Hoe lang nog een
besneeuwde BBC?
"Wat een vernuft,
wat een vernuft.."
Auteursrechten dwarsbomen goede ontvangst
De Hollandsche Molen zestig jaar
ZATERDAG 5 MAART 1983
Extra
PAGINA 21
Vanwaar toch die wisselvallige ontvangst van de drie Britse televisienetten? Dat is het weer, zult u
zeggen. Of chiquer nog: de atmosferische omstandigheden. Maar valt dat argument in het licht van de
huidige technologie nog wel met goed fatsoen uit te spreken? En daarbij komt dat we er toch fors voor
moeten betalen. Miep Hoenson waagde zich in een doolhof van tegengestelde belangen en
auteursrechten, en ontdekte dat het technisch inderdaad mogelijk is om morgen al van die
sneeuwbeelden af te zijn.
Sneeuw, ruis, horizontale
en verticale balken: het
gemor over de slechte
beelden die de kabel-tv
oplevert is niet van de
lucht. Niet zozeer de Bel
gische en Duitse, maar
met name de beelden van
uit Engeland verschijnen
in deze regio doorgaans in
een bedroevende kwali
teit op de beeldbuis.
De Noordwijkse actiegroep
Kritisch Kabel Kijken vecht
voor een beter tv-beeld in de
ze regio. Na een oproep via de
VARA-radio regende het
klachten. De consumenten
bonden beginnen ook van
leer te trekken tegen de hun
inziens slechte beelden die
de abonnees ontvangen, in
ruil voor een hoge prijs.
De kabelexploitanten wassen
de handen in onschuld. Het
ligt aan het weer, of, zo heet
het in officiële termen, aan de
atmosferische omstandighe
den. Zolang de exploitanten
het buitenland de auteurs
rechten .niet apart betalen,
mogen in ons land geen
steunzenders worden neerge
zet. Het beeld blijft tot die
tijd relatief slecht.
Klagen
Relatief, omdat wij in het wes
ten nog niet eens mogen kla
gen over de kwaliteit van de
buitenlandse beelden. Case-
ma, de kabelexploitant die de
meeste gemeenten hier van
een centraal antennesysteem
voorziet, zetelt in Rijswijk.
Daar hebben ze de beschik
king over een gigantische
mast met een parabool, die
de Engelse signalen opvangt.
Wij mogen hier in het westen
dus niet klagen. Of wel?
Klagen mag best van de afde
ling draadomroep van de
PTT, maar veel uithalen zal
het niet. De PTT, die tot taak
heeft de kabelkwaliteit te
controleren, meldt dat het
technisch mogelijk is dat
weersomstandigheden geen
rol meer spelen bij de ont
vangstkwaliteit van buiten
landse tv-beelden. Maar per-
fect zullen de Engelse beel
den nooit kunnen worden, of
er moet met een satellietver
binding worden gewerkt.
De hoop van de kabelexploi
tanten was lange tijd geves
tigd op de uitspraak in een ja
renlang slepend proefproces,
dat een aantal buitenlandse
filmmaatschappijen tegen de
Amstelveense kabelexploi
tant had aangespannen. Zij
wilden daarmee bereiken dat
de exploitanten voor het
doorgeven van buitenlandse
programma's apart auteurs
door Miep Hoenson
rechten zouden gaan betalen.
Nu het Hof de filmmaat
schappijen onlangs in het ge
lijk heeft gesteld, zal de PTT
de bouw van steunzenders
niet meer tegenhouden. De
exploitanten hopen de kwali
teit van de buitenlandse tv-
beelden door middel van de
ze straalverbinding te kun
nen opvijzelen. Wat de tech
nische dienst van de PTT be
treft gaat die vlieger niet he
lemaal op.
Enquête
Het hoofd van de draadomroep
van de PTT, de heer Knijnen-
burg: "We kunnen, als de au
teursrechten straks zijn gere
geld, een prachtige mast
neèrzetten. Dan krijg je bin
nen de cirkel van honderd,
honderd vijftig kilometer om
die mast een prima ont
vangst. Maar buiten die cir
kel blijft de ontvangst afhan
kelijk van het weer, hoe ver
velend dat ook is. En als u be
denkt dat Engeland hier 300
kilometer vandaan ligt is het
niet zo verwonderlijk dat je
die slechte beelden blijft hou
den".
