Vóórtdurende acties
tot stadsvernieuwing
Steeds
r
Minister Rietkerk: Leids
politiebureau verouderd
Nog vele opbrekingen in binnenstad
Wethouder:
uitspraken
Goekoop
schadelijk
Sen met hofmnb btacUfieeld
VRIJDAG 8 APRIL 1983
Leiden
LEIDEN - De gemeente
Leiden zal het stadsher
stel de komende jaren
krachtig blijven stimule
ren. Ondanks donkere,
wolken aan het Haagse fir
mament, en dus ook aan
het Leidse, zal de binnen
stad dit jaar en in 1984
weer op tal van plaatsen
worden opengebroken.
Tot de werken waarvan Leidena-
ren het meest zullen merken be
horen ondermeer:
- de vernieuwing van de over
kluizing van het Kort Rapen
burg
- het bouwen van woningen in
open plekken in de stad
- de restauratie van de Mors-
poort
- het vernieuwen van bruggen en
walmuren
- het herstel van rioleringen in
het Levendaal en de Hogewoerd
als onderdeel van het zoge
naamde busbanenplan.
Er is veel opgeknapt, maar er moet
ook nog heel wat gebeuren in de
Leidse binnenstad en in de voor
oorlogse wijken daaromheen.
Die conclusie valt trekken uit het
'Plan van Aktie voor de Stads
vernieuwing' dat wethouder
Waal van ruimtelijke ordening
en verkeer gisteren ten doop
heeft gehouden. Het 'Plan van
Aktie' geeft een allesomvattend
overzicht van de stadsvernieu
wingsactiviteiten zoals die sinds
1975 in Leiden zijn uitgevoerd.
Bovendien wordt op een rijtje
gezet wat er de komende jaren
nog allemaal te gebeuren staat
op het gebied van het Leidse
stadsherstel.
"De gemeente blijft investeren in
de stadsvernieuwing", zei wet
houder Waal tijdens de presenta
tie van het actieplan. Maar de
continuïteit van de stadsvernieu
wing vraagt wel om een continuï
teit in de overheidsfinanciering.
De financiële steun van het rijk,
die tot dusver is verleend, is on
ontbeerlijk voor de stadsvernieu
wing. "Ik houd niet van doem
denken", aldus Waal. "Maar het
toekomstperspectief voor de ko
mende jaren is onzeker en zou ik
niet als positief wilen kenschet
sen. De voorgestane meerjaren
raming van de staatsecretaris
voor volkshuisvesting is voor
Leiden niet gunstig".
Donkere wolken die zich boven de
stadsvernieuwing samenpakken
zijn: het te krappe woningcontin
gent dat wordt toegewezen, de
stagnatie in de goedkeuring van
stadsvernieuwings-plannen, de
stremming bij het verlenen van
restauratiesubsidies, het ontbre
ken van bijdragen voor het ple
gen van onderhoud om het her
stelde intact te houden, en de
aangekondigde vermindering
van de zogenaamde 'verfijning
historische stadskern' in de nieu
we financiële verhoudingswet.
Doordat de bezuinigingen van
het rijk voor een belangrijk deel
op de gemeenten worden afge
wenteld moet er ook op het on-
derhoud van de stad (vooral op
groenvoorzieningen en bestra
tingen) te drastisch worden be
zuinigd, aldus meent de beleids
groep stadsvernieuwing van de
gemeente.
Oerwoud
In de historische binnenstad van
Leiden en in de wijken uit het
eind van de 19e en vooral het be
gin van de 20e eeuw bruist het
desalniettemin voorlopig nog
van de stadsvernieuwingsactivi
teiten: renovaties, restauraties,
nieuwbouw, groenaanleg, ver
nieuwing van walmuren, brug
gen, rioleringen en bestratingen
en kleinschalige verkeersrecon-
structies. Al deze werkzaamhe
den vloeien, voort uit bestem-
mings- en verbeteringsplannen
die de gemeente de afgelopen ja
ren voor de stadsvernieuwings-
wijken heeft opgesteld.
