c
c
'Imperium
biedt lach
en traan
3
Jules Croiset
acceptabel in
Kafka-verhaal
3
Symfonie
van Mozart
gevonden
Dolores?": ontroerend programma over hel van huwelijk
3
MAANDAG 7 FEBRUARI 1983
Café In den Billenburcht:
Scène uit Imperiums 'Café In den Billenburcht'.
(Foto: Holvast).
LEIDEN De onvermoeibaarheid van de ju
bilerende toneelvereniging Imperium is
verbazingwekkend en het laatste wat men
deze groep zou kunnen verwijten is, dat er
gemakzuchtig op vorige successen wordt
voortgeborduurd. Daarbij weet men over
het algemeen een inventiviteit aan de dag
te leggen die gelijke tred houdt met het en
thousiasme van alle medewerkenden, zo
dat soms alleen verschillen in techniek en
afwerking verraadden dat er amateurs aan
het werk waren.
Deze hele houding ten opzichte van de toneel
kunst bleek ook weer uit het jongste project
van Imperium, dat afgelopen zaterdag in het
eigen Microtheater ten doop werd gehou
den. "Café In den Billenburcht" van Loek
van Kesteren en Bart Vieveen is geen be
staand stuk en evenmin een collage op basis
van improvisaties. Zoals vorige week in een
interview met beide auteurs werd uiteenge
zet, werd het stuk door hen tijdens de repeti
ties geschreven, zodat de tekst voortdurend
kon worden bijgesteld en aangepast. Uit
gangspunt was een Leids volkscafé waar tij
dens de oorlogsjaren zo goed en zo kwaad
als het ging 3 oktober gevierd werd, en mede
met het oog op de authenticiteit werden ver
scheidene figuren gemodelleerd op basis
van historische buurttypes. Omdat in dit
volksstuk de humor de tragiek diende te
overheersen, werd met duidelijk succes ge
streefd naar een combinatie van volkstoneel,
variété en café-chantant met daarnaast in
vloeden van het Brechtiaanse toneel en de
filmmusical. De dramaturgische achter
grond van de beide auteurs-regisseurs uitte
zich in een veelheid van verwijzingen en ci
taten, die van "Café In den Billenburcht" te
vens een zoekplaatje voor ingewijden maak
ten. Geen toeschouwer hoeft zich daardoor
overigens te laten afschrikken, want een on
gedwongen atmosfeer en een grote dosis
aanstekelijke humor zorgde voor een voor
stelling vol vaart waarbij uitbundig gelachen
kon worden. Veel aandacht was geschonken
aan een consequent doorlopende typering
van de diverse personages, ook als niet allen
konden uitgroeien tot echte karakters. De
integriteit van Van Kesteren en Vieveen, die
duidelijk niet uit waren op goedkoop effect-
werk. bleek uit de momenten waarop zij in
botsing kwamen met hun streven naar span
ning en vaart. Liever dan de logica te door
breken namen zij namelijk hun toevlucht tot
geïsoleerde flarden dialoog of tot een zekere
make van breedsprakigheid (met name in
het derde bedrijf). Een aanstekelijke leven
digheid, de sobere muzikale omlijsting van
Bart in 't Veld en bovenal de rijkelijk gedo
seerde humor maakten echter dat de voor
stelling als geheel overeind bleef. De immer
aanwezige oorlogsachtergrond bleek boven
dien een remedie tegen vervlakking waar
van dankbaar gebruik werd gemaakt. Dat
bepaalde elementen wel erg sterk overtrok
ken werden en dat het Leids van sommige
medespelers af en toe meer weg had van een
Engelse tongval, deed geen afbreuk aan de
algemene indruk. "Café In den Billen
burcht" biedt een vrolijke blik op een don
kere bladzijde uit de geschiedenis, terwijl
het menige oudere Leidenaar bovendien een
aanleiding biedt nostalgische herinneringen
aan buurten als De Camp en Maredorp op te
halen. (Tot en met 19 maart elke vrijdag en
zaterdag in Imperiums Microtheater).
PAUL KORENHOF.
LEIDEN - Kafka's verhalen op to
neel brengen: het is en blijft een
hachelijke, tot mislukken ge-
doende onderneming.
Een theatrale bewerking stelt haar
eigen eisen, die daardoor de spe
cifieke, hermetisch gesloten ver
telstructuur van deze verhalen
wel moet doorbreken. Dit is een
misschien wat dogmatisch over
komend standpunt, dat voor de
nodige scepsis zorgt bij de boor-
deling van elke poging om Kafka
op toneel te brengen.
