Marcel van Dam drijft
panel weer in het nauw
Feministes in tv-discussie (zonder Groenteman)
■iicri
■SH2
TV-rubriek
TV-Toegelicht
In 'Achterkant van het gelijk'
■■«4
in
I' 1II4»
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1983
PAGINA 5
De redactrice van het tweeluik
„Deux-pièces", Trix Be'tlem
en Ireen van Ditshuyzen, zul
len niet de illusie hebben ge
had dat naar dit discussiepro
gramma door 51 procent van
de kijkers, namelijk door alle
vrouwen, zou worden geke
ken. Het was een discussie,
op het scherp van de snede
(ik ben blij dat ik dit stuk kan
faxen en niet hoef door te bel
len, zodat ik niet het risico
loop dat er door een hoorfout
„gesnerp van de schede"
komt te staan), over orgasme
en macht, om de twee belang
rijkste onderwerpen van ge
sprek te noemen. Het was ze
ker belangwekkend, de ex
portmogelijkheden lijken me
dank zij het feit dat Engels en
een beetje Duits als voertaal
werden gebruikt dan ook
groot, en juist daarom is het
jammer dat Nederland wel
het strijdperk ter beschik
king had gesteld, maar zelf
niet meepraatte. De Ameri
kaanse Linda Gordon, de Ita
liaanse Joyce Lussu, de Au
stralische Germaine Greer,
de Duitse Alice Scbwarzer en
de Engelse Elizabeth Wilson
werden weliswaar voorgeze
ten door de Nederlandse An-
nemarie Grewel, die ons ook
aan het slot nog even in het
Engels toesprak, maar haar
aandeel in de discussie was
miniem, en beperkte zich tot
het stellen van enkele tevo
ren bedachte vragen om de
discussiemotor op gang te
houden. Terwijl ik toch altijd
begrepen had dat Nederland
op het gebied van het femi
nisme en de vrouwenemanci
patie via de Dolle Mina's (Ali
ce Schwarzer noemde ze nog
even) en Baas in eigen buik
tot de vooroploopsters heeft
behoord. Waarom zat er geen
gelijkberechtigde Nederland-
door
Nico Scheepmaker
se feministe in dit gezel
schap, zodat we ook vanuit
de Nederlandse optiek iets
gehoord hadden over alle
aangesneden onderwerpen?
De prijzenswaardige terug
houdendheid van de ge
spreksleidster (zo terughou
dend dat de oudste en meest
ervarene in het gezelschap,
Joyce Lussu, in deze tweede
aflevering nauwelijks aan het
woord kwam), had wel tot ge
volg dat het een volstrekt
buitenlandse krachtmeting
werd, waar wij alleen devoot
kennis van mochten nemen.
Ik denk dat bijvoorbeeld
Hanneke Groenteman temid
den van dit gezelschap in één
klap zou zijn uitgegroeid tot
een van de intelligentste en
belangwekkendste feminis
tes ter wereld. Als weinig an
dere feministes kent zij (voor
zover ik haar ken) zo'n beetje
alle aspecten van het leven,
zij is een uitstekend journa
liste, dank zij haar radiowerk
kan zij haar gedachten ook
goed onder woorden bren
gen, en wie zich haar con-
1 frontatie bij Sonja Barend
met Maarten 't Hart herinnert
over het feminisme zal het
met mij eens zijn dat zij een
geduchte discussiante is. Een
gemiste kans dus
Maar nu iets heel anders. Voor
een deel van de Nederlanders
heet de zondagavond tegen
woordig woensdagavond,
omdat de VPRO bij de zen
derwisseling verhuisd is van
de zondag naar de woensdag.
