Er
zijn
veel
te
veel kort gedingen"
Nederlandse kerken steunen
Raad van Kerken Zuid-Afrika
li
iJDAG 18 MAART 1983
lang zal het alweer geleden
Vijftien, twintig jaar? Hij
Itte Nikola Bibic, en vertelde t
Wereen dat zijn achternaam mak-
lijk te onthouden was door aan
|BBC te denken. Hij werkte als
tograaf voor het Joegoslavische
J^rtijblad Borbawas een weekje
Nederland als jurylid van World
ess Photo en ik begeleidde hem
\idat ik zijn taal sprak. Hij was
i vrolijke, gezette man, die
i vrouwelijk Duits jurylid eenfo-
toonde waarop hij, zeer mager,
s nadat hij uit een Duits
tncentratiekamp was terugge-
ïerd. Zo sloeg hij twee vliegen in
klap. Zij wist dat hij wèl ge-
feugd had in de oorlog, en zij be-
dat de mogelijkheid niet uit
floten mocht worden dat hij ooit
feer zo slank en aantrekkelijk zou
porden als toen.
onze zwerftochten door Amster-
i gedroeg hij zich als een revol-
2rfotograaf Tot het nemen van
jen gewone kiek leek hij niet in
|taat. Op het Rokin beklom hij voor
.et eerst van zijn leven een glazen-
\>assersladder om het voorbijra-
nde verkeer van bovenaf te ne-
het Burgerweeshuis
jrioest ik soebatten dat hij vanuit
i op een hoger gelegen ver
dieping het Huis aan de Drie
grachten mocht fotograferen. En
die laboratoriumkamer
fclimt hij eerst nog op de tafel alvo
rens zijn foto te nemen.
oen we na deze zegenrijke arbeid
ver de middenweg van de Oude-
ijdsachterburgwal liepen (want
iaar is geen noemenswaardig trot
toir) hoorde ik met mijn instinctie-
^_pe oor dat Amsterdammers in de
loop der jaren ontwikkelen een fiets
aderen.
,Pazü", zei ik tegen Nikola en ik
trok hem aan zijn rechtermouw (hij
liep links van mij), zodat hij, zoals
het een rechtgeaard Joegoslaaf be
taamt, niet een stapje naar rechts
deed maar, tegen de trekrichting
r links. Daardoor stootte hij
tegen het stuur van de damesfiets
n, waardoor het meisje linea recta
de gracht in reed. Bibic had zijn
eigen prijswinnende foto in de ca
tegorie „Varia" voor World Press
Photo van volgend jaar gecreëerd!
In één snelle beweging trok hij zijn
i, die voor zijn buik bungel-
r zijn hoofd en gooide die op
straat, hij zonk door zijn knieën,
reikte het meisje dat kletsnat maar
nog met hoofd en schouders boven
het water uitstak, dat daar heel on
diep is, de hand en trok haar op het
droge! Daarna visten we de fiets
uit het water, en pas toen de ,foto"
geheel vooorbij was herinnerde hij
zich weer zijn camera, raapte die
op en hing die weer aan het
riempje om zijn hals. Het was niet
hem opgekomen een foto te ne
men.
Ik gedenk Nikola Bibic met eer
bied, zeker als ik in de Internatio
nal Herald Tribune het verhaal
i Judith Milles lees over de 37-
jarige Cecil Andrews, die zich op 3
maart om 11.18 uur 's avonds in
brand stak uit protest tegen de
werkloosheid. De man, getrouwd,
had dit tevoren gemeld aan het lo
kale tv-station WHMA-TV van
Jacksonville in Alabama. Daar
had men de politie gewaarschuwd,
op de voorspelde tijd (10 uur) wa
ren politiemensen ter plekken, zij
keken drie kwartier uit naar een
verdacht persoon, ontdekten nie
mand, gingen in arren moede weer
terug naar het bureau, maar toen
om 11.10 uur twee cameramannen,
Ronald Simmons (30) en Gary Har-
ris (18), met vertraging wegens au
topech op het stadsplein arriveer
den, kwam de beschonken Cecil
Andrews toch te voorschijn.
