Portret van een idool
"De ben veranderd door rol in Gandhi"
r aw ,nir
r .jr -ii
F"m
Rosemary's
Killer: moord
met hooivork
iiiiiimimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Attenborough verfilmt leven Mohandas Gandhi
Rohini Hattangady speelt echtgenote van 'Mahatma'
Televisie
en verderf
Kindertrio
zaait dood
VRIJDAG 18 MAART 1983
Vijftien jaar na Roman Polanski's
klassieker Rosemary's Baby,-
duikt nu Rosemary's Killer op.
De film heette oorspronkelijk
The Prowier (niet te verwarren
met de gelijknamige film van Jo
seph Losey uit 1951), maar om
commerciële redenen zal wel het
verband zijn gelegd met de be
roemde thriller van Ira Levin.
Een verband dat er niet is.
In de beginscènes keert regisseur
Joseph Zito terug naar 1945. De
Tweede Wereldoorlog en de
meeste Amerikaanse soldaten
keren verheugd terug naar huis.
Behalve één van hen. Hij heeft
uit Avalon Bay een brief gekre
gen van zijn ex-verloofde Rose
mary. Zij kon niet langer wach
ten en is inmiddels met een an
der getrouwd.
Dan verhuist het decor naar een
eindexamenbal op de middelba-
k '''lik nil, -hi
Rosemary's Killer; regie:
Joseph Zito; hoofdrollen:
Vicky Dawson, Christop
her Goutman en Cindy
Weintraub; theater: Tria
non, Leiden; leeftijd: 16
jaar
re school van datzelfde Avalon
Bay. Enkele paartjes worden op
een beestachtige wijze vermoord
met nota bene een hooivork.
Allemaal bekenden van Rosema-
~ry die zelf trouwens ook tot de
slachtoffers behoort. De politie
kan de dader niet vinden en ge
leidelijk aan keert de rust terug
in Avalon Bay.
Tot het jaar 1980. Weer wordt een
eindexamenbal gehouden en
weer wordt een aantal feestvie
renden vermoord. De één nog
gruwelijker dan de ander. Maar
daarvoor werd de film dan ook
gemaakt.
'k- ''ik-ii
jw „iiiir
Bloody Birthday; regie:
Ed Hunt; hoofdrolspelers:
Elisabeth Hoy, Billy Jaco-
by en Andy Freeman;
theater: Eurocinema, Al
phen aan den Rijn; leef
tijd: 16 jaar.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUllll
Wie zou echter het vlijtige en inne
mende drietal kinderen verden
ken? Zelfs de dood van de onder
wijzeres, van wie de kinderen
vinden dat ze te veel huiswerk
opgeeft, is voor de dorpelingen
geen aanleiding de drie te ver
denken. Integendeel, iedereen
kijkt reikhalzend uit naar de ver
jaardag van de drie kinderen, die
in de loop van de jaren tot een
grote sociale gebeurtenis is uit
gegroeid.
En dat werd een bijzondere ver
jaardag.
Komt het door dat ze beiden
slechts oog hebben voor het goe
de of is het door hun vage uiter
lijke gelijkenis? Of komt het mis
schien alleen maar door dat ze al
lebei zo'n groot succes hebben?
Hoe dan ook: als ik aan Gandhi
denk, dan voegt E.T. zich nogal
eens bij hem. Twee kale man
netjes: een advocaat uit India en
een onbestemd wezentje uit het
heelal.
Zonder nu verder in vage én eigen
lijk zinloze bespiegelingen over
verschillen en overeenkomsten
te belanden, mag nog wel even
worden vastgesteld dat het hier
gaat om jarenlange wensdromen
van twee regisseurs. Steven
Spielbergs E.T. werd een topper,
Gandhi van Richard Attenbo
rough wordt het zonder twijfel.
Merkwaardig daarom dat de film
in Leiden in het kleine Studio
wordt gedraaid.
Hoe Attenborough heeft gestreden
voor een verfilming over het le
ven van zijn hartedief Mohandas
Gandhi is ook in deze krant al be
schreven. In een ander interview
heeft hij daar nog aan toege
voegd dat het opperwezen blijk
baar wilde dat er wat jaartjes
over heen gingen. Nadat zoveel
acteurs de revue waren gepas
seerd, werd Ben Kingsley gewo
gen en zwaar genoeg bevonden.