Volgens de PTT-man is er maar
ee n methode om van sneeuw
en strepen af te komen: een
satellietverbinding. Als de tu-
multeuze auteursrechten-
kwestie van de baan is, kan
daarover worden gepraat. Er
is al een proef gaande met
een testsatelliet, die Franse
programma's rechtstreeks
opvangt en doorgeeft aan
Duitsland en Nederland. De
Nederlandse regering heeft al
toestemming gegeven om
over de kabel Franse pro
gramma's uit te zenden, maar
ook hier komt het probleem
van de auteursrechten om de
hoek kijken. De onderhande
lingen over Franse "tv op de
Nederlandse buis zijn nog
druk gaande. Casema heeft
inmiddels de kijkers in de
Bollenstreek gevraagd waar
aan zij de voorkeur geven:
Franse of Engelse program-
H. de Goede, hoofd netbeheer
bij Casema: "En het gekke is:
van de 12.000 mensen die rea
geerden wilde 72 procent En
geland houden. Terwijl de
Franse beelden dankzij die
satelliet veel beter zijn en de
mensen weten waarover ze
moeten beslissen. Ze hebben
Engeland namelijk eerst drie
maanden op proef gehad
voordat we aan deze enquête
begonnen. U begrijpt dat de
ze uitslag ons volkomen ver
rast".
Ontbijtshow
Het aloude Eurovisie-net biedt
voorlopig meer soelaas als
het erom gaat betere beelden
op de buis te brengen. Via dit
net kan de kwaliteit van spe
ciale programma's wèl wor
den gegarandeerd. Zo was
bijvoorbeeld de geruchtma
kende Engelse ontbijtshow
onlangs uitstekend te zien.
Dit programma werd via het
bestaande Eurovisie-net via
het Hilversumse keurig door
gegeven, nadat alle rechten
waren betaald. Die vlieger
gaat niet op bij de buiten
landse programma's, die
rechtstreeks door de kabel
exploitanten worden 'afge
tapt' zonder dat er apart voor
is betaald. Voorlopig zal die
situatie blijven voortbestaan,
zo denkt Knijnenburg.
Hij en vele anderen blijven ge
confronteerd met een reeks
van klachten. Bij de PTT zelf
komen er enkele honderden
per jaar binnen, maar de af
deling draadomroep is dan
ook niet de eerst aangewezen
instantie voor het deponeren
van klachten. Klagers moe
ten eerst richting kabelex
ploitant. Krijgen zij daar nul
op request, dan worden de
klagers naar de draadomroep
van de PTT verwezen. Deze
PTT-dienst komt alleen in ac
tie als meerdere abonnees de
klacht onderstrepen. Er
wordt nagegaan of alle tech
nische voorzieningen klop
pen, die door de kabelexploi
tant zijn aangebracht. Klach
ten over slechte beelden
den steevast afgedaan als
'storing aan atmosferische
omstandigheden'.
Allemaal goed en wel, maar
waarom de klant dan toch het
volle pond laten betalen? Dat
vraagt althans de Consumen
tenbond zich af, een organi
satie die de laatste tijd ook
met klachten wordt over
spoeld.
Bekocht
J. Nijgh, zit namens de Consu
mentenbond in het Overleg
orgaan Kabelexploitanten:
"Kijk, het is natuurlijk prach
tig, zo'n pakket inclusief En
gelse zenders. Maar als in de
praktijk blijkt dat die zenders
toch te ver weg zitten om ze
goed te kunnen ontvangen,
dan voel je je als kijker toch
mooi bekocht. Je vraagt je af
waarom ze dat Engeland ei
genlijk nog in het pakket
stoppen. Als kijker ben je wel
verplicht om het hele pakket
te nemen, en dat maakt het er
nog vervelender op. Natuur
lijk maakt Engeland maar
een klein deel uit van het to
taalpakket, maar drie dubbel
tjes teveel betalen is in deze
kwestie al storend. Het zou
een goede zaak zijn als de
abonnees individueel hun
pakket zouden kunnen sa
menstellen. In het Overlegor
gaan is daarvoor gepleit.
Technisch is het mogelijk,
maar het kost natuurlijk veel
meer moeite en geld".