En daarmee ook Van Kooten
en De Bie, die na de gebrui
kelijke ietwat stroeve start
(iedere keer als zij weer een
ni^uw kader verzinnen, moe
ten zij daarin even groeien; of
misschien hebben de kijkers
één a twee uitzendingen no
dig om de veranderingen te
accepteren en te apprecië
ren). nu alweer enkele afleve
ringen op hun oude ver
trouwde niveau terug zyn. Je
bent, na zoveel jaren van ge
wenning, zo geneigd het als
vanzelfsprekend te beschou
wen dat Kees en Wim de bes
te satirische televisie op het
westelijk halfrond maken,
dat je ook als televisierecen
sent geneigd bent daar ver
der geen woorden meer aan
vuil te maken. Maar het is
misschien toch nuttig het af
en toe weer even te zeggen,
zoals het ook nuttig is te mel
den dat ik altijd met plezier
afstem op het kwartiertje uit
gedunde „Not the 9 o'clock
news" bij Veronica, ook al is
dat in feite „ouderwets" tele
visieamusement in het Hadi-
nUM#M vergeleken met
wat Kees van Kooten en Wim
de Bie voorheen met het Sim-
plistics Verbond, en nu weer
in Juinen doen. Maar Rowan
Atkinson c.s. verlevendigen
het VOO-programma toch
aanzienlijk, en voor diegenen
die er nog steeds niet aan ge
wend zijn dat de zondag de
zondag niet meer is omdat de
zondag de woensdag is ge
worden, biedt „Not the 9
o'clock news" nog een beetje
soelaas. Om dezelfde reden is
het nuttig om nu en dan ook
nog even te wijzen op de ho
ge kwaliteit van de serie „Ar
moede", die elke keer als Eric
Schneider in beeld en aan het
woord komt nog een extra
uplift krijgt Ook „Armoede"
is, net als Van Kooten en De
Bie, en het tweeluik „Deux-
pièces", een programma van
internationale allure.
■HH
HILVERSUM (GPD) - De
VARA-televisie maakt
zondagavond een begin
met een nieuwe reeks van
vier programma's met
Marcel van Dam onder de
reeds bekende titel „De
achterkant van het ge
lijk". Aan de opzet van het
programma, dat eerder in
het seizoen '80-'81 werd
uitgezonden en toen door
de verzamelde tv-critici
bedacht werd met de Nip-
kov-schijf, is weinig ver
anderd. Het enige verschil
met toen is dat waarin de
eerste reeks steeds één be
roepsgroep - generaals,
artsen, rechters - werd
doorgelicht op de grenzen
van de beroepsethiek, nu
ook menige thema's wor
den aangesneden met een
breder samengesteld ge
zelschap.
Voor de eerste uitzending, die het
thema democratie behandelt, is
een gezelschap politici uitgeno
digd, aangevuld met FNV-voor-
zitter Kok, oud-hoofdredacteur
Sandberg van Het Parool, en ad
junct-hoofdredactrice Elsbeth
Etty van De Waarheid. De poli
tiek is vertegenwoordigd met de
heren Van Agt (CDA), De Gaay
Fortman sr. (CDA), Gruyters
(D'66), Lankhorst (PPR) en Lam-
mers (PvdA).
Een voor een worden de leden van
dit panel door Van Dam volgens
de beproefde methode onder
vraagd. Eerst wordt met huis-,
tuin- en keuken-situaties afge
tast was de grove grenzen van
democratie zijn: wie krijgt gelijk
als de een het raampje open wil
en de ander vreest voor verkoud
heid; hoe wordt de strijd om kij
ken naar het eerste of het tweede
net in de huiskamers beslecht. Al
snel voert Van Dam het gezel
schap verder door ze bedachte si
tuaties te laten oplossen waarbij
een tegenstelling aanwezig is
tussen een weliswaar democra
tisch genomen besluit, dat echter
fundamentele vrijheden van het
individu aantast. De geoorloofd
heid van verzet, de vormen waar
in dat geboden mag worden en
de grens die overschreden moet
zijn voordat het zover is, komen
achtereenvolgens aan de orde in
verschillende, verbeelde situa
ties.
De diverse ondervraagden worden
daarbij ingeklemd op terreinen
waar zij in de praktijk bij betrok
ken zijn en waarvan Van Dam,
meestal terecht, vermoedt dat zij
het er moeilijk mee hebben. Van
Agt moet zich uitspreken over
gedwongen sterelisatie, als te
genhanger van het abortus-pro
bleem waar hij zoveel mee te
stellen heeft gehad; Elsbet Etty
wordt ondervraagd op de toelaat
baarheid van een stalinistische
partij binnen een democratie na
dat zij zojuist heeft betoogd dat
een fascistische partij niet geto
lereerd kan worden.
Gemakkelijke vluchtwegen wor
den daarbij door Van Dam on
middellijk afgesneden en zijn
slachtoffers worden genadeloos
in en hoek gedreven. Dat dwingt
hen tot uitspraken die de kern
van deze vragen raken. Hoe ver
rassend die opmerkingen kun
nen zijn blijkt zondag zonne
klaar. Zo verrassend zelfs, dat
Van Agt inmiddels al bij geruch
te in de publiciteit gekomen uit
spraken, in het programma ge
daan, in een verklaring heeft
moeten weerleggen.