En hoe, zou je er aan toe kunnen
voegen. De toneelacteur Kings
ley is een openbaring op het wit
te doek en waarschijnlijk had
geen Dustin Hoffman of John
Hurt zijn prestatie kunnen even
aren. Waar Attenborough zijn
epos de kracht van een Lawence
of Arabia meegeeft, daar zorgt
Kingsley voor de gevoelige, per
soonlijke toets. En juist die com
binatie maakt Gandhi zo indruk
wekkend.
De film is dat zonder meer of ei
genlijk is het een drie uur lange
opeenvolging van imponerende
scenes. Voortdurend ademt
Gandhi het langdurige rijpings
proces uit, alle tijd en inzet die
Attenborough er in heeft gesto
ken, spreken uit praktisch elk
beeld. Hij heeft er een breed op
gezette publieksfilm van ge
maakt. Veel massascènes die
met vakmanschap zijn geregis
seerd. Hij zal daarvoor veel baat
hebben gevonden bij het eerder
De schitterende Ben Kingsley rechts) als Gandhi. Naast hem de Amerikaanse fotografe Margaret Bourke-
White (Candice Bergen) die een beroemde reportage over de toen gevangen zittende Gandhi maakte.
(foto GPD)
regisseren van A bridge too far,
de grote oorlogsfilm over de slag
bij Arnhem.
Vernieuwènd is Gandhi geenszins.
Het verhaal wordt op vrij tradi
tionele wijze verteld. Geopend
wordt met de moordaanslag op
de Mahatma (Grote Ziel), waarna
in één grote terugblik het leven
en werk van Gandhi zich voor de
toeschouwers ontrolt. Te begin
nen met Gandhi's aankomst in
Zuid-Afrika. De eerste gekleurde
advocaat in het land van de
apartheid, die niet kan aanvaar
den dat hij als koelie wordt be
handeld. In zijn halsstarrig ver
zet tegen de apartheidsregels
wordt Gandhi door een steeds
grotere groep Indiërs gesteund.
Uiteindelijk moet generaal
Smuts (een mooie rol van de
Zuidafrikaan Athol Fugard) dan
ook buigen.
Dat succes voert Gandhi naar In
dia, waar hij wordt geacht de
strijd voort te zetten. Alvorens
daar aan te beginnen, wil hij het
land echter leren kennen en in
India betekent dat een tocht van
jaren. Mohandas Gandhi identifi
ceert zich met de arme bevolking
op het platteland, vestigt een ei
gen gemeenschap en kleedt zich
in lompen. "Die half naakte fa
kir" (zoals Churchill hem noem
de) wordt dan ook snel gewan
trouwd door de gevestigde oppo
sitie in India. Maar in zijn recht
lijnigheid blijft hij populair on
der de bevolking. Zijn bekende
campagne van vreedzame onge
hoorzaamheid leidt uiteindelijk
ook tot het vertrek van de Engel
sen.
Zijn grootste succes brengt tevens
zijn grootste teleurstelling. Twee
naties herrijzen uit de as van de
Engelse kolonie. India voor de
Hindoes, Pakistan voor de mos
lims. Ditmaal slaagt hij er niet
beide groepen te verzoenen en
Gandhi wordt uiteindelijk zelf
ook het slachtoffer van de gods
diensttwisten.
Onbesmet blazoen
"Het beeld dat Attenborough van
Mohandas Gandhi schetst, is er
één van goedheid en niets dan
goedheid. Geen smet van oneer
lijkheid op Gandhi's blazoen.
Een haast buitenaards wezen, in
derdaad een soort E.T.
Richard Attenborough moet daar
voor ook wel een paar kanten
Ali. '''ik. "Hlllii, "i|
Gandhi; regie: Richard
Attenborough; hoofd-
rollen: Ben Kingsley,
Roshan Seth en Ian
Charieson; theater: Stu
dio. Leiden; alle leeftij
den
lllllllllllllllllllllllllllllllllllll
van Gandhi's karakter weglaten.
Zo was de mahatma èls vader
niet zo geslaagd, zijn oudste zoon
raakte aan de drank. Daarover
zwijgt de film. Het recht van de
maker natuurlijk, maar het had
Gandhi iets aardser gemaakt.
