Muziek uit jaren
dertig herleeft
C
8-
Hervormde synode steunt hereniging
Philips: 5 °fc korter werken
Van boemerangs tot
moederbuikgeluiden
VRIJDAG 4 MAART 1983
Varia
Het handelsmerk toont een oud dametje, dat zich ver
rukt voorover buigt naar de hoorn van een zeer ou
derwetse grammofoon. 'Granny Records' (Opoe's
platen), is de naam van de stichting die tot dusver
acht elpees op de markt heeft gebracht met in Ne
derland gemaakte opnamen uit de jaren '30.
Het begon met een plaat van Johnny Jones, twee Amster
damse jongens met een gitaar. In rap tempo volgden vijf
elpees met vroege nummers van de Ramblers en twee met
opnamen van Coleman Hawkins, Benny Carter, Freddy
Johnson en het orkest van Willy Lewis, Amerikanen die in
het vooroorlogse Nederland furore maakten.
Nederlands kleinste platenbaas Harry Coster: "Het is mono en blijft mono".
Hoofdstuk 1 van Het Duitse onbe
hagen" door Ben Knapen begint
met een rondleiding door het huis
van wijlen bondskanselier Konrad
Adenauer aan de dr. Konrad Ade-
nauerstrasse in Rhöndorf - dicht
bij Bonn en nog dichter bij Königs-
winter, zoals Knapen schrijft. Ik ci
teer Adenauer, soms hardop, meest
al in gedachten, vaker dan Goethe,
Heine en Schiller bij elkaar. „Keine
Experimente!"heeft hij eens als
verkiezingsleuze gelanceerd, en dat
roep ik regelmatig tegen mijzelf, of
tegen de kinderen, als zij bijvoor
beeld willen uitproberen of je ook
melk uit een beker kan opzuigen
door drie ineengeschoven rietjes. Ik
citeer nu even uit dat eerste hoofd
stuk van dit heel leesbaar geschre
ven boek:
„Met honderdduizenden zijn de af
gelopen jaren de mensen door het
huis van de eerste naoorlogse West-
duitse staatsman gevoerd op zoek
naar... Ja, op zoek waarnaar?
'Hier is de eenvoud, meneer', zegt
een gepensioneerde dame, die er al
eens eerder is geweest.
Adenauer heeft het huis in 1937 in
elk geval niet laten bouwen met het
oog op groepsbezoekers. Boven op
elkaar gedrongen staan we met
zo'n vijftien mensen in het halletje
en daar zien we volgens de gids een
oude staande klok en een tele
foontoestel, plus natuurlijk dat
stamboomfantasietje in het trap
gat.
Meteen rechts ligt de muziekkamer,
zo genoemd naar de piano die daar
heeft gestaan (waarop Adenauer
zelf overigens niet kon spelen)".
We lezen verder dat op een tafeltje
in het slaapkamertje waar Ade
nauer op 19 april 1967 stierf, twee
platen liggen („kort voor zijn dood
luisterde Adenauer nog naar
Haydn"), en dan citeer ik nog één
alinea:
„Wat trekt de mensen naar dit huis
en deze fototentoonstelling? Mis
schien is het inderdaad wel de een
voud. Wat je verder merkt is de
identificatie: onder en met Ade
nauer is puin geruimd, de foto's be-
vestigèn het. Puinruimen doe je
niet onder leiding van een pronk
zuchtige grootvorst maar onder
aansporing van een solidaire, toe
gewijde grootvader. Juist zijn toe
wijding en burgerlijkheid komen
in zijn huis tot leven. Geen plezier
tjes, geen curieuze (on)hebbelijkhe-
den of exotische voorkeuren die er
de verbeelding en nieuwsgierig
heid prikkelen - kleine symbooltjes
als een kruisbeeld, een madonna-
met-kind, een alledaags dressoir
bepalen het interieur. „Elke dag
placht Adenauer deze klok zelf op
te draaien", aldus de gids in de hal.
Eigenlijk is het meer dan een de
tail".
Ik werd op deze passage met Ade
nauer als klokopwinder attent ge
maakt door Aad Nuis, politicus in
ruste, die ,JIet Duitse onbehagen"
als literair criticus gelezen had.
