Nieuwe voorstellen
voor vredesproces
De (hoge) prijs
van de Europese
samenwerking
Spanningen om
geldkoers EMS
Luns: nul-optie
is niet haalbaar
-c
Maximum
straf voor
moord op
bejaarden
Iran blijft tegen
verlaging olieprijzen
Habib bij Hoessein in Londen
Moeders
gevangenen
PLO willen
zoons zien
Wellicht 9000 banen
weg in scheepsbouw
DENT0F1X
Vandaag overleg aanpassing
Vast'
en zeker
voor elk
kunstgebit
Gewonden na
bommelding
in vliegtuig
Hoofd Britse
ontbijt-tv
stapt op
Leidsch Dagblad Node Special 1983
ZATERDAG 19 MAART 1983
BRUSSEL (AP) - De secretaris generaal van de NAVO, Joseph
Luns, heeft gisteren in een interview gezegd dat de door de
Amerikaanse regering voorgestelde nul-optie voor de plaatsing
van raketten voor de middellange afstand "niet haalbaar" is.
''jemeen een aanhanger van de harde houding van
de regering-Reagan by de onderhandelingen in Genève deed
zijn uitspraak tegenover de Belgische zender BRT. De nui-optie
(waarbij wordt afgezien van plaatsing van nieuwe Amerikaanse
raketten in West-Europa in ruil voor ontmaZhng van reeds
g8P a3'Mea?^SS;.S^he raketten> blijft volgens Luns wel het doel
A ,'u r ln A PraktÜk blijkt gewoon dat de nul-
aldus Luns 1S om^at Russen kortweg 'nee' zeggen",
TnifoeH„U-aP TEr lar een '""etoplossing. Dat betekent dat de
nul-optie ideaal blijft, maar dat we tevreden moeten zijn met een
oplossing. Die andere oplossing zou moeten worlen
dus Luns m naUW 0Verleg binnen het bondgenootschap", al-
Hij vergeleek de nul-optie met een sterk kerkelijk dogma "dat
zondag wordt gepredikt maar door de week niet altijd in acht
wordt genomen J
Na een speciale zitting van de NAVO in Brussel zei de speciale
Amerikaanse waarnemer Richard Burt, dat Washington de Eu
ropese voorstellen voor nieuwe initiatieven in het vastgelopen
on^wapemngsoverleg in Genève "in ernstige overweging zal ne-
Buitenland
TRONDHEIM (UPI) - In
Noorwegens grootste moord-
proces is gisteren een voor
malig directeur van een be
jaardenhuis tot de maximale
straf van 21 jaar gevangenis
en 10 jaar preventieve hech
tenis veroordeeld.
De zaak kwam in 1980 aan het
licht nadat een plaatselijke
journalist had ontdekt dat
het bejaardenhuis in het dorp
Orkdal in midden-Noorwe-
gen grote doses van een do
delijk gif had ontvangen dat
spierverlammend werkt en
dat niet lang sporen in het li
chaam nalaat. Tijdens het
verhoor bekende Nesset dat
hij 30 patiënten had gedood
door het gif in de aderen te
injecteren. Later trok hij zijn
bekentenis in.
BEIROET (AP) - Iran wijst het
besluit van de OPEC om de
basisprijs van ruwe olie met
vijf dollar te verlagen tot 29
dollar per vat volledig af en
zal er "tot de laatste minuut"
tegen blijven strijden. De
voorzitter van het Iraanse
parlement, Ali Akbar Hashe
mi Rafsanjani, heeft dit giste
ren gezegd op een massabij
eenkomst van islamitische
gelovigen in Teheran.
Rafsanjani, die ook optreedt als
regeringswoordvoerder, zei
dat Iran de prijsverlaging van
5 dollar per vat, waartoe eer-
def deze maand op de OPEC-
conferentie in Londen werd
besloten, niet had onder
schreven
Iran ging wel akkoord met het
nieuwe produktie-plafond
van OPEC van 7,5 miljoen va
ten per dag, waarbinnen
Iran's produktie werd ver
laagd van naar schatting 3,2
miljoen vaten per dag naar
2,4 miljoen vaten.
Een verdere daling van de olie
prijzen kan voor een opleving
van de economische bedrij
vigheid in de wereld zorgen
maar dat zou er ook toe kun
nen leiden dat energie tegen
het einde van de eeuw
schaars wordt. Deze waar
schuwing is afkomstig van
een internationale studie
groep waarvan de leden zo
wel uit de OPEC als uit ande
re landen afkomstig zijn.