Door de veelheid van activiteiten,
beleidsnota's en plannen is het
voor velen intussen ondoenlijk
geworden om nog enig zicht op
het geheel te houden. Ook de be
schikbare financiële dekkings
middelen zijn voor menigeen een
ondoordringbaar oerwoud. Hoe
wel alles volgens een integrale en
planmatige aanpak plaatsvindt
zien zelfs raadsleden en ambte
naren door de bomen het bos
niet meer.
In het 'Plan van Aktie voor de
Stadsvernieuwing' wordt gepro
beerd alles kort en bondig op een
rijtje te zetten: welke stadsver
nieuwingsactiviteiten sinds 1975
zijn voltooid, wat er op het mo
ment gebeurt en welke plannen
de komende jaren hun beslag
Stadsvernieuwing in de Leidse binnenstad. Onder de rook van de Mare-
kerk aan de Mirakelsteeg zijn nieuwe woninkjes gebouwd voor gezinnen.
De nieuwbouw is op een oor na gevild. (Foto Holvast)
De Kerkpleinbrug over de Herengracht is weer zo goed als nieuw. Een karwei dat bijna een miljoen gulden
heeft gekost. Als het rijk niet over de brug komt loopt de stadsvernieuwing in Leiden dan ook vast.
(Foto Holvast)
zullen krijgen. Het plan bevat
geen nieuwe doelstellingen of
beleidswensen, maar is louter
een samenvatting van actiepun
ten. Door de bestaande gegevens
overzichtelijk te rangschikken
ontstaat wel een nieuwe en hel
dere blik op de voortgang van de
stadsvernieuwing.
Wethouder Waal wees tijdens de
presentatie van het plan nadruk
kelijk op het feit dat het een stuk
is van het gehele college van B
en W. Het 'Plan van Aktie' is op
gesteld door de Beleidsgroep
Stadsvernieuwing, een club
waarin ambtenaren van verschil
lende afdelingen van de gemeen
te zitting hebben onder voorzit
terschap van Waal. Economi
sche-, milieu-, welzijns- en on
derwij saspecten maken deel uit
van het actieplan omdat alles
met elkaar te maken heeft.
Het 'Plan van Aktie voor de Stads
vernieuwing' omvat 51 kaarten
en ruim 200 pagina's. Het bestaat
uit drie delen. Een algemeen deel
gaat over de wijze waarop de
stadsvernieuwingsplannen in
Leiden worden voorbereid en
over de financieringsmiddelen.
Het tweede deel behandelt de ac
tiepunten per beleidssector
(ruimtelijke ordening, volkshuis
vesting, economische zaken,
enz.) Hier komen ook concrete
beleidspunten op het gebied van
de stadsvernieuwing aan de orde
zoals die vastliggen in het struc
tuurplan voor de binnenstad, het
volkshuisvestingsplan, het ver
keerscirculatieplan en het econo
misch beleidsplan.
Actueel
Het laatste deel van het 'Plan van
Aktie' omvat de actiepunten per
wijk. Voor elke wijk wordt op
een rijtje gezet wie er in de werk
groep voor de stadsvernieuwing
zit, wat de stand van zaken is van
het bestemmings- en verbete
ringsplan, welke werken sinds
1975 zijn uitgevoerd en wat er
nog moet gebeuren op het ge
bied van openbare werken, ver
keer, volkshuisvesting en grond
verwerving. Verder komen ook
per wijk weer de actiepunten per
beleidsonderdeel aan de orde.
Het losbladig systeem maakt het
mogelijk dat de inhoud actueel
kan blijven.
Het 'Plan van Aktie' gaat dus over
de stadsvernieuwingsactivitei
ten in de binnenstad en de voor
oorlogse wijken die rondom de
binnenstad liggen. "Uiteraard
wordt er ook buiten dit gebied
nog heel wat verbeterd", aldus
het actieplan. "Maar het brand
punt van het stadsvernieuwings
beleid ligt in de oude wijken
waar verwaarlozing en achteruit
gang gedurende decennia en
zelfs eeuwen diepe sporen heb
ben achtergelaten. Hiet valt een
grote achterstand in te halen".