Dat was tijdens „vers voor de
pers", de uitgeversmarkt, waar ik
ook de jonge, veelbelovende Volks
krant-columnist Theodor Holman
tegenkwam, die het feit dat hij
thuis de klok liefderijk verzorgde
toeschreef aan zijn lengte: „Een
klok hangt of staat over het alge
meen hoog, want hij moet door ie
dereen gezien kunnen worden, en
omdat mannen doorgaans het
langst zijn,wordt de klok thuis
doorgaans ook door de man opge
wonden!".
Eerder al had Hanneke Westra uit
Roden mij gewezen op het verband
dat zou kunnen bestaan tussen de
grotere lengte van de man en de
hoogte van de staande of hangende
klok die opgewonden moet worden.
Konrad Adenauer was blijkens fo
to's maar een halve kop kleiner dan
Charles de Gaulle. Adenauer was
dus ook een vrij lange man, van
daar misschien zijn preoccupatie
met die oude staande klok.'
Het klok opwinden werd in vroeger
tijden echter ook wel aan de vak
man overgelaten, alleen blijk ik vo
rige keer die situatie ten onrechte
in de vorige eeuw te hebben ge
plaatst, zoals uit onderstaande
brief van mevrouw C. C. J. Schip-
perijn-Alders uit Driehuis-Veisen
blijkt:
„Uw schrijven over de klokkenma
ker van de vorige eeuw wil ik even
rechtzetten.
Mijn vader ging tot in het begin
van de Tweede Wereldoorlog diver
se landhuizen en ook mensen van
de hogere stand af om de klokken
op te draaien. Iedere woensdag en
zaterdag had hij een route. Na
tuurlijk op de fiets en als klein kind
mocht ik vaak mee, maar ik moest
altijd buiten blijven staan. Ook
had hij 11 torenuurwerken onder
zijn beheer, waaronder de to
renklok van de Engelmunduskerk
te Oud-Velsen, Provinciaal zieken
huis en ook de klokken in het raad
huis te Oud-Velsen. Denk nu niet
dat hij rijk is geworden van deze
klusjes. Het werd gedaan omdat
zijn vader het deed en diens vader
ook. Ik wil dus maar zeggen dat het
niet alleen iets was van de vorige
eeuw".
Drijvende krachten achter
'Granny Records' zijn Harry
Coster en zijn vriend Herman
Openneer. Harry is de man die
de muziek op de plaat zet, Her
man verricht de research en
schrijft de vaak zeer instructie
ve hoesteksten.
Het warm kloppend hart van de
onderneming bevindt zich op
een grote zolder, niet ver van
het Amsterdamse Concertge
bouw. Daar dartelt Harry Cos-
ter in zijn vrije uren tussen de
onafzienbare stapels 78-toeren-
platen, de matrijzen, de band
recorders en andere appara
tuur.
Goudmijn
„Ik maak geen platen omdat ze
goed moeten verkopen", zegt
hij. „Maar als er iets bijzonders
valt uit te geven, doe ik het
graag". 'Granny Records' is
geen commerciële onderne
ming. Als er winst wordt ge
maakt, verdwijnt die onmid
dellijk in de apparatuur.
De stichting zou vermoedelijk
nooit zijn opgericht als Harry
Coster in 1978 niet op een
goudmijn was gestoten. Hij
ontdekte dat het Decca-archief
nog vrijwel compleet intact
was. Decca was een Engelse
platenmaatschappij die in 1929
werd opgericht en in 1930 een
Nederlandse vestiging kreeg in
de persoon van Henk van Zoe-
len. Die zocht contact met de
Ramblers, het orkest dan toen
ook nog in zijn eerste jeugd
verkeerde. Van 1932 af heeft
hij vele tientallen opnamen ge
maakt met Theo Uden Mas-
man en zijn medewerkers, zo
wel in Nederland als in Lon
den. Die opnamen zijn alle
maal bewaard, ook als ze om
de een of andere reden niet op
de plaat werden uitgebracht.
EINDHOVEN (ANP) - Philips wil
de jaarlijkse arbeidsduur voor al
le medewerkers in 1985 met 5
procent verkorten. Dat betekent
dat het personeel gemiddeld 38
uur per week zal gaan werken.
Van de werknemers zal bij de in
zetbaarheid een grotere flexibili
teit worden verwacht.