De cameramensen veronderstelden
(zeggen zij achteraf) dat de politie
ergens verborgen zat, bovendien
had Ronald Simmons getracht om
Cecil Andres zijn wanhoopsdaad
te laten uitstellen door zijn camera
lampen een keer aan en uit te doen,
met zijn hoed in de lucht te zwaai
en (waving his hat in the air) en te
zeggen dat de apparatuur tijd no
dig had om warm te lopen. Daaruit
blijkt maar weer, datje altijd moet
zorgen je hoed bij je te hebben als je
iemand ervan wil weerhouden
zichzelf in brand te steken. De ge
luidsband onthulde later dat Gary
Harris nog even zei: „Dit mogen we
niet toelaten", toen de eerste vlam
men begonnen te lekken, en dat hij
ook nog riep: „Doe dat nou niet,
man!".
Toen de vlammen Andrews' onder
lichaam in brand hadden gezet be
gon hij te kreunen en riep: „Doof 't
uit!" Ronald Simmons riep toen:
„Doof 't uit, Gary!" (hijzelf had
blijkbaar geen tijd want hij moest
filmen), Gary Harris probeerde de
vlammen nog uit te slaan met zijn
notitieblokje (daaruit blijkt maar
weer dat je altijd je notitieblokje
bij je moet hebben als je iemand wil
blussen die in brand staat), maar
dat lukte niet. Een vrijwillige
brandweerman bltiste de vlammen
met een brandblusser, Cecil And
rews ligt nu zwaargewond in het
ziekenhuis.
Phillip D. Cox, de chef van Sim
mons en Harris, heeft verklaard
dat beide mannen „verlamd waren
door ongeloof en ontzetting", en dat
het achteraf makkelijk te zeggen
was wat je in deze kostbare secon
den gedaan zou hebben, maar dat
er „duizend gedachten door hun
hoofd moeten zijn geschoten". Ik ge
loof dat onmiddellijk. Maar juist
daarom denk ik met zoveel respect
terug aan Nikola Bibic, die in een
fotogeniek geval waarbij geen
sprake was van levensgevaar niet
duizend gedoehten door zijn hoofd
liet spoken, maar slechts eentje:
redden!
UTRECHT - De veelvuldig door advocaten en hun
cliënten gebezigde kreet „laten we er maar een kort
geding tegenaan gooien" is er een van de oorzaken
van dat het aantal civiele zaken bij de rechtbank sterk
is toegenomen.
De president van de Utrechtse rechtbank prof. mr. V. J.
A. van Dijk (70) constateerde deze week tijdens een
persconferentie ter gelegenheid van zijn afscheid dat
die stijging vooral het afgelopen jaar te zien is ge
weest.
Mr. Van Dijk, die eind deze maand met pensioen gaat,
kreeg vooral landelijke bekendheid door stakingen,
die hij in kort geding wel of niet verbood.
Van Dijk, van wie woensdag 30
maart officieel afscheid wordt
genomen in de Utrechtse Pie
terskerk, over dit verschijnsel:
„Er worden, na een geleidelij
ke toename sinds 1968, de laat
ste maanden abnormaal veel
meer kort gedingen aange
spannen. Zoveel, dat we tel
kens voor drie weken zijn vol
geboekt, terwijl dat voorheen
voor niet meer dan één week
was. Ik denk dat het maat
schappelijk gezien gunstig is
dat blijkbaar steeds meer men
sen de weg naar de civiele
rechter weten te vinden om zo
te proberen hun recht te ha
len".
Een negatief aspect van deze ont
wikkeling is, volgens Van Dijk,
dat het apparaat van de recht
bank nog niet is berekend op
het grote aantal kort gedingen,
zoals bij de Utrechtse recht
bank 400 tot 500 per jaar. Van
Dijk: „We hebben een organie
ke sterkte van 32 rechters,
maar daarop komen we mo
menteel twintig procent, onge
veer vijf mensen, tekort".
„Het gevolg daarvan is enerzijds
dat bij ons hard wordt ge
werkt. Anderzijds proberen we
voorrang te geven aan bepaal
de zaken. Gedetineerden bij
voorbeeld gaan altijd voor.
Ook aan echtscheidingen ge
ven we prioriteit. Ik heb al met
al respect voor mijn collega's,
die het toch maar allemaal aar
dig redden".
Ronde van Simpel-
veld
Het aantal civiele zaken, waar
mee Van Dijk zich de laatste
vijftien jaar uitsluitend heeft
beziggehouden (verder zijn er
de strafzaken), is om verschil
lende redenen sterk gegroeid,
zo geeft de scheidende recht
bank-president aan. Het maat
schappelijk bewustzijn is vol
gens hem gegroeid. Van Dijks
laatste geding is aangespannen
Prof. mr. V.J.A. van Dijk.
tegen de Wielrenunie. Het gaat
over de datum waarop de ron
des van Rijsbergen en van
Simpelveld dit jaar zullen wor
den gehouden.
Aan de andere kant krijgt hij
nogal eens te maken met de ge
volgen van echtscheidingen.
Hij vertelt: „Laatst kreeg ik
een echtpaar bij me dat ruzie
had gekregen en waarvan de
man één van de twee honden
wilde meenemen naar zijn
nieuwe adres. De vrouw span
de een kort geding tegen hem
aan omdat ze het huisdier zelf
wilde houden. Dat geeft je dan
echt het gevoel een Salomons-
oordeel te moeten vellen".
Van Dijk ontkent ten stelligste
dat zo'n uitspraak moeten-
doen een emotionele zaak is, of
kan zijn. „Er staan belangen op
het spel die klein kunnen zijn
en toch heel diep kunnen in
grijpen. Daarom is het een goe
de zaak dat de betrokkenen
snel weten waar zij aan toe zijn.
Voor hen is het een emotionele
zaak, voor mij niet".
Emoties
De emoties bij de partijen liepen
vaak op bij de door Van Dijk
behandelde zaken die landelijk
de aandacht trokken. Zoals bij
kort gedingen tegen krakers,
bij het laatste Amelisweerd-ge-
ding en bij kort gedingen over
de vraag of een staking al dan
niet mocht doorgaan.
Van deze laatste groep noemt de
president de staking die spoor
weg-personeel in 1970 wilde
houden, de zuivelstaking van
1977 en de havenstaking van
1982. Zegt. „Als je die zaken op
rij zet, dan zie je een duide
lijke maatschappelijke ontwik
keling, waarin het stakings
recht meegroeit. Bij het eerste
voorbeeld zat staken nog ty
pisch in de sfeer van de wan
prestaties, los van het feit dat
staken door overheidsperso
neel nog steeds verboden is.
Nu mag men collectief het
werk neerleggen om een be
paald doel te bereiken. En in
het Europees Sociaal Hand
vest is ook wettelijk vastgelegd
dat zoiets mag".
Nadat Van Dijks Rotterdamse
collega Reuder in 1972 voor het
eerst naar Amerikaans voor
beeld in een arbeidsgeschil het
fenomeen 'adempauze' had ge
bruikt, maakte de Utrechtse
president er een voor Neder
land gebruikelijke oplossing
Hij zegt: „Als ik de indruk had
dat er nog mogelijkheden wa
ren dan liet ik de partijen na
twintig dagen terugkomen. Bij
de zuivelstaking van 1977
werkte dat uitstekend: na ze
ven dagen kwam het tot een
oplossing. Zoiets vind ik dan
heel prettig. Ik heb liever vre
de dan oorlog".
Gesprek in de tuin
Van Dijk herinnert zich wat be
treft de krakers dat die van het
eerste uur van een heel ander
type waren dan de huidige.
„Toen waren het jonge stellen
met een klein kind die door pa
of schoonpa op straat waren
gezet, mensen die geen kant
meer op konden en daarom
maar kraakten. Ik ben vaak
naar zulke mensen toegegaan
voor een zitting, omdat je voor
beide partijen gewicht in de
schaal moet leggen, vind ik. En
een bezoek, een rustig gesprek
in de tuin over zo'n zaak doet
dat".
„De krakers van nu willen meer
hun maatschappelijke opvat
tingen demonstreren. Het zou
best kunnen zijn dat tijdens di
verse kort gedingen de wo
ningnood niet aan de orde is.
Een kort geding vind ik daar
om soms niet de meest geëi
gende procedure om conflic
ten tussen huiseigenaren en
krakers op te lossen".
Zeker tussen de 2000 en 2500
kort gedingen heeft Van Dijk
behandeld sinds hij in augus
tus 1945 rechter-plaatsvervan-
ger werd bij de rechtbank in
Utrecht; in 1962 werd hij vice-
president en in 1968 president
van de rechtbank. Zijn 'aardig
ste zaken' noemt hij het bad
pak van Enith Brigitta, de pop
pen van Ome Joop, de zaak
van de zwangere violiste en die
van de kraaiende haan.
Van Dijk, op de vraag of hij ooit
spijt heeft gehad van een uit
spraak: „Als ik ja zou zeggen,
zou u me erg pedant vinden.
Het is dus nee. Ik heb mijn be
slissingen altijd zo overwogen
dat ik naderhand nooit heb ge
dacht: dat had ik eigenlijk an
ders moeten doen".
De raad van kerken-in Zuid-
Afrik^ (SACC) geniet in hoge
mate het vertrouwen van de
Nederlandse kerken. De on
derlinge relatie is er niet een
van "manipulatieve afhanke
lijkheid", maar van gelijk
waardigheid en vertrouwen.
Op die basis worden projek-
ten van de SACC (Engelse af
korting) door Nederlandse
kerken gefinancierd.
Dit heeft de voorzitter van de
hervormde synode, ds C.B.
Roos, namens de raad van
kerken in Nederland gisteren
gezegd in Johannesburg voor
de commissie Eloff. Deze
commissie stelt in opdracht
van de Zuidafrikaanse rege
ring een onderzoek in naar de
SACC. Het hoofd van de
Zuidafrikaanse veiligheids
dienst, generaal Johan Coet-
zee, heeft kortgeleden voor
de commissie de SACC ervan
beschuldigd vanuit het bui
tenland te worden gemanipu
leerd. Hij pleitte ervoor de fi
nanciële hulp uit het buiten
land aan de SACC te verbie
den.
Roos wees er op dat de kerken
in de gehele wereld op bijbel
se gronden de apartheid in
Zuid-Afrika afwijzen. Zij
hebben volgens Roos diep
respect voor de wijze waarop
de Zuidafrikaanse raad van
kerken hieraan gestalte geeft.
Hij noemde het tragisch dat
Coetzee aan deze christelijke
overtuiging geen aandacht
heeft geschonken. "Hij doet
het voorkomen alsof de
SACC zich op politieke gron
den tegen het apartheidsbe-
leid verzet. Het" is echter een
geloofsconflict dat vanzelf
sprekend op maatschappe
lijk terrein doorwerkt", aldus
Roos.
Kritiek 65,-
Er is kritiek gekomen op het
besluit van de hervormde
diaconie van Rotterdam-cen
trum om een eenmalige uit
kering van 65 gulden te ge
ven aan mensen of gezinnen,
die eerder in aanmerking zijn
gekomen voor de eenmalige
uitkering van het rijk. De kri
tiek is afkomstig van de
Stichting voor Kerkelijk So
ciale Arbeid in Rotterdam,
waarbij zijn aangesloten de
hervormde, doopsgezinde en
remonstrantse gemeenten in
deze stad. De hervormde dia
conie, die het besluit heeft
genomen, maakt dus ook
deel uit van deze stichting.
Ze komt nu tegenover de
twee andere deelnemers te
staan.
Zij voeren twee bezwaren aan.
In de eerste plaats kan een
kerk zich niet permitteren
haar hulp te beperken tot de
eigen leden, aldus de doops
gezinde en remonstrantse
partners. Naar hun mening
dient de kerk, voor zover dat
in haar vermogen ligt, alle
minima te ondersteunen. On
geacht of zij lidmaat van een
kerk zijn of niet.
In de tweede plaats richt de kri
tiek zich op het feit dat de
hervormde diaconie zich be
perkt tot mensen van enkele
wijken in de binnenstad.
Leren van Luther
Luther mag dan niet de vader
zijn van het reformatorisch
protestantisme, toch zou de
gereformeerde gezindte nog
heel wat van hem kunnen le
ren. Dat zei drs. K. Exalto uit
Benthuizen tijdens de confe
rentie van het Contactorgaan
Gereformeerde Gezindte
(COGG) in Putten. In dit con
tactorgaan zijn de christelijk
gereformeerde kerken en de
gereformeerde bond in de
Nederlandse hervormde kerk
sterk vertegenwoordigd.
In verband met de herdenking
van Luther sprak drs. Exalto
over de betekenis van deze
kerkhervormer voor de gere
formeerde gezindte. Drs.
Exalto is van mening dat Lu
ther aan de wieg van het re
formatorisch geloofsleven
staat. Van hem uit kan men
de weg overzien die de refor
matorische kerken zijn ge
gaan. Drs. Exalto zag ook nu
weer het gevaar ter linker en
ter rechter zijde om Christus
te verwettelijken. Hij dacht
daarbij aan wat hij noemde
de maatschappij-kritische en
politieke prediking, waarin
alle nadruk valt op het men
selijk handelen. In deze pre
diking is volgens drs. Exalto
voor Christus als verzoener
geen plaats meer, althans niet
in de zin waarin Luther en
andere hervormers erover
spraken.
Homofilie
Homofiele predikanten wor
den in Nederland steeds va
ker wegens hun geaardheid
gediscrimineerd. Kerkeraden
en gemeenteleden zullen zich
moeten afvragen "of wij als
christenen op deze manier
niet groot onrecht doen aan
medemensen die buiten hun
schuld anders zijn".