Het 'Plan van Aktie' is voor vijfen
twintig gulden verkrijgbaar bij
LEIDEN - Wethouder Waal (ruim
telijke ordening en verkeer)
heeft gisteren bij de presentatie
van het 'Plan van Aktie voor de
Stadsvernieuwing' onverholen
kritiek geuit op een toespraak
die burgemeester Goekoop vori
ge week heeft gehouden tijdens
de Nationale Monumentenstu
diedag in Amersfoort. Waal
noemde de uitspraken van de
burgemeester "schadelijk voor
het stadsvernieuwingsproces".
Goekoop pleitte in zijn toespraak
voor een ander subsidiesysteem
waarbij doeluitkeringen aan de
gemeenten worden gegeven op
basis van een meerjarenbeleids-
plan gebaseerd op een totale res
tauratie van het monumentenbe-
zit in ongeveer dertig jaar. De ge
meenten zouden vrij moeten zijn
om het geld dat zij krijgen op ba
sis van het goedgekeurde plan,
zo doelmatig mogelijk te verde
len ten behoeve van restauratie
werkzaamheden. Goekoop zei
verder onder meer dat de stelling
dat de economische functie voor
de binnenstad een sterke functie
is en de woonfunctie een zwakke
thans is achterhaald.
Die laatste uitspraak, dat wonen ei
genlijk de sterkste functie is in
de binnenstad, is bij de wethou
der van ruimtelijke ordening in
het verkeerde keelgat geschoten.
Waal noemde die uitspraak "ge
vaarlijk" en "een bedreiging
voor de stadsvernieuwing". Vol
gens de wethouder schept een
dergelijke beeldvorming een kli
maat waardoor straks "tegen el
ke economische ontwikkeling
weer "ja" gezegd moet worden al
is die nog zo onzinnig". Als het
om een belangenafweging gaat is
de economische functie in de
binnenstad nog steeds de sterk
ste, meent Waal.
De wethouder had ook kritiek op
Goekoop's pleidooi voor een an
der subsidiesysteem. De "wel-
zijnsachtige aanpak", waarbij de
gemeenten een meeijarenbe-
leidsplan moeten maken, is vol
gens Waal een "onzinnige proce
dure dat in feite alleen maar leidt
tot centralisatie". De wethouder
noemde een dergelijk systeem
"dirigistisch". "En je krijgt er
toch niet meer geld mee". Waal
zei te hopen dat het idee van
Goekoop niet gevolgd wordt.
LEIDEN Minister Rietkerk (bin
nenlandse zaken) hoopt de bouw
van een nieuw politiebureau in
Leiden te kunnen versnellen
door gebruik te maken van geld
dat het ministerie van sociale za
ken beschikbaar heeft voor het
stimuleren van de werkgelegen-,
heid. Hij zal daartoe contact op
nemen met zijn collega-minister
De Koning.
"Maar ik beloof niets", zei hij gis
teravond nadat hij de huidige be
huizing van de Leidse politie aan
de Zonneveldstraat in ogen
schouw had genomen. De minis
ter bezocht gisteren politiebu-
reau's in Rotterdam, Zutphen,
Almere en Leiden. Op Almere ha
steden met verouderde bureau's,
zoals er vele zijn in Nederland.
"Ik had bijvoorbeeld ook naar
Zandvoort, Veendam en Amster
dam kunnen gaan", zei Rietkerk.
Het ministerie van binnenlandse
zaken heeft een voorlopig pro
gramma voor de bouw van nieu
we politiebureau's voor de ko
mende jaren klaarliggen. Leiden
staat daar nog niet op, hoewel er
een kant-en-klaar plan is voor de
bouw van een complex aan de
Langegracht. Zoals de zaken er
nu voorstaan zou Leiden in elk
geval niet voor 1985 met de bouw
van het politiebureau kunnen
beginnen. Wanneer wel, is ondui
delijk. Tenzij het oriëntatiebe-
zoek dat Rietkerk gisteren aan
een aantal gemeentepolities
bracht, daarin verandering
brengt.