De formule van „De achterkant
van het gelijk" heeft nog niets
aan kracht ingeboet en ook Van
Dam is in zijn rol van zoeker naar
de waarheid inplaats van de
overwinning nog even scherp en
ongenaakbaar als in de eerste se
breed samengesteld gezelschap, o.a. bestaande uit
rie. Vooral de wijze waarop hij de
ondervraagden plotseling kan
confronteren met eerder in de
uitzending geformuleerde stand
punten die in tegenspraak zijn
met een later geventileerde me
ning, dwingt respect af. Het ver
eist een uiterste concentratie die
maar weinig programmamakers
weten te paren aan zo'n schijn
baar ontspannen en amusante
ondervragen.
„De achterkant van het gelijk"
komt dit seizoen nog drie keer te
rug. Thema van de eerstvolgende
uitzending is „gelijkheid" en mó
gelijk wordt in de laatste twee de
Franse revolutie volgemaakt met
de onderwerpen „vTijheid" en
„broederschap". Zeker is. dat dit
de laatste vier uitzendingen van
de Achterkant zullen zijn.
„Ik heb het met veel plezier gedaan
en er vooral zelf, in de voorberei
ding. altijd veel van geleerd", al
dus Marcel van Dam, „maar ik
vind zelf programma's die te lang
doorgaan altijd erg vervelend.
Dus ik hou er hierna mee op. Wat
overigens niet wil zeggen dat ik
nooit meer een televisieprogram
ma zal maken'' Met dat llltlA
mogen de kijkers zich gelukkig
prijzen. (Zondag, Nederland 1.
21.10 uur).
Carnaval in Showbizzquiz
Ron Brandsteder ontvangt vanavond (Tros, Ned. II 20.10 uur)
weer twee vrouwelijke en twee mannelijke kandidaten, die zich
deze keer vooral moeten bezighouden met carnavals-aspecten.
Zij worden o.a. geconfontreerd met een gezelschap Nederlandse
artiesten en hun carnavalshits van de afgelopen jaren. Behalve
de "bekende Nederlanders", die op een of andere wijze in het
programma een bijdrage leveren, treedt nog een aantal gasten
op: de Amerikaanse zanger Tony Christie, die wereldberoemd
werd "met hits als "I did what I did for Maria" en "Is this the way
to Amarillo"; zangeres Josée met haar nieuwe single; Willy Ca-
ron; de Joegoslavische dansgroep Goce Delcev. Vaste medewer
kers aan de showbizzquiz zijn: het Showbizz-ballet o.l.v. Lique
Geldeyblom, het orkest van José Marcello en Bueno de Mesqui-
ta.
Ron Brandsteder presenteert vanavond de Showbizzquiz in car
navalssfeer.
Vakwerk bij Veronica
In het Veronica-Programma "Vakwerk" (Zondag, Ned. 2, 21.15
uur) de wadschipper en de bosarbeider. Dagelijks varen de wad
schippers John de Boer en Klaas Kruijer met hun boot "De
Harder" het wad op. Beiden zijn in dienst van Staatsbosbeheer
en hun taak bestaat uit het toezicht houden op natuurbescher
mingsactiviteiten en het inventariseren van de avifauna. Hun
werkgebied is voornamelijk het oostelijk deel van de Wadden en
de Dollard, het deel dat valt onder de Wet Natuurbescherming.
In de bossen rondom Loenen werkt bosarbeider Jaap van Ark. Hij
is in dienst van de Vereniging Behoud Natuurmonumenten en
belast met een aantal uitvoerende taken m.b.t. de houtleveran
tie, zoals aanplant, kappen en verplegen van het bos.
Ford Rijnland-stunt: 'n Taunus 1.3/1.6 uitlaat van-400/ voor 230," 'nc^ montage en btw.
Leiderdorp, v.d.Valk Boumanweg 71, tel. 071 -899301, Leiden, 5 Meilaan 7, tel. 071 - 310031. Oegstgeest, Dahlialaan 2, tel. 071-175176.
Katwijk, Kon. Wilhehmnastraai 16. tel. 01718 - 72743,Noordwijk. Beeklaan 7. tel. 01719-14300.
'Daar komt
de goeroe'!
Wolfgang Reichmann als de werkloze operazanger Strehlitz.