Dat stelt het breedmoderamen
(algemeen bestuur) van de
Provinciale Kerkvergadering
Groningen van de Neder
landse hervormde kerk. Het
bestuur heeft zich volledig
gedistancieerd van een be
sluit van de kerkeraad van de
wijkgemeente Opwierde in
Appingedam om voortaan
geen predikanten meer op de
kansel toe te laten van wie
bekend is dat ze homofiel
zijn.
Het moderamen van de Provin
ciale Kerkvergadering
schrijft in het mededelingen
blad 'Kontakt' dat het niet
juist zou zijn homofiele pre
dikanten te veroordelen. Vol
gens het breedmoderamen
zijn er in de kerk door alle
eeuwen heen homofiele pre
dikanten geweest. Het ver
schil met vroeger is alleen dat
er tegenwoordig een grotere
openheid en eerlijkheid op
dit terrein is, zodat het nu in
derdaad bekend kan zijn dat
iemand homofiel is. "Dit
moet als positief worden be
schouwd, omdat het evange
lie zich nadrukkelijk keert te
gen alle vormen van huiche
larij en schijnheiligheid", al
dus het moderamen. "Even
zeer is het evangelie heel dui
delijk een boodschap van be
vrijding en genade voor alle
mensen, ongeacht hun af
komst, huidskleur, geaard
heid of geslacht. Het is sterk
gekant tegen iedere vorm van
discriminatie".
Beroepen
Hervormde Kerk: Aangeno
men de toezegging van be
roep tot predikant stichting
Crabbehoff, Dordrecht:
mevr. J.A. Meulendijk, Rot
terdam. Bedankt voor Scher-
penisse C. v.d. Berg, Weke-
Toegelaten tot de evangeliebe
diening en beroepbaar ge
steld: J. Alma. Schoonebeek,
J.W. van Estrik, Zwijndrecht,
C.J. de Jong, Noordwijk,
S.H. Lanser. Groningen.
Baha'i
De Mensenrechten Commis
sie van de Verenigde Naties
heeft onlangs een resolutie
aangenomen waarin de ver
volging van de Baha'is krach
tig wordt veroordeeld. Des
ondanks blijft in Iran de sys
tematische uitroeiing van de
Baha'is doorgaan. Deze week
werden drie leden van deze
geloofsgemeenschap door
ophanging vermoord. Leden
van de Baha'is die zich in het
buitenland bevinden vrezen
het ergste voor de 300.000 Ba
ha'is in Iran als het huidige
machtsbestel daar nog langer
blijft gehandhaafd.
Filmregisseur
bij verstek
veroordeeld
ANKARA (AFP) - Een miltiaire
rechtbank in Istanboel heeft de
filmregisseur Yilmaz Guney bij
verstek veroordeeld tot zeven en
een halfjaar wegens "communis
tische propaganda".
De regisseur van de film "Yol", die
op het festival in Cannes werd
bekroond met de Gouden Palm,
werd vervolgd wegens de publi
catie van een artikel in 1979. Gu
ney was dit jaar al twee keer ver
oordeeld tot zeven en half jaar
wegens publicatie van twee an
dere artikelen. Nadat Guney in
1974 wegens moord was veroor
deeld tot 18 jaar, ontkwam hij in
oktober 1981 naar West-Europa.
De Turkse nationaliteit werd
hem vorig jaar ontnomen.
Balanchine geen
leider meer van
N.Y. City Ballet
NEW YORK - George Balanchine
is niet langer artistiek leider van
het New York City Ballet, elke
groep hij in 1948 met Lincoln
Kirstein oprichtte en tot een van
de belangrijkste dansgroepen ter
wereld maakte. Dit heeft het be
stuur van het Newyorkse gezel
schap bekendgemaakt.
De 79-jarige choreograaf die al vijf
maanden in een ziekenhuis ligt,
is benoemd tot emeritus ballet-
meester van het gezelschap. Ba
lanchine werd in het toenmalige
Sint Petersburg geboren. Hij
heeft de Amerikaanse nationali
teit.
Met de verdwijning van Balanchi
ne is een tijdperk van de Ameri
kaanse balletkunst afgesloten.
Newsweek schreef eens dat Ba
lanchine voor de dans was wat
Mozart betekende voor de mu
ziek. Balanchine die eens deel
uitmaakte van de Ballet Russes
van Serge Diaghilev, kwam in de
jaren '30 op uitnodiging van Kir
stein naar de Verenigde Staten.
