Bisschop Jansen was een bouwer
„Zwart Amer
ika
Kan presiueni
maken en bre
en
■ken"
5DAG 29 MAART 1983
ivan de interesantste fenome
en de journalistiek (en litera
is de kritiek om de kritiek.
Eie kritiek op de kritiek, maar
itiek die geleverd wordt om-
ille van de kritieken niet om-
r een gegronde reden is voor
k. Persé willen kritiseren, om
\zer maar duidelijk te maken
hij te doen heeft met iemand
iic/i geen knollen voor citroenen
verkopen, en zelfs geen citroe-
voor citroenen! Neem de zojuist
chenen thriller „Embryo" van
iel M. Klein. Het boek is vwee-
inds, en in overeenstemming
rmee is de vertaling tweede-
"""fis. Er staan de prachtigste
iders in. De vermakelijkste is
deze: de assistente van de dok-
krijgt op een gegeven moment
trap in haar solar plexus (de
iwknoop onder het borstbeen),
zette haar knie tegen de zonne
hit van de verpleegster", staat
n...
.„aan de prachtigste blunders in
fejritiek die J. A. Dautzenberg in
volkskrant over de vertaling
„Embryo" schreef, namelijk
bovenstaande. Hij cursiveert
mevlecht", dat vindt hij als
aling van „solar plexus" blijk-
r zo'n gigantische blunder en
merkend voor deze tweede-
gs vertaling, dat hij het als ty-
h voorbeeld naar voren haalt,
inelijk heeft hij nog nooit van
begrip „zonnevlecht" gehoord,
en maar van solar plexus, want
weet wel te vertellen dat dit de
uwknoop onder het borstbeen is.
:ijn wel meer van die „gewone"
irden waar je desondanks nooit
gehoord hebt. Theo Sontrop
de Arbeiderspers, die „Em-
|d" heeft uitgegeven, herinnerde
j het woord „rollaag" in ,Jaap-
'an Van Looy", dat bij raadple
eg van Van Dale in de wande-
een laag stenen muurtje bleek
ijn („horizontale laag van ste-
op de lange zijkant neerge-
Maar „solar plexus" bete-
t gewoon „zonnevlecht", dat
je in het woordenboek van Ten
ggencate of in de Van Dale na-
\n.
„prachtigste blunder" van ver-
Ister Marianne van der Heijden
dus eigenlijk de prachtigste
nder van J. A. Dautzenberg!
I doet wat denken aan wat Jen-
Tuin, de eminente vertaalster
het Frans overkwam, toen Ben
der Velden in NRC Handels-
d haar vertaling van „De Elzen-
ling" van Prix Goncourt-win-
ir Michel Tournier kritiseerde:
had het woord .Jabot" gewoon
en staan, in plaats van het te
talen in „bef! Maar ja, het ging
ir de Jabot" van een duif, en
iny Tuin, die in de Jordaan
onde, had daar aan zo'n duiven-
Iker gevraagd hoe ze dat noem-
i, en die had geantwoord: „O,
noemen we gewoon sjabo hè".
had ze jabot gewoon laten
an...
moet erg voorzichtig zijn met
tiseren, en vooral niet je eerste
welling volgen. Ik dacht meteen
dar plexus", dat is toch zonne-
cht, ook al lijkt dat op het eerste
ticht een enigszins merkwaardig
ord. Ha, dacht ik, als oud-verta-
altijd solidair met mijn lotgeno-
en ik besloot de vloer met Daut-
iberg aan te vegen. Maar als je
nand de les gaat lezen, moet je
bbel voorzichtig zijn. Misschien
t5 hij toch meer bij de les dan je,
een eerste opwelling, veronder-
Ide. Ik kijk dus in Webster's Dic-
ary van ruim 2000 pagina's en
id daarin'dat „solar plexus" be-
Ive die zonnevlecht in het door-
eékse spraakgebruik ook „the
per middle part of the abdomen"
zijn, dus zeg maar de onder-
ik. Daar is hier kennelijk sprake
lees bladzijde 253 van „Em-
o":
greep de kiel van juffrouw
i allebei haar vuisten, rukte
,ar naar zich toe en zette haar
:ie tegen de zonnevlecht van de
rpleegster. Gold boog zich kok-
\lzend voorover en Marie was de
'ur uit, rende de onderzoékkamer
'or, de gang in, naar de deur
aardoor ze binnengekomen was,
et bonzende voetstappen achter
lar aan. Ze haalden haar in",
onnevlecht" of „bovenste mid-
mdeel van de onderbuik"? Ik zou
vertaald hebben als: „en plant-
haar knie in de onderbuik van
verpleegster", maar misschién
tdoelde de schrijver toch die zon-
lecht, omdat die zonnevlecht er
oorzaak van is dat iemand gaat
khalzen, wie zal het zeggen? Hoe
n ook, kritiek om de kritiek blijft
onaangenaam verschijnsel, dat
er eens goed bestudeerd kon wor-
aan de hand van de boeken
verslagen in een drietal lande-
ike dagbladen. „Schamel bal
jent de boekenweek", „Boekenbal
Brinkman niet erg swingend",
am boekenbal met weinig schrij-
s"...