Zaterdag 12 februari wordt
op Nederland 2 van 13.00 tot
14.00 verslag gedaan van de
500 meter en van 14.30 tot
16 00 uur van de 5000 meter
Zondag 13 februari komen
van 13.00 tot 16.30 uur even
eens op Nederland 2 beelden
van de 1500 en de 10 000 me
ter. Op Nederland 1 volgt dan
van 17 25 tot 18 00 uur een sa
menvatting van de zondag
gereden afstanden De com
mentatoren zijn Heinze Bak
ker en Mart Smeets.
In afwachting van de onder
handelingen die de daghla-
d uit ge vers rn de N08 BBltol
voeren over de publicatie
van uitgebreide televisie
programma's drukken wij
op pagina 4 de gegevens van
Nederland 1 en Nederland 2
in beknopte vorm af.
De buitenlandse programma-
gfsmm in it mm t val
■Mcabrald aaa (Da N,,s
heeft inmiddels laten weten
niet op te rullen treden te
gen dagbladen, die de pro
gramma's uit het buitenland
uitgebreid publiceren).
Gene Hoekman en Mickey Rooney in 'The Domino Principle'.
'The Domino Principe'
"Domino Principle". Amerikaanse thriller (1977) onder regie van
Stanley Earl Kramer. Met Gene Hackman, Candice Bergen, Ri
chard Widmark en Mickey Rooney. In deze op de roman van
Adam Kennedy gebaseerde film speelt Gene Hackman de rol
van vechtersbaas Roy Tucker, die wegens moord tot levenslang
wordt veroordeeld. Na een verblijf van vijfjaar in de San Quen-
tin gevangenis krijgt hij een aanbod om een nieuw leven te be
ginnen: een vrouw van z'n dromen, een andere naam, een huis
en geld op de bank. Dit is te mooi om waar te zijn. Roy kan niet
weigeren. Maar als hij had geweten welke tegenprestatie hij
hiervoor moet leveren dan was hij liever levenslang in de gevan
genis gebleven. (Veronica, zondag Ned. 2, 21.40).
Gasten in
kunstwereld
„Vreemde gasten" is de titel
van de vijfde aflevering van
het NOS-programma „De
tweede natuur" over beel
dende kunst. Presentator
Bram Vermeulen praat met
buitenlandse kunstenaars
over het kunstzinnig klimaat
in ons land (zondag Ned. 1,
18.30 uur). Er wonen en
werken vele hedendaagse
buitenlandse kunstenaars in
Nederland. Waarom zijn ze
gekomen? Heeft Nederland
invloed om hun werk? En
vooral: wat houdt hen hier
vast? Enige vragen die Bram
Vermeulen stelt aan (van oor
sprong) Amerikanen als
Pearl Perlmutter, Sam Midd-
leton, Barbara Bloom, de Me
xicaan Ulises Carrion en de
uit Duitsland afkomstige
Gerhard van Graevenitz.
De TROS besluit haar zaterdag
programma met de Duitse
speelfilm "Daar komt de goe
roe" (Ein Guru Kommt). De
ze in 1980 door de Duitse re
gisseur Rainer Erler gemaak
te film is bedoeld als een sati
re op religieuze sekten waar
van velen zich afvragen of de
ze in bepaalde gevallen geen
dekmantel zijn voor andere,
minder hoogstaande praktij
ken. "Daar komt de Goeroe"
is het verhaal van een werklo
ze opera-zanger. Hij komt in
contact met een religieuze
groepering, die bij nader in
zien vooral een financiële
fuik blijkt te zijn. Hierdoor
"geinspireerd" sticht hy een
nieuwe religieuze gemeen
schap, de "gemeenschap van
de Lotusbloem". De aantrek
kingskracht is ongelooflijk.
De schare aanhangers neemt
van dag tot dag in omvang
toe en de persoonlijke rijk
dom van haar stichter houdt
gelijke tred met deze ontwik
keling. De geschiedenis
neemt echter een onverwach
te wending als de door de
Meester bedachte goeroe zich
vertoont en de hele "Ge
meenschap onder de Lotus
bloem" onder zijn hoede
neemt, compleet inet alle we
reldse bezittingen (Ned. 2,
23.15 tot 00.55 uur).
WK-Schaatsen
in weekeinde
de NOS verzorgt extra uitzen
dingen van de wereldkam
pioenschappen schaatsen
voor heren, die dit weekeinde
in Oslo worden gehouden.
