LEIDSCH
DAGBLAD
Defensieplan VS verworpen
Nijpels slikt dreiging
met kabinetscrisis in
Reagan wil "geheel nieuw anti-raketwapen"
Huis van Afgevaardigden kiest voor Democratisch alternatief
KEUKENHOF VOOR 31STE MAAL GEOPEND
Patiënt met kunsthart
na 112 dagen overleden
Zigi
;euners
mogen m
gekraakt
huis blij
ven
RSV-ENQUETE
DONDERDAG 24 MAART 1983
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 37044
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
POSTBUS 54
2300 AB LEIDEN
VOOR TEL.NRS. ZIE COLOFON
President Reagan toonde tijdens zijn televisierede massa's tekeningen
en foto's om duidelijk te maken dat de Sowjet-Unie een defensief over
wicht heeft op het Westen. (Foto AP)
WASHINGTON (GPD) - President
Reagan heeft de Amerikaanse
wetenschap gemobiliseerd om
zo snel mogelijk een superwapen
te ontwikkelen tegen vijandelij
ke kernraketten. Het moet zulke
wapens machteloos en verou
derd maken en betekent, volgens
het Witte Huis, een fundamente
le wijziging van strategische be
ginselen. Beschermd tegen vij
andelijke strategische raketten
zouden de VS niet langer van
vergelding afhankelijk zijn, als
nucleaire afschrikking.
In een televisiepleidooi voor zijn
enorme defensie-uitgaven gaf
Reagan weinig bijzonderheden
over het nieuwe anti-raketsys
teem, dat het hele scala kan be
strijken van defensieve raketten
op de grond tot laserwapens in
de ruimte, maar hij beschreef de
taak als „het onderscheppen en
vernietigen van strategische
kernwapens, voordat die ons
grondgebied of dat van onze
bondgenoten kunnen bereiken".
Volgens Reagan is de huidige
technologie zo ver gevorderd,
dat het redelijk is om met de ont
wikkeling van zo'n nieuw wapen
te beginnen. Het is een project
dat jaren, „vermoedelijk enkele
tientallen jaren" van inspanning
op vele fronten zal eisen.
Amerikaanse regeringsfunctiona
rissen hebben toegelicht, dat het
gaat om een project, waarvan de
richting en structuur in de ko
mende maanden zullen worden
vastgelegd. „Wat vandaag begon,
is het zoeken naar een plan", al
dus een van hen, „maar het mo
tief dat de president ertoe heeft
gebracht, is zijn verplichting
hoop te geven dat er een alterna
tief bestaat voor de onverbidde
lijke eis moderne, parate, offen
sieve wapens te bouwen en in
stelling te brengen".
Het plan voor het nieuwe wapen
systeem heeft de VS onmiddel
lijk in een debat gestort tussen
strategen, wapenexperts, politici
en toekomstfilosofen, dat nog ja
ren zal voortduren. De eerste
reacties getuigen in doorsnee
van grote twijfel aan de houd
baarheid van Reagans veronder
stelling, dat hij een nieuwe stap
doet naar de afschaffing van alle
kernwapens, en van vrees dat de
ontwikkeling van zo'n defensie
zeer destabiliserend zou werken
op de betrekkingen met de Sow-
jet-Unie.
LISSE - Prinses Margriet heeft vanmorgen in Lisse de 31ste bloemententoonstelling Keukenhof geopend. De
prinses deed dit door een lint los te maken, waarna een bloembol werd geopend waaruit 4 meisjes in Jacoba van
Beieren-kostuum naar voren kwamen die de prinses een paasverrassing voor haar kinderen aanboden.
Voor de komende dagen verwacht Keukenhof geen al te grote toeloop. Door de wat sombere vooruitzichten van
het weer voor de komende dagen is men bij de Lissese bloementuin niet al te optimistisch.
(Foto Holvast).
Na gesprek met CDA over bezuinigingen
DEN HAAG (GPD) - WD-fractie-
leider Nijpels heeft vanochtend
zijn eerder deze week uitgespro
ken dreigement van een kabi
netscrisis ingetrokken. Hij deed
dat in een gesprek met CDA-
fractieleider De Vries, die van
ochtend verklaarde dat hij het
niet verstandig vond om dit
soort taal te gebruiken.
