c
D-
"Olga" als broedplaats
nieuwe werkgelegenheid
Indruk van drukkerijen
Vier avonden lang
Roze Lentefestival
Matrassenfabriek wordt bedrijfsverzamelgebouw
Bewoners
commissie
bejaarden
Zuid-West
Foto-tentoonstelling in de Waag
jr
'TKocU^uccdfl/en^od^
jf
door
Leo Maat
ZATERDAG 12 MAART 1983
LEIDEN Matrassen worden er niet meer gemaakt. Het
fabrieksgebouw in de Evertsenstraat staat er koud en
verlaten bij. Olga, het rijke slapen, is niet meer. De roem
ruchte onderneming is vorig jaar verhuisd naar Maas
tricht. Maar insiders weten te vertellen, dat het bedrijf
250 kilometer stroomopwaarts minder gedijt dan in het
Leidse. Gebrek aan vakmensen...
De gemeente aarzelde indertijd of ze het fabrieksterrein zou aankopen.
Dat zou immers een mooie vertrekpremie premie zijn voor de onderne
ming. Een plezierige bijdrage in de verhuiskosten, terwijl de gemeente
alleen maar meer werkloosheid onder haar burgers ervoor terug kreeg.
Maar Olga nam haar matras op en
ging. En de gemeente dokte drie
en een kwart miljoen gulden
voor de gebouwen en de grond.
Dat het geen weggegooid geld
is, wordt inmiddels duidelijk:
het fabrieksgebouw zal niet
lang meer leeg staan.
Olga; van verdwenen industrie
naar een centrum van nieuwe be
drijvigheid. Dat is kortweg de in
houd van de plannen, die de ge
meente voor ogen staan. De uit
voering van die plannen is in vol
le gang. De voorbereidende fase
is nagenoeg gedaan en het echte
werk kan beginnen.
Olga wordt een bedrijfsverzamel
gebouw. Maar niet zomaar een.
Het bedrijfsverzamelgebouw De
Hallen, nabij de Merenwijk, is
geheel anders van opzet. Dat is
inderdaad een gebouw, waarin
diverse bedrijven verzameld zijn.
Punt uit.
Olga wordt meer dan een bedrijfs
verzamelgebouw. Het wordt, zo
als de medewerkers van de ge
meentelijke directie Economi
sche Zaken en Energie (EZE)
Herman Amptmeijer en Dirk van
Schie het noemen, een broed
plaats van nieuwe werkgelegen
heid.
De bedrijven, die binnenkort in
'Olga' worden gehuisvest, zijn al
le kleine, beginnende ambachte
lijke en/of dienstverlenende on
dernemingen. Al dan niet werk
loze mensen met een produktief
idee. Maar die over een drempel
geholpen moeten worden om het
idee in werkelijkheid om te zet-
Leiden
ten.
n, schreef eens de dichter
Willem Elsschot, en in onderne-
mingsland gaat dat zeker op.
Vandaar dat de gemeente de hel
pende hand wil bieden aan be
ginnende ondernemers.
Huur
Een van die praktische bezwaren is
de prijs die op de vrije markt
voor bedrijfsruimte betaald moet
worden. En de grote eenheden,
waarin bedrijfshallen doorgaans
zijn ingedeeld. Meestal veel te
groot voor een beginnend een
mansbedrijfje.
Het fabrieksgebouw Olga wordt
voor een bedrag van een half mil
joen gulden verbouwd. Na de
verbouwing zullen er zo'n twin
tig eenheden beschikbaar zijn
voor evenzovele gegadigden.
"Maatwerk. Betrekkelijk ldeine
units van verschillende grootte",
zegt Amptmeijer.
"Met een gemiddelde kale huur
prijs van 35 40 gulden per vier
kante meter per jaar, dus sowie
so onder de marktprijs", vult
Van Schie aan. "Er zijn al twee
generaties van indelingen ge
weest. De inrichting en de orga
nisatie wordt zoveel mogelijk
aangepast aan de gebruikers".
Tijdens twee informatiebijeen
komsten is met de belangstellen
den de indeling van het gebouw
besproken. Op aanwijzingen van
de toekomstige gebruikers zijn
er wijzigingen aangebracht, is de
Dit bord stamt nog uit de voormalige matrassenfabriek. Het hangt nu in
het stadhuis. De ambities van het nieuwe werkgelegenheidsproject liggen
vooralsnog op een andere schaal dan deze slogan suggereert.
(Foto Holvast)
inrichting nog wat kleinschaliger
gemaakt.
Die bijeenkomsten hadden overi
gens een vrijblijvend karakter.
De selectie van de gegadigden
moet nog gebeuren. Er is nog
geen enkel huurcontract gete
kend. Dat kan ook niet, want het
bedrijfsverzamelgebouw komt
onder het beheer van de Stich
ting Werkgelegenheid Leiden.
Deze stichting is in het leven ge
roepen door de gemeenteraad en
het is ook de raad die (waar
schijnlijk nog deze maand) op
voordracht van B en W het be
stuur van de stichting benoemt.
Het bestuur beslist uiteindelijk
over het aangaan van contracten
met gegadigden, nadat een toet
singscommissie advies heeft uit
gebracht.
Het bestuur zal als volgt worden
samengesteld: twee vertegen
woordigers van het Leidse be
drijfsleven (een van het Konink
lijk Nederlands Ondernemers t
Verbond KNOV en een van de
Leidse Vereniging voor Indus
trie LVI), twee vertegenwoordi
gers van de vakbeweging (FNV
en CNV), twee namens organisa
ties die belangen van werklozen
behartigen.
Welke dat zijn is nog niet bekend.
Het Werklozen Advies Centrum,
de CNV-werkende jongeren, de
Studenten Ecclesia en de Vrij
willigers Centrale hebben kandi
daten gesteld. Daar zullen B en
W nog een keuze uit moeten
doen.
Ten slotte twee namens de stuur
groep werkgelegenheid. Hierbij
wordt gedacht aan twee ambte
naren, Gerard Bovens van de So
ciale Dienst en Herman Ampt
meijer van EZE, die als voorzit
ter en secretaris van het bestuur
zouden kunnen fungeren.
1 mei
Het is het opbouwen van een be
stuurlijk kader, dat enige tijd
vergt en sommige gegadigden de
indruk geeft dat er alleen maar
over Olga gepraat wordt en er
verder niets gebeurt. "Wij mogen
niet harder gaan dan de beslui
ten mogelijk maken", zegt Van
Schie aan hen die staan te pope
len om aan de slag te kunnen.
Het wachten was eerst op de raads-
behandeling, half november, van
het Leidse banenplan, de nota
Zicht op Werk. Onmiddellijk
daarna pakte de directie EZE de
volgende fase in de voorberei
ding van het project aan: het
werven van gegadigden, de orga
nisatie van informatie-bijeen
komsten (de eerste 'oriëntatie
bijeenkomst' was zelfs al achter
de rug), de oprichting van de
stichting, de financiële onder
bouwing van het project, enzo
voort.
"De benoeming van het bestuur en
dan een beslissing over het ma
nagement van het project zijn nu
aan de orde", aldus Van Schie.
Maar, zo is het streven, uitgere
kend op de Dag van de Arbeid
moet het project gereed zijn. Zo
dat op maandag 2 mei enkele
tientallen mensen daadwerkelijk
aan de gang kunnen.
Het management neemt een be
langrijke plaats in in het idee
achter Olga. "Het onderlinge
contact is van heel groot belang",
zegt Van Schie, die in oktober
met zijn chef Ewalt Keijser naar
Engeland reisde. Daar bezocht
hij onder meer Regeneration,
een commercieel bedrijf dat zich
toelegt op de verbouw vanfa
brieksgebouwen voor beginnen
de ondernemers.
"Recente ervaringen in Nederland
leren dat zestig procent van de
beginnende bedrijven na korte
tijd ophoudt te bestaan. De over
levingskansen blijken een stuk
hoger in bedrijfsverzamelgebou
wen", aldus de medewerkers van
EZE.
Door nauw contact - ze lopen alle
maal door dezelfde gang, gebrui
ken dezelfde kantine en andere
gemeenschappelijke voorzienin
gen - praten de ondernemers
met elkaar. Samen vinden ze op
lossingen voor problemen. Gro
te, maar vooral ook de kleine.
Men speelt elkaar orders toe en
gebruikt elkaar als toeleverings
bedrijf, zo is de gedachte.
"Na de vergadering vorige week
van de raadscommissie zijn we
met z'n allen nog even naar café
de WW gegaan. Daar zag je dat
proces meteen op gang komen.
Men zat bijvoorbeeld te praten
over welke persen je kunt ma
ken. Die informatie-uitwisse
ling...".
Planwinkel
De gemeente heeft geld beschik
baar gesteld om de eerste twee
jaar het project van management
te voorzien. De gedachten gaan
ernaar uit (dat wil zeggen, als het
stichtingsbestuur in wording er
mee instemt) om deze taak aan
Plan winkel Delft uit te besteden.
De Planwinkel is een gerenom
meerd adviesbureau, dat vooral
bekendheid geniet op het gebied
van stadsvernieuwing. De laatste
tijd heeft de Planwinkel echter
ook de nodige ervaringen opge
daan met bedrijfsverzamelge
bouwen voor beginnende onder
nemingen. Al was het alleen
maar met de eigen huisvesting
en ontstaansgeschiedenis
Het dagelijks beheer van het ge
bouw, advisering van bedrijven
en het fungeren als intermediair
tussen bedrijven en instanties
zijn de taken van het manage
ment. En zorgen voor een opti
male onderlinge communicatie.
Doordat de Planwinkel beschikt
over deskundigen van diverse
disciplines kan hjj fungeren als
het gezochte schaap met v\jf po
ten.
De kosten van het management be
dragen negentig mille per jaar.
De gemeente betaalt, zoals de ge
meente ook de aankoop betaal
de. Hiervoor werd een bedrag
van 835.000 gulden beschikbaar
gesteld uit het fonds ondersteu
ning bedrijfseconomische activi
teiten. (Het overige gedeelte van
de aankoop komt voor rekening
van de reinigingsdienst, die op
het Olga-terrein een nieuwe huis
vesting bouwt).
Verder kan de gemeente putten uit
het fonds werkgelegenheid, waar
jaarlijks anderhalve ton in ge
stort wordt. De gemeente steekt
kortom heel veel geld in het pro
ject. De provincie doet daar nog
een schepje bovenop en neemt
de kosten van de verbouwing op
zich.
Is dat geen concurrentie-verval-
sing? De medewerkers van EZE
vinden van niet. "Naar het regu
liere bedrijfsleven gaan ook
enorme subsidiestromen", aldus
Amptmeijer. "En de bedoeling is
niet om hier arbeidsplaatsen te
scheppen ten koste van elders.
Dat is natuurlijk onzinnig".
Om concurrentievervalsing te ver
mijden richt 'Olga' zich op nieu
we werkgelegenheid. Zo is er on
der de geïnteresseerden een
drukker, die zich wil specialise
ren in Arabisch drukwerk. "Dat
gebeurt in onze omgeving nu he
lemaal niet en vormt dus ook
geen bedreiging van bestaande
werkgelegenheid".
Jesse
Een vreemde eend in de bijt van
het Olga-gebeuren is onderne
mer Jesse. Zijn gelijknamige fa
briek in elektro-apparaten en
transformatoren bestaat al meer
dan 50 jaar. Het bedrijf moet wij
ken uit de stadsvernieuwings-
wijk Verversbuurt en zou in het
Olga-gebouw ondergebracht
kunnen worden.
"Het vreemdste aan Jesse is de
schaal", vinden de medewerkers
van EZE. "En het gaat hier om
behoud van bestaande werkgele
genheid. Want dat Jesse weg
moet uit de Ververstraat, stelt
niemand ter discussie".
De voordelen van een bedrijf als
Jesse zouden opwegen tegen het
nadeel dat het bedrijf bijna de
helft van de beschikbare ruimte
in beslag neemt. Voordeel is dat
het een solide en stabiel bedrijf
is, waardoor het financiële risico
van het project wordt vermin
derd. En dat het beschikt over
vele machines en technische
kennis, waarvan (wellicht tegen
een vergoeding) door anderen
gebruik gemaakt kan worden.
Ondanks financiële of andere te
genvallers (zo bleek bijvoorbeeld
dat het gebouw met over een rio
lering beschikt), ziet de directie
EZE de toekomst van Olga met
vertrouwen tegemoet. Vrees
voor leegstand, ook als Jesse ooit
weg mocht gaan, is er niet.
"We lopen eerder de kans dat we
belangstellenden moeten teleur
stellen", zegt Van Schie. "Dan
zullen we aanvullende oplossin
gen bedenken", vult Amptmeijer
LEIDEN - De Leidse Werkgroep
Homosexualiteit en de Lesbiese
Vrouwen Leiden organiseren de
ze maand weer het Roze Lente
festival.
Op woensdag 16 maart zullen juf
frouw Sonika en tante Gré het
festival openen met een voorpre
mière van hun nieuwste cabaret-
programma "Schurft". Deze pro-
duktie is ontstaan naar aanlei
ding van het ontslag van de le
raar "tante Gré" op een christelij
ke school. Voor de pauze wordt
LEIDEN - De bewoners van de 92
nieuwe bejaarden woningen in
Zuid-West hebben gisterochtend
een bewonerscommissie geko
zen om hun belangen te verte
genwoordigen. Het gaat hier om
de bewoners van vier wooneen
heden die staan aan het Rigolet-
tohof, het Meyerbeerpad, Liszt-
pad en Isoldohof/Brahmslaan.
De bewoners waren gisteren in
grote getale naar buurthuis De
Klinker gekomen om negen
commissieleden te benoemen.
Zij zullen zich sterk gaan maken
om de gezamenlijke problemen
die de bewoners met hun huis
vesting hebben, op te lossen.
Eventuele klachten kunnen dan
voortaan gebundeld worden
overgebracht naar de 'huisbaas',
de Stichting Humanistische Be
jaarden Huisvesting.
het schoolbestuur gespeeld dat
de argumenten voor het ontslag
laat horen. Na de pauze laten juf
frouw Sonika en tante Gré hun
reactie horen op de argumenten
van het schoolbestuur.
Donderdag 17 maart speelt de
theatergroep September het stuk
"September", naar het gelijkna
mige boek van Hans Warren. Een
stuk waarin homosexualiteit niet
het thema kan zijn omdat het ge-
Vrijdag 18 maart is een 1
avond met Annemarie Grewel en
de toneelgroep Panter. Annema
rie Grewel zal ingaan op vragen
rond sollicitaties, werksituaties
en carière-ontwikkeling van les
bische vrouwen. Toneelgroep
Panter speelt "Het spijt me
maar...", een vrouwenprogram
ma bestaande uit liedjes afgewis
seld met korte teksten.
Het festival wordt op zaterdag 19
maart afgesloten met een optre
den van Mathilde Santing en de
groep Casual Affairs. Mathilde
Santing is voor het eerst in Lei
den te zien en treedt op met een
swingende band en een groten
deels nieuw repertoire. Daarna is
er de Amersfoortse band Casual
Affairs die op het landelijke pot
ten- en flikkerfestival in Amers
foort de muzikale topper van de
avond was. De avond wordt afge
sloten met disco.
De 'Roze Lente 83' wordt gehou
den in het Waaggebouw aan de
Aalmarkt. Alle avonden begin
nen om 20.30 uur. De zaal gaat
open om 20.00 uur.
In het Kijkhuis, aan de Vrouwen-
kerkkoorstraat 17, zullen in de
week van 14 tot en met 19 maart
homofilms draaien. Aanvang
20.00 uur en 22.15 uur.
Oude zettechnieken foto rechtshebben plaats moeten maken voor moderne beeldschermen (foto boven). Een
modernisering die met ontslagen gepaard is gegaan.
(foto's Leidse Fotokollekttef)
LEIDEN - De grote veranderin
gen in de drukkerij wereld zijn
het onderwerp van een tentoon
stelling die het Leids Fotokollek-
tief, een aantal samenwerkende
fotografen, in het Waaggebouw
aan de Aalmarkt geeft. De naam
van de tentoonstelling: IN
DRUK; vier Leidse drukkerijen.
Druk- en zettechnieken zijn de
laatste jaren aan ingrijpende ver
nieuwingen onderhevig en het
ziet er niet naar uit dat het einde
van dat proces al in zicht is. Zet-
machnines maken plaats voor
beeldschermen; een "vooruit
gang" is het niet in alle opzich
ten: de modernisering ging soms
met gedwongen ontslagen ge
paard.
Het Leids Fotokollektief heeft in
de jaren 1981 en 1982 honderden
foto's geschoten in vier Leidse
drukkerijen. Bij het drukkerijbe
drijf E.J. Brill, als enig overge
bleven groter bedrijf; bij Battel-
jee Terpstra, dat "afgeslankt"
is voortgezet en maar net van to
tale opheffing kon worden ge
red; bij Luctor et Emergo, een
kleine coöperatie die vorig jaar
het loodje legde en bij de Stag
Drukkerij, een betrekkelijk jong
bedrijf dat als coöperatie een
voorbeeld is van kleinschalige
werkgelegenheid
Ruim honderd foto's zijn er in de
Waag opgehangen, met de be
doeling een beeld te geven van
een drukkerijwereld-in-verande-
ring. Te zien is hoe de technolo
gie steeds meer terrein wint en
hoe een traditionele drukkerij als
Luctor Emergo zich niet kon
handhaven. Het Leids Fotokoll-
lektief beschouwt de expositie
ook als een momentopname van
de Leidse drukkerijwereld, die
een lange traditie kent sinds in
de zestiende eeuw beroemde
drukkers als Willem Sylvius en
Christoffel Planteyn zich hier
vestigden. In de eerste helft van
de jaren zestig telde Leiden nog
zo'n tachig grafische bedrijven,
waaronder Rotogravure, IJdo en
het Nederlandsch Drukkerijbe
drijf. Dat aantal is anno 1983 te
ruggelopen tot twintig.
De fototentoonstelling wordt zon
dagmiddag om drie uur ge
opend. Tot en met 19 maart is zij
daarna in de Waag te bezichti
gen, tussen tien en vyf uur. In de
periode van 23 maart tot en met 2
april is de expositie vervolgens
in de Openbare Bibliotheek aan
de Nieuwstraat te zien.
ADVERTENTIE
Voor mode mei een extra lintje
Winkelhof 53. Leiderdorp. Tel 07V413463
Kamperfoliehof 33. Leidsenhage
Belasting
De Leidse Rechtswinkel helpt 25
en 26 maart mensen die proble
men hebben met het invullen
van hun belastingbiljet dat ui
terlijk 1 april de deur uit moet
zijn). Het gebouw van jonge
renvereniging Augustinus, Ra
penburg 24, is deze twee dagen
beschikbaar. Wel moeten cliën
ten een afspraak maken (ook
voor hulp bij het invulen van
T-biljetten of het maken van
bezwaarschriften). Leidenaars
moeten even langsgaan bij de
Rechtswinkel, Ketelboetersteeg
10; geopend op maandag tot en
met vrijdag van tien tot vier
uur en op maandagavond tot
en met donderdagavond van
van half zeven tot half acht.
Niet-Leidenaars kunnen
maandag tot en met vrijdag
tussen tien en drie opbellen:
071-130775.
Handbal
Op de zaterdagen 19 maart en 16
april organiseert de Leidse
sportcommissie in samenwer
king met de jeugdcommissie
van handbalvereniging Olga
Saturnus het jaarlijkse hand-
baltoernooi voor lagere scho
len. Tweeëntwintig scholen uit
Leiden en omgeving hebben
zich aangemeld. In totaal doen
zo'n zevenhonderd kinderen
aan het toernooi mee, onder
verdeeld naar leeftijd. De eer
ste groep speelt 19 maart van
negen lot zes uur; de tweede
groep 16 april van acht tot één
uur. Het toernooi wordt beide
dagen in de Vijf Meihal afge
werkt.
Chili-collec te
De jaarlijkse bevrijdingscollecte
van het Chili Front Leiden
wordt gehouden in de week
van 9 tot en met 14 mei. Het
geld wordt besteed aan het on
dergrondse verzet in de Chi
leense stad Concepción tegen
de militaire dictatuur. Het
Chili Front zoekt nog collectan
ten. Zij kunnen zich aanmel
den bij het Chili Front Leiden,
Herensteeg 5, 2311 SG Leiden,
tel 149293 Cs avonds) of 899272
overdagvragen naar Ed v.d.
Veen).
