1
1
II
II
1
Indianen willen
het beheer over
hun grond terug
Anti-semitisme weren uit schoolboeken
DINSDAG 22 MAART 1983
door
Annemiek Ruygrok
Je hoeft in Amsterdam
straat te lopen je ziet beschrijfelijke
dingen. Ik weet wel dat 'beschrijfe-
lijk' niet in de Van Dale staat,
maar als 'onbeschrijfelijk' er wel in
staat moet ook 'beschrijfelijk' recht
van bestaan hebben, vind ik. U
hebt natuurlijk gelezen dat de post
duiven bedreigd worden door een
levensgevaarlijke virusziekte,
waarvoor zij, a raison van één gul
den p.d., moeten worden ingeënt.
Maar niet alle duiven zij n postdui
ven, niet alle duiven hebben een ei
genaar, een ring om hun poot en
een eigen hok. De meeste duiven
zijn 'vogelvrij', en pikken in een
stad als Amsterdam op eigen ini
tiatief hun graantje mee op de
Dam. Ik ben wel op die duiven ge
steld. Venetië is vergeven van de
duiven, dus dan kan het Venetië
het noorden het toch moeilijk
zonder doen. De duiven horen bij
het Amsterdamse stadsbeeld, net
als de fietsers en de draaiorgels, en
heel wat meer dan die 'Amsterdam
mertjes' die als fallussen langs de
trottoirranden ovriizen!
Hoe zit het nu eigenlijk met die doe-
het-zelf-duiven en die gevaarlijke
virusziekte? Trekt iemand zich ook
hun lot aan? Ik moet, als kleine spe
culant, nog een vierkante centime-
x de Dam bezitten, die ik kort
na de oorlog voor één gulden aan
kocht. Kan de Nederlandse Federa-
Kleindierenteelt nu niet
actie beginnen, waarbij we
x gulen per duif een injectie
kopen?
De Sanitaire Dienst van de GG en
Gd in Amsterdam vindt het een on
haalbare zaak om al die af e
vliegende zwerfduiven in te enten,
bovendien is hij er niet voor om al
die losvliegende duiven in Amster
dam in leven te houden, maar om
ze te verdelgen. Niet allemaal na
tuurlijk,maar hij heeft wel tot taak
de overlast aie zij bezorgen binnen
de perken te houden. Ik kan dat we
ten, want toen ik twee weken gele
den aan de voet van de Westertoren
drie mannen een middeleeuws
ogend apparaat uit een witte GG
en GD-auto zag laden, was het
mijn laatste impuls om door te lo
pen. Ik zag een primitief soort mi
trailleur van vijf pistolen naast el
kaar, die op een laag schraagje
waren bevestigd. De pistolen moes
ten met behulp van lange elastie
ken een vijftal stokken afschieten,
waaraan een vangnet was beves
tigd. De mannen plaatsten hun af
weergeschut naast de Westerkerk,
en een van de jongens strooide zon
der 'kiep-kiep-kiep' te roepen maïs
korrels uit een busje voor de lopen
van het vijftrapspistool. Ik kwam,
als vroegere eigenaar van een los
vliegende en lospoepende Turkse
tortel, toen wel even in een gewe
tensconflict, want op mijn vraag
wat er met de duiven ging gebeu
ren had de jongste van de mannen
ietwat gegeneerd gezegd dat ze
werden afgemaakt. „Ze brengen
besmettelijke ziekten over. Ratten
maken we toch ook dood?", had hij
er als verklaring en alibi aan toe
gevoegd.
Ja, dacht ik, daar heeft hij weer ge
lijk in, een rat is ook een dier, bo
vendien ongeveer even groot als
een duif, alleen kon ik mij die rat
moeilijk als vredessymbool voor
stellen, en ook zag ik Noach nog
niet uitkijken naar een rat met een
vers olijfblad in zijn bekje. Iets dat
kan vliegen vind ik trouwens toch
al van een hogere orde dan iets dat
alleen kan zwemmen en lopen. We
weten bijvoorbeeld wel precies, wie
en wanneer en waar het eerste vlo
gen, maar ik zou de eerste zwem
mende mens niet zo gauw kunnen
noemen (het moet dus na de uitvin
ding van het badpak zijn geweest).
Het vierde
Russell Tribunaal
(in 1980 in
Rotterdam) was
gewijd aan de
problematiek van
de indianen. De
Braziliaanse
voorzitter Mario
Juruna (l) in
gesprek met zijn
plaatsvervanger
prof. Hulsman.
(Foto ANP)
Op 27 februari 1973 bezetten le
den van de Amerikaanse India
nen Beweging (AIM) met twee
honderd gewapende volgelin
gen het gehucht Wounded
Knee. Om uiting te geven
hun gevoelens van onvrede en
om de armoede, corruptie en
onderdrukking in het Pine
Ridge Reservaat aan de kaak te
stellen. Wanneer de Ameri
kaanse regering furieus rea
geert met het zenden van troe
pen, wordt de wereld wakker:
de indianen zijn weer op oor
logspad.
Na het opheffen van de bezetting
van Wounded Knee worden de
leiders van de opstand tot zwa
re straffen veroordeeld in wat
als schijnprocessen kan door
gaan. In de Westerse werld
komt het protest tegen deze
processen al snel los. Zaak na
zaak wordt ontrafeld en de
vaak dubieuze beschuldigin
gen worden ontward. In veel
gevallen worden de beschul
digden alsnog vrijgesproken.
Zo niet Dennis Banks, die nu
nog vijftien jaar gevangenis
straf boven het hoofd heeft
hangen. In 1975 werd hij daar
toe veroordeeld wegens zijn
aandeel in de opstand, maar hij
had het geluk dat de gouver
neur van Californië hem poli
tiek asiel verleende. Banks
heeft op het ogenblik politiek
asiel gekregen in de staat New
York, waar een" organisatiever-
band van indianenvolkeren is
opgericht: de Six Nations.
Nu, in 1983, zijn er nog altijd
spanningen in Wounded Knee.
Maar inmiddels is er wel een
Russell Tribunaal geweest
(1980, Rotterdam), waarop de
problemen van de indianen
uitgebreid aan de orde zijn ge
komen. En daarvóór is op de
conferentie van niet-gouverne-
mentele organisaties in Genè-
ve eveneens ruim aandacht
aan het probleem geschonken.
Bovendien is er een permanen
te werkgroep bij de Verenigde
naties geformeerd die het pro-
Carter Camp (midden), leider van de militante indianen van
Wounded Knee, en Leonard Crow Dog, geestelijk leider en medi
cijnman worden zwaar geboeid het gerechtsgebouw van Rapid
City binnengevoerd. Zij hadden zich, na de opstand van Wounded
Knee in 1973, aan de federale autoriteiten overgegeven.
(Foto ANP)
bleem van de inheemse volke
ren bestudeert. Want de india
nen staan niet alleen: ook de
Aboriginals in Australië en de
Inoeit (Eskimo's) in Groenland
kampen met problemen. Ook
zij zijn gedwongen te leven in
omstandigheden die niet stro
ken met hun oorspronkelijke
levenswijze.
De verworvenheid van Wounded
Knee is, volgens Wessel Huis
man en Indra van Hemert van
Nanai, dat de moeilijkheden
van de indianen nu buiten de
VS en Canada komen. Deze
landen, die zich erop laten
voorstaan zo democratisch te
zijn, zijn als de dood om naar
buiten te brengen dat het in-
dianenprobleem allesbehalve
democratisch wordt aange
pakt. "Maar dat is door Woun
ded Knee toch gebeurd. En Ca
nada en de VS zijn heel gevoe
lig voor de kritiek die daarna is
losgebarsten". Huisman denkt
dat druk van de Westerse lan
den op den duur in het voor
deel van de indianen kan uit
werken.
Minder optimistisch is hij over
de resultaten van het VN-on-
derzoek naar inheemse volke
ren. "In de praktijk wordt in
die commissie aan ordinaire
machtspolitiek gedaan. Daa'
mee zijn de indianen aller
minst gebaat'.
De fout, die westerlingen tegen
over de indianen vooral ma
ken, is dat zij hen als een soort
natuurverschijnsel beschou
wen, als een primitief restant
van lang vervlogen tijden. Ter
wijl de indianen wel degelijke
met de huidige Westerse cul
tuur zijn meegegroeid. Indra:
"Ik heb eens een mevrouw ge
sproken, die in een reservaat
een stuk indiaans handwerk
had gekocht. Zij voelde zich
genept, omdat in het indiaanse
handwerk plastic was ver
werkt. Dan moest het dus na
maak zijn. Maar de indiaan
heeft ook leren leven met de
plastic en coca cola-cultuur
van de VS. Komen zij echter
aan zijn grond, dan gaat hem
dat te ver. dat raakt zijn oer-
cultuur".