Een tweede puntje van kritiek be
treft het eerste deel van Gandhi,
het gedeelte in Zuid-Afrika. Daar
werkt al het moralisme een
beetje op je zenuwen. De massas
cènes zijn net iets té geënsce
neerd, de symboliek net iets té
voor de hand liggend. Misschien
is het ook wel een kwestie van
gewenning dat dat later niet
meer stoort, maar met het ver
trek van Gandhi naar India wint
de film ontegenzeggelijk aan
kracht.
Attenborough heeft voor de favo
riet uit zijn socialistische jeugd
een standbeeld willen oprichten
en is daar ook zonder meer in ge
slaagd. Kritiek op het monument
is niet meer dan detailkritiek.
Gandhi is een samenballing van
vakmanschap en talent en het re
sultaat is er zonder meer naar.
Gandhi's grootste kracht lijkt me
echter in de grote actualiteit er
van te liggen. Hoe veel wordt er
niet gesproken over burgerlijke
ongehoorzaamheid en de gren
zen daarvan. Is geweld toege
staan en wanneer is geweld toe
gestaan? "Er is geen zaak waar
voor ik wil doden, wel waarvoor
ik wil sterven", zegt Gandhi in de
film daarover. Als de overheid
geweld gebruikt, keert zich dat
ten langen leste tegen diezelfde
overheid, zo leert hij zijn volge
lingen. En dat is leuke discus
siestof voor krakers, atoompaci
fisten en andere actievoerders.
BART JUNGMANN
door
Pieter van Lierop
AMSTERDAM - Rohini Hattanga
dy mag dan een van de gevierd-
ste toneelactrices zijn van India,
in Nederland heeft nooit iemand
van haar gehoord. Dat zal veran
deren met Sir Richard Attenbou-
rough's monumentale film
'Gandhi' die, naar agemeen
wordt aangenomen, een royale
greep gaat doen in de voorraad
Oscars die in april ter beschik
king komt.
Rohini Hattangady speelt een
hoofdrol in deze film als Kastur-
ba, de echtgenote van de Mahat
ma. Mevrouw Gandhi was niet
alleen de spreekwoordelijke ster
ke vrouw die altijd achter iedere
'grote man' te vinden moet zijn,
ze wilde ook nog wel eens zelfs
naar de microfoon grijpen om In
diase volksmassa's geïnspireerd
toe te spreken.
"Mijn grote probleem bij het spe
len van Kasturba Gandhi, was
eerst te achterhalen wat voor ie
mand ze geweest is. De helft van
India's huidige bewoners heeft
in hun jonge jaren Kasturba ooit
gezien, maar ik niet. Er bestaat
erg veel materiaal geluidsban
den, films - waarop Gandhi ver
eeuwigd is gebleven, maar hoe
Kasturba gesproken heeft, valt
nergens meer na te gaan".
"Zoals Gandhi beschouwd werd
als de vader van India, zo werd
zij gezien als de moeder van In
dia. Uiterlijk lijk ik helemaal niet
op haar, dus het enige wat ik kon
doen, was om zo dicht mogelijk
haar karakter te benaderen. Wat
haar eigen principes waren en
hoe ze haar echtgenoot gevolgd
is".
Gelooft u dat de relatie tussen
Gandhi en zijn vrouw werkelijk
zo idyllisch is geweest als jullie
het spelen in de film?
"Ze hebben werkelijk waar,
slechts twee keer in hun leven
een hevige ruzie gehad. Een zit er
in de film. Dat is in Zuid-Afrika
waar Gandhi - voor het vertrek
terug naar India - van Kasturba
eist dat ze afstand doet van haar
juwelen. Dat incident heeft toen
diepe indruk op hem gemaakt,
dat heeft hij beschreven in zijn
autobiografie en het heeft zijn
denken beïnvloed. Maar het is
verder ongetwijfeld een heel lief
stel geweest".
"Nee, hun gezinsleven krijgt ver
der weinig aandacht in de film,
dat is waar. Alleen in de vroege,
Zuidafrikaanse scènes, merk je
dat ze vier kinderen hebben. Ja,
als Sir Richard geprobeerd had
alle interessante dingen uit het
leven van de Gandhi's in de film
te verwerken, dan was het een
film geworden die drie dagen
zou duren. Mischien heeft hij de
kinderen verder buiten de film
gehouden omdat Gandhi dan
een halve heilige geweest mag
zijn, hij was stellig geen goed
huisvader".
