„Geen zin om parlementje te gaan spelen de weekbladen Reportage HP ra\, JËMÈ Burgemeesters zien weinig heil in 9vredesconferentie DE TIJD Varia Het zal niet druk worden op de conferentie die zeven burgemeesters samen met de vredesbeweging op 9 juni in Utrecht of Amersfoort willen organiseren. Al thans, als het aan de eerste burgers uit Leiden en om ringende gemeenten ligt. Vrijwel zonder uitzondering wordt afwijzend of uiterst terughoudend gereageerd als het initiatief van de zeven burgemeesters ter spra ke wordt gebracht. door Bert Paauw jSgjr mm K mM mm DONDERDAG 17 MAART 1983 in de toonkamers van Indoor BV in Amsterdam dronken we, in af wachting van Kaj Franck, de Fin se ontwerper van Arabia glas en aardewerken ook een beetje van de Finse ambassadeur M. Hakka- nen, een kopje koffie uit een wit (oj zwart) verantwoord modelletje. Dat kon je met je klompen aanvoe len, ook al zagen het kopje en het schoteltje er verder heel eenvoudig uit. Ze hadden, hoe zal ik dat zeg gen: geen dominerende vorm! Krek dezelfde omschrijving las ik later in een interview dat de 72-jarige Kaj Franck over zijn jongste ont werp TEEMA in een Fins blad was afgenomen. Ik bleek ook, zo las ik, niet uit een onderdeel van een ser vies gedronken te hebben, want de 19 TEEM A-artikelen vormen sa men geen servies in de ouderwetse betekenis van dat woord maar 'een basis voor wat in een huis nodig is', en tegelijkertijd 'een geïntegreerd en natuurlijk deel van hun omge ving'. Arabia bestaat al 110 jaar en is na de oorlog een begrip geworden. De vormgeving van Arabia geeft (hoe zal ik dat nou eens zeggen?) de ty pische aspecten van het Finse ka rakter weer: welwillendheid om iets tot stand te brengen, een duide lijke behoefte om eerlijke ontwer pen met schoonheid en functie te combineren, en een creatieve geest die open is voor experimenten. Ik heb er overigens hard ge noeg voor gewerktwant ik behoor de tot de zes genodigden die streden in een wedkamp tafelschikken. Voor mensen die dubben over de aanschaf van een nieuw servies, heeft Indoor BV namelijk talloze serviezen, bestek, glaswerk e.d. in viervoud klaarstaan, die men dan op een gedekte tafel kan rangschik ken, combineren en optutten, waar na een polaroidcamera gereed ligt om van de verschillende resultaten een foto te nemen, die men dan thuis, voor nader beraad met de overige gezinsleden, kan bestude- *ren alvorens tot de aankoop over te gaan. Praktisch en slim tegelijk! Ik had op mij genomen voor een kin- derontbijt te dekken, en daarom ge kozen voor wat Lubbers een 'no nonsense'-tafelschikking noemt met plastic place-mat, bord, weetabix- schaaltje, eierdopje, het minst on handige Finse bestek dat de klein ste kans maakte om de minuut van de tafel te kletteren, een kopje zon der schotel, een kaars, een doosje pepermunt en een bijpassend blauw servetje, waarvan de jury wilde weten of het expres zo on- mondriaans scheef lag. Ik legde uit dat het geen kunstvoorwerp maar een servetje was dat daar lag zoals het daar lag, zoals ook het kopje na de eerste slok ook weer op een ge heel andere en artistiek onverant woorde plaats naast het bord zou komen te staan. Leer mij kinderen en hun ontbijtmanieren kennen! Ik viel dus buiten de prijzen, en dat was maar goed ook, want daar door kan ik nu onbevangen over deze Arabia-happening schrijven. Tim Krabbé, die behalve schrijver ook eigenaar is van Arabia email pannen met de roepnaam Finella, waarschuwde me dat ze weliswaar deksels mooi zijn, maar dat de overhuivende deksels het onmoge lijk maken je aardappels op goed- hollandse manier af te gieten. Nu is de werkelijke betekenis van 'mooi' in de Finse Arabia-filosofie 'abso luut, volledig', functioneel, ge rechtvaardigd en goed', maar ik mis in die opsomming toch het epi theton 'afgietbaar'. Maar voor die Finella-schalenis Kaj Franck niet verantwoordelijk, hij is de man die de TEEMA-kopjes ontworpen heeft waaruit ik koffie dronk, en hij heeft ons uitgelegd hoe praktisch zijn ontwerp was. Het vlakke scho teltje, zonder de gebruikelijke hek senkring in het midden waarin de voet van het kopje past, kah na het sneuvelen van het kopje mede dank zij de wat hogere rand als bakje voor dessert, nootjes en dergelijke dienst doen. Het verweduwt dus niet na het breken van het kopje, en hoeft niet als enig mogelijke eind bestemming onder een bloempot te worden gezet. Zo past het dekseltje van het suikerpotje ook op het melkkannetje, en zelfs op de kopjes. En als nu eens het schoteltje breekt in plaats van het kopje? Dan kan dat kopje als bekertje worden ge bruikt, en dat geldt zeker voor het kopje met de hoge Amerikaanse maat (Amerikanen drinken hun koffie graag in grote mokken). De TEEM A-onder delen zijn dus zowel neo- als multi-functioneel! Ik was gelukkig ook nog even in de gelegenheid Kaj Franck mijn per soonlijke probleem met serviesgoed voor te leggen als ik de vaatwas- machine uitruim. Kopjes, bekers, schaaltjes e.d. die ondersteboven in de rekjes werden gezet, bevatten dan dank zij het opstaande randje rond de voet nog vaak een plasje water. Ben je daar niet op ver dacht, dan spat je al het droogge- blazen vaatwerk weer nat, en an ders moet je die onderkant toch weer afdrogen. Ik legde hem mijn sensationele uitvinding voor: kop jes, schaaltjes etcetera met vlakke voet van onderen! Het bleek dat dit strikt persoonlijke probleem toch ook al tot in de Arabia-fabrieken in Finland was doorgedrongen. Met een rode balpen tekende hij aan, hoe hij had voorgesteld één gleufje in het voetrandje te maken, onder het oortje. Maar als het kopje dan in de vaatmachine juist de andere kant op helt, blijft het water toch nog liggen. De best oplossing is drie van die gleufjes van onderen, zoals de Kasino-kopjes van Goran Back die hebben. Een mens is overigens wel gezegend, als dit zijn grootste kopzorg is... Het zevental trad onlangs naar buiten - geflankeerd door IKV- secretaris Mient-Jan Faber - met de mening dat gemeente besturen zich dienen te bezin nen op hun rol en taak bij een eventuele plaatsing van kern raketten op Nederlands grond gebied. De zeven, afkomstig uit CDA, PvdA en D'66, lieten er overigens geen twijfel over bestaan tegenstander van een dergelijke plaatsing te zijn. Burgemeester A. G. Smallen- broek van Smallingerland (Drachten) verklaarde bij die gelegenheid dat het gezamen lijk beraad op 9 juni onder meer is bedoeld om na te gaan waar de grenzen liggen van de gemeentelijke mogelijkheden om de kernraketten tegen te houden en waar verzet nog be tamelijk is. Ook vond hij dat je "als goed burgemeester de dis cussie niet mag ontlopen en je een standpunt zult moeten in nemen". De zelf uit het CDA afkomstige burgervader zei te hopen dat in elk geval de poli tieke partijen, waartoe de ze ven burgemeesters behoren, op de conferentie van .9 juni komen luisteren. Op de spoorbaan Burgemeester A. Kret van Sas- senheim - een partijgenoot van Smallenbroek - zal er in juni niet bij zijn. "Zeker niet", is zijn resolute commentaar. "We hebben een nationaal en geen lokaal defensiebeleid. Het is dan ook niet de taak van de lo kale overheid om het beleid van de nationale overheid nog eens dunnetjes over te willen doen. Die hele actie leidt tot verwarring en is tot mislukken gedoemd. Trouwens, wat zou den we als gemeente tegen een eventuele plaatsing kunnen doen? Moeten we soms op de spoorbaan gaan liggen"? Burgemeester S. Scheenstra van 1JT\ VRU NEDERLAND De Kleine Gifatlas van Nederland, zo luidt de statige titel van het kleurkatern dat deze week VN begeleidt. Een minutieuze inven tarisatie per provincie van alle (1587) plaatsen met gif, die ant woord moet geven op de vragen welk spul waar door wie is ge stort en hoe gevaarlijk het is. Het samenstellen van een gifplaat- sen-top-dertig leverde een duide lijke winnaar op: het EMK-ter- rein in Krimpen aan den IJssel. Bij het samenstellen werd onder meer een beroep gedaan op over heden en dat leverde, aldus VN, soms vreemde reacties op. Zo verstrekte Zuid-Holland de aan vankelijk toegezegde gegevens niet, 'omdat er simpelweg geen overzicht bestond met de basis gegevens per plaats'. Betere me dewerking verschaften de sa menwerkende milieubewegin gen en ook de gemeenten, die klagen over van hogerhand op gelegde procedures. Ze dwarsbo men een eigen schoonmaakbe- leid. Het VN openingsartikel belicht de 'stelselmatige onderschatting' van de milieuvervuiling. Oud hoogleraar en gifdeskundige dr. Jan Willem Copius Peereboom ("Ik ben zo langzamerhand een cynische oude milieuman") le vert de voorbeelden van een 'schandalig falend beleid': hoe politici en medici klachten van milieuslachtoffers negeerden. Aansluitend voelen Joop van Tijn en Max van Weezei milieu minister Winsemius aan de tand over chemische industrie en de regulering. "Voor mij is de che mische industrie geen vies woord, want dan blijven er nog maar weinig schone woorden in de economie over". Verder in VN onder meer inter- Oegstgeest, ook CDA, weet nog niet of er iemand van het gemeentebestuur naar de con ferentie zal gaan. "Het is zo'n gevoelige materie, elk woord weegt. Als gemeentebestuur in z'n geheel zullen we ons erop moeten bezinnen". Scheenstra is het er niet mee eens dat 'de zeven' zo nadrukkelijk als bur gemeesters naar buiten zijn ge treden. "Iedere burgemeester heeft zijn persoonlijke opvat ting. Je kunt tegen plaatsing zijn. Dat is te respecteren maar spreek dan wel op persoonlijke titel. In je optreden als over heidsdienaar moet je oppas sen. In die functie moet je wor den gemachtigd door de ge meenteraad want de raad be paalt het beleid". Mocht de regering ooit besluiten tot plaatsing van raketten op het gebied van Oegstgeest dan vindt Scheenstra dat dat be sluit moet v/orden uitgevoerd. "De wet staat boven de ge meente. Kun je het voor je ge weten niet verantwoorden om mee te werken aan de uitvoe ring van zo'n beslissing dan moet je als burgemeester ver trekken". Pennestreek Burgemeester N. v. 't Wout van Valkenburg (CDA) gaat niet naar de conferentie "ook al heb ik een hekel aan kernwapens", meldt hij. "We kunnen tegen woordig niet meer onderschei den. Dit is toch geen gemeen telijke zaak. Democratie bete kent je neerleggen bij een be slissing van de parlementaire meerderheid. Bovendien, neem je als gemeente een af wijkend besluit dan kan de mi nister dat met één pennestreek ongedaan maken". Burgemeester J. v.d. Linden van Waddinxveen (CDA) zegt er geen behoefte aan te hebben om met een aantal collega-bur- views met de door wraak gedre ven schrijver Henk Romijn Meij er, met PSP-voorzitter Bram van der Lek (over de feminisering van zijn partij) en de Franse ac trice Nathalie Baye. Rudie van Meurs onderzocht hoe kleine ge meenten als Neerijnen woekeren! met steeds minder geld: de eer ste schijnscheidingen zijn al ge signaleerd in de tien toch zwaar door sociale controle beheerste dorpen. De Haagse Post afficheert IKV-se- cretaris Mient Jan Faber als "de Machiavelli van de vrede". Even leek het erop of hij het CDA mee kon krijgen in zijn verzet tegen de kernwapens. Maar gekibbel over de uitleg van de te voeren leuze deed het CDA afhaken. Fa ber lijkt er niet erg opi te treuren. "Het stond voor mij van meet af aan vast dat het niet kon". Toch moest Faber voorzichtig te werk gaan "Wij vissen - met dat kerkvolk achter ons - in dezelf de vijver als het CDA, het is een must voor ons met hen om te gaan". Maar behendig heeft Fa ber het CDA weten uit te range ren. Het heeft hem in CDA-krin- gen niet geliefder gemaakt. Men prijst zijn gedegen kennis, maar noemt hem ook onverdraag zaam, onbuigzaam en geïnteres seerd in machtspolitiek: "een beetje machiavellistisch". Het IKV bestaat louter bij de gratie van de persoon Faber, verder "zwalkt het maar wat rond", al dus een CDA'er. De FAO, Voed- gemeeSters in juni parlementje te gaan spelen. "Over die raket- tenzaak heeft ieder mens zijn zorgen maar onze staatsrechte lijke structuur is nou eenmaal zodanig dat de landsregering in dat opzicht knopen moet doorhakken. En dan moet je dat niet van onderop willen re gelen". De enige PvdA-burgemeester in de Leidse en Alphense con treien, mevrouw G. Hen- drickx-Vlaar van Warmond, is één van de weinigen die zich positief over de conferentie uitlaat. "Ik heb de datum geno teerd want ik heb er wel be langstelling voor". Hoewel het punt nog aan de orde moet ko men in het college van B en W acht mevrouw Hendrickx de kans zeer groot dat Warmond op 9 juni is vertegenwoordigd. "Ik vind het niet zo belangrijk of de vredesbeweging dan wel een stel burgemeesters het ini tiatief voor de bijeenkomst heeft genomen. Het lijkt me in elk geval wel gewenst om mee te denken en mee te praten". Burgemeester J. Kok van Bode graven, als D'66'er ook al een 'progressieve uitzondering' in het verder voornamelijk CDA'ers tellende burgemees tersbestand in de Rijn- en Bol lenstreek, houdt zich erg op de vlakte. "Ik weet nog niet of er in juni iemand van Bodegra ven bij zal zijn. Over deze be langrijke zaak moet het college van B en W met de raad over leggen". Geen heil Een aantal burgemeesters van WD-huize laat duidelijk door schemeren geen heil in de con ferentie te zien. Burgemeester K. Staab van Wassenaar wenst tot driemaal toe nadrukkelijk te verklaren het optreden van zijn zeven collega's oryuist te vinden; burgemeester P. Can- negieter van Voorschoten vindt dat gemeenten niet de eerst aangewezen instanties zijn om zich met de kernraket ten te bemoeien en burgemees ter C. Goekoop van Leiden zegt dat er in ieder geval nie mand namens de Leidse bur gemeester op de conferentie aanwezig zal zijn. Goekoop: "Ik betwijfel of het verstandig en juist is wat myn zeven collega's hebben ge daan. Als eerst verantwoorde lijke voor de openbare orde moet je heel voorzichtig zijn in je uitlatingen. Ik vind het trou wens vreemd dat ze als burge meesters naar buiten zijn ge treden terwijl de invitaties voor de conferentie aan de col leges van B en W zijn gericht". Misschien wel het meest perti nent van alle burgemeesters uit deze regio is eerste burger F. Winkel (CDA) van Noord- wijkerhout. "Ik pieker er niet over om mee te doen. Dat heeft te maken met ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog. Ik ben tegen alles wat naar ondermij nende activiteiten zweemt. De weerstand tegen kernwapens, daar heb ik moeite mee. Kern wapens vormen een selectief punt uit de middelen van oor logvoering en behoren naar myn mening niet eens tot de ernstigste van de middelen. Jammer dat deze collega's dit doen. Zij zijn niet de eerst ge roepenen. Ik heb geen enkele interesse voor hun actie, mij zullen ze op die conferentie in juni niet zien". Overschatting Burgemeester M. Paats (CDA) van Alphen gaat er ook niet heen. "Je moet niet doen alsof je in deze zaak als burgemees ter een aparte taak hebt. Dat is een overschatting van de posi- behoort tot degenen die het liefst van de sociale wetten profite ren". Zeegers draait de zaken om: "Stel je voor dat ik een rap port moest schrijven over een collega: u weet allemaal hoe psy chiaters zijn. Ze zitten hier om zo snel mogelijk geld te verdienen en ze praten onder elkaar over hun dure auto's en hun seks. Dan zou je als rechter toch zo'n schandalig rapport verwerpen, dat mag je eenvoudig niet aanne- HN rekent verder af met de fabel van minister Van Aardenne (eco nomische zaken), die niet aarzelt te verklaren dat de kernenergie in Frankrijk zo goedkoop is. Vol gens het blad zijn de feiten an ders: het Franse bedrijf Electrici- te de France lijdt miljarden francs verlies, de Franse stroom- tarieven zijn in twee jaar met bij- na 30 procent gestegen en de ta rieven van uit nieuwe kerncen trales verkregen stroom komt uit op elf cent per kilowattuur en niet zes cent zoals de minister be weert. Verder in HN een artikel over het politieke optreden van de paus, een verhaal over de rol van ano nieme tipgevers ten behoeve van sociale diensten en een (oudtes tamentische uitleg van de vrou welijke verleiding als laatste red middel. EISEVEERS MAGAZINE Minister Onno Ruding van finan ciën, ex-bankier, wordt door Ali ce Oppenheim aan de tand ge voeld: "Pure politici hebben tie van een burgemeester. Hij is voorzitter van de gemeente raad, doet mee in het college maar is geen zelfstandig or gaan". Waarschijnlijk is ook burgemeester A. Houdijk van Zoeterwoude (CDA) afwezig. "Het IKV probeert bewust ge meenten bij de rakettenkwes- tie te betrekken. Maar men gaat voorbij aan de democrati sche spelregels in dit land waarbij regering en parlement beslissen. Het is geen zaak voor de gemeenten. Dat bur gers zich verzetten en demon streren tegen kruisraketten is prima maar het gemeentelijk apparaat is daarvoor niet het geëigende middel". Burgemeester C. Bos van Kat wijk (ook CDA) neemt een af wachtende houding aan. "Ik zie niet in waarom er van de kant van de gemeenten nu al paniekerig moet worden ge daan. Laten we nou eerst eens kijken wat het overleg in Genè- ve oplevert. Daarna moet de landsregering een standpunt innemen en dan pas is de beurt aan de lokale overheid. Wat zou ik me nu druk gaan zitten maken? Ik kan natuurlijk wel met een stelletje collega's vrij blijvend gaan zitten filosoferen maar daar heb ik geen behoef te aan. Ik ga dan ook niet naar die conferentie toe". "Bovendien moet je ook het be trekkelijke van de mogelijkhe den van een gemeente inzien. Een landsregering kan altijd iets dwingend opleggen. Zo'n bordje met de mededeling kern wapen vrije gemeente helpt dan echt niet. Dat is al leen maar symboliek, een emo tionele uiting. Heus, geen en kele gemeente zal gelukkig zijn met raketten binnen haar grenzen maar als het ooit tot plaatsing komt dan zullen toch een paar gemeenten het voor hun rekening moeten nemen. Je kunt wel je eigen straatje schoon willen houden en de vuile was naar een ander door schuiven maar dat is toch ook geen respectabele houding. Men zal moeten inzien dat het algemeen belang soms boven het lokale belang uitstijgt". geen alternatieven. Ik wel, ik zit niet met zilveren kettingen aan deze baan geklonken". Niette min bijt-hij zich steeds meer in de politiek vast. Zijn gezin staat echter voorop, al moest het een veer laten toen Ruding de poli tiek in ging: "Ik ben op een be hoorlijke manier in inkomen ge zakt. We zijn enorm aan het om buigen thuis. Het binnenwerk zou dringend geschilderd moe ten worden, maar we hebben echt geen geld om een vent te la ten komen. Dus doet mjjn vrouw het nu zelf maar. Gelukkig krijg ik dus alle steun thuis". Ruding worstelt om een manier te vinden om mensen - in hun eigen belang - te laten afzien van zaken waaraan ze gewend zijn geraakt. In dit verband bekent hij: "Het is voor mij niet gemakkelijk me te identificeren met wat de massa voelt". Volgens de WD-buitenlandspe- cialist Voorhoeve is het veilig heidsbeleid van Nederland zijn partij een kabinetscrisis waard. Tegenover EM verklaart hij dat de liberalen geen beleid willen waarmee kool en geit worden ge spaard. in de Bijlmermeer staan 1300 fiats leeg. Deze Amsterdamse beton- wijk, die ooit als tuinstadswjjk op de tekenborden was gepland, maar nu door al dat groen juist zo onveilig is geworden, krijgt nog een kans. De voorzitter van de woningbouwvereniging wil dat de huren lager worden om zo de leegstand tegen te gaan. Lukt dat niet, dan moet men "afbreken en ter plekke anders gaan bouwen". Verder in EM: de zorgenvüeghjn Amsterdam-VS, een interview met kanselier Helmut Kohl en een reportage over een informa tie-avond bij de Amsterdamse politie. sel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, is verwor den tot een corrupt instituut, dat de armen armer en de hongeri- gen nog hongeriger maakt door het beschikbare geld grotendeels voor zichzelf te reserveren. Een triest verhaal over vriendjespoli tiek, wanbeheer en zelfverrijking ten koste van de allerarmsten. Verder in HP een gesprek met voetballer Willy van der Kuylen. Ooit voorbestemd een tweede Cruyff te worden. Wat ging er De discussie naar aanleiding van het bezoek van de paus aan La- tijns-Amerika, vorige week in De Tijd geopend door Arie Kuiper, kreeg in het praatprogramma Het Capitool de nodige kritiek. Kuiper neemt deze week welis waar wat gas terug, maar conclu deert vervolgens dat "het alle maal nog veel erger is". De paus heeft tijdens zijn bezoek de volkskerk gelaten voor wat hij is en een keuze gemaakt voor de status quo. Een keus die een steun voor de machthebbers im pliceert Maar met de veroorde ling van alle priesters en leken die daadwerkelijk voor de bevrij ding hebben gekozen heeft de paus de vermoorde bisschop Ro mero verraden. "De katholieke kerk is in slaap gevallen", con cludeert Kuiper. "De rode S" in dagbladadverten ties staat vanaf deze week borg voor 41 verschillende spaarbank organisaties. De tijd vroeg zich af waarom deze spaarbanken zich kosten noch moeite lijken te ge troosten om met een hoop kabaal en vooral veel "blije mensen" de bekendheid bij het publiek te verwerven. Oorzaak: de spaar bank heeft altijd een wat "stoffig imago" gehad. Dat was geen ech te bank. Een "volks" karakter waar ze maar moeilijk vanaf kon den komen. Intussen ging het goed met de "echte" handelsban ken. Dus, concludeert de Tijd, de spaarbanken zijn op weg naar een nieuwe "identiteit" met de S als bindmiddel. Het weekblad heeft zich tenslotte midden in de schoolstrijd gewor pen. Met de vraag of het huidige onderwijsbestel moet blijven ge handhaafd trok Gerard Driehuis het land in. De uitkomst was op merkelijk: ruim 73 procent van de ondervraagden vond dat het onderwijsbestel moet blijven zo als het is. Meer dan de helft was van mening, dat het bijzondere onderwijs moet blijven, zelfs als dat extra geld kost. hervormd nederland Dr. Machiel Zeegers, buitenge woon hoogleraar in de forensi sche psychiatrie aan de Leidse universiteit, hekelt in HN het ge drag van sommige psychiaters bij het maken van rapporten. Hij signaleert veel voorkomende agressie en machtsmisbruik. "Ik had een keer een rapport en daar stond in: we weten allemaal hoe die Marokkanen zijn. Ze zitten hier alleen maar om zo snel mo gelijk geld te verdienen en ze praten onder elkaar óver hun geld en over hun seks. Deze man

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 17