Nijpels zei deze week in een inter
view met Elseviers Weekblad dat
zijn partij een kabinetscrisis zou
veroorzaken als er dit jaar geen
extra bezuinigingen zouden ko
men. Volgens De Vries ging de
WD-fractieleider daarbij van de
"irreèle veronderstelling" uit dat
het CDA helemaal geen extra be
zuinigingen wil. Dat is, zei De
Vries, niet juist.
Veel bewolking
Veel bewolking met buien. Middag-
temperatuur rond de 6 graden. Krach
tige tot stormachtige wind uit noord
tot noordwestelijke richting, wind
kracht 6 tot 8.
25 maart
Zon op 6.33, onder 19.00 uur. Maan
14.27, onder 5.34 uur.
Hoogwater in Katwijk om 12.39 i
laagwater om 7.41 en 20.39 uur.
De CDA-fractieleider noemde het
volstrekt voorbarig om het
woord crisis in de mond te ne
men. "Daarmee krijgen de men
sen de indruk dat er spanningen
zijn die er niet zijn". Gisteren
leek er tussen beide partijen een
ernstig conflict te zullen ont
staan. Terwijl Nijpels, blijkens
het interview in EW, nog dit jaar
2 miljard extra wil bezuinigen,
lieten De Vries en PvdA-fractie-
leider Den Uyl weten dat zij niet
zullen instemmen met een moge
lijk nieuwe lastenverzwaring per
1 juli.
De twee fractieleiders verklaarden
dit in een reactie op een brief van
CNV-voorzitter Van der Meulen
aan de Tweede Kamer. Van der
Meulen vindt dat het kabinet
voor de rest van dit jaar niet
moet ingrijpen in de arbeids
voorwaarden en de sociale zeker
heid. Het kabinet moet lonen,
premies en uitkeringen bij de be
zuinigingen buiten schot laten,
aldus Van der Meulen
Nijpels ziet een verschuiving van
de sociale premies van werkge
vers naar werknemers als de bes-
Ie oplossing om extra te bezuini
gen. „Iedereen zal een evenredi
ge bijdrage moeten leveren aan
verdere bezuinigingen", aldus
Nijpels. CDA-fractieleider De
Vries meende daarentegen dat
het kabinet zich moet houden
WASHINGTON (GPD) - President Reagan is in grote
moeilijkheden gekomen, nu het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden afgelopen nacht zijn defensieplan
nen heeft verworpen.
In plaats daarvan verkoos het Huis
(229 stemmen vóór en 196 stem
men tegen) een alternatieve be
groting opgesteld door de Demo
cratische oppositie. Reagan wil
de 244 miljard dollar aan defen
sie uit te geven. In het aangeno
men Democratische voorstel is
de helft daarvan geschrapt, ten
gunste van onder meer sociale
programma's.
Voor Reagan betekent dit een poli
tieke nederlaag van belang, na
dat hij voor 1983 vrijwel al zijn
plannen had kunnen doordruk
ken. De Democratische contra
begroting maakt geen kans om
ook in de Senaat succes te heb
ben. Maar zelfs de Republikeinse
leiders in de Senaat vinden dat
Reagan te veel wil voor de natio
nale verdediging. In een compro
mis dat Huis en Senaat samen
moeten bekokstoven, een proces
dat nog maanden kan duren, zal
Reagan ongetwijfeld veren moe
ten laten.
Vlak voor de stemming in het Huis
van Afgevaardigden schetse de
president in een televisierede
een grimmig en met voorheen
geheime satellietfoto's inge
kleurd beeld van de Russische
militaire macht.
gen de openbaarmaking van de
illustrerende satellietfoto's als
een voorbeeld van 'selectieve
onthulling van gegevens over de
nationale veiligheid teneinde één
kant van de discussie te bevoor
delen'.
„Het publiek", aldus een democra
tisch senator, „kan niet beoorde
len of de inlichtingen en de foto's
die de president prijsgeeft, een
evenwichtig en objectief beeld
geven van de situatie".
36 PAGINA'S
Brinkman bepleit
omroepverkiezing
PAGINA 7
Mitterrand roept
op tot eenheid
PAGINA 9
Vandaag begint
de Boekenweek
PAGINA 23, 25, 27
NMB voorzichtig
over de toekomst
PAGINA 33
aan het meeijarenbeleid dat nu
in gang is gezet. „Vooral om zo
geloofwaardig mogelijk te blij
ven", aldus De Vries.