"Hij had vier zonen, waar hij soms
heel streng tegen optrad, terwijl
hij ook tijden lang niet naar ze
omkeek. Hij heeft in zijn auto
biografie zelf geschreven dat zijn
oudste zoon een dronkaard
was.... Ze zijn nu allemaal dood,
geloof ik. Alleen zijn kleinzonen
leven nog. Toch vind ik wel dat
Sir Richard een in hoofdzaken
zeer getrouwe reconstructie gele
verd heeft van Gandhi's leven en
de wordingsgeschiedenis van
onafhankelijk India. Wat in de
film zit, klopt met de historie".
Het streven naar onafhankelijk
heid voor India is slechts een doel
geweest van Gandhi. Hij heeft
ook gevochten tegen het kasten
systeem. In hoeverre kun je zeg
gen dat hij daarmee resultaat
heeft gehad?
"Gandhi, inderdaad, vond niet al
leen dat ieder volk recht heeft op
onafhankelijkheid van andere
volkeren, maar hij vond ook dat
ieder mens onafhankelijkheid
gemaakt moest worden in zijn
bestaansmogelijkheden. Ieder
een moest leren zijn eigen boon
tjes te doppen, zonder anderen
uit te buiten, te gebruiken als sla
ven. In de praktijk nam hij het
daarmee op voor de paria's, de
onaanraakbaren".
Heeft het spelen van deze uitzon-
derelijke rol u persoonlijk beïn
vloed?
"Dat geloof ik wel. In de voorberei
ding, heb ik me vanzelfsprekend
nog eens uitvoerig moeten ver
diepen in de hele filosofie van
Gandhi en de feitelijke opnamen
hebben maar liefst vijf maanden
geduurd, waarbij ik me als Kas
turba diende te gedragen, als dus
een uiterst geduldig, zachtmoe
dig en goed mens. Dat zou ik
nooit gekund hebben als ik die
levenshouding niet had aange
voeld. Het heeft me inderdaad
enigszins veranderd. Ik ben er
rustiger van geworden en milder.
Ik heb nu meer consideratie met
andere mensen".
Louis Bunuel, "de meester van
de surrealistische film", staat
de komende week centraal in
het Kijkhuis, dat vier films
hem vertoont. Maandag "L'age
d'or" en "Plus un chien Anada-
lou" zijn eerste films uit 1930,
waarin de bourgeosie wordt
geprovoceerd. Dinsdag is "Vi-
ridiana" te zien met Silivia Pi
nal en Fernando Rey in de
hoofdrollen. De film toont de
lotgevallen van een gelovig
meisje dat door haar omgeving
te gronde wordt gericht.
Woensdag: "El Angel Extermi-
nador", waarin Bunuel een
aantal notabelen op de korrel
neemt en donderdag en vrijdag
staat "Cet obscur objet du dés-
ir" op het programma. Bezit en
macht, daar gaat het om in de
ze film. Alle voorstellingen be
ginnen om acht uur en kwart
over tien.
K O draait dinsdagavond
(20.00 uur) "Schwestern", een
sublieme film over de gespan
nen verhouding van twee zus
sen, van de Westduitse regis
seuse Margarethe von Trotta.
In het LVC morgen en zaterdag
de klassieker "Lolita" van
Stanley Kubrick, over de ver
houding van een jong, maar
vroegrijp meisje en een onver
stoorbare professor. In de
hoofdrollen, James Mason,
Sue Lyon en Shelley Winters.
Aanvang 21.15 uur. Woensdag
en donderdag (20.00 en 22.15
uur) is de Nederlands/Turkse
film "Turkse aarde, Hollandse
bodem" van Hans Hylkema te
zien, een film over de moeilijk
heden van een Turkse gezin in
Nederland.
Het filmaanbod op de tv valt ko
mende week wat tegen. Wel
volgende week vrijdag (België
Frans 1 om vijf over negen) La
Strada. Hoofdrollen van An
thony Quinn en Guilietta Mas-
sina in deze beroemde Fellini-
film uit 1954. Massina (me
vrouw Fellini) werd destijds
een ster dankzij de rol van het
eenvoudig meisje dat wordt
verkocht aan een boeienko-
ning en geen prettig leven bij
hem heeft.