Het is volgens deze groep van
deskundigen hoog tijd dat er
wordt besloten tot samen
werking tussen de olie-ex-
porterende en de olie-impor
terende landen. Alleen op die
manier is het mogelijk even
wicht te scheppen tussen
produktie en prijzen van olie.
LONDEN (APA/GPD) De speciale Amerikaanse afgezant voor het Mid
den-Oosten, Philip Habib, zal vandaag in Londen een ontmoeting heb
ben met de Jordaanse koning Hoessein om de meest recente Amerikaan
se pogingen om Jordanië bij het vredesproces te betrekken bespreken.
Habib zal met nieuwe voorstellen
komen voor de terugtrekking
van vreemde troepen uit Liba
non. Washington hoopt dat Jor
danië zich voor het einde van de
ze maand aansluit bij het vre
desproces. De medewerking van
Jordanië is essentieel in het vre
desvoorstel dat Reagan op 1 sep
tember vorig jaar heeft gelan
ceerd.
TEL AVIV (AP) De moeders
van de acht Israëlische solda
ten, die de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie in Libanon
gevangen houdt, hebben de
PLO opgeroepen een bezoek
aan de krijgsgevangenen mo
gelijk te maken.
Op een persconferentie in Tel
Aviv, die plaatsvond een dag
nadat de PLO had beweerd
dat twee van deze gevange
nen bij een recentelijke Israë
lische beschieting waren om
gekomen, zeiden de moeders
dat zij "naar de maan zouden
gaan" om hun zoons te zien.
"Het zou het al waard zijn hen
slechts voor een paar secon
den te zien, wanneer wij zou
den kunnen gaan", zei Mi
riam Grof. Haar zoon werd
zeven maanden geleden ge
vangen genomen.
Het Israëlische leger ontkende
de uitlating van Yasser Ara
fat's plaatsvervanger Aboe
Jihad, dat twee Israëlische
gevangenen samen met drie
andere mensen werden ge
dood toen de auto waarin zij
zaten werd beschoten bij een
Israëlische wegversperring
in de buurt van Beiroet.
Volgens dit voorstel zal Jordanië
een soort federatie vormen met
een Palestijnse staat op de door
Israel bezette west-oever van de
Jordaan en de Gaza-strook.
Hoessein is echter huiverig om
op dit voorstel in te gaan voordat
de Israëlische troepen uit Liba
non zijn vertrokken. Amerikaan
se regeringsfunctionarissen zeg
gen dat Hoessein ervan uitgaat
dat indien Washington er niet in
slaagt de Israëlische troepen uit
Libanon te praten, de terugtrek
king uit de bezette gebieden he
lemaal een onmogelijke zaak zal
worden.
De Arabische delegatie onder lei
ding van koning Hoessein van
Jordanië en met een lid van het
Palestijnse parlement in balling
schap in de gelederen, heeft gis
teren in Londen besprekingen
gevoerd met de Britse premier
mevrouw Thatcher en minister
Pym (buitenlandse zaken).
Na afloop van de besprekingen
met premier Thatcher en minis
ter Pym werd een verklaring uit
gegeven, waarin onder meer ge
sproken wordt van een "zeer
vriendelijke en constructieve"
sfeer. Volgens de verklaring heb
ben de Britse bewindslieden hun
voldoening uitgesproken over de
Arabische vredesbereidheid, zo
als die uit het Liga-plan spreekt.
Mevrouw Thatcher en haar minis
ter hebben de delegatie het Brit
se standpunt inzaken het Mid
den-Oosten uiteengezet, dat uit
gaat van het recht op voortbe
staan en veiligheid van alle sta
ten in het Midden-Oosten, inclu
sief Israël, alsmede gerechtig
heid voor de Palestijnen, waar
onder voor de Britten ook het
recht op zelfbeschikking valt.
Nederland zal op de Europese top
conferentie die maandag en dins
dag in Brussel wordt gehouden
geen initiatief nemen voor een
gemeenschappelijke verklaring
van de tien EG-landen over het
Midden-Oosten. Indien andere
staats- of regeringsleiders echter
wel zo'n initiatief willen nemen,
is Nederland bereid over een der
gelijke verklaring te spreken.
Dit heeft de woordvoerder van pre
mier Lubbers meegedeeld, nadat
de premier donderdag in de
Tweede Kamer had verklaard
dat "wat Nederland betreft" een
nieuwe Midden-Oostenverkla
ring achterwege kon blijven.