boekenbal is typisch zo'n ge-
urtenis die je als verslaggever
iet leuk mag vinden. Dan sliepen
collega's je uit. Neemt u rustig
an mij aan dat een voorprogram
ma met Freek de Jonge, Adèle Bloe-
tendaal, Peter Faber en Peter
'ieuwint niet alleen erg leuk maar
ok moeilijk te overtreffen is in Ne
erland, en dat de drie orkestjes
iet Frits Mueller, Clous van Me-
kelen en Margriet Eshuys alle drie
e pan uit swingden. Bovendien
lemelde het er van de schrijvers,
Is je tenminste behalve de ontbre-
ende Reve, Hermans en Wolkers
ok Mulisch, Komrij, Krabbé, drs.
Timmers, Siebelink, Mensje van
leulen, Biesheuvel en dat soort
chrijvers als schrijvers erkent,
laar het boekenbal is een feno-
leen waarover altijd laatdun-
end, geringschattend en met dé-
la in geschreven wordt, doet er niet
oe hoe het in werkelijkheid was.
„De zwarten zijn niet naar
Amerika gekomen als
immigranten. Ze kwa
men tegen hun wil, als
slaven. Die erfenis van
slavernij, de erfenis van
rassenscheiding en van
discriminatie op grond
van huidskleur, zet de
zwarten zeer bepaald
apart in deze cultuur".
Predikant Jesse Jackson
is kalmpjes aan begon
nen met een kleine his
torische uiteenzetting
die hem ruimte laat voor
een slok koffie en een
monsterende blik op zijn
laarsjes, die hem zojuist
glimmend gepoetst zijn
gebracht.
„Onze worsteling spitst zich nu
vooral toe op de strijd voor ge
lijkheid, binnen de politieke en
economische orde. Wij hebben
zware wapens om mee te vech
ten. Wij hebben zeventien mil
joen zwarte kiesgerechtigden,
van wie er tien miljoen zijn ge
registreerd als kiezers. Dat zijn
genoeg stemmen om presiden
ten te maken en te breken. De
zwarte gemeenschap had vorig
jaar een bruto nationaal pro-
dukt van 157 miljard dollar.
Zwart Amerika heeft vorig jaar
met het Amerika van de grote
corporaties meer zaken gedaan
dan Rusland, China en Japan
tesamen. Dus wij zijn in dit
land een politieke en economi
sche macht van betekenis. En
daarom in de hele wereld".
Verschil
„In dit land, op dit moment, be
staat onder de blanke leiders
de wil niet om aan de rassen
scheiding een einde te maken
op een wijze die telt. Dat geldt
voor Democraten zo goed als
Republikeinen. Niemand zal
de beslissingen omtrent gelij
ke bescherming volgens de
wet, het stemrecht en de toe
gang tot openbare gelegenhe
den momenteel aanvechten,
niemand. Men wil wel vrijheid
toekennen, maar geen gelijk
heid. En dat maakt verschil,
want gelijkheid kan je meten.
Gelijkheid kost geld, maar
wordt gezien als een investe
ring die geringe opbrengsten
geeft".
„In dit land heerst een soort ma
nie tegen alles wat zwart en
arm is. Onder de regering van
Reagan zijn de scheidslijnen
tussen de rassen verder uiteen
komen te liggen en ook de
klassescheiding is gegroeid. In
bepaalde opzichten maakt een
vooruitstrevend leiderschap
het voor zwarten, mensen van
Spaanse afkomst en blanken,
alsook voor de bezitters en de
armen, gemakkelijker met el
kaar betrekkingen te onder
houden. Maar dit is een zeer
elitair regime".