Jules Croiset heeft zaterdagavond
in de Leidse Schouwburg in een
solovoorstelling zijn visie gege
ven op de "hoogst merkwaardige
gedaanteverwisseling van Gre-
gor Samsa". Een toneelbewer
king dus van het beroemde ver
haal 'Die Verwandlung' van
Franz Kafka, waarin Gregor
Samsa op een ochtend ontwaakt
en merkt, dat hij in een geweldi
ge kever was veranderd.
Vanuit dit Sam sa/kever-perspec
tief wordt het verhaal dan ver
teld. Ondanks alle voorbehoud
bleek Croisets solovoorstelling
echter acceptabel. Zijn spel is
statisch, hij blijft vooral verteller.
Maar zijn spel is vooral accepta
bel. omdat hy niet in een soort
keveruitmonstering op toneel
verschijnt
Een min of meer goedkope uitwer
king zou dat hebben; het komt
dan ook de kwaliteit van deze
voorstelling ten goede, dat het
toneelgebeuren door de aankle
ding in het wit iets abstracts en
afstandelijks knjgt.
Croiset treedt namelijk op in een
hagelwit kostuun in een wit de
cor met drie grote witte panelen
en een witte stoel en kapstok van
buitengewone afmetingen. In
een aan het publiek uitgereikt
stencil werd overigens om be
grip gevraagd voor het feit, dat
Croiset door het onlangs bij een
voorstelling opgelopen letsel zijn
optreden iets heeft moeten wijzi
gen.
En toch heeft ook deze theatrale
bewerking van dit verhaal niet
echt kunnen overtuigen.
In het theater zie je Gregor Samsa
oftewel als kever oftewel als
mens - het is de keuze van de
acteur. Bij het lezen zijn er meer
visies tegelijk op Samsa moge
lijk de keuze is aan de lezer. En
daarom "is het boek beter".
WIJNAND ZEILSTRA.
ODENSE (AP) - In de Deense
stad Odense hebben musico
logen een symfonie van
Wolfgang Amadeus Mozart
herkend in een hoeveelheid
muziekwerken die in een
kelder lag opgeslagen. De
symfonie, die Mozart op
jeugdige leeftijd schreef, is
bijna twee eeuwen lang zoek
geweest.
De symfonie in drie delen zal
aan het eind van dit jaar
door het orkest van Odense
worden uitgevoerd.
"Het is niet een van de groot
ste symfonieën, maar het is
een aardig stukje composi
tie", aldus een kenner die
verder zei niet te twijfelen
aan de authenticiteit van
het stuk.
Het bestaan van de symfonie
was al eerder bekend. Het is
als nummer KV 16a opgeno
men in de inventaris van
Ludwig van Kochel. De
Duitse muziekuitgeverij
Brcitkopf und Hartel nam
het op in een 19de-eeuws ca-
talus, met drie maten van
het hoofdthema. "Die drie
maten komen terug op het
eerste vel van het stuk dat
hier gevonden is", aldus de
bibliothecaris van het or
kest.
LEIDEN - (Echt)scheiding is vrij
wel verdwenen uit het traditio
nele rijtje van Nederlandse ta
boes. Scheiding, homofilie en
werkloosheid hebben zich einde
lijk gedistantieerd van pedofilie,
necrofilie en geslachtszieken.
En waarom ook niet? Het is toch
zeker verdedigbaar dat twee
mensen (twee mannen, twee
vrouwen, man en vrouw), die el
kaar slechts kort of oppervlakkig
kennen, het niet de veertig jaar
volhouden, die ze aanvankelijk
besloten bij elkaar te blijven. Ac
trice Adrienne Kleiweg en acteur
Hidde Maas hebben daar een
prachtig, ontroerend, onthullend
en autobiografisch programma
over gemaakt.
Ze noemen het 'Dolores?' en ze
stonden met deze voorstelling,
tot stand gekomen op basis van
improvisaties, zaterdagavond in
een zeer redelijk bezet LAK-
theater.
Uit het theaterstuk blijkt de teleur
stelling, wanneer prachtige, ro
mantische gevoelens veranderen
in blinde haat, naijver en een ver
edelde vorm van diabolisch trei
teren. In de interpretatie en de
visie van Adrienne en Hidde
wordt de mislukte relatie het met
ondermaatse aantijgingen gepla
veide voorportaal van de hel.
Niets ter wereld werkt i
ontregelend en vernietigend als
de met diepgewortelde haat ver
vulde partner (man of vrou) die
verbaai en emotioneel vernieti
gend uithaalt. Adrienne en Hid
de schuwen daarbij geen enkel
middel. Ze vechten met elkaar,
dichten elkaar kwalificaties toe,
die een tempelier doen blozen en
weten telkens feilloos de achil
lespees van de ander te vinden.