Hij noemde het huidige politiebu
reau in Leiden een "verouderde
en niet meer adequate huisves
ting. Het is duidelijk dat verbou
wen geen mogelijkheid is. Dus
moet er nieuwbouw komen".
Toen Rietkerk in Leiden arriveer
de, had hij net een bezoek aan
het nieuwe politiebureau in Al
mere achter de rug. Neergezet
volgens systeembouw en dus
goedkoper. Een voorbeeld hoe
het ook elders in het land zou
kunnen, vindt de minister. Het
Leidse bouwplan is mede geba
seerd op de ideeën die in Almere
zijn ontwikkeld. Voldoet het dus
aan de eisen van soberheid?
Rietkerk: "Ik heb de indruk van
wel, maar ik zou het plan nog wat
nauwkeuriger moeten bekij
ken". Hij erkende wel dat wat in
Almere mogelijk was, niet zo
maar naar de Leidse situatie kan
worden verplaatst. "Je moet re
kening houden met de plaatselij
ke omstandigheden, je kunt niet
een detonerend gebouw neerzet
ten". Met andere woorden: het
politiebureau moet passen in de
gevelwand aan de Langegracht
(nabij Digros). Dat werkt kosten
verhogend. Naar schatting zal
het Leidse bureau 21,6 miljoen
gulden kosten.
Is burgemeester Goekoop, het
hoofd van de politie, door het be
zoek van Rietkerk hoopvol ge
stemd? "Je bent natuurlijk nooit
pessimistisch als een minister
komt". Rietkerk: "Maar ik moet
een selectie maken, rekening
houdend met de problemen el
ders en de beperkte financiële
middelen".
Minister Rietkerk, gisteravond bij aankomst bij het Leidse politiebureau. Voor de scherpe waarnemer is links
nog net politie-voorlichter Graveland zichtbaar en verder (v.l.n.r.) burgemeester Goekoop, plaatsvervangend-
commissaris Mostert, commissaris Van Voorden, minister Rietkerk, ambtenaar De Graaf (directeur-generaal
van de afdeling openbare orde en veiligheid van het ministerie van binnenlandse zaken) en voorlichtingsambte
naar Vermaas. (Foto Holvast)
Redactie: Bart Jungmann Jaap Visser
Kraakonhelder (1)
De dierenbeschermers en kan
kerbestrijders zitten met de
handen in het haar. Zij dreigen
beide een bedrag van een ton
mis te lopen. Daaraan zou een
groepje van vijf krakers schul
dig zijn dat in de nacht van vo
rige week dinsdag op woens
dag in een woning aan de
Rijnsburgerweg is getrokken.
Het kapitale pand Rijnsburger
weg 154 staat volgens de kra
kers al ruim een jaar leeg en
sinds juni 1982 te koop. Zoiets
staat in schril contrast met de
enorme woningnood in Leiden
en de schandalige praktijken
van speculanten en huisjes
melkers, vinden de krakers
van wie er twee al lange tijd als
woningzoekende in Leiden
staan ingeschreven.
De Leidse makelaar B.J. Proper,
die het pand vorige week heeft
verkocht, vindt dat wanneer er
ergens geen sprake is van spe
culatie en huisjesmelkerij dan
is dat in het geval Rijnsburger
weg 154.
Wie het ook bij het rechte eind
mag hebben; duidelijk is dat er
aan het 'verhaal Rijnsburger
weg 154' de nodige tragiek
kleeft.