„De economie in dit land taant
vanwege de miljarden die wor
den besteed aan de militaire
opbouw en aan geld dat via de
voordelen die aan grote con
cerns worden geboden letter
lijk uit onze economie naar het
buitenland verdwijnt. Op Wall-
street schieten de koerden door
het dak van de beurs, maar de
armen staan in de rij voor
soep".
Het is vrijwel zeker dat zwart Amerika met een eigen nationale kandidaat gaat deelnemen aan de
voorverkiezingen die in 1984 een Democratische mededinger naar het presidentschap van de VS
moeten aanwijzen. De recente overwinning van Harold Washington (60), die twee politiek gevestig
de blanke Democraten voor het burgemeestersambt van Chicago met behulp van een massaal blok
zwarte stemmen voorbijstreefde, heeft aangetoond dat de zwarte kiezers zich mobiliseren zijn én de
doorslag kunnen geven in een door blanke politieke macht overheerst en uitgebuit systeem.
De Verenigde Staten hebben binnen hun kiessysteem plaats ingeruimd voor kandidaten die zich als
'favourite son' (gunsteling van een bepaalde groep stemmers) kunnen opwerpen. Maar zelfs tijdens
deze eerste aanloop naar een zwarte kandidatuur is al duidelijk geworden dat nog afgezien van
blanke weerstand, eerst binnen de zwarte gemeenschap nog een machtsstrijd moet worden uitge
vochten.
De predikant en maatschappelijke activist Jesse Jackson (41) beeft onbetwistbaar gelijk als hij zegt
dat een zwarte kandidaat kan verliezen, maar dat zo'n verlies in elk geval vaststaat wanneer er geen
zou meedoen, volgend jaar. Jackson, de invloedrijkste zwarte leider van het moment, kan gevoege
lijk worden beschouwd als een militant strijder voor de rechten van de Amerikaanse negerbevol
king en andere gekleurde minderheden. Militanter dan vele andere zwarte politici en zogenaamde
opvolgers van Martin Luther King, wiens onbetwiste nationale gezag na zijn dood in tragische
versplintering teloor is gegaan.
irn-n i riTii"
nu
Jesse Jackson, de invloedrijkste zwarte leider van dit moment:
„Zwart Amerika streeft niet meer naar tweede plaatsen".
Waarom blijft de zwarte bevol
king toch bereid om binnen de
beperking van het door blan
ken beheerste tweepartijen-
systeem naar zijn recht te zoe
ken? Betekent dit niet dat de
zwarte Amerikanen uiteinde
lijk altijd voor een bepaalde
blanke kandidaat moeten
stemmen?
Consumenten
Jackson gaat er nog eens voor
zitten. Hij heeft deze les al hon
derden malen afgedraaid. Het
komt hem allemaal nu niet zo
goed uit, lijkt het, want op de
gang wachten, niet zonder on
geduld, actievoerders die no
dig met hem moeten confere
ren. „In dit land zijn er negen
blanken voor elke zwarte. Tot
1965 behoorden we bij geen en
kele partij, Maar naarmate wij
groeien en rijpen, zullen onze
opties veranderen. Bijvoor
beeld, er is een veel meer dan
redelijke kans dat een zwarte
Amerikaan gaat deelnemen
aan de Democratische voorver
kiezingen. Waarom niet? Ten
slotte vormen de zwarten bin
nen de Democratische partij
een solide blok stemmen van
twintig procent. Bij de laatste
verkiezingen zijn op die partij
meer dan 37 miljoen stemmen
uitgebracht, waarvan ruim ze
ven miljoen afkomstig van
zwarte kiezers".
„Het probleem is dat wij in de
partij wel bij de aanhangers
horen, maar geen mede-eige
naars zijn. Wij zijn consumen
ten zonder billijk aandeel in
het profijt. Wij zijn de bijzit van
de partij, in plaats van huwe
lijkspartner. Die relatie moet
in kwalitatief opzicht verande
ren en daaraan werken we nu.