Uiteraard hangt het van de inhoud
van de verklaring af of Neder
land er mee kan instemmen,,
"maar thans staat al vast dat in
een verklaring wel degelijk een
aantal kritische punten ten aan
zien van Israël kunnen worden
opgenomen zonder dat zij voor
Nederland onaanvaardbaar
wordt", aldus de woordvoerder
van de premier.
Brits concern in moeilijkheden
NEWCASTLE (Reuter) - Bij de
scheepswerven in Groot-Brittan-
nië, verenigd in het staatsbedrijf
British Shipbuilders, verdwijnen
dit jaar wellicht 9000 arbeids
plaatsen. In elk geval zal het con
cern de lonen dit jaar niet kun
nen verhogen, zo is de vakbon
den meegedeeld.
EXTRA FORTE
Dentofix Extra Fortë is
speciaal ontwikkeld voor
mensen die elk risico van
een los zittend kunstgebit
willen vermijden. Een
betrouwbaar hechtmiddel
met extra grote kleefkracht
zonder dat het irriteert
Dentofix Regular, Forte en
Extra Forte zijn bij elke
apotheek en drogist
verkrijgbaar.
BRUSSEL (ANP/DPA) - De minis
ters van financiën en de centra-
le-bankpresidenten van de lan
den van de EEG komen van
daag in Brussel bijeen om te
praten over een aanpassing van
de onderlinge wisselkoersver
houdingen binnen het Europese
Monetaire Stelsel (EMS), zo is
gisteren in Brussel vernomen.
De bijeenkomst is belegd naar
aanleiding van de druk op de
Franse en Belgische frank bin
nen het EMS en de stijging van
de mark en de gulden binnen
dat stelsel.
Vermoedelijk zullen de Franse en
de Belgische frank, de lire, de
Deense kroon en het Ierse pond
worden gedevalueerd of de gul
den en de mark worden gereva
lueerd. De aanleiding om de
koersen van het EMS aan te pas
sen bestaat al enige tijd, maar
door meningsverschillen tussen
Parijs en Bonn zijn er nog geen
maatregelen genomen. Frankrijk
wil dat de mark wordt gereva
lueerd, maar Bonn wil dat alleen
maar doen als de frank wordt ge
devalueerd. Dat laatste is tegen
de zin van de Franse regering.
Het EMS is een stelsel dat moet
zorgen voor monetaire rust bin
nen de EEG. Centrale banken
kunnen op de internationale wis
selmarkt ingrijpen als de koers
van een munteenheid uit de
hand dreigt te lopen, maar als dat
niet meer helpt moeten de
koersen binnen het EMS worden
aangepast. Dat laatste gebeurt
als een munteenheid het hoogste
of laagste „interventiepunt"
heeft bereikt. Vrijdag zaten de
Franse en Belgische frank, het
Ierse pond en de Deense kroon
op de wisselmarkt in Frankfort
op het laagste interventiepunt,
terwijl de mark inDe socialisti
sche regering van president
Francois Mitterrand voelt niets
voor een derde devalutatie sinds
zij aan het bewind is. Daarvan
wordt alleen maar politieke scha
de verwacht. In Bonn staat men
daarentegen er huiverig tegen
over een revaluatie van de mark.
Van het economische herstel dat
nodig is om het bar grote aantal
werklozen in de Bondsrepubliek
te verminderen komt dan moge
lijke niets terecht.
Volgens Delors zijn er geen econo
mische redenen voor een deva
luatie van de frank.
Hij zei dat de Franse regering zich
nu op de verkleining van het te
kort op de handelsbalans zal con-
centeren.
Bankiers in New York achten het
niet onmogelijk dat Frankrijk bij
het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) om hulp zal aan
kloppen omdat het de laatste we
ken miljarden op de wisselmark
ten heeft moeten uitgeven om de
frank te ondersteunen. Vorige
week stroomde 3,4 miljard dollar
het land uit doordat de markt
een koersverlaging voor de frank
binnen het Europese Monetaire
Stelsel (EMS) verwachtte.
British Shipbuilders heeft het af
gelopen boekjaar een verlies ge
leden van negentien miljoen
pond sterling (ongeveer 76 mil
joen gulden). Voor het lopende
boekjaar wordt rekening gehou
den met een nog groter verlies.
Bij de onderneming waren in
1977, toen zij werd genationali
seerd, 85.000 mensen in dienst.
Op het ogenblik telt zij 63.000
werknemers. Vorig jaar gingen
er 1800 banen verloren.
