c
D
Toer van Schayk brengt
"Dodeneiland" tot leven
Vrolijke Kylian in
'Stamping Ground'
'De Gans': te traag
c
D
c
r MÊNë&Z.
VRIJDAG 18 FEBRUARI 1983
Kunst J.
AMSTERDAM De bezetting
van het van Gogh-museum, die
gistermiddag begon, is ordelijk
verlopen. Volgens BBK-voor-
zitter Henk Rijzinga is met op
zet gekozen voor dit rijksmu
seum. omdat de gemeente Am
sterdam zich duidelijk tegen de
bezuinigingsplannen van de
regering heeft uitgesproken.
Het is een waarschuwingsac
tie om de politiek te tonen dat
wij echt met de rug tegen de
muur staan", aldus Rijzinyu.
Vlak voor de actie presenteerde
de BBK de nota "Korten of in
leveren". waarin de bond cij
fers geeft over de financiële si
tuatie van kunstenaars in de
afgelopen vijf jaar. Volgens de
BBK is het inkomen van kun
stenaars in 1981 met negen pro
cent gedaald tot ongeveer
16.000 gulden per jaar, waar
door ze onder het sociaal aan
vaardbare minimum zijn ge
komen.
SCHEVENINGEN - Zelden zal
er zoveel gelachen zijn tijdens
een ballet van Jiri Kylian als
gisteravond bij de première
van "Stamping Ground", zijn
nieuwe choreografie voor het
Nederlands Danstheater, die in
het Circustheater wordt ge
bracht. Het is crisis, heeft Ky
lian misschien gedacht, dan
heeft het publiek behoefte aan
een vrolijk stuk.
In 1980 maakte de choreograaf
een reis door Australië, waar
hij de dansen van de Aborigi
nes bestudeerde. Dat inspi
reerde hem al eerder tot een
dans, "Nomaden" uit 1981. een
ballet dat door de schokkerige
monotonie maar half geslaagd
In "Stamping Ground" zijn de
zelfde invloeden op een veel
soepeler en speelsere manier
verwerkt. De bewegingen van
de dansers zijn duidelijk op die
van wilde dieren geënt. Je her
kent nieuwsgierige apen en
broedse vogels. De dansers
stemmen hun bewegingen
zorgvuldig af op het ritme van
de slagwerkcompositie van de
Mexicaan Carlos Chavez. De ti
ming versterkt het komische
effect.
"Stamping Ground" staat voor
plaats van samenkomst. Van
achter een gordijn van zwarte
stroken, de'plastic jungle, ver
kennen de dansers één voor
één de open plek. Ze wanen
zich onbespied en doen vreem
de dingen, zoals iedereen die
denkt dat hij alleen is. Die be-
ginsolo's werken zo meteen als
karakterspel. waarin de drie
mannen en drie vrouwen zich
voorstellen.
Dat eerste deel is nog zonder mu
zikale begeleiding. Als de mu
ziek inzet, komen meer dan
sers, tegelijk, op de 'stamping
ground'. Ze tasten elkaar af,
stellen elkaar op de proef en la
ten door allerhande plagerijen
hun sympathieën en antipa
thieën blijken. De primitieve
bewegingstaal die Kylian hier
bij gebruikt is verrassend.
De dynamiek van Kylian kwam
tot nu toe allen in zijn dramati
sche balletten naar buiten. In
"Stamping Ground" toont hij
dezelfde dynamiek ook voor
onbekommerde vrolijkheid te
kunnen hanteren. Het ballet is
een afdoend antwoord op de
mede van mij afkomstige kri
tiek, dat Kylian de laatste tijd
bezig zou zijn zichzelf te herha
len. "Stamping Ground" is een
welkome aanvulling op het re
pertoire van het NDT. Dat
bleek ook wel uit de reacties
van het zeer enthousiaste pu
bliek.
ARIEJAN KORTEWEG.
Première bij Nationale Ballet
AMSTERDAM - Toer van
Schayk is een meester in het
verwerken van bestaande bal
lettechnieken tot een geheel ei
gen bewegingstaal. "Dodenei
land", zijn nieuwe choreogra
fie voor het Nationale Ballet,
die woensdagavond in de
Stadsschouwburg in Amster
dam in première ging, is daar
van een zeer gaaf voorbeeld.