Om dit effectief te doen, moe
ten we ons laten zien bij de
voorverkiezingen. En als er de
batten zijn, willen wij een stoel
op het podium in plaats van er
gens achter het toneel, waar we
briefjes mogen doorgeven, als
je begrijpt wat ik bedoel. Als
een zwarte op zo'n stoel zit
wanneer het debat begint,
volgt vanzelf dat men ons niet
meer kan negeren".
Tijdstip
- Wie wordt die zwarte kandi
daat?
Jackson aarzelt geen seconde en
leunt achterover. „Vele stem
men hebben tot mij gesproken.
Het is van belang het tijdstip
goed te bepalen. Mijn rol is nog
niet bepaald. Ik weeg mijn
kansen. We moeten een poli
tiek apparaat hebben; we heb
ben de massa's nodig, die hele
maal klaar lijken voor een on
afhankelijk optreden; we heb
ben geld nodig, maar dat komt
met de eerste twee; en tenslot
te hebben we een kandidaat
nodig die minstens twee din
gen moeten kunnen doen: hij
moet de massa kunnen opzwe
pen en moet zowel het natio
naal belang als ons bijzondere
belang kunnen verdedigen te
genover de media-ondervra
gingen".
Voorzie hij dan uiteindelijk op
de democratische kandidaten
lijst te komen, als vice-presi
dent bijvoorbeeld? Jackson zet
die misvatting onmiddellijk
recht. Zwart Amerika streeft
niet meer naar tweede plaat
sen. „Wij moeten dingen naar
het presidentschap. Er zijn al
zoiets van zes of zeven kandi
daten en wij beheersen twintig
procent van de markt. Boven
dien leggen we banden met de
Spaans sprekende groepen en
jonge mensen bijvoorbeeld uit
de vredesbeweging. Als de
juiste combinatie bij elkaar
komt, is het voorspelbaar dat
we de hoofdprijs halen. En
men kan ons zeker niet over
het hoofd zien. We moeten de
zeventien miljoen kiezers in
spireren hun stemmen te gaan
uitbrengen en we hebben ze nu
een echte optie te bieden.
Denk eens aan al de werklozen
die naar een uitweg zoeken.
Deze kandidatuur behoeft niet
tot een etnisch blok beperkt te
blijven".
Programma
Jesse Jackson is verkouden. Hij
haalt zo nu en dan luidruchtig
snuffend zijn neus op, maar be
gint tevens aan een schets in
wel zeer grove lijnen van een
politiek programma. „Er zijn
ideologische blokken wier be
langen ook samenvallen met
ons ethnisch belang. En wij
hebben een duidelijk ideolo
gisch doel. Wij willen een plan
om Zuid-Afrika te bevrijden,
een vredesplan voor het Mid
den-Oosten - een vooruitzicht,
dat Israël zal benauwen voor
alle mensen daar. Wij willen
een belofte over herindustriali
sering en heropvoeding van de
werknemers. We willen min
der uitgeven aan defensie, die
voor de hoge begrotingstekor
ten verantwoordelijk is en die
steden en scholen failliet doet
gaan. De etnische basis heeft
een ideologisch gezichtspunt,
dat ook anderen trekt. Ik heb
gisteren voor 5000 mensen ge
sproken die voor 95 procent
blank waren".
„Ik heb in Chicago vastgesteld
dat de zwarte kiezers gerijpt
zijn. Gefrustreerd vanwege on
derdrukking, ontketende
zwart Chicago geen straatrel,
maar een politiek opstootje.
Wij hebben onze woede poli
tiek vorm gegeven en zijn toen
ontploft, op een manier die de
bestaande onderdrukkende
macht volledig overvleugel
de".
Jackson schiet overeind in zijn
stoel. Zijn lijf is plotseling ge
spannen en vanonder zijn
wenkbrauwen kijkt hij vol nor
se boosheid. „Diezelfde fru
stratie hebben we zo'n tien jaar
geleden wel in straatgeweld
vertaald. Dat was zelfmoord en
contraproduktief
Geweld
Toch zijn veel mensen bang dat
een zwarte kandidatuur tot ge
weld kan leiden. „Om te begin
nen is geweld bijna nooit een
kwestie van strategie en bijna
steeds een reactie. Het zou
mensen scherper tegenover el
kaar zetten en de zwarten op
nieuw tot het lijdend voorwerp
maken van de militaire machi
nerie die de blanken in dit land
controleren. Het zou vele blan
ke mannen de vrijheid geven
hun remmingen de vrije loop
te laten. Opstand is begrijpe
lijk als mensen vinden dat zij
geen gehoor meer vinden,
maar men moet voorzichtig
zijn van geweld een strategie te
maken".