Ing. F. van den Brand, lid hoofddi
rectie van de Nederlandse Phi-
lipsbedrijven zegt dat met deze
vorm van arbeidstijdverkorting
allebei de doelstellingen worden
gediend die in het stichtingsak
koord zijn genoemd: herstel van
de rendementen en herverdeling
De synode van de Nederlandse
hervormde kerk (NHK) heeft
zich gisteren in Doorn met rui
me meerderheid uitgesproken
voor het samen op weg-proces
tot hereniging met de gerefor
meerde kerken in Nederland.
Met 39 tegen 13 stemmen, by zes
onthoudingen, bekrachtigde de
hervormde synode de besluiten
van de gezamenlijke vergadering
van de hervormde en gerefor
meerde synoden in november
1982. In 1986, een eeuw na de
kerksplitsing (doleantie), moeten
beide kerken verklaren in staat
van hereniging te zijn. De her
vormde kerk omvat ruim 2,5 mil
joen personen, de gereformeerde
kerken ongeveer 859.000.
Vooral de rechterflank van de her-
Zo kan Harry Coster beschikken
over verschillende 'takes' van
bepaalde nummers en dat
maakt zijn platen voor de lief
hebbers extra-interessant: ze
kunnen vergelijken.
Henk van Zoelen verdween van
het tapijt in de jaren '50, toen
Decca werd opgekocht door
Philips en een nieuwe Neder
landse directeur werd aange
steld - men vond dat Van Zoe
len 'te kleinschalig dacht'.
Edison
In 1978 heeft Harry Coster hem
opgebeld en hem aan dé praat
gekregen over de dagen van
weleer. „Die man leefde hele
maal op". Het eerste resultaat
van Costers bemoeienis met de
oude Decca-opnamen was het
dubbel-album 'Vijftig jaar
Decca', waarmee deze maat
schappij in 1980 jubileerde en
waarvoor Harry een Edison
kreeg.
Het idee van 'Granny Records'
was toen al geboren. Onder het
aloude label Panachord ver
scheen de plaat 'Meneer Din
ges weet niet wat swing is',
veertien liedjes van het eertijds
befaamde duo Johnny Jo
nes, two kids and a guitar. Het
was een voltreffer: de mensen
stonden bij Harry in de rij. In
een week tijd verkocht hij, ge
woon aan de deur, duizend pla
ten.
Intussen begonnen ook de Ram
blers de pan uit te swingen.
Achtereenvolgens verschenen
'Het Ramblers Dansorkest', po
pulaire nummers uit de jaren
1936-'40, voor een deel met Ne
derlandse tekst, en voor een
ander publiek de meer serieu
ze kant van het orkest: The
Ramblers in London (1932-'33),
Alabama Swing (september
1933-februari 1935), Rambling
van werk. De industriebonden
FNV en CNV zijn blij dat Philips
met een voorstel voor arbeids
tijdverkorting is gekomen. Zij
spreken over "een doorbraak" en
"een historische dag". Toch zien
zij nog veel haken en ogen.
De Unie BLHP en de federatie van
hoger Philips-personeel zien
weinig in arbeidstijdverkorting.
Zij vinden dat te weinig aan
dacht wordt besteed aan het op
peil houden van de koopkracht.
Philips wil de 100 miljoen gulden
die in kas is omdat de loonsver
hoging van 1 januari niet is uitbe
taald gebruiken voor selectieve
vormde kerk, verenigd in de ge
reformeerde bond, heeft grote
bezwaren tegen samengaan met
de gereformeerden. Men vreest
dat de bindig aan de belijdenis
hierdoor in gevaar kan komen.
Als "samen op weg" doorgaat, dan
zal in 1986 blijken dat de proble
men of onoplosbaar zijn of dat al
les is platgewalst, alsdus de ds.
R.H. Kieskamp. Hij stelt voor
"samen op weg" zo'n confessio-
neel karakter te geven, dat daar
in alle facetten van de belijdenis
volop en helder doorklinken. Dit
zal volgens hem uitnodigend
werken aan het adres van de an
dere Nederlandse kerken van ge
reformeerd belijden.
Het hervormd moderamen had in
november tevergeefs geprobeerd
Around (februari 1934-augus-
tus 1935) en Swing Mr. Charlie
(april 1936-april 1937).