Net als "Niemandsland", het
nieuwe ballet van Rudi van
Dantzig, is ook dit een zuiver
associatieve choreografie. Van
Schayk heeft zich voor dit bal
let laten inspireren door de ge
lijknamige muziek van Sergei
Rachmaninof, gebaseerd op
een schilderij van Arnold
Böcklin. Het is ballet "zonder
verhaal, zonder thema, zonder
symboliek". schrijft Van
Schayk in de toelichting.
De dans begint met een eenzame
trommelslager, die alvast de
maat van de muziek aangeeft.
Groenblauw licht zorgt voor
een onwezenlijke sfeer. Vijf
dansparen komen uit het niets
naar voren, de vrouwen in ou
derwetse balletpakjes, die de
tijdloosheid sfeer versterken.
Het begin van het ballet ademt
gelatenheid uit. De paardansen
zijn rustig, maar met telkens
heel verwrongen momenten.
Klassieke aanzetten krijgen
een onverwachte knik of eindi
gen abrupt. De vrouwen wor
den in de meest vreemde hou
dingen gedragen, onderstebo
ven hangend of met kromge
trokken lichaam, in een men
geling van passie en ongevoe
ligheid.
Dan volgen twee sierlijke duet
ten. waarbij dezelfde bewegin
gen terugkomen, maar op een
meer harmonische manier. De
dansers lijken elkaar te troos
ten. als doden die weten dat er
geen weg terug is. Later ont
staat er toch iets van hartstocht
tussen de mannen en vrouwen,
maar in een wezenloze vorm,
die elke bezieling mist.
Het meest intense deel van het
Moment uit Van Schayks 'Dodeneiland'
ballet is de scène, waarbij de
dansers een speelgoedhondje
tevoorschijn halen uit een
doos. als symbool voor wat ze
achter zich hebben gelaten. De
een probeert wanhopig het
beest tot leven te brengen, een
ander wentelt zich lijdzaam in
zijn verdriet, een derde laat de
doos dicht. De bewegingen
zijn vol overgave, de doden
zyn in de macht van hun herin
neringen
'Dodeneiland" laat eens te meer
zien dat Van Schayk als maar
weinig anderen in staat is met
een geheel eigen danstaal een
sfeer over te brengen, die de
hele choreografie door helder
en consequent wordt vastge
houden
ARIEJAN KORTEWEG
Malaise bij toneel
DEN HAAG (ANP) - Er zijn in de
toneelwereld geen opvallende ar
tistieke activiteiten over een
breed front te signaleren en ook
is er geen sprake van veel ver
nieuwing. De bedrijvigheid dient
evenwel in stand te worden ge
houden. De zekere malaise mag
voor de overheid geen aanleiding
zijn om daarom haar subsidies in
te krimpen. De Raad voor de
Kunst heeft dit minister Brink
man van WVC geschreven.
In het advies stelt de raad dat moet
worden voorkomen, dat pogin
gen tot vernieuwing of tot het
verzetten van bakens door bezui
nigingen worden gefrustreerd.
Voortzetting van subsidiëring op
hetzelfde niveau is wel het min
ste dat mag worden verlangd.
De raad heeft afzonderlijk de Nieu
we Komedie uit Den Haag en
Proloog uit Eindhoven beoor
deeld met als slotsom, dat de
subsidiëring dient te worden
voortgezet. Gehoopt wordt, dat
de vernieuwing die de Nieuwe
Komedie heeft voorgenomen
slaagt en dat het ensemble het
komende seizoen zijn eigen iden
titeit verder ontwikkelt. De artis
tieke ontwikkeling van Proloog
baart volgens de raad echter zor
gen.
DEN HAAG - De Nederlandse
Operastichting heeft gisteravond
in samenwerking met het Neder
lands Impressanaat in het Ko
ninklijk Conservatorium de ka
meropera "De Gans" opgevoerd
op een tekst van Jean-Paul
Franssens en met muziek van
Kees Olthuis. Aan dit opera'tje.
geschreven in opdracht van het
Ministerie van CRM. ligt als ver
haal een absurdistischsprookje
ten grondslag. Twee lekkerbek
ken voeden hun kind in hetzelf
de patroon op door het elke dag
een gemeste gans te laten oppeu
zelen. Als het kind op zekere dag
dit voedsel weigert, oordelen ze
hem niet waard verder te leven
en eten ze hun eigen vetgemeste
zoontje maar op.