- Een zwarte kandidaat, voor het
eerst met een sterke nationale
basis, loopt in deze verkiezin
gen hoe dan ook gevaar, want
zonder enige twijfel staat er
een gek op die zal proberen die
kandidaat aan te doen wat er
met Martin Luther King is ge
beurd.
Jackson daarover: „Het komt mij
voor dat als we leven, wij ook
zullen sterven. Als we minder
doen dan het beste dat wij kun
nen opbrengen, sterven wij niet
binnen termen van adeldom. Ik
denk dat wij verplicht zijn tot
nobelheid, de plicht hebben om
moreel gerechtvaardigd te
werk te gaan, om moedig te
zijn en het beste te geven dat
wij hebben. Mensen zijn om re
denen van minder belang ge
storven dan in een gevecht om
economische en politieke eman
cipatie. Wij moeten leven op
zoek naar méér leven en het le
ven riskeren om dit te bereiken.
Tenslotte wil iedereen de we
deropstanding, maar je moet
niet vergeten dat daaraan
eerst een kruisiging vooraf is
gegaan".
In Amsterdam is gisteren de oud-bis
schop van Rotterdam mgr. Martinus
Antonius Jansen plotseling overle
den. Hij is 77 jaar geworden.
In 1929 werd mgr. Jansen - die in 1905
in Amsterdam was geboren tot
priester gewijd. Na als kapelaan in
Den Haag te hebben gewerkt, kreeg
hij in 1931 een hoogleraarsfunctie aan
het groot-seminarie in Warmond. In
1953 werd hij bouwpastoor en deken
van Leiden. Onder zijn inspirerende
leiding kwam de restauratie van de
Lodewijkskerk (Steenschuur) tot
stand.
Bij de oprichting van het bisdom Rotter
dam in 1956 werd pastoor Jansen tot
bisschop benoemd. Dat is hij tot zijn
65ste jaar (1971) geweest. Zijn opvol
ger werd dr. A. J. Simonis.
Velen gedenken mgr. Jansen met respect
en dankbaarheid, om zijn spontane en
innemende persoonlijkheid, zijn direc
te manier van handelen en reageren en
zijn warme herderlijke zorg. Hij was
een man die aan tegenstellingen, zon
der ze te ontkennen, hun scherpte wist
te ontnemen. Jansen vreesde de provo
catie en het gemis aan tact bij vernieu
wingsprocessen.
Onder zijn episcopaat heeft het bisdom
Rotterdam weinig tegenstellingen ge
kend. "Het bisdom van mgr. Jansen is
een goed bisdom geworden", schreef
vicaris-generaal Van den Ende bij
diens afscheid.
Grote invloed heeft het tweede Vati
caanse concilie op mgr. Jansen gehad.
Voor dat concilie was hij vooral de or
ganisator van het nieuwe bisdom, de
man van de priesteropleidingen, de
kerkenbouwer. Daarna waren het
meer de priestergesprekken, de con
tacten met andere kerken en de demo
cratisering in de kerk die zijn aan
dacht kregen.
Van zijn kritiek op het verplichte celi
baat heeft mgr. Jansen nooit een ge
heim gemaakt. In 1969 zei hij in een
interview (KRO): "Als bisschop ben ik
er voor, dat er een ontkoppeling komt.
Dat zal wel in etappes moeten, maar
dat het moet gebeuren staat voor mij
vast".
Teleurstellingen zijn ook deze bisschop
niet bespaard. De ambtsverlatingen
konden hem verdrietig stemmen. Ook
het lot van 'zijn' seminarie 'Leeuwen
horst' in Noordwijkerhout, dat al vijf
jaar na de opening moest worden ge
sloten, heeft hem veel moeite bezorgd.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te Sur-
huisterveen (Fr.) G. Zonneveld Capel-
le aan de IJssel, te Maarssen H. Tromp
Zwijndrecht, te Houten W. J. Op 't Hof
Ouddorp; aangenomen naar Schoon-
rewoerd kandidaat A. Jonker Veenen-
daal, naar Warmond J. Muis Ouden
bosch-Kruisland-Nieuw- en Oud-
Gastel (zaterdag al gemeld in plaatse
lijk nieuws), naar Lathum (Geld.) kan
didaat mevr. A. van Woudenberg-Meij-
er Hoogland (deelwerk), naar Holwier-
de-Krewerd (Gr.) kandidaat (pastoraal
medewerker) S. H. Lanser aldaar; be
noemd tot bijstand in het pastoraat te
Heerenveen en tot geestelijk verzorger
in het verpleeghuis 'Anna Schotanus'
aldaar mevr. M. J. de Harder-Polder-
man Hoogeveen; bedankt voor Kapel-
Ie G. A. Cnossen Delft.
Gereformeerde Kerken: aangenomen
naar Arnemuidan kandidaat G. J.
Mink Woerden; bedankt voor Dor
drecht J. van de Ree Uden-Veghel; be
roepbaar S. T. van der Hauw Colijns-
plaat.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt:
beroepen te Bunschoten J. Kruidhof
Hardenberg.
Nederlands Gereformeerde Kerken:
aangenomen naar Dordrecht-Zwijn-
drecht J. Horsman (pastoraal mede
werker) aldaar.
Christelijke Gereformeerde Kerken:
aangenomen naar Zwijndrecht kandi
daat H. C. Mijnders Veenendaal (die
daarmee bedankte voor onder andere
Sassenheim).
Gereformeerde Gemeenten: aangeno
men naar Scheveningen R. Katten-
berg Lelystad; bedankt voor Goud
swaard en voor Kapelle-Biezelinge J.
van Eckeveld Zeist, voor Hoogvliet A.
van der Heiden Enkhuizen, voor Al
melo en voor Zwijndrecht D. Hakken
berg Lisse, voor Aalst en voor Woer
den L. Blok Nunspeet, voor Norwich
(Canada) M. Mondria Waardenburg,
voor Uddel W. Hage Kruiningen, voor
Westkapelle A. Bregman Rijssen.
Op reis
De hervormde predikanten L. G. Ge
luk (Woerden) en R. J. van de Hoef
(Bodegraven) zullen namens de Gere
formeerde Bond in de Hervormde
Kerk van 20 tot 28 april een bezoek
brengen aan Sri Lanka, het vroegere
Ceylon.
De Bond onderhoudt contacten met de
Dutch Reformed Church ('Wolven-
daalse Kerk') op dat eiland. Deze kerk
in de 17de eeuw door zeelieden ge
sticht - houdt zich nog steeds aan de
Nederlandse Geloofsbelijdenis, de
Heidelbergse Catechismus en de
Dordtse Leerregels (de drie zogenaam
de 'Formulieren van Enigheid' uit de
tijd van de Reformatie).
Toen de Gereformeerde Bond in 1981 75
jaar bestond, hield deze een geldactie
ten bate van de reformatorische kerk
op Sri Lanka.
Samenwerking. De besturen van de
stichting Confessioneel Gereformeerd
Beraad en de Confessionele Vereni
ging in de Hervormde Kerk gaan bin
nenkort praten over mogelijke samen
werking. De bedoeling daarvan zou
zijn, een tegenwicht te vormen tegen
bepaalde ontwikkelingen in beide ker
ken, theologisch en politiek.
Dr. B. van Oeveren, gereformeerd predi
kant in Rijnsburg, spreekt nog van een
'aarzelend contact'. In opdrapht van de
stichting Confessioneel Gereformeerd
Beraad schreef hij een brochure ('Een
rood signaal'), waarin hij op 15 punten
een koersverandering van de gerefor
meerde synode ten aanzien van
Schrift en belijdenis constateert. Dat
verontrust nogal wat gereformeerden.
Men wil de stichting nu omzetten in
een vereniging om zich gemakkelijker
tot de synode te kunnen richten.
Op hun terrein doen de hervormde con
fessionelen hetzelfde. Vorig jaar gaven
zij een brochure uit met een krachtig
pleidooi voor een 'kerkelijke koersve
randering'.
Proeven. In een brief aan de Franse
president Mitterand vraagt het syno-
debestuur (moderamen) van de Neder
landse Hervormde Kerk om stopzet
ting van de proeven met kernwapens
in het gebied van Frans Polynesie.