„Ik ben geen speciale Ramblers-
fan", zegt Harry. „Je kunt af en
toe horen dat ze muzikaal ge
sproken op hun tenen moeten
gaan staan. Maar ze waren wel
apart. Er komt een stuk char
me bij- En ze hadden een enor
me uitstraling!"
maatregelen. Het concern had
eerder al voorgesteld om een
jeugd-werkgelegenheidsplan
van dat geld te bekostigen. Vol
gens dat plan zullen er drie jaar
lang 700 jongeren extra worden
aangetrokken.
Philips blijft erbij dat een collectie
ve werktijdverkorting per week
schadelijk zou zijn voor de con
currentiepositie. Daarentegen
ziet het. concern wel heil in ar
beidstijdverkorting op jaarbasis.
Dat betekent dat werknemers
hun arbeidstijd zo flexibel moge
lijk zullen moeten aanpassen aan
de beschikbare hoeveelheid
werk. Per bedrijfsonderdeel en
per situatie zal worden bekeken
hoe dat kan worden ingevuld.
Wat Philips betreft zal de arbeids
tijdverkorting op 1 januari 1985
worden ingevoerd, maar al een
jaar eerder zal in een aantal be
drijven met experimenten wor
den begonnen. Philips-onder-
handelaar Van den Brand waar
schuwde dat de werkgelegen
heidseffecten van de arbeidstijd
verkorting niet zullen kunnen
worden gemeten.
Onderhandelaar A. van de Veen
van de Industriebond FNV voer
de dat laatste als een van zijn
grootste bezwaren aan. Verder
voorzag hij dat Philips zal gaan
uitmaken op welke dagen en op
welke uren een werknemer moet
gaan werken. Volgens Van der
Veen moet worden gewaakt voor
willekeur.
"samen op weg" af te remmen.
Alle tegenvoorstellen, werden
toen met grote meerderheid ver
worpen. Nu bleek het modera
men geen overwegende bezwa
ren tegen de besluiten te hebben.
"Het ging toen niet om voor of
tegen maar om de wijze waarop",
aldus praeses ds. C.B. Roos. Vol
gens het moderamen is er nu vol
doende ruimte voor gesprek, zo
dat het gevaar gering is dat niet
de hele hervormde kerk mee
gaat.
De synode aanvaardde met grote
meerderheid (47 voor, twee tegen,
vijf onthoudingen) een motie van
ds. S. Meijers (Leiden) waarin
schuld werd beleden voor de in
nerlijke verdeeldheid van de
kerk. Deze schuld heeft mede aan-
Wie de platen in historische volg
orde afdraait, kan horen dat er
wel degelijk groei in zit. Heel
opmerkelijk zijn de opnamen
die zij in februari 1935 maakten
met tenor-saxofonist Coleman
Hawkins. In een van die num
mers, Some of These Days,
hoort men ook Annie de Reu
ver, die toen haar debuut
maakte als 'lady-crooner'.
Mexico krijgt
lening van
vijf miljard
NEW YORK (ANP) - Mexico is
met vertegenwoordigers van
ongeveer 530 buitenlandse
banken tot overeenstemming
gekomen over een nieuwe le
ning van vijf miljard dollar,
zo heeft Citibank gisteravond
bekendgemaakt.
Het nieuwe krediet dient in de
eerste plaats als grondslag
voor onderhandelingen tus
sen Mexico en zijn buiten
landse schuldeisers over uit
stel van betaling voor een
deel van zijn schuld van naar
schatting 83 miljard dollar.
De Mexicaanse minister van fi
nanciën, Jesus Sulva Herzog,
verklaarde dat de internatio
nale financiële gemeenschap
met de verstrekking van het
geld duidelijk heeft laten blij
ken dat zij vertrouwen in de
economische toekomst van
Mexico heef!
William Rhodes, oudste vice-
president van Citibank,
noemde het akkoord met Me
xico „de belangrijkste ge
beurtenis tot dusver in de po
gingen om de het probleem
van de schulden van de ont
wikkelingslanden de baas te
worden".
leiding gegeven tot afscheiding
(1843) en doleantie (1886). In de
roeping, gestalte te geven aan de
eenwording wan het lichaam van
Christus hebben wij geen ander
houvast dan het woord van god,
aldus de motie-Meijers.
