Yves Klein en zijn
beroemde blauw
c
c
c
J
J
Kunst
te
kijk
Kunsthandelaar Fernand Legros overleden
Vrijdag 8 april 1983
Kunst
pagina 23
Parijs (Gpd) - yves
Klein gebruikte zijn vrien
dinnen als penselen en
drukte ze - naakt en met
verf besmeerd - tegen zijn
doek. Soms gebeurde dat -
zoals op 9 maart 1960 - ter
wijl een in duistere pak
ken gestoken strijkorkest
een enkele lage toon
voortbracht.
Yves Klein was judoheid, show
man, rozekruiser en de uitvinder
van het 1KB, ofte wel het „Inter
national Klein Blue", een stra
lende kleur blauw die hij met een
eenvoudige middenstandsroller
op zijn panelen wreef, en waarop
hij patent verwierf. Yves Klein
stierf op 6 juni 1962, na twee
waarschuwingen, aan een derde
hartaanval, opgebrand na een
kort leven dat in 1929 in Nice be
gon. De energie die hij uitstraal
de was zo groot, dat het „Centre
Pompidou" op het ogenblik een
overzichtstentoonstelling aan
hem wijdt en ale kranten - ook
buiten Frankrijk - weer vol van
hem staan.
>e catalogus, aan Klein gewijd, is
een even groot wonder als de
kunstenaar zelf. Hoe valt er zo
veel te vertellen over zo weinig,
vraagt de niet-weter zich af, die
in het Centre Pompidou langs de
helgekleurde panelen is gedren
teld en een snelle blik heeft ge
worpen op de blauw-verwrongen
spruitachtige bomen die de titel
dragen van „spons-sculptuur".
Deze aarzeling berust op een
misverstand. Klein moet niet
worden vergeleken - net als in
„Alle vogels vliegen" - met „ech
te" schilders als Kandinsky, Klee
of Kokosjka. Zijn beroemd-blau-
we „monochromen" hebben
meer te maken met binnenhuis
kunst, net als Mondriaans vlak
ken meer met de esthetische op
lossing van de massale woning
bouw.
Klein speelt met en in de ruimte en
dat is misschien de reden dat de
overzichtstentoonstelling in het
Centre Pompidou een zeker ge
voel van vrolijkheid - van „opge
ruimdheid" - opwekt. Klein liet
zich tweemaal fotograferen ter
wijl hij als een havik uit een hoog
raam in een onbeduidende straat
de ruimte inschiet. Het recept
voor de truc liet hij niet na, maar
het geeft de stemming weer die
de uitbundigheid van zijn spel
met gekleurde vlakken oproept.
Yves was de zoon van de Neder
landse schilder Frits Klein en
diens Franse vrouw - en schilde
res - Marie Raymond. Vader Frits
Eén van Yves Kleins vriendinnen
die zich als penseel liet gebruiken
(Foto GPD)
zag als kleine jongen de zon nog
ondergaan over de 19e eeuw en
hij is nog steeds aan het werk
met doeken vol kleur, zon en de
lichte geur van mimosa. Frits
probeerde de ongebruikelijke
energie van zijn zoon in goede
banen te leiden en als Yves naar
Japan gaat om zich er in de hoog
ste graden van het judo te be
kwamen, geeft vader hem een
paar van zijn kleurige aquarellen
mee. Wie weet kan hij ze aan de
man brengen en van de op
brengst in zijn onderhoud voor
zien. Yves keert per eersteklas
boot naar Frankrijk terug: de
aquarellen hadden onverwacht
succes gehad.
door
Rudolph Bakker
In een van de vele commentaren
op de tentoonstelling wordt Yves
vergeleken met „Tin-Tin op zoek
naar de Heilige Graal". Inder
daad had Yves iets van Tin-Tins
kinderlijke onschuld, maar had
hij ook - zoals wordt opgemerkt -
„de waanzinnige behoefte be
wonderd te worden". Het valt
niet te ontkennen dat de jeugdi
ge showman ook werd gedreven
door alle karakteristieken van
een verwend kind. In zijn eerste
jaren gekoesterd door grootou
ders en een tante van moeders
kant, was voor de jongen niets
goed genoeg. Hij kon er niet te
gen te worden tegengesproken
en kritiek maakte hem tegelij
kertijd razend en wanhopig. Zijn
woedeaanvallen waren berucht.