Adrienne en Hidde maken duide
lijk, dat het slechts weinigen is
gegeven een op zichzelf vrijwel
onbekende partner veertig jaar
in je leven te dulden. Ze accen
tueren de geringe verdraagzaam
heid van de jongere generaties,
die alles ter discussie stellen en
beargumenteren. Vooral hier is
de vrouwenemancipatie, het be
wustwordingsproces een (overi
gens begrijpelijke) bedreiging
geworden.
Onder regie van Marcelle Meule-
man doorleven Adrienne en Hid
de alle stadia van een tot misluk
ken gedoemde relatie. Tussen
'die eerste nacht en de laatste
dag' liggen stations die hoop,
vertwijfeling, geluk, jaloezie en
walging heten. De dialoog tussen
beiden dient niet langer om in
formatie uit te wisselen, maar is
exclusief kwetsend.
De man slaat de vrouw op haar bil
len en de vrouw slaat de man
meermalen op het hoofd. De
scheldwoorden verliezen in de
voortgang van het vernederings
proces steeds meer lettergrepen
en de sponde als gemeenschap
pelijk gebaar verliest ziendero
gen aan betekenis.
In de interpretatie van Adrienne en
Hidde (en waarschijnlijk ook van
Marcelle Meuleman) is de haat
"aan het einde van de regen
boog" veel heviger dan de liefde
aan het begin er van. In vele ge
vallen blijkt de pot van ordinair
koper en de inhoud volstrekt
waardeloos.
BERT KOEKEBAKKER
Hidde Maas en Adrienne Kleiweg
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Annie", da.
19.00 en 21.30 uur, zo. 14.00, 16.30,
14.30,
I. 19.00
Bioscopen
LIDO 2: "Als je begrijpt wat ik bedoel",
da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook
16.45 uur. al.
LIDO 3: "Big Bomber", da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, a.l.
Kindermatinee: "Het geheim van
Nimh", za., zo. en woe. 14.30 uur, zo. ook
16.45 uur.
LIDO 4: "The Thing", da. 19.00 en 21.15
uur, do., vr., ma. en di. ook 14.30 uur, 16
STUDIO: "Diva, da. 19.00, 20.15 uur.
do., vr., ma. en di. ook 14.30 uur. Kinder
matinee: "De Boezemvriend", za, zo. en
woe. 14.30 uur. zo. ook 16.45 uur,al.
TRIANON (123875): "Aas der azen", da.
14.30,19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.15,16.30,
19.00 en 21.15 uur. 16 jr.
REX (125414): "The sound of love", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Als je begrijpt wat ik be
doel"', da. 14.00, 18.45 en 21.00 uur, zo.
ook. 16.30 uur. a.l.
Nachtvoorstelling Euro 1: "Wat meisjes
dromen", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 2: "Annie", da. 13.45, 18.30 en
21.15 uur, zo. ook 16.00 uur. a.l.
Nachtvoorstelling Euro 2: "Kostschool
meisjes die uit de school klappen", za
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Van de koele meren des
doods", do. 20.30 uur, vr. en za. 21.30
uur, ma t/m wo. 20.30 uur, di. oo. 13.30
uur. 16 jaar.
"The Road Warrior", vr. en za. 21.30 uur,
zo. 18.30 uur. 16 jaar.
Kindermatinee: "Muppet Movie", za, zo
en wo. 15.45 uur. "Peter en de vliegende
autobus", za. zo. en wo. 14.00 uur.
Bioscopen Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Banana Joe", do. 14.45, 20.00
uur, vr., za. en zo. 14.45, 19.00 en 21.15
uur, ma. en di. 20.00 uur, woe. 14.45 en
20.00 uur. a.l.r.
CITY 2: "Porky's pikante pretpark",
zelfde tijden als City 1, 16 jr.
CITY 3: "Sharky's Machine", do. 14.45
en 20.00 uur, zlefde tijden als City 1. al.
CITY 4: "Tiroler Sexkliniek", do. 14.45
en 20.00 uur, vr. 14.45,19.00 en 21.15 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "het teken van Zorro",
za. en woe. 14.30 uur.
Exposities
De Oude Rijn.Gtille Mare 4, beeldhouw
werk Joop van Kralingen; litho's en
olieverf van Jan Rotteveel, t/m 24/2, dag.
10-18. zo. 11-18.
De Lakenhal, Oude Singel, ruimtelijke
vormen en vormen in de ruimte. Expo
sitie van werk van beeldhouwers. T/m
Foyer LAK, Levendaal 150, zeefdruk
ken Marian Plug/Academiegebouw, Ra
penburg 73, etsen Philip Wiesman, 14/1
tot 28/2, ma. t/m vrij. 9-17.
De Lakenhal, Oude Singel, winterland
schappen/schaatsen, t/m 13 maart, di. V
m zat. 10-17; zond. 13-17; ma. gesloten.