Wat is namelijk het geval? De vil
la was eigendom van J.J.G. De
Cler. Deze overleed ruim tien
jaar geleden. Zijn vrouw, Ra
chel De Cler-Den Duik bleef al
leen in de villa wonen en over
leed op 3 april van het vorig
jaar. Het echtpaar De Cler had
geen kinderen. Nadat nabe
staanden van mevrouw De
Cler de woning hadden leegge
haald, probeerden zij haar te
verkopen. Op dat moment
bleek dat er een testament be
stond van J.J.G. de Cler waarin
hij bepaalde dat wanneer zijn
vrouw zou komen te overlijden
het huis moest worden ver
kocht en dat de ene helft van
de opbrengst ten goede zou ko
men aan de kankerbestrijding
en de andere helft aan de die
renbescherming.
Kraakonhelder (2)
Vice-voorzitter Schouten van de
afdeling Leiden en omstreken
van de dierenbescherming wil
nu een moreel beroep doen op
de krakers om de wilsbeschik
king van weldoener De Cler
niet in de weg te staan: "Er
schijnt een koper te zijn die
225.000 gulden voor het huis
wil betalen. Met aftrek van de
onkosten zou er dan voor ons
en voor het Koningin Wilhel-
minafonds een bedrag van een
ton overblijven. De kankerbe
strijding zit te springen om
geld en ook wij zouden een
dergelijk bedrag goed kunnen
gebruiken. Wij zouden er iets
voor de jeugd mee willen doen
en een bepaald bedrag aan in
stanties als Greenpeace en het
wereldnatuurfonds schen
ken".
Het krakers vijftal reageert in eer
ste instantie een beetje be
duusd op het testamentver-
haal. "Als dat inderdaad zo is
dan komen we natuurlijk voor
een morele afweging te staan".
Zelf hebben zij inmiddels een
speurtocht ondernomen naar
de achtergronden van de leeg
stand van hun nieuwe woning
en zijn tot de conclusie geko
men dat er een niet al te sma
kelijk spelletje met de villa
wordt gespeeld. De krakers:
"Wij willen instanties als het
Wilhelminafonds en de dieren
bescherming niet zwart maken
maar enige voorzichtigheid ten
aanzien van hun emotionele
verhalen is volgens ons wel ge
boden. Want feit blijft dat dit
huis al ruim een jaar leeg staat
en al een maand of tien te
koop, aanvankelijk voor drieë
neenhalve ton. Het Wilhelmi
nafonds en de dierenbescher
ming hebben gewoon willen
wachten met de verkoop totdat
de huizenmarkt aantrok. Met
andere woorden: zij hebben
zich schuldig gemaakt aan spe
culatie".
Vreemd vinden de krakers het
ook dat Proper het huis ver
kocht, naar verluidt voor
225.000 gulden, op het moment
dat hij hoorde dat er krakers in
waren getrokken. "Hij is daar
natuurlijk van geschrokken en
heeft alsnog de boel verkocht.
Maar het schijnt dat de koper
van onze kraakactie gebruik
wil maken om de koopprijs
nog verder te laten zakken. On
dertussen heeft die koper zijn
eigen huis al weer te koop aan
geboden en daar schijnt ook al
een belangstellende voor te
zijn. We hebben die speculatie
keten nog verder gevolg en aan
het eind blijkt dus een echte
woningzoekende te zijn. Nou,
en hier zitten nu dus vijf wo
ningzoekenden".
Al met al vinden de krakers dat
er een merkwaardig spelletje
wordt gespeeld met het pand
Rijnsburgerweg 154. "Vandaar
dat wij ons op dit moment niet
moreel verplicht voelen dit
pand te verlaten. We laten het
eventueel op een juridische
procedure aankomen en zullen
in elk geval niet zonder slag of
stoot vetrekken. Immers, wan
neer wij er vorige week niet
waren ingetrokken dan had dit
huis misschien nog wel een
jaar leeggestaan".
Hoe de vork precies in de steel
zit, zal misschien pas in de
rechtszaal blijken. Krakers die
kankerbestrijders en dierenbe
schermers in de weg zitten of
'weldoeners' die speculeren en
dat op krakers willen afwente
len; de afloop van dit verhaal
zal hoe dan ook tragisch zijn.
J.V.
