als
buiten de omroep. De dag na de
vorige uitzending riep iedereen
op straat: „Hé, Niehe, heb je een
gaatje in je hoofd?" En: „Ga eens
op je hoofd staan!"
„Er zijn ook mensen die er serieus
met je over willen praten. Het
achtervolgt je voortdurend. Zo
zeer, dat ik voor het eerst in mijn
leven nu ook echt behoefte heb
aan een anoniem bestaan. Ik
vind het echt heel leuk om op
straat te worden herkend, maar
er zitten ook veel lastige kanten
aan het bekend zijn. Juist door
de manier waarop ik het pro
gramma aanpak, ben ik een bij
zonder groot mikpunt van kri
tiek. Ik krijg brieven van mensen
die mij met redenen omkleed de
hel in wensen".
Dat lijkt de tol te zijn van meer be
kende televisiefiguren.
„Nou, voor mij is het in elk geval
nieuw. Zo'n quizprogramma riep
destijds niks op. Gelukkig krijg
ik ook veel brieven van mensen
die het juist leuk vinden hoe ik
het aanpak. Maar ik ben nog
steeds heel erg vatbaar voor dat
soort negatieve kritiek".
Kleunen
„Jawel, neem bijvoorbeeld dat
Ivo Niehe tijdens een uitzending
laatste programma. Veel
vonden dat ik toen mensen had
uitgenodigd die bij voorbaat al
geen kans maakten. Ik heb het
programma teruggezien en ik
deel die kritiek voor een heel
groot deel. Je bent drie weken
met zo'n programma bezig en je
hebt dan een uur om te explode
ren. Dit was nou het prototype
van een programma waarbij zo
wel van de dames die in de kerk
waren getrouwd als de man met
het gaatje, veel minder terug
kwam dan op basis van de voor
gesprekken verwacht kon wor
den".
„En wat ga je dan doen? Dan ga je
kleunen, dan kom je met harde
opmerkingen door, die ik dan tot
twee, drie keer toe herhaal om er
in toch nog maar iets uit te halen.
Nou, en dat is veel te hard over
gekomen. Ik ben de eerste om
dat toe te geven. Ik ben ook maar
een mens met heel veel gebre
ken. Ik moet toch zo professio
neel zien te worden dat ik die
barrière niet meer tegenkom,
maar zo ver ben ik nog niet".
De Tv-Show werd aanvankelijk
opgenomen, nu gaat dit pro
gramma er rechtstreeks uit.
Waarom eigenlijk?
„Hét is de bekende discussie tus
sen Sonja Barend en Aad van
den Heuvel. Aad zegt: ik wil op
nemen, want dan kan ik in elk
geval de essentie uitzenden. Son
ja zegt: het moet eigenlijk altijd
live vanwege de spanning. Vol
gens mij is de Tv-Show een pro
gramma waarbij spanning een
essentiële voorwaarde moet zijn.
Ik geloof ook dat het voor het ty
pe presentator zoals ik van be
lang is. Ik ben een gemakkelijke,
gladde prater. Als je rechtstreeks
gaat uitzenden maakt het ook
zo'n presentator wat kwetsbaar
der. Het is dan een groot voor
deel om voor dé leeuwen ge
gooid te worden. Ik denk dat ik
daarbij win. Dat het allemaal wat
minder glad, wat minder perfect
wordt".
De kritiek op de eerste Tv-Show in
de pers was vernietigend. Vrij
wel geen krant schreef er positief
over.
„Nou, Het Parool schreef er toch
heel goed over. Tot twee keer toe
zelfs. Ik heb helaas de plakboe
ken niet bij me, maar Het Parool
schreef letterlijk: „En toen was
er opeens zomaar een leuk pro
gramma bij de TROS. Het Alge
meen Dagblad was inderdaad
vernietigend. Vanwege de opper
vlakkigheid. Dan roep ik: die
quiz die ik daarvoor had gedaan,
was wel 25 maal zo oppervlakkig
en daar heb ik nooit wat over ge
lezen".
„Ach, kritiek is goed hoor. Het
moet blijven bestaan, al was het
alleen maar uit het oogpunt van
sciale controle. Publicitair is de
Tv-Show interessant voor de
TROS. Er is altijd wat over te
doen. Ik heb die kritiek op mijn
programma echt wel begrepen,
maar ik heb mij er niet zoveel
van aangetrokken. Kijk, de kijk
cijfers waren wèl goed. Ze wor
den zelfs nog steeds beter dus
dan denk je, laat die jongens
maar schrijven".