Het zit de Consumentenbond
ook behoorlijk dwars dat de
komst van kabel-tv werd
voorgespiegeld als een soort
verlossing. "Pas later blijkt
dan datje als kijker geen keu
ze meer hebt. Je moet wel
abonnee worden, want in de
meeste gemeenten is het
handhaven van de eigen an
tenne op het dak domweg
verboden. Er zijn mensen die
verplicht een abonnement
hebben, terwijl ze er qua aan
tal netten en ontvangstkwali
teit niet op vooruitgaan. Want
waarom moet men in Lim
burg een geavanceerd kabel
net hebben, terwijl de men
sen in die contreien bij wijze
van spreken met een roestige
spijker op het dak de hele we
reld kunnen ontvangen? In
Alkmaar betalen de tv-kij-
kers voor het abonnement op
de kabel, terwijl ze er alleen
maar Nederland 1 en 2 voor
terugkrijgen. Nee, die aan-
sluitplicht deugt niet".
Service
Volgens Nijgh is het in eerste
instantie aan de gemeenten
om de vinger aan de pols te
houden. De meeste program
ma's worden 's avonds uitge
zonden, maar juist dan is er
bij de kabelexploitanten
geen mens aanwezig om de
klachten op te vangen. "De
kijkers kunnen nergens heen
met hun klachten. De kabel
exploitanten moeten om te
beginnen betere service gaan
verlenen, en de gemeenten
moeten daar grip op houden.
Per slot van rekening zijn het
meestal de gemeenten, die de
opdracht voor de aanleg en
exploitatie van de kabel-tv
hebben uitbesteed aan de ex
ploitanten".
Het is zuur voor degenen die
zich voorlopig nog groen en
geel ergeren aan sneeuw en
balken op Engeland, maar de
Britten zelf zal het natuurlijk
een zorg zijn of die Hollan
ders een goede ontvangst van
hun programma's hebben.
Sterker: zij lachen in hun
vuistje. Liever verkopen ze
de eigen programma's apart
aan de andere Europese lan
den. Dat levert meer op dan
de eventuele vergoedingen
voor auteursrechten ooit
kunnen opbrengen.
Winters poldergezicht
Ooit telde ons land 6000 molens. Na de Tweede Wereldoorlog waren dat er nog
maar 1500 en anno 1983 staan er - dankzij veler inspanningen - nog maar zo'n
1000. Reden tot bezinning bij het zestigjarig bestaan van De Hollandsche Molen,
een vereniging die zich ten doel stelt verdere afbraak te voorkomen. Wim Brands
sprak met de voorzitter.
door Wim Brands
Onder de rook van Breda,
langs de weg naar Ant
werpen, staat de grootste
molen van Nederland. En
dus tegelijkertijd van de
wereld, want nergens
vind je zoveel molens als
in dit land. "Maar zoals
die molen is behandeld, ik
zeg u: het is een aanflui
ting. Geen wieken meer
en ook de kap is weg. Vre
selijk. En ondertussen wel
reclame maken met de
slogan: Nederland molen-
land".
Dr. ir. R. van de Waal is voorzit
ter van De Hollandsche Mo
len, een vereniging tot be
houd van molens in Neder
land die zestig jaar bestaat.
En die daarom zaterdag in
Amsterdam een congres
houdt. "De echte molomaan,
ja, die heeft wel een tik van
de molen gehad", zegt hij.
in 1923 werd de vereniging De
Hollandsche Molen opge
richt door een aantal heren
dat wilde proberen de af
braak van molens tegen te
gaan. Van de Waal: "In de vo
rige eeuw hadden we nog
zo'n zesduizend molens.
Maar na de Eerste Wereldoor
log ging men andere energie
bronnen gebruiken. Polder
besturen bijvoorbeeld lieten
mooie gemalen aanleggen.
Een fraaie ontwikkeling, die
echter wel funest was voor de
molens. Breek maar af, vond
men. Resultaat van die ge
dachte: op een gegeven mo
ment waren er nog maar drie
duizend molens over".
Na de Tweede Wereldoorlog
waren er nog 1500. Afbraak
en niet te vergeten bommen
zorgden voor die verminde
ring. Wat deed de vereniging
ondertussen? Zaten de heren
stil. mijmerden ze over alles
wat teloor ging?