The Detective was de laatste film
waarin Frank Sinatra een grote
rol speelde. His Masters Voice
is een politie-inspecteur in
New York die de moord op een
homoseksueel oplost, maar la
ter gaat twijfelen of de door
hem gepakte man inderdaad
de dader is. Met die twijfels
sluipen er ook problemen in
zijn huwelijk met Karen (Lee
Remick). Dankzij het goede ac-
teren blijft deze verder tame
lijk matige film overeind. Za
terdag Duitsland 2, 22.05 uur.
In het Nederlandse 'nachtfilm-
gebeuren' een oorlogsfilm en
een western. Morgenavond
(23.55 uur, Nederland 2) raakt
Robert Redford verieild in de
Koreaanse oorlog. Filmdebu-
Frank Sinatra
tant Redford kijkt met verba
zing hoe één van zijn medesol
daten slechts met mes en zwart
gemaakt gezicht door de vijan
delijke linies probeert te ko-
Volgende week vrijdag (23.30
uur, Nederland 2) Monte
Walsh, waarin Lee Marvin en
Jack Palance twee cowboys op
leeftijd spelen. Het Westen
wordt steeds minder Wild en
koeiejongen Palance besluit
daarom maar kruidenier te
worden. Monte Walsh (Lee
Marvin) blijft alleen achter,
maar hoe tam het Westen ook
wordt, een vredig bestaan is
voor Walsh niet weggelegd.
An-
BLIJVERS
"Als je begrijpt wat ik bedoel" -
Geslaagde avondvullende teken
film, Lido 2, Leiden, Euro 1 (kinder
matinee), Alphen.
'Trail of the Pink Panter" - Talent
van Peter Sellers maar voor de helft
recht gedaan, Lido 3, Leiden.
"A midsummer night's sex come
dy" - Lichtvoetige komedie van
Woody Allen, Euro 1, Alphen.
"Still of the night" - Meryl Streep
en Roy Scheider redden matige
thriller, Studio, Leiden.
(OP)NIEUW
"Histoire d'O" - Erotiek, Euro 3, Al
phen.
'The best little whorehouse in Te
xas" - Tegenvallende musical over
bekend bordeel. Euro 4, Alphen.
"Silent rage" - Wraakactie. Luxor,
leiden.
"Caddyshack" - City 1, Katwijk.
"Class of 1984" - City 2, Katwijk.
"Hells Angels" - City 3, Katwijk.
"Enter the dragon" - City 4, Kat
wijk.
SEXFILMS
"De erotische avonturen v
nette Haven - Rex, Leiden.
"Heet snoepgoed" - City 4, Katwijk.
Nachtfilms
"Sexy schatjes uit New York" -
Rex, Leiden.
"Vurig vlees" - Euro 1, Alphen.
"Bloody birthday" - Euro 2, Al
phen.
"Mijn nachten met dertien bruid
jes" - Euro 3, Alphen.
"De vreemdeling zonder naam" -
Euro 4, Alphen.
DEN HAAG
"An officer and a gentleman" - Asta
(463500), al.
"Annie" - Byou (461177), al.
"Firefox" - Calypso (463502), 12 jr.
"Gandhi" - Babylon 1 (471656), al.
"The world according to Garp" - Ba
bylon 2, 12 jr.
"E.T." - Babylon 3, 12 jr.
"Fanny Alexander" - Cineac 1
(630637), 16 jr.
"The Deerhunter" - Cineac 2,12 jr.
"Evil dead" - Cineac 3, 16 jr.
"De Vlaschaard" - Du Midi (855770),
al.
"2001: a space Odyssey" - Euro, 12
jr.
"Goldfinger" - Metropole 1 (456756),
12 jr.
"Als je begrijpt wat ik bedoel" - Me
tropole 2, al.
"Aas der azen" - Metropole 3, al.
"Still of the night" - Metropole 4,16
jr.
"E.T." - Metropole 5, al.
"TRON" - Odeon 1 (462400), aL
"Aas der azen" - Odeon 2, al.
"'n Goed stuk is nooit weg"- Odeon
"Strawdogs" - Odeon 4, 16 jr.