Geen wonder dat Yves de klap
van zijn leven kreeg toen hij zich
zelf terug zag in de Italiaanse
Film „Mondo Cane", een bloem
lezing van gekken en gehandi
capten over de hele wereld. De
maker ervan had hem welwil
lend voor de camera's zijn gang
laten gaan, er niet bij vertellend
in welke samenhang dat alles
zou worden geplaatst. Na de pre
mière op het filmfestival van
Cannes, in 1962, kreeg Yves zijn
eerste hartaanval. Toch werkte
hij door, tot hij er letterlijk bij
neerviel.
Veel werk is gemaakt van Yves' be
langstelling voor de rozekrui-
sers, de mystieke beweging die
niet alleen ten grondslag zou
hebben gelegen aan zijn neiging
tot het immateriële, maar zelfs
aan zijn keus voor het blauw van
de „monochromen", het zoge
naamde „International Klein
Blue", waarvan het recept nog
steeds tot de goed bewaarde ge
heimen behoort. In al deze din
gen kunnen zowel de kunstenaar
zichzelf als zijn bewonderaars
r Yves Klein kort voor zijn dood in 1962
zich bij de neus laten nemen. En
doet dit alles aan de invloed niet
af die de maker van de monoch
romen op hen die na hem kwa
men had.
Vader Klein herinnert zich hoe hij -
in de oorlogsjaren in Cagnes-sur-
Mer wonend - de luiken van zijn
huis een goede beurt gaf en ze
verfde met ultramarijn waardoor
een druppeltje kraplak ging. En
Frits herinnert zich hoe de kleine
Yves in een buitengewone be
wondering verviel voor het resul
taat. En wat de naakte vriendin
nen betreft, die zich als blauwe
penselen over zijn doeken wen
telden, herinnert zich vader
Klein een anekdote die zijn zoon
hem na zyn terugkeer uit Japan
vertelde. Yves had er waargeno
men hoe visboeren hun mooiste
karpers in blauwe inkt doopten
en ze dan afdrukten op papier.
Dat plaatje hingen ze aan hun
kraam. „Geen vis, maar „bakvis"
voor Yves", zegt Frits met verte
derende spot.
De tentoonstelling in het Centre
Pompidou duurt tot 23 mei.
Fernand Legros.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Tootsie", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.30, 16.45,
19.00 en 21.15 uur. al.
vr. en za. ook 23.45 uur, 16 jr.
LIDO 1 (124130): 'De Vierde Man', da.
14.30, 19.00 en 21,15 uur, zo. ook
16.45, 16 jaar.
LIDO 2: "De gendarme in paniek",
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur. al.
LIDO 3: "Identificatione di una don
na". da. 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur. 16 jr.
Fam. voorstelling: "Als je begrijpt
wat ik bedoel", dag. 14.30, zo. ook
16.45 uur
LIDO 4: "Fame", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo. ook 16.45 uur. a.l..
STUDIO (133210): "Gandhi", da.
14.00 en 20.00 uur. al.
TRIANON (123875): "First Blood",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. en
ma. 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur,
12 jr.
REX (125414): "Sweet sweet free
dom", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur,
16 jr.
Bloscopvn
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1 en 2: "First Blood", Euro 1:
do. tm. zo. 18.45 en 21.00 uur, ma.
tm. woe. 20.00 uur; Euro 2: do. tm.
zo. 14.00, 18.45 en 21.00 uur, ma. en
di. 20.00 uur, woe. 14.00 ep 20.00
uur, 12 jaar.