Uranium
Uranium, dat gevonden wordt in
de reservaten van de Lakota-
indianen, is het grootste pro
bleem waarmee de 'moderne'
indiaan te kampen heeft. De
Amerikaanse regering wil uat
uranium winnen, maar raakt
daarmee de wortels van de in
diaanse cultuur. Bovendien
bestaat de vrees dat de resten
van het verwerkt uranium zul
len worden opgeslagen op de
zelfde grond als waar het
wordt gewonnen. Die sintels
zijn voor negentig procent ra
dio-actief. Dus behalve dat de
indiaanse cultuur wordt aange
tast, wordt ook het milieu in de
reservaten bedreigd.
Wat de indianen willen en waar
mee Nanai hun wil helpen is
meer zeggenschap te krijgen
over hun eigen gebied. Ze wil
len het recht op controle en
daarvoor moeten goede afspra
ken worden gemaakt. Zwart-
op-wit. Want de verdragen die
de toenmalige regering in de
vorige eeuw met de indianen
heeft gesloten, worden met
voeten getreden.
Wessel Huisman noemt als voor
beeld de Black Hills. Daar
werd in 1876 goud aangetrof
fen. Nu waren de Black Hills al
in 1868 aan de indianen 'gege
ven'. Maar toen eenmaal goud
was gevonden, begon de rege
ring steeds meer grond van de
indianen af te knabbelen. Nu is
er nog maar een fractie van wat
ze toen, volgens een verdrag
kregen, in hun bezit.
Op het ogenblik voeren de india
nen processen om de Black
Hills terug te krijgen. Het
Amerikaanse gerechtshof
heeft erkend dat de grond ont
erecht in handen van de rege
ring is gekomen. Washington
biedt de indianen nu een finan
ciële compensatie van ruim
honderd miljoen dollar. Dat
lijkt een heel bedrag. Maar het
is slechts een fractie van wat
de Amerikanen er aan rijk
dommen uit de grond hebben
gehaald. Bovendien weigeren'
de Lakota's die afkoópsom. Ze
willen eenvoudig de grond te
rughebben.
Er hangt de indianen nog meer
ellende boven het hoofd. Aan
Senaat en Huis van Afgevaar
digden in de VS is de zoge
naamde Ancient Indian Land
Claims Settlement Act voorge
legd. Die wet houdt in dat land
dat de indianen ooit in strijd
met geldige verdragen - is af
genomen wel (financieel) moet
worden vergoed, maar dat alle
aanspraak van de indianen op
het land zelf komt te vervallen.
Federalisme
Ook het streven van president
Reagan om een groot aantal ta
ken van de centrale overheid te
decentraliseren, dus de federa
le overheden meer te belasten,
vormt een bedreiging voor de
indianen. Want de federale
overheden worden door dit zo
genaamde 'federalisme' niet
verplicht die taken ook echt
over te nemen. Waardoor het
gevaar dreigt dat die taken he
lemaal niet meer worden vol
bracht. In het takenpakket dat
Washington wil afschuiven
vallen veel voorzieningen voor
de indiaanse bevolking. Ge
volg is dat bijvoorbeeld veel
scholen, waar de indiaanse cul
tuur in het takenpakket zit,
zullen worden gesloten. Zie
kenhuizen en andere medische
voorzieningen in reservaten
zullen verdwijnen en bouw
projecten gaan niet door.
De indianen dreigen dus eens te
meer het ondergeschoven kind
van de rekening te worden, een
zaak waar Nanai des te harder
tegen zal vechten. Wessel Huis
man is van plan de activiteiten
van Nanai te concentreren op
de Nederlandse politici. Opdat
die - in Europees verband wel
licht - de grondrechten van de
indianen zullen verdedigen.
Dit zou aansluiten bij de ver
wachting die de indianen zélf
hebben. Zij zijn van mening
dat de aanzet tot een oplossing
uit Europa moet komen. Want
het zijn immers kolonisten uit
Europa geweest die indertijd
Amerika 'ontdekten' en daar
de indianen verdreven van hun
grondgebied.