Kliekje
Ivo Niehe ontspant zich even achter de camera
„Weet je waar ik de laatste tijd wel
gek van word? Dat is dat clubje
journalisten dat zo langzamer
hand ons de kwaliteitsnormen
denkt te kunnen voorschrijven.
Die mensen zie je dan regelmatig
bij Sor\ja opdraven. Het zijn de
Van Tijns, de Scheepmakers en
dergelijke. Als je in dit land niet
werkt bij Vrij Nederland, de VA
RA of de VPRO en je probeert
toch iets opiniërends te doen,
dan deug je dus bij voorbaat al
niet. Nou, daar word ik gek van.
Ik ben per definitie bij de groep
die schrijft over tv-programma's
al verdacht. Alleen al omdat ik
niet in dat kliekje thuishoor. Ik
vind dat zo langzamerhand een
gevaarlijke ontwikkeling. Ik zie
almaar diezelfde mensen in dat
soort programma's dezelfde
stokpaardjes berijden. Zonder
een spoor van twijfel komt dat
clubje ons steeds vertellen hoe
wij horen te werken. Ik vind dat
het tijd wordt dat daaraan eens
een keer een eind komt".
Hoezo? Er is toch ook nog zoiets
als persvrijheid?
„Ja, maar dat clubje is wel ver
schrikkelijk klein. Ik zal ooit nog
eens alle namen voor je opschrij
ven van de mensen waar het om
gaat. Echt, ik kan mij daar vrese
lijk over opwinden. Het wordt
namelijk zo vaak herhaald, dat
de mensen het op het laatst nog
gaan geloven ook".
Maar veel van de kritiek op jou is
toch ook terecht? Zoals die voo
ringenomenheid. Het lijkt wel
alsof van tevoren al vast staat of
jij een gast er goed of slecht wilt
laten uitkomen.
„Dat bezwaar deel ik. Het is in veel
gevallen zo, dat ik wil dat een ge
sprek een bepaalde kant opgaat.
Maar ik zal nog veel meer moe
ten leren om de mensen op hun
gemak te stellen en de kans te ge
ven hun eigen verhaal te vertel
len. In veel gevallen wil ik echter
ook mijn eigen mening graag
door laten klinken. Maar ik geef
toe, er is een verschil tussen door
laten klinken en uitpakken. Ja,
het klinkt misschien allemaal
wel heel gemakkelijk, maar ik
moet in dit vak echt nog heel
veel leren".
Babbelen
Die neiging om altijd maar het laat
ste woord te willen hebben. Dat
levert ook irritaties op.
„De manier waarop ik zo'n pro
gramma doe, is heel riskant
Maar mijn enige verdediging is:
er wordt al zoveel afgebabbeld
op die tv. Nou, dan verhes ik
maar een stuk sympathie. Als er
iets is waaraan ik een hekel heb,
dan is het wel aan het babbelen".
Lijkt die Ivo Niehe uit de Tv-Show
ook een beetje op die uit het nor
male dagelijkse leven?
Grijnzend: „Nou, ik begin er zo
langzamerhand wel heel erg op
te lijken. Je gaat natuurlijk toch
een soort rol spelen als dat came
ralichtje begint te branden. Je
probeert toch de wangen iets
omhoog te drukken, zodat er nog
een soort vriendelijkheid uit
komt. En dat valt mij toch vaak
heel moeilijk. Alles in mijn leven
is doortrokken van een soort iro
nische benadering en die begint
er op tv nu langzamerhand uit te
komen".
„Ik denk overigens wel dat als de
mensen er eenmaal aan gewend
zijn, het veel minder hard over
komt. Dan kan het ook een soort
handelsmerk worden, die manier
van aanpakken. Ik denk dat veel
mensen zeggen: nou, dat is toch
een raar soort man die Niehe. Die
zegt niet aan het begin van een
programma: wat fijn dat u in zul
ke grote aantallen bent komen
opdagen en we gaan er iets gezel
ligs van maken. Verwacht je dat
bij de TROS? Een man die om
half negen kleunen gaat zitten
uitdelen? En toch denk ik dat de
mensen heel teleurgesteld zou
den zijn als dat niet meer ge
beurt".