Stoffering
"Nee, nee", antwoordt Van de
Waal, "ze hebben er alles aan
gedaan om zoveel mogelijk te
behouden. En laat ik u dit
zeggen: als de vereniging er
niet was geweest, nou. dan
hadden we nu bijna geen mo
lens meer gehad. Dat klinkt
arrogant, maar ik kan dat rus
tig zeggen, want het is niet al
leen mijn verdienste dat Ne
derland nu nog duizend mo
lens heeft. Veel mensen heb
ben zich reuze ingespannen.
Dankzij hen kunnen we nog
steeds met recht zeggen: Ne
derland molenland".
Waarom moet Nederland zo no
dig een molenland zijn, wil
len wij weten. "Cultuur, me
neer, cultuur. Een molen is
toch een fraaie stoffering van
het landschap! En de roman
tiek die een molen uitstraalt.
Ach, wat praat ik toch".
Van de Waal werd lid van de
vereniging nadat hij de over
heid een keer had vertegen
woordigd op een jaarverga
dering van De Hollandsche
Molen. Hij vond die men
sen... ja, hoe zal hij het zeg
gen... zo typisch. "Ja, typi
sche mensen liepen daar
rond Vogels van diverse
pluimage. Een gepensio
neerd kolonel, een oude da
me die bij een molen had ge
woond en verder veel techni
ci, erg veel technici. Van lie
verlee raakte ik ook gefasci
neerd. Veel mensen hebben
dat hoor: als ze eenmaal een
molen hebben bekeken, zijn
ze gegrepen. Ik herinner me
bijvoorbeeld dat ik de prins
jes eens rondleidde. Riep Wil
lem Alexander: pa, kom eens
kijken. Ik zie een trommel-
rem van hout, net als op m'n
fiets. Leuke knul overigens,
dat prinsje. Maar ik wil ructs
monopoliseren hoor! Het fok
ken van kleurkananes zal
ook wel boeiend zijn".
Afbreken
Nederland telt thans nog zo'n
duizend molens. Een aantal
daarvan verkeert in zorgelij
ke staat. Hoe aan geld te ko
men voor restauratic, dat is
de vraag. "We hadden tweeë
neenhalf miljoen in kas", ver
telt Van de Waal, "maar dat
geld is bijna allemaal op. We
hebben namelijk de overheid
veel voorgeschoten. En ja,
die kunnen dat nu niet terug
betalen hè. Maar vooruit:
sans rancune, sans rancune.
Het komt wel weer in orde".
Volgt een verhaal over een ge
sprek dat Van de Waal had
met een van Neerlands 'cap
tains of industry'. Of hij geld
wilde geven? Zei die man
waarom breken jullie niet
een paar honderd molens af.
Laat alleen een paar soorten
molens staan en jullie zijn uit
de problemen.
Van de Waal vindt dat die cap
tain er maar rare idceén op
nahoudt "Als je zo redeneert
als die man. dan mag je nooit
meer reclame maken met de
kreet Nederland molenland.
En dat doen ze wel, de onder-
De Hollansche Molen zal in dit
jubileumjaar veel voorlich
ting geven. Want de meeste
mensen beschouwen de mo
len als een te vanzelfspre
kend fenomeen. "Ze zijn er
hè. net als wolken. Daar sta je
verder ook niet bij stil We
moeten dus belangstelling
wekken. Nee. we zyn niet di
rect op geld uit. Eerst belang
stelling wekken, de mensen
bijvoorbeeld in de gelegen
heid stellen om molens te be
zichtigen, dan komt het geld
vanzelf wel".
Rijmpje
Van de Waal haalt op verzoek
van de verslaggever een aan
tal molenboeken uit zbn kast
"Kuk toch eens naar deze te
kening. Wat een technisch
vernuft, wat een vernuft .die
molenbouwers konden er
wat van".
Ons oog valt op een oud kinder -
rijmpje. waann een raadsel
wordt opgegeven Van de
Waal kent de oplossing? "Dat
is uit mijn jeugd. Vier oude
wyven. die konden elkaar
niet krijgen. Ze liepen alle
maal even hard. Ra. ra, wat is
dat? De wieken van de mo
len, zou ik zo denken".