Moest ik nu die mensen van de Sa
nitaire Dienst van de GG en GD
(hoe vertrouwenwekkend klinkt
dat niet?) hun plicht laten doen, of
moest ik toch maar even door hand
geklap en mondgeschreeuw die be
dreigde duiven verjagen? De mens
is geneigd tot het goed, maar wat
was in dit geval het goede? Geluk
kig beschikken duiven, behalve
over een vorm van radar waardoor
zij altijd de weg terug naar huis
kunnen vinden, ook nog over een
vorm van radar die hen waar
schuwt voor gevaar. Want ze deden
heel achterdochtig pikten snel een
maiskorrel en vlogen meteen weer
op, waardoor de GG en GD'ers aar
zelden met het afschieten van hun
vangnet. Vingen de duiven mijn
onuitgesproken maar koorsachtig
uitgezonden waarschuwihgssigna-
len op, of voelden die drie jagers
zich toch wat ongemakkelijk met
zo'n pottenkijker op hun lip? Hoe
dan ook, ze besloten al na enkele
minuten 'dat het vandaag niet luk
te, pakten hun schiettuig weer op,
zetten het terug in de auto en ble
ven daar zelf nog geruime tijd in
zitten. Ik ben net zo lang blijven
staan tot zij na lang aarzelen weg
reden, een ander vogelparadijs te
gemoet. Maar dat uias mijn pak-
kie-an niet meer, die duiven waren
voor andermans verantwoordelijk
heid, 'mijn' duiven waren voorlo
pig gered! Dat verheugde me voor
al voor die ene mankpoot, waar
over de GG en GD-baas, na zijn uit
eenzetting over de besmettelijke
ziekten, beschuldigend gezegd had:
„Kijk die daar, die is zelfs mank!"
Reden te meer om hem in leven te
houden, dacht ik toen. Dan heeft hij
ook eens een mazzeltje! En aldus
geschiedde...
Het 'Overlegorgaan van joden en
christenen' gaat de Nederlandse
kerken in een brief vragen om
maatregelen ter bestrijding van
het 'anti-judaïsme, in eigen
kring. De 'Kerk en Israel'-instan
ties van de kerken zullen advise
ren over de inhoud van deze
brief.
Dr. S. Schoon, voorzitter van het
overlegorgaan (Ojec), deelde dat
mee op een persconferentie in
Amsterdam. Hij zei, dat het over
legorgaan - waarin joden en
christenen elkaar als gelijkwaar-
digen ontmoeten om samen een
aantal taken aan te vatten - in
korte tijd een begrip in Neder
land is geworden. Zo is met de
Raad van Kerken afgesproken,
dat deze geen uitspraken over
het jodendom zal doen zonder
het overlegorgaan daarin te ken
nen. Ook wil het overlegorgaan
schoolboeken op uitingen van
anti—judaïsme (anti-semitisme)
gaan onderzoeken.
Het 'Ojec' ziet zijn activiteiten
vooral 'opvoedkundig'. Voor
naamste taken zijn het verschaf
fen van informatie over joden en
jodendom en het aanwijzen en
bestrijden van vooroordelen die
joden en christenen over elkaar
hebben.
Moslims-christenen. De Genera
le Financiële Raad van de Neder
landse Hervormde Kerk heeft
toestemming gegeven voor het
benoemen van een functionaris
die plaatselijke gemeenten gaat
voorlichten over de verhouding
tussen moslims en christenen.
De benoeming geldt voorlopig
voor vier jaar
Uit de algemene middelen zal de
Hervormde Kerk hiervoor
f 30.000 per jaar beschikbaar stel
len. De andere geldgevers zijn
het instituut 'Kerk en Wereld', de
Raad voor de Zending en de Ge
nerale Diakonale Raad.
De Gereformeerde Kerken in Ne
derland hebben al een aantal ja
ren zo'n functionaris: ds. J.
Slomp.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Katwijk aan Zee J. L. Ravesloot
Heemse (Ov.); aangenomen de
benoeming tot geestelijk verzor
ger in het verpleeghuis 'Kleyne
Vaert' te Enschede J. B. van
Heerde Varsseveld, naar Bleis-
wijk (buitengewone wijkge-
meente) kandidaat B. J. van de
Kamp Driebergen, naar Oost-
Souburg R. van Buiren Curacao
(Verenigde Protestantse Ge
meente).
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Delft (ziekenhuispredikant) R.
E. G. Lutmers, geestelijk verzor
ger verpleegtehuis 'Bloemen-
daal' Gouda; aangenomen naar
Hasselt kandidaat A. Wouden
berg Sloten, naar Heerde H. de
Haan Appingedam, naar Hooge-
veen G. J. Brinkman Alkmaar en
P. G. van Heiningen Eerbeek.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: bedankt voor Blija-Hol-
werd R. van Nus Bruchterveld.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Hilversum J.