Een dergelijk ondramatisch gege
ven krijgt automatisch een be
schouwend karakter, maar de in
ventiviteit om toch de aandacht
vast te blijven houden, ontbrak
met name in het liberetto
Waar drastisch bekort had moeten
worden, bevonden zich nu her
halingen die de lijn niet alleen
stilzetten, maar soms zelfs terug
draaien en zo ontstond een traag
voortkabbelend geheel dat bijna
de helft te lang duurde. De mu
ziek van Olthuis bleek soms cli
chématig in de instrumentale ef
fecten. maar bezat voldoende
speelsheid om een gevarieerd
publiek met een verkorte versie
te kunnen boeien Een vereiste is
dan wel dat het toneelgebeuren
duidelijk en functioneel wordt,
maar dat waren elementen die in
de modieuze regie van Franssens
zelf constant ontbraken De inzet
van de uitvoerenden verdiende
ook beter, want nu konden Mar-
ga Melerna. Maarten Flipse en de
bas David Shapiro als het kind
weinig meer doen dan hun tekst
in elk geval verstaanbaar laten
overkomen. Dankzij dirigent Lu
cas Vis en een uitgebreid Am
sterdams Nonet kwam het muzi
kale deel over het geheel trou
wens beter uit de verf dan het t«
neelgebeuren.
Het Amsterdams Nonet was vóór
de pauze te horen in dne werken
van Eisler. o.a. het Septet no. 2.
dat indertijd gebruikt is als film
muziek voor "Circus" van Char
lie Chaplin. (Op 25 februari volgt
nog een voorstelling in De IJs
breker te Amsterdam; boven
dien wordt "De Gans" binnen
kort opgenomen voor radio-uit-
zending).
PAUL KORENHOF
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Firefox", da: 14.30.
19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.00, 16.30, 19.00
en 21.15 uur, 12 jr.
LIDO 1 (124130): "E.T", da: 14.30, 19.00
en 21.15 uur. Zo: 14.30, 16.30, 19.00 en
21.15 uur, al.
LIDO 2: "Als je begrijpt wat ik bedoel",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.30.
16.45. 19.00 en 21.15 uur. al.
LIDO 3: "Trail of the Pink Panter", da:
14.30,19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.30,16.45,
19.00 en 21.15 uur, al
LIDO 4: "Het kleinste bordeel in Te
xas". da: 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Zo:
14.30. 16.45, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
STUDIO (133220): "A midsummernight
sex comedy", ad: 14.30, 19.00 en 21.15
uur. Zo: 14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur.
Bioscopen
19.00 en 21.15 l
REX (125414): "Lusten", da: 14.30,19.00
en 21.15 uur. 16 jr.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Als je begrijpt wat ik bedoel",
do t/m za: 14.00, 18.45 en 21.00 uur. Zo:
14.00,16.30, 18.45 en 21.00 uur. Ma en di:
20.00 uur. Woe: 14.00 en 20.00 uur. al.
Nachtvoorstelling "Het grote verlan
gen", za: 24.00 uur, 18 jr.
EURO 2: "Annie", do t/m za: 13.45,18.30
en 21.15 uur. Zo 13.15, 16.00, 18.30 en
21.15 uur. Ma en di: 20.00 uur. Woe: 14.00
en 20.00 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Wat meisjes dro
men", za 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "E.T". do t/m za: 13.45, 18.30
en 21.00 uur. Zo:13.30. 16.00. 18.30 en
21.00 uur. Ma en di: 20.00 uur. Woe: 13.45
en 20 00 uur. al.
EURO 4: "Aas der Azen", do t/m za:
14.00, 18.45. 21.15 uur. Zo: 13.45. 16 45,
18.45 en 21.15 uur. Ma en di: 20.00. Woe
14.00 en 20.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Aas der Azen", za
24.00 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "De Boezemvriend", do
t/m za 14.00, 15.45 en 19.00 uur. Zo en
woe: 14.00 en 15.45. Di: 13.30 uur, al.
"Porky's pikante pretpark", do t/m za
21.30 uur. Zo: 18.30 uur. Woe. 20.30 uur,
al.
"Jules et Jim", zo: 21.00 uur, 16 jr. "Mes
petites amoureuses", ma: 21.00 uur, 16
jr. "La dernière femme", di: 21.00 uur,
16 jr.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Young doctors in love", do.
