g^tnjd Nicaragua
breidt zich uit
Hoessein kan moeilijk zaken doen
Japan versoepelt
invoer-wetgeving
pion Anthony Blunt overleden
Raadselachtig gif op Jordaanoever
^1 vijfhonderd slachtoffers
Aanhoudende kritiek op
ruimteplannen Reagan
Geen uitzicht op regeling Midden-Oosten
AN DAG 28 MAART 1983
UB
59
DEN - Anthony Blunt (75), ge-
ezen kunstadviseur van de Ko-
ingin en in 1979 ontmaskerd als
ïn belangrijke spion voor de
owjet-Unie, is zaterdag in Lon
en als gevolg van een hartaan
val overleden.
nt was in de jaren '30, als lector
;ans en kunstgeschiedenis aan
e universiteit van Cambridge,
loor
lerik Dam
ld van een geheime club jonge-
MOlJnannen die in communisme het
intwoord zagen op de hoge
Verkloosheid van die tijd, en op
|es le dreiging van de Nazi's.
E ze zogenaamde Cambridge-
cring van doorgaans homosek-
iuele en steeds hoog begaafde
ongelingen had kontakten met
AU Je Russische geheime dienst.
IEF ®*unt vervu^e voor deze dienst
I. privé a
ie rol van talentenjager, en re-
cruteerde zo onder andere Kim
Philby, die het na de oorlog tot
hoofd bracht van de Britse con
tra-spionagedienst MI6, maar on
derwijl voor de Russen spioneer
de.
Blunt werkte tijdens de oorlog
voor de Britse inlichtingendienst
MI5, en gaf in die tijd waardevol
le informatie door aan zijn kon
takten bij de KGB. Na de oorlog
werd hij benoemd tot adviseur
van de Koningin op het gebied
van schilderijen, en kwam aan
zijn actieve spionagewerk een
eind.
Hij bleef echter zijn goede kontak
ten binnen MI5 behouden, en
kon zo in 1951 zijn oude vrienden
Donald Maclean en Guy Bur
gess, die net als hij lid waren ge
weest van de Cambridge-kring,
en net als hij hadden gespio
neerd, waarschuwen dat zij het
risico liepen opgepakt te wor
den.
Maclean en Burgess vluchtten di
rect naar de Sowjet-Unie, in 1963
gevolgd door Kim Philby, ook
net voor deze zou worden ont
maskerd. Van Blunt kwam een
jaar later vast te staan, dat hü ook
tot het groepje spionnen behoor
de. Tijdens gesprekken met de
Britse geheime dienst erkende
Blunt dat grif.
Hij kreeg echter, in ruil voor infor
matie die leidde tot de ontmaske
ring van zeker zes Russische
spionnen binnen de Britse gehei
me dienst, de belofte niet te wor
den vervolgd. Zelfs hoefde hij
zijn betrekking in dienst van de
Koningin niet op te geven.
Journalisten ontdekten in 1979
evenwel Blunt's verleden, en
premier mevrouw Thatcher kon
niet veel anders doen dan in het
Lagerhuis toe te geven dat Blunt
voor de Sowjet-Unie gewerkt
had. Blunt werd als gevolg daar
van uit zijn baan gezet, en ver
loor ook de adellijke titel die hij
inmiddels had verworven.
De enige van de vier spionnen uit
JfAUII
Anthony Blunt (Foto ap>
de Cambridge-kring die nu nog
leeft is Kim Philby. Hij woont
nog steeds in Moskou, waar Bur
gess in 1963 overleed, en Ma-
clean twee weken geleden.
JENIN/JERUZALEM (Reuter/
AFP) - Een massale vergiftiging
van enige honderden Palestijnse
meisjes heeft de autoriteiten in
het door Israël bezette gebied
van de Westelijke Jordaanoever
in het weekeinde voor een com
pleet raadsel gesteld.
In totaal werden vanaf vrijdag 317
meisjes van vijf scholen in Jenin
en omgeving naar een zieken
huis gebracht met klachten over
duizeligheid, hoofdpijn en bran
dende ogen, zo zei het hoofd ge
zondheidsdienst, Yitzhak Seveg,
van het Israëlische burgerlijke
bestuur van het gebied. Toen hij
gisteren deze officiële balans op
maakte, bevonden er zich nog
230 meisjes in ziekenhuizen in
bezet gebied of in Israël zelf,
maar wist men nog steeds niet
welke soort gif werd gebruikt en
door wie en hoe het werd toege
diend. "Vele meisjes bleken het
slachtoffer van massahysterie,
maar de meesten junner hadden
te lijden van een onbekend gif,
dat zij hadden ingeademd', zo zei
hij-
Vrijdag waren al 63,meisjes uit het
dorp Arabah bij Jenin, licht of
minder ernstig' aangedaan naar
ziekenhuizen gebracht, terwijl
hij de zaterdag en zondag bin
nengebrachte gevallen 'licht'
noemde.
Naar hij zei, 'zouden de vergiftigin
gen kunnen zijn veroorzaakt
door Palestijnse terroristen en
andere vijandige krachten, daar
het persbureau van de Palestijn
se bevrijdingsorganisatie PLO al
donderdagavond had gemeld dat
de vergiftigingen zich hadden
voorgedaan, terwijl zij zich toch
pas de volgende dag, vrijdag, be
gonnen te openbaren'. 'Belang
rijk is ook, dat de vergiftigingen
zich alleen op meisjesscholen
voordeden, in Jenin, Burkin, Mi-
talun, Silat-Adaher en Jalameh.
Ook dit wordt onderzocht, zo zei
het hoofd gezondheidsdienst.
Op jongensscholen in Jenin wer
den pamfletten gevonden, waar
in de leerlingen werd aange
vraagd anti-Israëlische manifes
taties houden. Deze pamfletten
zei de Israëlische militaire gou
verneur van Jenin zondag als be
wijs te zien dat 'de staat Israël
vijandige elementen' verant
woordelijk zijn voor de vergifti
ging. 'Als dat niet gebeurt, staat
jullie hetzelfde te wachten als de
meisjes', zo luidden volgens hem
de pamfletten.
Voor Jenin en omgeving was gis
terochtend een uitgaansverbod
afgekondigd na een protestbeto
ging van familieleden van getrof
fen meisjes. Israëlische militai
ren schoten in de lucht om beto
gers te verspreiden die leuzen
riepen over misdadige vergifti
gingen, zo werd uit Palestijnse
kringen vernomen. Ook gister
avond nog bleef de spanning
hoog in de streek en mochten
nog alleen maar familieleden van
opgenomen meisjes hun huizen
uit
iswuuoe.
apparatf^ "T"
K-
a
)sN^ae€EXICO-STAD - Dit weekeinde hebben vanuit Costa Rica anti-sandinisten een vlak bij
kg gee,de Srens gelegen sandinistische legerpost in Nicaragua aangevallen. Ondertussen gaat
ook de strijd voort op verschillende plaatsen nabij de grens met Honduras en rondom
3 de steden Matagalpa en Jinotega. Verder melden zowel de sandinisten als de anti
sandinisten gevechten nabij Esteli, 30 km ten westen van Matagalpa.
Sowjet-leider Andropov tijdens het gesprek dat hij voerde met Daniel Ortega, vertegenwoordiger i
Sandinistisch bevrijdingsfront.
37' _be verantwoordelijkheid voor de
aanval op de sandinistische le-
gerpost nabij Costa Rica is op
geëist door de FARN, de gewa
de Ne pende krachten van het Nicara-
ïl. 07 guaanse verzet. Fernando Cha-
an. La morro, de leider van de FARN,
Leider gaf echter toe dat zijn troepen
zich terug hadden moeten trek
en niet ken vanwege het numerieke
ming overwicht van de sandinisten.
1562. Niettemin zal met de aanval op
de militare post volgens de anti-
liefhe sandinisten een zogenoemd
teef) 1 „zuidfront" zijn ingeluid.
Frart
de F
>ed er door
<|e Rob Sprenkels
»et dodental van de twee weken
geleden begonnen gevechten in
Nicaragua zou inmiddels de 500
youe hebben overschreden. Volgens
astbuj de sandinistische regering zou-
den de „contrarevolutionairen"
nog geen enkel dorpje hebben
kunnen nemen en zouden de
meesten van de vanuit Honduras
binnengevallen vijandelijke troe-
:eiiige pen zijn omsingeld. De anti-san-
ond dinisten spreken dat laatste fel
tegen via hun hoogstwaarschijn-
lijk vanuit Honduras zendende
radio „16 September". Maar op
vallend is het dat zij nog geen
concrete veroveringen bekend
hebben gemaakt.
Ondertussen houdt de woordelijke
ly strijd tussen de sandinisten en
KT de Hondurese regering aan. San
dinisten beweren dat vorige
week het Honduresè leger drie
keer Nicaragua heeft aangeval
len en zaterdag zouden de Hon
durese troepen zelfs het vuur op
sandinistische eenheden hebben
geopend in de Vallei van de Pa
paya's, niet ver van de stad Mata
galpa. Honduras wijst alle be
schuldigingen fel van de hand en
de minister van buitenlandse za
ken, Eduardo Paz Barnica, is be
zig met pogingen om de Organi
satie van Amerikaanse Staten
(OAS) te winnen voor een felle
veroordeling van Nicaragua van
wege uitlatingen van de sandi
nistische regering, die door de
Hondurese autoriteiten als een
„openlijke oorlogsverklaring"
zijn bestempeld.
Pikant detail bij de dramatische
ontwikkelingen in Nicaragua is
het plotselinge bezoek van de
sterke man van de sandinistische
junta, Daniel Ortega, aan Mos
kou. Sowjet-leider Yoeri Andro
pov beloofde Ortega afgelopen
„morele en materiële steun".
Er gaan geruchten, dat Ortega de
Russen tijdens zijn bezoek aan
Moskou heeft willen polsen over
een sandinistische bliksemaan-
val tegen Honduras en de ver
gaande economische en eventue
le militaire steun van het Oost
blok die in dat geval voor Nicara
gua van levensbelang zouden
zijn. In april van het vorig jaar
had Daniel Ortega alleen uitvoe
rig met Leonid Brezjnjev gespro
ken over de mogelijkheid dat de
sandinisten een „socialistische
republiek" zouden uitroepen.
Maar omdat Breqrxjev Ortega op
dat moment geen miljoenen dol
lars aan financiële hulp wilde
toezeggen, verdween dat project
weer gauw in de ijskast na thuis
komst van de sandinistische jun
ta-leider.
TOKIO (UPI) - De Japanse regering heeft zaterdag ingestemd met ec»»
aantal maatregelen die de import moeten versoepelen. Ze hoopt dat de
wrijving die er bestaat bij de grootste handelspartners van Japan er
door zal verminderen. Voordat de maatregelen in kunnen gaan moeten
er zeventien wetten worden gewijzigd.
Diverse inklaringsvoorschriften en produktnormen zullen worden opge
heven en de invoerprocedures zullen duidelijker worden gemaakt. Ook
de regel dat buitenlandse bedrijven een verzoek om toelating van hun
produkten tot de Japanse markt via een Japans bedrijf moeten laten
lopen zal vervallen.
Verder zal Japan de in het buitenland geldende normen en proeven voor
medicijnen en andere chemicaliën erkennen. In oktober zullen de vei
ligheidsvoorschriften voor auto's van buitenlandse makelij worden
versoepeld en zullen de standaardeisen die in het buitenland gelden
gedeeltelijk door Japan worden geaccepteerd. Ook hoeft er dan maar
één exemplaar van een bepaald model auto te worden beproefd. Op het
ogenblik wordt elke auto die in Japan wordt geïmporteerd aan een
nauwkeurig onderzoek onderworpen.
WASHINGTON/MOSKOU (AFP/
UPI/Reuter) - Elf Amerikaanse
wetenschappers en vijf voorma
lige functionarissen van het
Amerikaanse ministerie van de
fensie hebben president Ronald
Reagan telegrafisch gevraagd
zijn plan voor anti-raketdefensie
in de ruimte op te geven.
"Wij geloven dat het beproeven en
ontplooien van een anti-raket
systeem in de ruimte de moge
lijkheid van een conflict op aarde
vergroot", aldus de onderteke
naars. onder wie dr. Carl Sagan,
die doceert op het laboratorium
voor planetaire studie van de
Cornell-universiteit (New York)
en dr. Richard Garwin, onder
zoeker van de maatschappij
IBM.
De Amerikaanse minister van de
fensie, Caspar Weinberger, heeft
de hoop uitgesproken dat de
Sowjet-Unie haar eigen wapens
in de ruimte zal ontwikkelen,
omdat daarmee de wereld zal
worden verlost van het gevaar
van een kernoorlog. "Dat zou een
enorme stap zijn voor de mens
heid", aldus Weinberger in een
vraaggesprek met het televisie
station NBC.
"Ik hoop en geloof dat de Russen,
met al het werk dat ze al gedaan
hebben en dat ze op dit terrein
nog zullen doen, een soortgelijke
defensie opbouwen, die het ef
fect zal hebben dat deze kernra
ketten geheel van de aarde zullen
worden verwijderd", aldus Wein
berger.
Het anti-raketsysteem in de ruimte
is erop gericht de Sowjet-Unie te
ontwapenen, zo heeft de Russi
sche leider, Joeri Andropov, ver
klaard in een vraaggesprek met
het partijblad Prawda.
Lipazzaners
Een virusinfectie heeft het le
ven gekost aan zes merries en
dertig veulens van de fokke
rij van de beroemde Oosten
rijkse Lipizzaner paarden.
Dat heeft het Oostenrijkse
ministerie van landbouw be
kendgemaakt. Volgens een
woordvoerder brak de infec
tie begin deze maand uit
maar is zij onder controle. De
Lipizzaner paarden worden
getraind voor optredens in de
Spaanse rijschool in Wenen,
een belangrijke toeristische
attractie.
Asiel gevraagd
Een Sowjet-danser van het bal
let van Estland heeft zater
dagavond in Zweden politiek
asiel gevraagd. De 29-jarige
danser, wiens naam niet be
kendgemaakt is, verliet de
groep die zaterdag haar laat
ste voorstelling in Naessjoe
gaf. Met steun van een
Zweedse collega ging hij naar
Malmoe waarna hij asiel
vroeg.
Record douchen
De 42-jarige Westduitse Cle
mens Müter heeft een we
reldrecord gevestigd door
360 uur onder de douche te
bljjven. Hij verbeterde daar
mee het record dat al sinds
1981 op zijn naam stond met
19 uur. Müter verrichte zijn
prestatie die in het record
boek van Guinness zal wor
den opgenomen, op een vak
beurs voor sanitair, verwar
ming en klimaatregeling in
Frankfort
Vergokt
In de Verenigde Staten heeft
een verstokte gokker een ca
sino aangeklaagd wegens
"misbruik van zijn geestes
ziekte" en een schadevergoe
ding van ten minste 2,5 mil
joen dollar geëist.
In zijn klacht tegen een speel
huis in Atlantic City stelt de
zakenman John Heymann
dat hij in vijf jaar tijd dat be
drag met spelen heeft verlo
ren. Hij verwijt het casino dat
het hem aanzienlijke kredie
ten heeft verleend, hoewel
men wist dat hij ziek was.
Ook zou men hem gratis ster
ke drank hebben geschonken
ofschoon hij al dronken was.
Mohammed Milchem, de verbannen burgemeester van
Chalchoel, een stadje op de Westoever, is somber gestemd.
Samen met zijn eveneens verbannen collega Kauwasme
van Hebron wordt hij genoemd als een van de weinigen
die aanvaardbaar is voor alle partijen om de Palestijnen
te vertegenwoordigen in een Palestijns-Jordaanse delega
tie bij vredesbesprekingen met Israël.
Milchem, die sinds zijn verban
ning in 1980 in Amman woont
is een ideale compromisfiguur.
Hij is officieel geen lid van de
PLO - dat zou een terugkeer
naar de Westoever voorgoed
onmogelijk maken - maar hij
steunt de PLO wel, en is juist
door zijn verbanning een held
geworden van de Palestijnse
zaak.
Als wettig gekozen burgemees
ter van een stad op de Westoe
ver is hij ook voor Amerika een
aanvaardbare Palestijnse ge
sprekspartner, reden waarom
hij samen met Kauwasme on
langs door de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Shultz is ontvangen. Maar Mil
chem bestudeert bezorgd de
tekst van de resoluties die de
Palestijnse Nationale Raad de
vorige maand in Algiers heeft
aangenomen.
Daar staat geschreven dat de
PLO aan niemand anders het
recht kan delegeren om het Pa
lestijnse volk te vertegenwoor
digen. Dat maakt de manoeu
vreerruimte van Arafat wel bij
zonder klein om mensen als
Milchem te machtigen namens
de PLO plaats te nemen in een
Jordaans-Palestijnse delegtie.
„Als de PLO het me vraagt dan
ben ik bereid", zegt Milchem.
„Maar zonder uitdrukkelijk
verzoek van de PLO kan ik er
niet aan beginnen. Ik, als bur
gemeester van een stadje op de
Westoever kan niet in mijn
eentje de verantwoordelijk
heid dragen van de Palestijnse
zaak. Zeker niet als het mis
lukt. Dan zou ik als persoon
daarvoor verantwoordelijk ge
steld worden tegen de wettige
vertegenwoordiger van het Pa
lestijnse volk ingegaan te zijn",
verzucht Milchem.
door
Jaap van Wesel
Er wordt veelal gemakkelijk ge
sproken over Jordaanse deel
neming aan het vredesproces,
met goedkering van de PLO, of
als het niet anders kan maar
zonder. „Arafat zal het groene
licht geven", wordt in Amman
veelal hoopvol gezegd. „Arafat
heeft het groene licht al gege
ven", zegt een eerbiedwaardig
Jordaans senator, die onlangs
een van de PLO-leiders Khaled
el Hassan heeft gesproken.
„Het is voor Arafat misschien
moeilijk om het hardop te zeg
gen, maar door te zwijgen zal
hij het initiatief van de koning
steunen", weet een ander poli
ticus heel zeker.
Maar Arafat en koning Hoessein
weten allebei dat de zaken niet
zo eenvoudig liggen. De Arabi
sche politiek verstaat de kunst
om dingen heel vaag en dubbel
te formuleren. Dat wekt de in
druk dat er via woordacroba-
tiek een heleboel te regelen
valt. Maar als puntje bij paaltje
komt is het tegendeel waar.
Zowel koning Hoessein als
Arafat zijn formalisten als het
op beslissingen aankomt. De
koning weet hoe belangrijk het
is om bindende arabische be
sluiten van topconferenties te
eerbiedigen. Jordanië is een
zwak land, afhankelijk van fi
nanciële en militaire steun van
Arabische broeders. Het kan
zich niet veroorloven als verra
der van de Palestijnse zaak te
boek te gaan door in strijd met
de resoluties van Fez in plaats
van de PLO aan de onderhan
delingstafel te gaan zitten.
Als de koning zoiets doet komt
er een Arabisch mechanisme
in werking: Syrië zal moord en
brand schreeuwen. Saoedi-
Arabië, immer bevreesd voor
interne Arabische ruzie zal uit
vrees voor het militair sterke
Syrië Jordanië niet steunen, en
daarmee zal Jordanië de steun
van een groot deel van het ge
matigde arabische blok verhe
zen. De koning heeft in het be
gin van de zeventiger jaren er
varen wat het betekent de pa
ria te zijn van de arabische we
reld, en zal niet lichtvaardig
zijn prestige als een respecta
bel Arabisch leider in de prul-
Iemand gooien.
Op dezelfde manier is ook Arafat
gebonden aan de besluiten van
de Palestijnse Nationale Raad.
Het schenden van de besluiten
van de Raad betekent dat het
hoogste goed van de PLO in
Koning Hoessein (Foto: ap)
gevaar komt: de eenheid. Iets
wat de PLO bijna tot iedere
prijs de afgelopen 15 jaar heeft
weten te bewaren.
Het komt er op neer dat in het
Arabische politieke spel de
PLO een vetorecht heeft inza
ke des konings vredesplannen.
Vandaar dat Milchem zo pessi
mistisch gestemd is. En van
daar dat ook koning Hoessein
onder vier ogen aan zijn ge
sprekspartners vertelt dat hij
het niet ziet zitten. Want de
PLO moge dan op de laatste
vergadering van de Nationale
Raad een stap of stapje vooruit
gedaan hebben, door voor het
eerst in zijn geschiedenis een
poütieke oplossing te aanvaar
den - het Fez-plan -, operatief
heeft dat geen betekenis. Het is
te weinig om aan de onderhan
delingstafel te komen. Trou
wens, Amerika heeft het ko
ning Hoessein heel duidelijk
gemaakt dat een delegatie met
PLO-leden niet in aanmerking
komt.
In positieve bewoordingen heeft
de PLO in Algiers dan ook be
sloten om aan het vredespro
ces niet mee te doen. Er zijn
een aantal aanwijzingen dat de
PLO Syrië niet voor het hoofd
wil stoten, de grootste tegen
stander in de Arabische wereld
tegen een politieke regeling.
Zo is het opmerkelijk dat Ara
fat in New Delhi, op de top van
ongebonden landen, voor het
eerst sinds de Libanese oorlog
president Assad van Syrië uit
voerig omhelsd en gekust
heeft, iets wat de president de
afgelopen maanden steeds ge
weigerd heeft vanwege Arafats
veelvuldige bezoek aan Am
man. Verder is het vreemd dat
de PLO opeens weer zo anti-
Egyptische taal uitslaat nadat
er een toenadering en verzoe
ning op komst leek. Dat is ver
klaarbaar als de PLO voor Sy
rië en tegen de alliantie Ameri-
ka-Egyp te-Jordanië gekozen
heeft.
De PLO-vertegenwoordiger Ab-
del Razik el Yachia bevestigt
dat Syrië uitermate tevreden is
met de besluiten die de PLO in
Algiers heeft genomen. Hij
zegt dat koning Hoessein na
tuurlijk mensen als Milchem of
burgemeester Frej van Bethle
hem in zjjn delegatie kan opne
men, maar alleen als Jorda-
nièrs, niet als Palestijnen.
Trouwens, waarover zou zo
een delegatie kunnen onder
handelen? Niet over het Rea
gan plan - zoals de koning wil -
maar uitsluitend over het Fez
plan. Dat plan voorziet in een
onafhankelijke Palestijnse
staat, het alleenrecht van de
PLO om het Palestijnse volk te
vertegenwoordigen, terwijl het
Regan-plan de PLO uitsluit,
evenals een Palestijnse staat
en een Palestijns-Jordaanse fe
deratie bepleit.
Abdel Raik el Yachia legt dan
ook uit dat het uitgesloten is
dat Arafat akkoord kan gaan
met een Palestijns-Jordaanse
delegatie die namens de PLO
over het Reagan-plan kan on
derhandelen. Noch Arafat
noch koning Hoessein heeft
daarvoor een mandaat. „Het
Fez-plan moet uitgevoerd wor
den, en voor de uitvoering
daarvan moet een mechanisme
gevonden worden", zegt de
P LO-vertegen woordiger
Ook dat kan koning Hoessein
niet alleen doen, ook dat is een
zaak van alle Arabische lan
den. Koning Hoessein beseft
ook heel goed dat hij op dit
moment niet tot zaken kan ko
men. Daarom spreekt hij over
de mogelijkheid om een „brug
te slaan" tussen Fez en Rea
gan. Een bemoedigende, maar
op zichzelf niet veelzeggende
formule, die echter het voor
deel heeft dat de koning met
Amerika kan praten zonder
nee te zeggen. Een formule die
ook gunstig is voor Arafat,
want de Palestijnse Nationale
Raad heeft het Reagan-plan
niet met zoveel woorden ver
worpen.
Koning Hoessein mag zonder
enig gevaar zijn boekje te bui
ten gaan en de belangen van de
PLO in Washington behartigen
zonder dat de PLO daar actief
bij betrokken is, zonder dat het
ook iemand verplicht Maar za
ken kunnen er niet gedaan
worden. En Begin lacht in zijn
vuistje, want hij kan rustig
doorgaan met het volbouwen
van de Westoever, zonder dat
er een vredesproces op gang
komt dat aan zijn expansie een
eind maakt.