Minister Ruding (financiën) heeft
het kabinet voorgesteld dit jaar 3
tot 3,5 miljard extra te bezuini
gen. Dat zou onder meer moeten
worden bereikt door een verla
ging van het minimumloon met
ongeveer 4 procent, terwijl de
ambtenaren en trendvolgers
ruim 3 procent zouden moeten
inleveren. De hogere uitkeringen
moeten volgens hem 5 procent
omlaag.
Ruding denkt verder aan
ombuigingen op de kinderbij
slag, bij Volksgezondheid en op
de begrotingen van Onderwijs,
Verkeer en Waterstaat en Volks
huisvesting. Het kabinet heeft
deze voorstellen afgelopen vrij
dag en dinsdag voor het eerst be
sproken, waarbij al snel bleek
dat de meeste ministers bezuini
gingen van totaal 2 miljard ruim
voldoende vinden.
Het CNV meent, net als de FNV,
dat alleen al de geruchten over
deze kortingen het cao-overleg
over arbeidstijdverkorting danig
frustreren. "De overheid moet
rust scheppen", zei CNV-voorzit
ter Van der Meulen gisteravond
tijdens een bijeenkomst in Eind
hoven.
LELYSTAD (ANP) - De zigeu
nerfamilie Baijamoov mag
van de woningbouwvereni-.
ging Lelystad voorlopig blij-'
ven wonen in een gekraakte
woning. De zeventien leden
tellende zigeunerfamilie Bar-
jamoov had gisteren de al ge
ruime tijd leegstaande wo
ning in Lelystad gekraakt.
Eerder deze week heeft de poli
tie voorkomen dat de Barja-
moovs een andere woning in
Lelystad zouden kraken.
Naar aanleiding hiervan dient
vandaag bij de Zwolse recht
bank een kort geding tegen
de politie van Lelystad, die
door de advocaten van de zi
geuners is gedaagd wegens il
legale uitzetting en huisvre
debreuk. Bovendien zou een
van de zigeuners door een
ruit zijn geduwd, waarbij hij
verwondingen aan borst en
handen opliep.
De gemeente Lelystad is van
mening dat er ook nu moet
worden opgetreden tegen de
Baijamoovs. Zij beschouwt
het kraken als een strafbaar
feit. Daarvan is aangifte no
dig van de eigenaar van de
woningbouwvereniging. De
woningbouwvereniging
heeft de gemeente echter
meegedeeld dat zij geen aan
gifte zal doen.
SALT LAKE CITY (Reuter/
AFP) - Barney Clark, de
eerste mens die met een
kunsthart heeft geleefd, is
gisteren in Salt Lake City
overleden.
De 62-jarige Clark heeft 112 dagen
geleefd met zijn kunsthart van
plastic en aluminium.
Sinds Clark op 2 december zijn
kunsthart kreeg is hij nog drie
maal geopereerd. Hij kreeg ook
problemen met epileptische aan
vallen, een neusbloeding die tien
dagen aanhield, luchtbellen in
zijn longen, longontsteking,
darmontsteking en een falende
nierfunctie. Gisteren ontstonden
er nog onopgehelderde proble
men met de bloedsomloop.
Ondanks alle complicaties zei
Clark dat hij de hartoperatie de
moeite waard had gevonden, en
dat hetzelfde zou gelden voor an
deren in zijn situatie. "Of je laat
een hart inplanten, of je sterft".
Een woordvoerder van het zie
kenhuis roemde vandaag Clarks
verdiensten voor de medische
wetenschap.
Duphar saneert
lozing giftig
afvalwater
AMSTERDAM (GPD) - De chemi
sche fabriek Duphar in Amster
dam heeft bij Rijkswaterstaat
een plan ingediend om de lozin
gen van giftig afvalwater op het
Noordzeekanaal drastisch te sa
neren.
Duphar zegt dat het ruim tien mil
joen kostende saneringsplan,
waarop Rijkswaterstaat sterk op
heeft aangedrongen, voorziet in
de toepassing van de beste tech
nische middelen van het mo
ment. De fabriek aan de Anker-
weg in het Amsterdamse weste
lijk havengebied streeft ernaar
de belangrijkste verontreinigin
gen eind 1984 met 95 procent te
hebben teruggedrongen.
Rijkswaterstaat heeft in de afgelo
pen maanden sterke druk uit
geoefend op de directie van Du
phar om zo snel mogelijk te ko
men met een saneringsplan. De
directe aanleiding daartoe waren
sporen van het uiterst giftige dio
xine in het afvalwater van Du
phar.