Fam. voorstelling Luro 1: "Als je be
grijpt wat ik bedoel", do. tm. zo. en
woe. 14.00 uur
Nachtvoorstelling Euro 1: "Sex tus
sen start en finish", za. 24.00 uur, 18
CHASSENEUIL-SUR BON-
NIEURE (AP) - Fernand Le
gros, de man die als kunsthande
laar miljoenen verdiende en ooit
een gevangenisstraf uitzat we
gens oplichting van een rijke Te-
xaanse kunstverzamelaar, is op
52-jarige leeftijd in het Franse
Chasseneuil-sur Bonnieure aan
kanker overleden.
Legros begon
zijn loopbaan als danser bij de
Franse balletdirecteur Ronald
Petit. Zijn theatercarrière duur-
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Twee door het dolle
heen", do. tm. za. 19.30 uur, za., zo.
en woe. 15.45 en 19.00 uur, al.
"Class of 1984", do. tm. za. 21.30 uur,
zo. 18.30 uur, 16 jr.
"Victor, Victoria", zo. tm. woe. 21.00
uur. 16 jr.
de maar kort en op 25-jarige leef
tijd gaf hij een overvloedig feest
in het Newyorkse Waldorff Asto
ria om het eerste miljoen te vie
ren, dat hij als kunsthandelaar
had verdiend.
Aan het eind van de jaren vijftig en
gedurende het grootste deel van
de jaren zestig trok de dikwijls
excentriek geklede Legros met
de beroemden der aarde op. Tot
zijn vriendenkring behoorden
naar zijn zeggen uiteenlopende
Figuren als de Amerikaanse mil
jardair Howard Hughes en VN-
secretaris Dag Hammarskjöld. In
1967 stortte die wereld ineen
toen een Texaanse oliemüjonair
aan zijn vrienden vol trots een
collectie van 58 schilderijen
toonde, die hij voor twee miljoen
dollar van Legros had gekocht.
Vierenveertig van die werken,
die van de hand van Picasso, Mo-
digliani, Dufy en andere kunste
naar zouden zijn, werden door
Amerikaanse kunstexperts als
vervalsingen bestempeld.
Zo zijn er in galerie 'De Oude Rijn' zeef
drukken van Kees van Bohemen en
beeldhouwwerken van Hans Bos te
zien. Ook hangen er litho's van Cor-
Deze tentoonstelling, die vanavond
wordt geopend, duurt tot en met 31
mei. Men kan er terecht dagelijks van
10 tot 18 uur (op zondag van 11 tot 18
uur).
Schilderijen van de Leidse fijnschilder
Fred Hansen hebben tot 1 mei onder
dak gevonden in de Stadsgehoorzaal.
In totaal hangen er ongeveer tachtig
schilderijen, waaronder vele portret
ten, van de Leidse meta-realist in de
gangen van het gebouw aan de Bree-
straat. Op deze wijze kunnen de be
zoekers van evenementen in de de
Stadsgehoorzaal gedurende de hele
maand april kennis nemen van het
complete werk van Hansen
Handgemaakte poppen van Joke Koor
eman-De Bes zijn tot 13 mei te zien
in de kapsalon van Van Bellen aan
de Lange Voort in Oegstgeest. De ex
positie biedt een vrij grote variatie
aan poppen zoals dames in kleding
rond de jaarwisseling en dames uit
de jaren twintig alsmede een boere
nechtpaar met kinderen. De poppen
zijn vervaardigd van zelfhardende
klei. Ook zijn er popjes van stof, die
geschikt zijn om er kinderen mee te
laten spelen.
Tekeningen van Jan Vegter en schilde
ryen, naast keramiek, van Cor de
Zwaan zijn tot en met 15 mei elk
weekeinde te bezichtigen in de gale
rie van Denise Stephan (Bakker-
steeg). De tentoonstelling wordt zon
dagmiddag a.s. geopend in aanwezig
heid van de twee exposanten. Men
kan in de galerie terecht elke vrijdag-,
zaterdag- en zondagmiddag van half
twee tot half zes.