Germs Winschoten.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Rhenen (met doven-
zorg) R. Boogaard Leiden; be
dankt voor Barneveld Chr. van
de Poel Yerscke, voor Oud-Beij-
erland J. Mijnders Veenendaal,
voor Rotterdam-Zuidwijk-Pen-
drecht J. van Haaren Amers
foort.
Oud-Gereformeerde Gemeenten:
bedankt voor Papendrecht M.
van de Ketterij Urk.
Baptistengemeenten: aangeno
men naar Almelo G. Leuvenink
Veendam.
De Gereformeerde Zendings-
bond in de Nederlandse Her
vormde Kerk heeft de heer T. Ei
kelboom benoemd tot secretaris
binnenland op het bureau van de
bond in Zeist. Hij was voorheen
adjunct-secretaris. Binnenkort
komt er nog een tweede secreta
ris binnenland by.
Oegstgeest. De Raad voor de
Zending van de Nederlandse
Hervormde Kerk (Oegstgeest)
kreeg vorig jaar f 177.000 méér
binnen dan in 1981. Het eindbe
drag over 1982 werd f 10.742.000.
De zendingsbegroting voor 1983
heeft een eindbedrag van f 11.4
miljoen.
De 'Pinkstergemeente' in Heer-
hugowaard is waarnemend lid
geworden van de oecumenische
raad van kerken in die plaats.
Drie jaar overleg is daaraan voor
afgegaan. Verschillen tussen de
pinkstergemeente en de andere
kerken (onder meer betreffende
de doop, de verhouding tot de
Wereldraad en de taak van de
kerk in-de maatschappij) zijn er
de reden van, dat het waarne
merschap voorlopig één jaar
duurt. Dan wordt bezien, of de
samenwerking wordt voortgezet.
Opleiding. Het Nederlands Bij
belinstituut in Bos en Duin be
gint dit jaar met een nieuwe op
leiding. Naast de dagopleiding
van drie jaar en de deeltijdoplei
ding van vier jaar komt er een za
terdag-opleiding die een jaar
duurt. Deze is bestemd voor be
langstellenden die de bijbel wil
len bestuderen, bijvoorbeeld in
verband met kerkelijk werk dat
zy doen.
De cursisten krijgen informatie
over het Oude en Nieuwe Testa
ment en zullen zich aan de hand
daarvan met actuele onderwer
pen bezig houden. Er is geen di
ploma aan de nieuwe opleiding
verbonden.
Lefebvre
De geschorste conservatieve
aartsbisschop Marcel Lefebvre
heeft in Londen-Noord een kerk
ingewijd, die zijn volgelingen
voor f. 360.000 hadden gekocht
van de Anglicaanse Kerk van
Wales. De Franse prelaat - die
nog altijd in taaie strijd is gewik
keld met 'Rome' - feliciteerde
zijn gehoor (ongeveer 200 gelovi
gen) met het feit dat Londen nu
een 'ware kerk' heeft, waar de
'ware eucharistie' wordt gevierd
en de 'ware catechismus' onder-
De aanhangers van Lefebvre zeg
gen, zo'n 3000 medestanders in
Engeland te hebben. In Londen
zijn er 350. In Londen-Zuidwest
(Wimbledon) hebben ze ook een
vergadergelegenheid.
Kirchentag. De twintigste Duit
se evangelische 'Kirchentag'
van 8 tot 12 juni in Hannover -
zal naar verwachting meer dan
100.000 bezoekers trekken. Er
zijn nu al 73.000 aanmeldingen
binnen, terwijl de termijn van in
schrijving sluit op 20 april.
Er zijn afspraken gemaakt met vre
desgroeperingen om elkaar niet
in de wielen te rijden. Het centra
le thema van de Kirchentag is:
'omkeer naar het leven'. "Niet al
leen in het persoonlijke leven
moet een ommekeer komen, ook
de kerk heeft omkeer en vernieu
wing nodig", zei voorzitter Er-
hard Eppler.
'Beleiden'. Zelfs een herziene
grondwet kan struikelen over de
taal. Artikel 6 van de officiële
tekst, zoals die door de Staatsuit
geverij is gepubliceerd, luidt:
"Ieder heeft het recht zijn gods
dienst of levensovertuiging, indi
vidueel of in gemeenschap met
anderen, vrij te beleiden, behou
dens ieders verantwoordelijk
heid voor de wet". De cursive
ring is van ons.
Hoewel journalisten de hand eerst
maar eens in ij gen boezem moe
ten steken, lijkt een advies aan
sommige overhijdsdienaren om
beiles in Nederlands te nemen
toch ook wel op z'n plaats.
ADVERTENTIE