"Die Freundin" - Odeon 5, aL
"Helemaal in je blootje" - Le Paris 1
(656402), 18 jr.
"Die Madchen von St Tropez" - Le
Paris 2, 18 jr.
"De hete nachten van Josefine Mut-
zenbacher" - Le Paris 3. 18 jr.
"Fame" - Passage (460977), aL
AMSTERDAM
"My favorite year" - Alfa 1 (278806),
al.
"E.T." - Alfa 2, al.
"Victor, Victoria" Alfa 3, aL
"Blazing Saddles" - Alfa 4, 16 jr.
"Die Freundin" - Alhambra 1
(233192), 16 jr.
"Diva" - Alhambra 2 (233192), 16 jr.
"Gandhi"- Bellevue Cinerama
(234876/266227), al.
"An officer and a gentleman" - Ca
lypso 1 (266227/234876), al.
"Annie" - Calypso 2, al.
"Firefox" - Calypso 3,12 jr.
"Schule der Lust" Centraal
(248933), 18 jr.
"Forced vengeance" - Cineac Dam
rak 1 (245648), 16 jr.
"De hartstochtelijke sexavonturen
van een laborante" - Cineac Damrak
2, 18 jr.
"Fame" - Cineac (243639), aL
"Fanny Alexander" - Cinecenter
(236615), 16 jr.
"Missing" - Cinecenter (236615), 16
jr.
"Le Choc" - Cinecenter, 16 jr.
"En de tijd stond stil" - Cinecenter,
16 jr.
"TRON" - Cinema 1 (151243), al.
"Jesus Christ Superstar" - Cinema
2, al.
"TRON" - City 1 (234579), al.
"Fanny Alexander"- City 2,16 jr.
"Pixote" - City 3,16 jr.
"Die Freundin" - City 4, 16 jr.
"Still of the night" - City 5 16 jr.
"Aas der azen" - City 6 (234579), al.
"Als je begrijpt wat ik bedoel" - City
(235909), 16 jr.
"Tussendoortjes" - Parisien
(248933), 18 jr.
"Goldfinger" Rembrandtplein-
theater 1 (223545). 12 jr.
"Evil dead" - Rembrandtpleinthea
ter 2 (223545), 16 jr.
"The Dragon's snake fist" - Rex
(246132), 16 jr.
"The Choirboys" - Saskia (244152),
16 jr.
"Who's afraid of Virginia Woolf-
Studio K (231708), 16 jr.
"The red shoes" - {Criterion (231708),
16 jr.
"Pixote", "Die Freundin". "D Bido-
ne" - The Movies (245790), 16 jr.
"*n Goed stuk is nooit weg" - Tu-
schinki 1 (262633), al.
"An officer and a gentleman" - Tu-
schinski 2, al.
"Intimate moments" - Tuschinski 3,
16 jr.
"Als je begrijpt wat ik bedoel" - Tu
schinski 4 (262633), al.
"Les uns et les autres" - Tuschinski
5. al.
"Aas der azen" - Tuschinski 6, al.
"The world according to Garp" - De
Uitkijk (237460). 12 jr.
Liefhebbers van bloederige grie
zelfilms kunnen deze week in Al
phen aan hun trekken komen bij
"Bloody Birthday". Deze film
gaat over drie kinderen die in ju
ni 1970 tijdens een zonsverduis
tering worden geboren. De ka
rakters van de kinderen wijken
nauwelijks van elkaar af, zodat
de drie als een hecht trio op
groeien.
De slimme en onschuldig ogende
kinderen beginnen tien jaar later
In Amsterdam is gisteren 'My fa- aan aen sei"ie koelbloedige moor-
vorite year" in première gegaan, ^en *n bun geboortedorp, die de
de nieuwste film van Peter hele bevolking in paniek brengt.
O'Toole. Het is een komedie over Het ene na het andere slachtoffer
de gouden jaren van de Ameri- valt en niemand lijkt nog veiüg.
kaanse televisie. Zelfs familieleden ontziet het
(Foto: MGM) bloeddorstige trio niet.
Actrice Rohini Hattangady: "Zoals Gandhi werd beschouwd als de
der van India, zo was zijn echtgenote de moeder van India.
(Foto: G