De expositie die van 16 april tot en met
5 juni wordt gehouden in Museum
Swaensteyn in Voorburg staat in het
teken van textiele vormgeving.
Achtereenvolgens exposeren daar
Corie Grootendorst, Marijke van
Epen, Karola Pezarro en Elizabeth
v.d. Akker.
Op vrijdag 15 en zaterdag 16 april
spelen vijf amateurs o.l.v. Tienke
de Jong de eenakter "De droom
van Amerika" van Edward Elbee
(schrijver van "Who is afraid of
Virginia WoolfHet stuk gaat
over een Amerikaans gezin waar
in allerlei vreemde gebeurtenis
sen plaats hebben. Het is een ab
surd stuk waarin op satirische
wijze de Amerikaanse samenle
ving op de hak wordt genomen.
Tienke de Jong is studente op de
academie voor Woord en Gebaar
in Utrecht. Nu zij in het laatste
jaar zit heeft zij de opdracht ge
kregen voor haar eindexamen
een toneelstuk te regisseren.
Omdat zij en de spelers allen uit
Leiden e.o. komen hebben zij het
Imperium Theater afgehuurd om
ook aan buitenstaanders te laten
zien wat ze de afgelopen maan
den hebben bereikt.
Kindermatinee: "Bugs Bunny zet de
boel op stelten", do. tm. zo. 14.00
uur, woe. 14.30 uur.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Big Bomber", do. 14.45 en
20.00 uur, vr. za. zo. 14.45, 19.00 en
21.15 uur. ma. en di. 20.00 ur, woe.
14.45 en 20.00 uur. a.l.
jr.
Nachtvoorstelling Euro
blood, za. 24.00 uur, 16jaar.
EURO 3: "Vierde Man", do. tm. zo.
13.45, 18.45 en 21.15 uur, ma. en di.
20.00 uur, woe. 13.45 en 20.00 uur,
12 jr..
Nachtvoorstelling: "Een hete jeugd-
vakantie", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 4: "The thing", do. tm. zo.
CITY 2: "E.T.", zelfde tijden als City
rirst „i
13.45, 18.45 en 21.15
20.00 uur, woe. 13.45 en 20.00 i
za. ook 24.00 uur, 16 jaar.
CITY 4: "Meisjes voor de betere
stand", do. 14.45 en 20.00 uur, vrij.
14.45, 19.00 en 21.15 uur, 18 jr.
CITY 4: "Next movie", za. en zo.
14.45,19.00 en 21.15 uur, ma., di., zo.
en woe. 14.45 en 20.00 uur, 16 jr.
LEIDEN
Openbare Bibliotheek Nieuwstraat
4, "Tekens aan de wand"- fototen
toonstelling verzorgd door het
Com. tegen het fascisme, t/m 4/5,
tijdens de openingsuren.
Rijksmuseum voor Volkenkunde
tentoonstelling "In der minne schik
ken" t/m 4/7, di t/m za 10-17 uur, zo
13-17 uur.
Holiday Inn - expositie van W.J.
Maan, schilderijen, tekeningen van
portretten en landschappen, t/m 27/4,
dag. 10-22 uur
Museum Boerhaave, Steenstraat la,
tentoonstelling over Antoni van
Leeuwenhoek, tot 1/5, ma. t/m za. 10-
16; zo. 13-16.
Exposities
-\
J
di
WASSENAAR
Auberge De Kievit - schilderstukken
Cees A. A. van der Velde, t/m f""
/m zo. van 9-12 en 15-19 uur.
OEGSTGEEST
Rijksmuseum van Geologie en Mine-
ralogie, Hoogl. Kerkgracht 17, 'Ener- Kapsalon Van Bellen - handgemaak-
gie uit eigen bodem', t/m 4 augustus, te poppen van Joke Kooreman-de
ma. t/m vrij. 10-17; zo. 14-17. Bes, tot 13/5.