14.45 en 20.00 uur Vrij, za, zo; 14.45.
19 00 en 21.15 uur. Ma en di: 20.00. Woe
14.45 en 20 00 uur. al.
CITY 2: "Maak 'm soldaat", al. (zelfde
tijden als City 1).
CITY 3: "Kamp der verdoemden", 16 jr
(zelfde tijden als City 1).
CITY 4: "Naked fist", do 14.45 en 20.00
uur. Vrij: 14.45, 19.00 en 21.15 uur. al.'I,
the jury", za: 19.00 en 21.15 uur. Zo
14.45, 19.00 en 21.15 uur. Ma, di en woe
20.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Lucky Luke", za en
woe: 14.30 uur.
De Lakenhal, Oude Singel, winterland
schappen/schaatsen, t/m 13 maart, di. V
m zat. 10-17; zond. 13-17; ma. gesloten.
De Oude Rijn, Stille Mare 4, beeldhouw
werk Joop van Kralingen; litho's en
olieverf van Jan Rotteveel, t/m 24/2, dag.
10-18; zo. 11-18.
Openbare Bibliotheek Nieuwstraat,
tentoonstelling IVN, 'zet de bloemetjes
eens buiten', aanbrengen van groen in
de binnenstad, tot 8/3.
De Lakenhal, Oude Singel, ruimtelijke
vormen en vormen in de ruimte. Expo
sitie van werk van beeldhouwers. T/m
20 maart
Foyer LAK, Levendaal 150, zeefdruk
ken Marian Plug/Academiegebouw, Ra
penburg 73, etsen Philip Wiesman, 14/1
tot 28/2, ma. t/m vrij. 9-17.
ARS, Pieterskerkgracht 9, gouaches,
kleurpotloodtekeningen, en prenten
van Erli Esselink, Dick v.d. Kooy, Fan
ny Mazure, en Bettien Scherft; 12/2 t/m
28/2, dinsdag t/m zondag 13-16 uur.
Museum Boerhaave, Steenstraat la, ten
toonstelling over Antoni van Leeuwen
hoek, tot 1/5. ma. t/m za. 10-16; zo. 13-16.
Exposities
Rijksmuseum van Oudheden, Rapen
burg 28, 'Papyrus, van bies tot boekrol',
t/m 4/4: 'Beelden van Behnasa' t/m 28/3,
di. t/m za. 10-17; zo 14-17.
Rijksmuseum van Geologie en Minera
logie. Hoogl. Kerkgracht 17, 'Energie uit
eigen bodem', t/m 4 augustus, ma. t/m
vrij. 10-17; zo. 14-17.
Sylvius laboratoria. Wassenaarseweg
72, tekeningen en keramiek van Theo en
Marty Verharen; t/m 18/3, dagelijks van
9.00 tot 17.00 uur.
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat,
fototentoonstelling ENFB, 'verkeerssi
tuaties en oplossingen voor fietsers in
Leiden en omgeving informatiestand,
Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg
18-20, landschapstekeningen van Rein
Dool t/m 20 febr., vrij. zat. en zon. van
13.30 - 17.30 uur.
Warmond - Oude Raadhuis, tot 3/3, Ka-
trina Riethoven, olieverf, etsen, beeld
jes, woe., do., zo. 14-16 uur, za. 11-16 uur.
Warmond - Galerie De Pomp, tot 27/2,
Anette van Wyck, tekeningen en pop
pen, Miep Le Kanne Dits Deprez. droog
bloemen, Keetje Kieft, bloemcollages.
LEIDERDORP
Gemeentehuis. Engelendaal (bij winkel
centrum Winkelhof); aquarellen, teke
ningen, etsen, en keramiek van Iris le.
Rütte en Herma Gerrits. 18/2 t/m 30/3.
Muzenhof. Gordijnsingel 4, acrylverf-
schilderijen Mieke Guldenaar, penseel
tekeningen Henk de Bruyn, t/m 22 febr.,
werkd. 14-22 uur, zaterd. 9-12 uur.
WASSENAAR - Auberge de Kievit,
Stoeplaan 27; schilderijen van M. van
Bork-van Dijk en Ingeborg Reiler. 13/2
t/m 17/3, dinsdag t/m zondag van 9.00 -
12.00 uur en van 15.00 - 19.00 uur.