Volgens woordvoerder Maurice
Philips zijn de ontslagen het ge
volg van de „rampzalige" situatie
in de wereldscheepsbouw. Hij
sloot niet uit dat enkele werven
in Groot-Brittannië voor onbe
paalde tijd zullen worden geslo
ten. Volgens vakbondsman Jim
Murray heeft de Britse scheeps-
industrie te lijden van de concur
rentie uit Japan en Korea, die
„geen middel schuwt om onder
de Britse prijzen te duiken".
ROME (AP) - Bij een noodlanding
in Rome van een gisteren uit Pa
rijs vertrokken verkeersvliegtuig
van de Saoedische nationale
luchtvaartmaatschappij zijn ze
ven mensen gewond geraakt.
Het toestel, een Lickheed L-1011,
maakte de noodlanding op het
Romeinse vliegveld Leonardo da
Vinei nadat een bommelding
was binnengekomen.
Bij het benutten van de noodglij-
banen brak een vrouw haar rech
terbeen. Zes anderen, onder wie
een stewardess, raakten licht ge
wond.
Het Saoedische toestel was op weg
van Parijs naar Jedda. Het in de
Franse hoofdstad gevestigde
kantoor van de Saoedische
luchtvaartmaatschappij kreeg
een telefoontje met een bommel
ding. Nadat in Rome alle 250 pas
sagiers en 18 bemanningsleden
van boord waren gegaan, werd
het toestel door de politie onder
zocht. Er werden geen explosie
ven aangetroffen.
PARIJS Een elf ton wegen
de 'lift-machine', een zg. duolift,
wordt naar de derde verdie
ping van de Parijse Eiffeltoren
gehesen. Twee van dergelijke
duoliften zullen de uit 1897 da
terende hydrolische liften moe
ten vervangen. Jaarlijks zullen
er zo'n drie miljoen mensen g
bruik van moeten maken.
(Foto AP)
LONDEN (GPD) - De directeur
van de Britse commerciële ont-
bijt-televisie, Peter Jay, heeft gis
teren zijn ontslag ingediend na
daartoe zwaar onder druk te zijn
gezet door de voornaamste aan
deelhouders van de maatschap
pij achter het programma „TV-
am". Jay, ooit Brits ambassadeur
in de Verenigde Staten, was de
gene die driejaar geleden het ini
tiatief nam tot het starten van
commerciële ontbijt-tv in Enge
land. Vanaf die tijd heeft hij met
tomeloze energie gewerkt aan
het realiseren van zijn plan.
Toen „TV-am" op 1 februari van
start ging, was dat voor het
grootste deel dan ook het werk
van Jay, die onder meer ervoor
zorgde dat de nieuwe maat
schappij kon beschikken ove
enkelen van de meest gerenom
meerde tv-presentatoren die En
geland kent.
Ondanks deze opeenhoping van ta
lent en reputaties is „TV-am" tot
dusver geen succes gebleken. De
grote concurrent, de ontbijt-tv
zoals die sinds half januari door
de nationale omroep BBC wordt
verzorgd, trekt ondanks een veel
simpeler opzet en een aanzienlijk
bescheidener budget, drie keer
zoveel kijkers als „TV-am".
Een kijkerspubliek van nog geen
half miljoen, zoals „TV-am" de
laatste weken had, is niet aan
trekkelijk voor adverteerders, en
daarmee dreigde de financiële
bodem onder de omroepmaat-
schappij te worden weggeslagen.
De grootste aandeelhouders,
voornamelijk institutionele be
leggers, besloten daarop in actie
te komen. Zij zegden Jay de
wacht aan en maakten gisteren
hun dreigemeht waar. Jay wordt
onder meer verweten met ver
keerde begrotingen te hebben
gewerkt en zijn vijf-sterrenpre
sentatoren veel te hoge salaris
sen te hebben gegeven.
Wat moet er voorrang hebben:
gymnastiekonderwijs in Ne
derland, of een subsidie voor
olijfolie in de Middenlandse-
Zeelanden. Het lijkt een
merkwaardige keus, maar de
bewindslieden van het kabi-
net-Lubbers krijgen er ir
nemende mate mee te
ken. Er is ook al enkele ma
len een hartig woordje over
gewisseld binnen het kabi
net, waarbij met name d<
nisters Ruding van financiën
en Van den Broek van bui
tenlandse zaken tegenover el
kaar kwamen te staan. Ru-
ding heeft zijn collega's in de
ministerraad gewaarschuwd
dat iedere cent meer naar
Brussel met bezuinigingen
op de nationale begrotingen
betaald moet worden.
Voor de hand ligt het dan om
voor de gymnastiek te kie
zen, maar zo eenvoudig is het
door
Ferrry Mingelen
niet. Het keuzeprobleem gaat
in feite over de vraag hoeveel
Nederland en de andere EG
lidstaten eigenlijk over heb
ben voor de Gemeenschap
Wat verdient Nederland er
aan als de EG goed functio
neert, hoeveel schade zou
men leiden als de Europese
samenwerking langzaam
maar zeker weer uit elkaar
groeit.
Die vraag ryst omdat de Euro
pese Gemeenschap dringend
meer geld nodig heeft om
goed te blijven functioneren
en zichzelf verder te ontplooi
en. De tien lidstaten van de
Europese Gemeenschap zijn
er echter niet erg happig op
om hun bijdragen aan Brus
sel op te voeren, omdat ze na
tionaal al moeite genoeg heb
ben de financiële eindjes aan
elkaar te knopen.
De EG-financiën vormen een
hoofdpunt op de topconfe
rentie van regeringsleiders
uit de Gemeenschap, die ko
mende maandag en dinsdag
in Brussel wordt gehouden.
Er hangt namenlyk veel van
af. De EG staat voor grote uit
gaven, die uit de huidige be
groting van zo'n zestig mil
jard gulden niet betaald kun
nen worden.
Zestig miljard is natuurlijk een
heel bedrag, maar als men
zich realiseert dat dit nog niet
de helft is van wat Nederland
nationaal uitgeeft (156 mil
jard dit jaar), dan is duidelijk
dat de financiële armslag om
wat voor tien EG-landen te
gelijk te doen, beperkt is. De
landbouwuitgaven, die ruim
60 procent van de EG-begro-
ting opvreten, het beschei
den hulpbeleid voor regiona
le achtergebleven gebieden
en voor grote sociale proble
men, alsmede de kosten van
het hele EG-apparaat, kun
nen er dit jaar nog net mee
betaald worden, maar dan is
de koek wel op.
Wil men echter de komende
tijd Groot-Brittaniè miljar
den guldens terug blijven be
talen omdat dit land te veel
aan de EG bijdraagt, en wil
men ook nog eens de toetre
ding van Spanje en Portugal
tot de Gemeenschap finan
cieren, dan zal de EG heel
wat meer geld moeten krij
gen. Premier Lubbers sprak
donderdag in de Tweede Ka
mer de hoop uit het Britse
probleem te kunnen oplos
sen „met een beroep op de
generositeit" van de Britse
premier Thatcher. Dat lijkt
echter ijdele hoop. Mevrouw
Thatcher staat niet bekend
om haar lieftallige karakter
en roept al jaren: „Ik wil mijn
geld terug".
Daarmee komt de toetreding
van Spanje en Portugal
steeds meer in het gedrang.
De bereidheid om beide lan
den in de Gemeenschap op te
nemen is vooral politiek be
paald. De EG hoopte zo de
jonge democratieën in beide
landen te kunnen steunen.
Maar nu dit mooie democrati
sche beginsel vertaald moet
gaan worden in praktische
regelingen voor olijfolie, sar
dientjes of tomaten, blijken
er toch wel veel bezwaren
aan deze uitbreiding van de
Gemeenschap te kleven.
De regeringsleiders moeten nu
op hun topconferentie in
Brussel besluiten of men de
ze uitbreiding toch wil door
zetten. Spanje en Portugal
hebben recht op duidelijk
heid, zo wordt in Brussel be
nadrukt, maar of ze dat zullen
krygen is de vraag. Veel
waarschijlijker is dat de EG
deze landen zonder echt te
kiezen aan het lijntje houdt
„We hebben al zoveel proble
men, de politieke wil (om de
uitbreiding van de Gemeen
schap door te zetten) is er
wel, maar het zal wel heel
moeilijk worden", zei pre
mier Lubbers in de Tweede
Kamer.
ADVERTENTIE
Mode is een
modewoord
Mode is "in>\
Mode is bijblijven
Uw dagblad is ook niet ouderwets en gaat uiteraard met de mode en met
u mee in de vorm van een 'Modespecial'' om de modebewuste lezers
van de ontwikkelingen op dit gebied op de hoogte te houden.
Heren- en damesmode, kindermode. schoenen, tassen en hoeden,
lingerie, bad-, bruids- en sportkleding, maar ook sieraden en make-up,
dat alles zal in deze special ter sprake komen.
De Modespecial is een bijlage op weekendformaat en verschijnt op
dinsdag 29 maart 1983. Voor de modebewuste adverteerder de
gelegenheid modieus in te haken op dit gebeuren.