Kunstcentrum Langevoort - Hans
Bos, assemblages; Mieke Guldenaar,
etsen met acrylverf; Els van Strien,
zeefdrukken.
Kees
Peltenburg, keramiek en houtplastie
ken; Popco Bakkers, olieverf-schilde
rijen, t/m 16/4, di.
Galerie De Oude Rijn - Stille Mare 4,
litho's van Corneille, zeefdrukken
van Kees van Bohemen, beeld
houwwerken van Hans Bos, t/m 31/
5, dag. 10-18 uur en zond. 11-18 uur.
19-12 i
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur;
met uitzondering van:
de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intesieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
18.30-
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
Wanneer
doorlopend bezoek wordt toegestaan
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra
bezoek voor de hartbewaking: 's och
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde
ling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-
18.30 uur
ONZE LEGKIPPEN HEBBEN EEN
VERBLUFFENDE GEVOELIGHEID
0NTWIKKEL0...
A\SJ je ZO
Zo zeker sis 7 maal
e zesenvijftiq is.
commandant Er nas
geen kat in de kelder,
zelfs geen bak bier!
Pardoncommandant
maar dab ie
onvrijwillig,de lucht
is hier zo droog
Commandant, dat
ik er dorst kan
KONIJN MET
ABRIKOZENSAUS
Verdeel een konijn
kleine stükk»
witte wijn een blaadji
laurier toe. e J-
pel tiji
e takjes
;en nacht liggen.
Veek 12
ifvocht en wr(jf de
kozen door een
Bind de saus des-
WINA BORN
c0M,dCVlieuius
8 April 1983.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Te Parijs zakte eene arme.
maar zindelijk gekleede vrouw
op het trottoir van den Boule
vard des Italiens in elkaar.
Haar man was ziek en kon niet
werken en zij moest een kind
van drie maanden zogen. In
vijftig uren had de ongelukkige
niets gegeten! Door liefdadige
voorbijgangers werd zij naar
een restaurant gebracht, waar
men haar spijs en drank voor
zette.
- Te Frankenthal (Rijnland-
Palts, red.) woonde een gezin
met vijf kinderen. De man was
dag aan dag beschonken, zood
at de vrouw alleen den kost
moest verdienen door het ver-
koopen van groenten en vruch
ten. Daarbij had zij van haren
onwaardigen echtgenoot veel te
lijden. Toen hij onlangs weer
met een zwaren roes thuis
kwam en begon te krakeelen,
sleepte de vrouw, door woede
buiten zich zelve, hem in de
schuur, bond hem vast en sloeg
hem met een hamer dood. Zij
werd kort daarna gearresteerd,
zoodat de kinderen nu geheel
irzorgers zijn achter
gebleven.
- Volgens het "Berliner Tage-
blatt" zijn te St.-Petersburg bij
een hoedemaker hoeden ont
dekt, die gevuld waren met dy
namiet. Men veronderstelt dat
deze zonderlinge hoofddeksels
bestemd waren om voor de voe
ten van den czaar te worden ge
worpen. Er zijn talrijke arres--
taties gedaan.
Vijftig jaar geleden:
- Een vrouw te Los Angeles in
Californië die aan armen en
beenen verlamd was, werd bij
de jongste aardbeving in dat
gebied van haar stoel afgeslin-
gerd en buiten haar huis gewor
pen. Toen zij weer bij bewust
zijn kwam, kon zij in haar tuin
zonder haar krukken loopen en
was ook de verlamming aan
haar handen verdwenen. De
schrik van de aardbeving heeft
haar blijkbaar het gebruik ha-
rer ledematen teruggegeven.
De Londensche "Times" ver
neemt uit Moekden, dat Japan-
sche troepen de eerste stad ten
zuiden van de Groote Chinee-
sche Muur hebben bezet. nl. Sji
Hen Kai. De Japanners hebben
medegedeeld, dat de bezetting
zoolang zal duren "totdat alle
gevaar is geweken, dat de stad
weer een centrum van anti-Ja-
pansche agitatie zal worden"