OEGSTGEEST
Jacq. van Bellen, Lange Voort 11, volks-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Ziekenhuizen
Kraamafdeling dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16 00 uur en van 18.30-19 30
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessen!)uis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur
- de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20.30 uur.
Bezoekuren St. Eiisabeth-Ziekenhuis:
dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd dage
lijks van 11.15-12.00 uur. van 14 00-14.45
uur en van 18 30-19 30 uur
Kinderafdeling dagelijks
18.30 uur.
Afdeling C.C.U (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur
Bezoek aan ernstige pattenten
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor specia
le kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kïnderkliniek
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.0C
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00
uur (Alleen voor ouders van kinderen
karf er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige)
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
/oor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19 30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
14 30-14 45 uur en van 18 30-18 45 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra be
zoek voor de hart bewaking 's ochtends
11.00-11.30 uur Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling 's avonds
19.30-20 30 uur Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15.30 uur. 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur
c(üudCllieuius
18 februari 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant
- Te Moskou worden groote toe
bereidselen gemaakt voor de
kroning van den czaar. Bij de
poort, waar de czaar en zijne
gemalin de stad binnenkomen.
wordt een prachtig paviljoen
gebouwd om HH MM. te ont
vangen en naar oud Russisch
gebruik brood en zout aan te
bieden. Op een der pleinen
wordt eene tribune opgericht,
waar 1000 muzikanten en 8000
schoolkinderen plaats moeten
nemen om den keizerlijken stoet
met een welkomstlied, een koor
uit eene Russische opera van
den componist Glinka, te be
groeten Eene andere tribune is
bestemd voor een nog talrijker
orkest, waarvan Rubinstein de
leiding zal aanvaarden, terwijl
hem ook de compositie van een
kromngsmarsch is opgedragen
Er zal voorts een reusachtig
volksfeest gegeven worden, dat
90.000 roebels kosten moet De
30.000 man der garde, die bij de
kroningsplechtigheid te Moskou
aanwezig moeten zijn. kunnen
niet in de beschikbare staats- of
stadsgebouwen onder dak ge
bracht worden en daarom zijn
particuliere gebouwen voor hen
gehuurd Ter eere van de garde
zal er eene soort van kermu
georganiseerd worden in een
dorp, dat vier wersten buiten
Moskou ligt (een u>erst is iets
langer dan een kilometer, red.).
Vijftig jaar geleden
In den nacht op Zondag was
de chauffeur van een dokter in
Ichenheim (ten noorden van
Freiburg, Red bij afwezigheid
van oen arts met verscheidene
personen uit rijden gegaan In
Ottenheim (Baden) botste de
tvagen »n een bocht tegen een te
legraafpaal waarbij de wagen
volkomen vernield werd Van
de zes inzittenden kregen de
chauffeur en een inzittende zoo
zware veruxmdingen, dat zij
spoedig daarna in een zieken
huis overleden
In het Argentijnsche district
San Juan zijn 60 000 schapen
door hun eigenaars geslacht en
verbrand, daar geen afzetge
bied voor de dieren kon worden
gevonden
ffcN», 10CH? l£> HO
scHuugM voor her noop-
WggR? OF" ZOU MlfefeCHl&\s
"TOCH Pté VgK&CHRlKKgLDKgi
&NggwvMAN WAS k&e-JA
KPIS SesrMT MIBT* HT 2
HUPIA! IN
«STsjkho*
p-oe vöeiR-
'.ezPLsr-ra??
30-161
ER WORDT GROF TE&EN 0N&
GEDISCRIMINEERD,
MENEER DE PREMIER
WI0 ZION KLEINE ZELF6TANDI6ËN
EN WIO VINDEN DM WI0
WEER EEN€> DUBBEL
öEWKT WORDEN
0E WET VER
BIEDT ANDER&
DUIDELIOK ALLE
DI6CRIMINATIE
OP GROND VAN
HUIDSKLEUR...
UBSJRIORT
ONy
VERKEERD.
WINTERSE
SALADES
Salade mn wiUof en ap
pel vifwtjder dr hardr
ondereinden van VOO
gram witlof rn *ni|d de
Ja. ja. Op dab
pleintje aan heb
standbeeld Wij.
Kom snelEr is hier
een qrote diefstal
gebeurd' Een kristallen
1 eendje gestolen J~7