Leger des Heils
Met het oog op het feit, dat de
komende jaren 20 tot 25 procent
zal moeten worden bezuinigd in
het reclasseringswerk van het
Leger des Heils (stichter William
Booth), is een beleidsplan 1983 -
1986 opgesteld. Daann is tevens
opgenomen de bijbels geïnspi
reerde visie van deze organisatie
op het terrein van de reclasse
ring. De verzoeningsgedachte
Vakmanschap
Er staan nog drie Ramblers-el
pees op stapel, twee met
swing, één met populaire num
mers. Denkt overigens met dat
het overbrengen van die oude
opnamen op nieuwe platen
eenvoudig is - het vereist een
enorm vakmanschap. Harry
Coster demonstreert met liefde
ziin aoDaratuur Er is zelfs een
UTRECHT (ANP) - "Wanneer het
kind dit geluid, wat het de laatste
maanden voor de geboorte ge
kend heeft, opnieuw hoort, komt
het tot rust". Met deze tekst
wordt de rock-a-bye bear aange
prezen, een speelgoed beer die
volgens de fabrikant een origi
neel uit de moederbuik opgeno
men geluid maakt Aan de baby
heb je met dit speelgoed geen
kind meer. zo lijkt de hoopvolle
suggestie te zijn bij dit produkt.
een van de vele nieuwtjes die te
zien zijn op de Voorjaarsbeurs.
die volgende week in het
Utrechtse Jaarbeurscomplex
wordt gehouden.
Zoals ieder jaar laten fabrikanten
van huishoudelijke artikelen en
speelgoed op deze beurs zien
met welke nieuwe vondsten zij
de gunst van de consument den
ken te winnen. Naast de gewone,
aan de ontwikkeling van smaak
en techniek aangepaste, artike
len als pannensets, broodroos
ters. zonnebrillen en dergelijke
levert zo'n beurs ook altyd een
paar noviteiten op. waarbij de
een de werkbrauwen optrekt,
terwijl de ander er geestdriftig
van wordt.
Zo zal niet iedereen verrukt zijn
van de gym relax, een uit West-
Duitsland afkomstig apparaatje
dat belooft dat hangbuikjes of
dikke dijen als sneeuw voor de
'ont-tikker* bij, een apparaat
dat de tikken wegneemt die
soms in die oude ma try zen op
duiken. Een klein dingetje,
maar het kost tien mille. Harry
vertelt niet zonder trots dat hy
de enige in Nederland is die
zo'n ding bezit.
Het resultaat is voortreffelijk: die
oude muziek komt er haar
scherp op te staan. Harry wil
niets weten van de vreemde
kunsten die ze by de grote
maatschappijen uithalen om
opnamen van lang geleden een
hedendaags accent te geven.
Hy probeert met er een soort
stereo van te maken. „Het is
mono en het blyft mono. Ik wil
die nummers laten horen zoals
ze bedoeld zijn".
Eind april verschijnt ook een el
pee met aan de ene kant zeven
nummers van de Red White dr
Blue Aces, het orkest van de
roemruchte Melle Weersma die
later in de Verenigde Staten en
in Brazilië carrière zou maken.
Opnamen van eind 1934, waar
van dne in kleine bezetting.
Aan de andere kant staan num
mers van Red Debroy (alias
Ben Bakema) en Secco's Gtto
nos, een orkest dat Roemeense
zigeunermuziek speelde maar
hok wel eens een paar jazz-
nummertjes liet horen en die
staan ook op de plaat
Schlagers
Verdere plannen: een elpee met
schlagers van Heintje Davids,
Lou Bandy, Kees Pruis, Peter
Pech, Albert de Booy, Herman
Tholen en August de Laat.
Hierop hoort men Lou Bandy
een heel merkwaardig bedje
zingen. Toen prinses Juliana
haar eerste baby verwachtte,
wilde Decca onmiddellyk bij
de geboorte een aktueel liedje
uitbrengen.
Het probleem was alleen: wordt
het een jongen of een meisje?
Men bet Bandy dus twee lied
jes zingen. „Er is ons een prins
je geboren' en 'Er is een prin
sesje geboren'. Het werd een
dochter en die eerste opname
verdween in de archiefkast
Maar nu kan Nederland er dan
eindelyk kermis van nemen.