Rijksmuseum van Oudheden, Rapen
burg 28, 'Papyrus, van bies tot boekrol',
t/m 4/4; 'Beelden van Behnasa' t/m 28/3,
di. t/m za. 10-17; zo i4-l7.
Rijksmuseum van Geologie en Minera
logie, Hoogl. Kerkgracht 17, 'Energie uit
eigen bodem', t/m 4 augustus, ma. t/m
vry. 10-17; zo. 14-17.
Sylvius laboratoria, Wassenaarseweg
72, tekeningen en keramiek van Theo en
Martv Verharen; t/m 18/3, dagelijks van
9.00 tot 17.00 uur.
Muzenhof, Gordijnsingel 4, acrylverf-
schilderijen Mieke Guldenaar, penseel
tekeningen Henk de Bruyn, t/m 22 febr.,
werkd. 14-22 uur, zaterd. 9-12 uur.
hoek, tot 1/5, ma. t/m za. 10-16; zo. 13-16.
LEIDERDORP
Gemeentehuis, Statendaalder 1, teke
ningen. beelden, hout en keramiek van
Cees Peltenburg, Hans Bos, Arie Ande-
weg, tot 17/2, ma. t/m vrij. 8-17; do. ook
19-21.
OEGSTGEEST
Kunstcentrum Lange Voort, werken
van Ted Licht, Ingeborg Oderwald, Eve
van Gennip, Bella Hendriksen, Wim
Jonker, tot 8/2, di. t/m vrij. 13.30-17.30;
vrij. ook 19-21; za. 12-17.
WARMOND
Het Oude Raadhuis, Dorpsstraat 36,
aquarellen Willy Stoet, t/m 3/2, di. 19-21;
(Jngevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Ziekenhuizen
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16 00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuis:
dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd: dage
lijks van 11.15-12.00 uur, van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kinderatdeling: dagelijks
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Intensieve verpleging: dagelijks van
Academisch oiekennuis
Tel 269111
/oor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag 14 15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiènten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de.
hoofdverpleegkundige hiervoor specia
le kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.00
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag 14.15-15.00 uur en 18 30-19.00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kart er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur. 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking: *s ochtends
11.00-11.30 uur. Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdehng: 's avonds
19.30-20.30 uur Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15.30 uur, 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
'f&ud^lieuws
7 februari 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Dank zij den overvloed van
hooi zijn de boeren in de Betu
we niet gretig om hun vee te
verkoopen De slachters loopen
te vergeefs de stallen af en de
prijzen stijgen enorm. Voor
nuchtere kalveren wordt zelfs f
25 en meer betaald. Voor het vee
wordt 50 cents per pond gebo
den. maar de vraag blijft het
aanbod overtreffen. Verhoo
ging der vleeschprijzen schijnt
dus weldra verwacht te kunnen
worden.
- Eene jonge dame beproefde
dezer dagen haar geluk eens in
de speelbank te Monaco. Ze
kwam met een bankbiljet van
100 fr. en vertrok met de niet on
belangrijke som van 100,000
franken. Het mooiste van de
zaak is, dat de jeugdige geluk-
zoekster begon met een valsch
bankbiljet. Des anderen daags
bemerkte men het. doch zij ver
ontschuldigde zich door te zeg
gen dat het haar onbekend was.
Het geld bleef dan ook tn haar
bezit.
Vijftig jaar geleden
Op het Nederlandsche pan-
terschip "De Zeven Provinciën"
heeft zich, bij het verlaten van
de reede van Atjeh een muiterij
voorgedaan uit protest tegen
salarisverlaging. De oproerlin
gen maakten van de gelegen
heid gebruik, dat de geheele
overige vloot zich ten Zuiden
van Celebes bevond. Behalve de
bemanning van 150 inlanders
zijn er 50 Europeanen aan
boord, van wie 16 officieren. De
oproerige elementen zijn voor
nemens naar Soerabaja op Ja
va te varen en zij hebben, vol
gens een mededeel mg pan hun
kant. geen geweld in den zin
"Wij zullen een dag voor de
aankomst by Soerabaja offi
cieel het commando overgeven
aan den commandant van "De
Zeven Provinciën". Het u ons
doel een protest te uiten tegen
de onrechtvaardige salarisver-
mindering en tegen het in hech
tenis nemen van hen. die daar
tegen hebben geprotesteerd.
Was geteekend: de bemanning".
Later werd vernomen, dal "De
Zeven Provinciën". in gebruik
als opletdingschip voor kanon
niers. uordt gevolgd door de
"Aide ba ran", aan boord waar
van zich de militaire comman
dant van Atjeh en tien manne-
officieren bevinden. De muite
rij is uitgegaan van inlandsche
schepelingen, die zich van het
schip meester maakten na zich
voorzien te hebben van geweren
en munitie De aan boord aan
wezige officieren en onder-offi
cieren werden door hen over
mand.