Het besluit om een par
lementaire enquête in
te stellen naar de rol
van de overheid in het RSV-deba-
cle is niet zonder geharrewar tot
stand gekomen. Dat is begrijpelijk,
want een dergelijke enqgête is het
zwaarst denkbare instrument waar
mee het parlement over de gren
zen van partijbelangen heen een
zaak uitputtend kan onderzoeken.
Aan het instellen van een parlemen
taire enquête kleven zekere risi
co's. Dat is een van de redenen
waarom het parlement er tot nu toe
nog maar spaarzaam gebruik van
heeft gemaakt (deze eeuw alleen
bij het onderzoek naar de rol van
de Nederlandse kabinetten in Lon
den tijdens de Tweede Wereldoor
log).
Niet alleen kan de uitkomst van een
dergelijk onderzoek de positie van
het parlement zelf ondergraven,
ook kan het resultaat zo gering blij
ken te zijn dat het in geen verhou
ding staat tot de zwaarte van het
onderzoek.
In het geval van RSV is een parle
mentaire enquête echter allerminst
overbodig. Er heerst grote onduide
lijkheid over de twee, misschien
wel drie miljard gulden die de over
heid in de loop der jaren in het wan
kelende concern heeft gestoken.
De gemeenschap heeft er recht op te
weten waar dat geld is gebleven en
onder welke voorwaarden het des
tijds is verstrekt. Dat kan het inzicht
in de rol van de geldgevende over
heid vergroten en misschien nog
wat bouwstenen aandragen voor
een evenwichtiger beleid in de toe
komst.
De Tweede Kamer staat kennelijk
nog wat onwennig tegenover de
parlementaire enquête, getuige het
oer-Nederlandse gekrakeel over de
vormgeving en het voorzitterschap
van de commissie die het onder
zoek moet gaan leiden.
De noodzaak om met voortvarend
heid aan de slag te gaan wordt
overschaduwd door een weinig
verheffende schermutseling met
als belangrijkste - en tevens merk
waardige - vraag: zal het PvdA-ka-
merlid Marcel van Dam als voorzit
ter van de enquête-commissie een
politieke show ten beste gaan ge
ven, ja of nee?
'Het ligt voor de hand dat het voorzit
terschap van de commissie in han
den komt van de PvdA, zoals CDA
en VVD ook beiden hebben er
kend. Zij is de grootste partij en is
bovendien als coalitiepartner in hel
verleden het minst betrokken ge
weest bij de steunoperaties ten be
hoeve van RSV. Als CDA en WD
zoals kennelijk het geval is, be
zwaar hebben tegen Van Dam als
voorzitter van de commissie, mag
worden verwacht dat ze dit met toe
reikende argumenten omkleden.
De vrees dat hij er een politieke show
van zal maken is ongegrond en kan
niet serieus worden genomen. Het
gaat er om dat het voorzitterschap
wordt bekleed door iemand die
daarvoor de capaciteiten heeft.
Beide regeringspartijen hebben, al
thans in het openbaar, nog niet
aangetoond dat Van Dam op dit
punt in gebreke blijft. In elk geval
zal hij. juist omdat hij nu onder ver
denking blijkt te staan, elke indruk
van partijdigheid willen vermijden,
voor zover hij al niet op eigen
kracht tot een onpartijdige opstel
ling in staat is.
Jongen doodgedrukt °P welke kandidaat de desbetreffen-
de partijen uiteindelijk zullen uitko-
LEEUWARDEN (GPD) - De 14-ja-
rige Graham Danny Komans is
gistermiddag doodgedrukt in de
liftschacht van de hoogste flat in
de Leeuwarder wijk Bilgaard. De
jongen was met een vriendje op
een van de liften geklommen. Op
een gegeven moment ging de lift
naar beneden. Op de begane
grond stapte een vrouw in, die
vervolgens op de knop drukte,
waarop de lift weer naar boven
ging. Op dat moment raakte Gra
ham bekneld tussen de lift en de
schacht. Hulp kwam te laat.
men, is niet zo belangrijk. Belang
rijk is wel dat de Tweede Kamer de
parlementaire enquête serieus
neemt. Getuige het recente, kneu
terige strijdgewoel is daarvan nog
niet veel gebleken.
Het moet een werkloze RSV-werkne-
mer welhaast vreemd te moede
worden om dit allemaal aan te zien
en dan ook nog eens te horen dat
zijn vroegere baas. de RSV-top-
man Stikker, met één miljoen gul
den naar huis is gestuurd.
LEIDSCH DAGBLAD