„Ik ben de enige in Nederland
die dit soort werk doet", zegt
amateur-platenbaas Harry
Coster. „En laat memand het
ook proberen, want het wordt
zyn ondergang".
zon verdwijnen. Rubberen mas-
sagedoppen, die via batteryen
kleine stroomstootjes geven,
moeten ervoor zorgen dat het
overtollig vet wordt weggewerkt,
terwyl de eigenaar intussen rus
tig naar de tv kan kyken.
Ook de fabrikant die een keur aan
gezondsheidsedelstenen op de
markt werpt is overtuigd van de
welzynsbevord erende kwalitei
ten van zyn produkt Zo moet
maansteen helpen tegen verstop
ping, waterzucht, maagklachten,
menstruatiestoornissen en on
vruchtbaarheid, terwyl de steen
voor hetzelfde geld ook nog eens
helderheid van geest, gevoelsle
ven, inspiratie, ondernemings
lust, spijsvertering, zogvorming
en een sterkere maag in de hand
werkt
De nieuwe zomerrage wordt, als
het aan de betreffende fabrikant
ligt de kangaboum, de welbe
kende boemerang die door een
Nederlands bedrijf m een mo
dern jasje is gestoken De nieuwe
boemerang is voorzien van een
soort pistool, waarmee hy moet
worden afgevuurd Een by ge
voegd Engels testrapport meldt
dat het speelgoed niet geheel on-
gevaarlyk is: een technicus van
het testinstituut werd door de
volgens plan terugkerende kan
gaboum geraakt, wat hem een
striem op de wang opleverde.
tussen dader en slachtoffer staat
daarby centraal.
Tsjechische kerk
Het vaticaan wil opnieuw met de
Tsjechische autoriteiten onder
handelen over de situatie van de
rk kerk in Tsjechoslowakye. Dat
blykt uit een bnef van kardinaal
staatssecretaris Agostino Casaro-
U in opdracht van de paus aan
kardinaal Frantisek Tomasek, de
aartsbiscshop van Praag
Het vaticaan hoopt, dat de ge
sprekken met de Tsjechische au
toriteiten ertoe leiden, dat de
kerk in vryheid kan opereren,
dat de bisschoppen ongehinderd
aan hun opdracht kunnen vol
doen en dat de leken vryelyk aan
het kerkelyk leven kunnen deel
nemen. Op deze manier, aldus de
bnef, zou de rk kerk nog beter
haar bydrage aan de vrede kun
nen leveren.
Beroepen
Nederlands hervormde kerk: Be
dankt voor Harden berg (toezeg
ging): G. van Asselt te Wecsp
Christelijke gereformeerde ker
ken: Beroepen te Al mere in sa
menwerking met de Nederland
se Gereformeerde Kerk K T de
Jonge te Lelystad, die dit beroep
heeft aangenomen.
Gereformeerde gemeenten: Be
roepen te Vlaardingen R. Kat
ten berg te Lelystad, beroepen te
Kapelle-Biczelinge J. J. van Ec
keveld te Zeist; beroepen te
Hoogvliet: A. P. van der Heiden
te Enkhuucn
Bedankt voor Mocrkapelle: R. Kat
tenberg te Lelystad
Dekker: meer eenheid in EG
ROTTERDAM (ANP) - Het EG-verdrag moet volgens Philips-president
dr. W. Dekker aan de huidige en vooral de toekomstige economische
omstandigheden worden aangepast. Dat betekent een verdere inper
king van de soevereiniteit van de lidstaten, vooral op het terrein van de
industrie- en de handelspolitiek.
Nu de Europese overheden zich dreigen te verschansen in nationale bol
werken, vormen de ondernemers de natuurlijke bondgenoot van de
Europese commissie in het streven naar de noodzakelijke verdere inte
gratie tot een gemeenschappelijke markt. Een geintegreerder Europa
kan volgens de Philips-topman maatregelen die de eigen handel be
schermen waarschijnlijk meer dan thans missen. Het zal immers als
belangrijke economische macht meer kans van slagen hebben om op
basis van wederkerigheid een vrijer internationaal handelsverkeer te
bevorderen. Zo zei hij gisteren op een bijeenkomst van het Wereldhan
delscentrum Rotterdam.
Bonden gematigd positief
Voorjaarsbeurs Utrecht:
